زماني كه يهوديان از پيشرفت دعوت سيدنا عيسي عاجز ماندند و آزار و اذيت و شكنجه‌هايشان به نتيجه نرسيد يكي از آنان به اسم «پولس» ظاهرا وارد دين مسيح گشت و از درون با آوردن خرافات و انديشه‌هاي انحرافاتي در دين مسيحت انحرافات وحشتناكي به وجود آورد و با آوردن روايات و نسبت دادن الوهيت و خدايي به سيدنا مسيح مسير كلي دعوت مبارك و رهايي بخش مسيح را در كانالي هدايت كرد كه در اساس با اصل و هدف دعوت آورنده پيام در تضاد و مخالفت بود و بعدها مسبب پيدايش مذاهب مختلفي در مسيحيت گشت كه از اين فتنه خون هزاران ايماندار به مسيحيت پايمال گشت.
Исломий уйғониш харакатидаги нафий ва исботни танзимлаш.
Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалллам ишни аввалида барчага:”Ростгўйлардан бўлишингиз учун لا اله الا الله денглар”деб буюгандилар.У кишининг хаммадан биринчи бўлиб талаб қилган нарсалари нафий қилиш,йўқ дея олиш бўлган эди,мана бу мархалани босиб ўтилгандан сўнг исбот ва тасдиқлаш келади.
Ҳар қандай мубораза қилувчи шахс шуни яхши билиши лозимки,исломий инқилоблар жараёнини бошланишидан олдин ва кейинги даврини орасида катта фарқ мавжуддир.Барча пайғамбарларни муборазасидаги энг катта ва аниқ услуб,айниқса росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламни мана бу талабларидан олинадиган натижа,ҳар бир муборизнинг раҳбариятдаги,жамиятни уйғотишдаги асосий омили нафий қилиш ёинки яна хам аниқроқ айтадиган бўлсак” لا اله “да марказлашгандир.Мана бу етакчи сиёсат ҳалқни барча қўзғолонлари ва инқилобларидаги асосий ролни бажариб келиши тўлиқ равшан нарсадир.Агарда биз пайғамбарлар томонидан олиб келинган илоҳий хукмларни такомиллашишини жараёнига назар ташлайдиган бўлсак,исботий хукмларни кўпи даражама-даража,аста-секинлик билан миллатни устига қўйиб борилганлигини гувоҳи бўламиз,росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламни ҳаётлик пайтларидаги аҳкомлар хам ўзини комил кўринишига етиб боргунча,даражама-даража суратда 23 йил давомида ўзини даврини бошдан кечирди ва натижада комил бир суратда жамланди.Бу ердаги исботдан бўлган мақсад илоҳларни инкор қилиб,тоғутга куфр келтиргандан сўнг Аллоҳнини рубубийят тавхидидаги ягоналигини исботлаш маъносида эмас,балки шариат хукмларини тўлиқ ўз ичига олиб,шариат ва ибодат хукмларини айни ўзини кўрсатиб бера олган,улуҳият тавхидини бир қисмини исботлаш маъносидадир.
Агар кейинги даврда келган исломни мубораза борасида такомиллашиш оқимига назар ташлайдиган бўлсак,ўзини давридаги замон ва маконни вазиятига муносиб равишда, ҳар бир жамиятни исломий хукм ва буйруқларни таниши ёки танимаслигини даражасига қараб,мана бу жамиятни ўзига хос мавқеиятига ва ўша кунни масалаларига жавоб бера оладиган кўринишда услуб ва тактикаларни амалга ошириларди.Хатто буюк мақсадларга етишиш учун харакат баъзи мархалаларда баъзи исботий хукмларни баён қилишдан четланишга мажбур бўлиши ва мана бу мархаладан ўтиш даврида буни баён қилишга эҳтиёж йўқ,деб ташхис бериши хам мумкин.Фикрий фаолиятлар баён қилинган ёинки бу заминада амаллар бажарилган тақдирда, манъ қилувчи унвонида хам амал қилиши ва мубораза йўли тўсиқлар келтириб чиқариши хам мумкин.
Бизлар Маккий даврни бир неча йилида хижоб,маст қилувчи ичимлик,зино,закот ва ……хоказоларга боғлиқ ахкомларни кўпи мусулмонларга исботий усуллар сифатида баён қилинган эмаслигини ва мана бу Маккий даврда вафот топган мусулмонлар мана бундай хукмлар борлигидан бутунлай бехабар бўлишганини яхши биламиз,росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламни саҳобаларини бирортаси мана бундай ахкомларни тасаввур ҳам қила олмасди.
Тўғридан-тўғри пайғамбарларни ўзига эргашган ўтган даврлардаги умматлар хам,пайғамбарлари билан бирга, Аллоҳ таолонинг исботий ахкомларни такомиллаштириш йўлини қандай тарзда бажаришини тасаввур қила олишмасди.Аллоҳ таолонинг ўзи хам ахкомларини амалга ошиш замони,мархаласидан олдин лафз ёки фикрий холатда баён қилишни лозим кўрмаган,балки мана бу ахкомларга тегишли оятларни нозил қилишни хам ўзига хос замон ва маконга белгилаб қўйди.
Мана шу сабабли хам харакатни мавжуд вазияти биздан талаб қилаётган нарсага мувофиқ равишда иш олиб боришимиз лозим,агар биздан бирор кимса исботий режаларимиз ҳақида сўрайдиган бўлса,биз уларга ҳозирча бундай исботий нарсалар иҳтиёримизда йўқ эканлигини,хамда хамма нарса ўзининг вақтида аниқ бўлишини айтишимиз лозим.Мана шунда биз ўзимизга мубораза йўлидги асосий усулларни бирига риоя қила олдик,деб айта оламиз.Харакат ўзини мубораза йўлида кунини талабига кўра шундай паст-баландликларга,илгари силжиш ёки орқага қараб кетишларга дучор бўладики,агар бундай шароитларда бир исботий хукмга керакли бўлган ўзига хос мавқеиятдан фойдаланилмайдиган бўлса,хар қандай шиор ташлашлар,эрта ёки ўринсиз туғилиб қолган хукмларни кераги хам бўлмайди.Шуни хам айтиб ўтиш лозимки:харакат нафий яъни инкор қилишга эҳтиёжи бўлган даврда хар қандай шошма-шошарлик билан қўйилган қадам,харакатга зарарлар олиб келиши аниқдир.
Масалан агарда бир жамият секуляризм ва диктаторлик жараёнини инкор қилиниши кераклиги ҳақида қарор қабул қилган бўлса,мавжуд босқинчи секуляр диктаторликни қулатиш ва ўртадан кўтариб ташлаш учун бир шахсни ёки жамоатни ўзини раҳбари сифатида сайлайди.
Мана бу мархалада секуляризмдан безор бўлган ҳалқни қарорига ўзига хос ахкомлар ва исботий шиорлар билан раҳбарлик қилиш ёки уни ташкиллаштириш бутунлай хато ишдир.
Бу дегани бизлар исботий усуллар ,исботий ахкомларга эга бўлмаслигимиз керак дегани эмас,балки мана бу исботий ахкомлар воситаси билан маънавий ва моддий қудратни қўлга киритишга, кичкинагина бўлса хам муносиб имконият пайдо бўлган пайтда,аниқ режалар асосида мана бу мархала учун ўзимизни алоҳида хукм ва қонунларимизга эга бўлишимиз ва ўзимизни бу вазиятга тайёрлаган бўлишимиз лозим.Биз қудратни қўлга киритиш учун керакли бўлган режаларни олдиндан тайёрлаган бўлишимиз керак,шунда бошқалар бизларни хукуматни қўлга олишга қодир эканимизни тушунишади.Бу ердаги мени асосий мақсадим,исломга нисбатланаётган турли-хил жараёнлар,мазхаблар мавжудлигига қарамасдан,хилма-хил фикрлашлар,тафсирлар ,умумий шўрони йўқлиги билан бир қаторда мана бунга ўхшаш эрта ва номуносиб замон,фаслда туғилиб қолган исботий ўринлар ҳақида гапириш ва фикрлаш,қудратни қўлга киритиб хукумат ташкил қилгунга қадар бўлган инқилоб даврида кераксиз нарсадир.Бу даврда исботий ишлардаги муштарак нифийларни асосига суяниш керак,чунки раҳбарлик қилиш ва жамиятнинг раҳбариятини тизгинини қўлга киритиш билан бир қаторда, аввалги айтилган нифийларга хам вафодор қолиш керак бўлади.Ҳалқни мана бу нафий харакатларини ўзини ўрнида тўғри йўл орқали ғалаба сари йўналтириш лозим.
Бизларнинг тоғутга куфр келтиришимиз салбий,секуляризм диктаторлигини хукмларига бўйсинмаслигимиз салбий,мен коммунизмни ҳоҳламайман,мен социал демократларни қонунларига бўйсинмайман,мен синглим,аёлим ва қизимни фасодги кириб кетишини хам истамайман,буларни устида илоҳий хукмларни ўрнига секуляризм қонунлари жорий бўлишига хам йўл қўймайман,мен фахш ва фақирликни хам ҳоҳламайман,мен қўрқув ва нотинчликни ҳаётимни ҳар қандай босқичида хам кўришни истамайман,мени устимда муртад секуляризмни нисбий аҳлоқлари қўлланишини хам ҳоҳламайман ва…………мана булар секуляризмни диктаторлиги ва жоҳилиятни ҳар қандай шакл ва кўринишда бўлишидан қатъий назар қабул қилиб бўлмайдиган,харакатни нафий усуллари хисобланади.Мана булар бизларнинг харакатимизни муборазасини алоҳида сифатларидан бўлиб,мусулмон ҳалқларга жамиятнинг барча табақасида ўзларини диний ва охират манфаатларини сақлаш йўлида илгари силжишларига ёрдам беради.
Нажот топувчи фирқадаги мужоҳид биродарлар ва сингиллар ўзларининг ҳалқига салбий ўринларда шу даражада танилган бўлишлари керакки,одамлар уларни худди ёмғирдан кейин чиққан қўзиқорин сингари эмасликларини,балки мавжуд жоҳилиятга,секуляризм диктаторлигига қарши уларнинг бир аъзоси,уларни сўзлагувчиси ,хамда диний жамиятнинг жараёнини раҳбари эканини билиши зарур.Одамлар нажот топувчи фирқани мужоҳидларини ниҳоятда яхши таниган бўлиши керак,яъни сизларни “йўқ”ингиз билан одамларни”йўқ”и бир хилда бўлиши лозим.
Бизлар ўзимизни жамиятнинг турли-хил табақаларида таништиришимиз керак,мана шунда бизларнинг режаларимиз ҳақиқат талаб инсонларнинг қалбидан жой олади ва шубхасиз бошқалар бизларга ва бизларни келажагимизга ишонч билан қарайдиган даражага етади.Аммо диндор одамлар мавжуд секуляризм кўринишларини барчасига “йўқ”дейдиган даврларда,бизлар уларнинг”йўқ”ини намояндаси бўлишимиз керак ва хукмларнинг исботий кўринишларидаги бизларнинг ўзимизга хос бўлган ҳар қандай харакатимиз, бўйнимизга олган раҳбариятни кучининг ўртасида келишмовчиликлар чиқишига,бўлинишига сабаб бўлади.
Бу ердаги масала келишув,собитликдан пастга тушиш,тавхидни усуллари,вало ва баро,тоғутга куфр келтиришга зарар етиши ва…………ларда эмас,балки буни акси бўйича ноўрин келишувларни олдини олиш ва бизларнинг қудрат,шавкатимизни янада кўпайтирадиган,хамда бизларни буюк мақсадларимиз ва босқинчи душманни устидан ғалаба қозонишимиз йўлида сарф бўладиган ёқилғиларимизни таъминлайдиган кучларни бўлинишдан сақлаб туришдир.
Бизлар нажот топувчи фирқани намояндаси ва одамларни нафратини раҳбарияти сифатида туришимиз ва уларни босқинчи секуляр диктаторлигига,жоҳилиятга қарши “йўқ”ларини етакчиси бўлишимиз лозим,шунда бизлар ҳар қандай бурилиб кетишларни ва бемор,алданган гуруҳларни беҳуда келишувларини олдини олган бўламиз.
Биз ўзимизни зийраклик ва хушёрлигимиз билан муртад секулярларга кўнгил боғлаган кимсаларни барчасига нажот беришимиз ва уларни сафимизга тортишимиз лозим.Агар бизлар ҳалқни муртад секулярларга бўлган нафратининг намояндаси бўла олсак,секуляризмни девонларига,куфр парламентларга киришга улгурган келишувчан,адашган бошқа жамоатлар одамларни жиҳоддан совутиш,уларни алдашга имкониятлари қолмайди ва уларни нажот топувчи фирқадан жудо қилиша олишмайди.Чунки ҳозирги даврга келиб, муртад секулярлар билан айтиб ўтилган ўринларда ҳамтовоқ бўлган кимсаларнинг секулярларга қарши эмаслиги,балки улар оддий ҳалқнинг устига фақирлик,қўрқув,фахшни юклашда шерик эканликлари фош бўлиб бўлган.
Мана шу мархалада одамлар секулярларнинг ким эканлигини,хамда биз секулярларни ҳоҳламаслигимизни,балки мавжуд секуляризмни жоҳил диктаторлигига қарши уларни”йўқ”ини намояндаси эканимизни яхшилаб тушуниб олиши керак.Агарда бизлар мавжуд жоҳилиятга қарши одамларнинг намояндасига айланган қудратли кучга эга бўлсак,шубхасиз одамлар бизларнинг режаларимизни,исботий хукмларимизни хам бемалол қабул қилиб, ҳаётларида амалда қўллашади.Мана энди,нима учун мусулмонларнинг жуда қаттиқ ўрганиб қолишган ичимлик ичишни, биттагина буйруқ орқасидан осонлик билан тарк қилишганини сабаби аниқ бўлади.Ёки маданиятга айланиб бўлган зинокорликни хеч қандай уйни бузмасдан ё эшигини ёпиб ташламасдан ёки уларни фаолиятини тўҳтатмасдан туриб,ўз-ўзидан ўртадан кўтарилиб кетганини иллати хам ошкор бўлади ва……………………
Ҳозирги вазиятда одамлар билан нажот топувчи фирқани ўртасидаги муомалага боғлиқ бўлган яна бир масала бор бўлиб,бу одамлардаги ишончни йўқлигидадир.Бундан мақсад исломга ёки исломий хукмларга нисбатан бўлган ишонч эмас,балки баъзи мужоҳидларни тажрибасини кам бўлганлиги ва ўзларини ислом исми билан таништираётган,аммо аслиятда секулярларни ҳамтовоқлари бўлган, жоҳил секуляризм диктаторлигини тарғиботларидаги хиёнатлари сабабли, ўтган салафлар билан ҳозирги умматни ўртасига тушган фосила(фарқ) хам сабаб бўлган.Одамлар мужоҳидларнинг росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламнинг равишларини қўллаш билан хам мубораза йўналишини олдинга юргиза олишларига ва секуляризм диктаторлигини қулатгандан сўнг қудратни қўлда ушлаб тура олишларига ишонишмайди.Одамлар мужоҳидларнинг садоқат,иҳлос ва жонини фидо қилгунга қадар мубораза қилишига шубха қилмайди,аммо улар мана бу жамоат билан бирга бўлишса,мавжуд вазиятни илоҳий ахкомларга ўзгартира олишлари ва қудрат,хукуматни ушлаб тура олишлари борасида иккиланишади.Одамлар бизларни Туркиядаги аввалида ўзларини исломга нисбатлаб,кейинчалик эса муртад секулярлар билан келишув эшигидан биргаликда чиқиб келган ва одамларни бутун меҳнатларини осмонга учириб юборган исломий хизбларга ўхшашимиздан ва натижада илоҳий хукмларни ижро бўлишини,фақирлик ва қўрқувни кетишини,хамда осойишталик ва хавфсизликни қарор топишини умид қилиш хам етиб бўлмас орзуларга айланишидан…………….. чўчишади.
Ёинки Ироқдаги курдистон исломий жамоати,Ироқнинг курдистон исломий бирлашмаси,Ироқнинг исломий хизблари,Афғанистондаги Раббоний Сайёфнинг жамоатига ўхшаб бутун ўтган меҳнатларни,тўкилган қонларни самарасини икки қўллаб Америка раҳбарлигидаги секуляризм диктаторлигига тақдим қилинишидан ва биргина ажойиб бурилиш билан секуляризм диктаторлигини дўстларига,мужоҳидларга қарши душманга айланишидан ва ўзларини қўл остиларидаги ердаги миллатнинг орзулари оёқ-ости бўлишидан хавфсирашади.
Мана бунга ўхшаш шубха ва иккиланишларга ўтган йиллар давомида, исломий уйғониш харакати нажот топувчи фирқа бошчилигида,турли-хил вазиятларда ва хилма-хил шароитлардаги муносабатлари билан, амалда жавоб бериб келаётган бўлса хам,аммо барибир мана бу жамоатнинг ҳалқни истакларига мувофиқ равишдаги усулларда,масалан тоғутга куфр келтириш,вало ва баро,унга қарши бўлиб турган нафийларда собит туришларини бугунги кунни тили билан эълон қилишлари ва бундан бўйин товламасликлари лозим.
Росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламнинг вахийга эргашган холда Маккада нафий қилган ўринлар билан, қудрат ва хукуматни қўлга киритгандан кейинги даврдаги нафийларини даражаси ва шунингдек қудратни қўлга киритишдан олдин одамларни устида ижро қилинган исботий хукмлар билан қудратни касб қилгандан кейинги ижро қилингандан кейинги хукм ва қонунларни даражаси бир хил бўлган эмаслигига диққат қилишимиз керак.Балки буларга яхшилаб эътибор берилса,росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассаллам қудрат ва хукуматни қўлга киритишдан олдинги даврдаги нафий,исботлари билан кейингисини орасида ниҳоятда аниқ хисоб-китоб қилинган меёрлар мавжуддир.Ҳар бир озодликни талаб қилаётган мубориз мана шу такомиллашиш йўлларини яхшилаб ўрганиб,ўзини харакатини жоҳилият ва босқинчи секуляризм диктаторлигини устидан қозониладиган ғалаба йўлига олиб бориши ва гуруҳини шавкатини янада ошириши лозим.Мужоҳид мубориз росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламга ўхшаб, қудратни касб қилишдан олдинги ва кейинги гапираётган гаплари,амалларини тартибга солиши керак бўлади,шулар билан бир қаторда ҳар бир даврга боғлиқ бўлган нафий ва исботга оид ишларни бир-бирига мослаган холда олиб бориши ва улар учун муносиб вақтларни белгилаши зарур,у мана бу йўлда ҳеч қандай шубхага ўрин бермаслиги керак.Агарда бу мубораза тўғри йўлидан бурилиб бошлаган бўлса,аниқ ташхис бериб ислох қилишга эҳтиёжи борлигини хам белгилаши лозим бўлади.
رسول الله صلي الله عليه وسلم در همان ابتداي امر به همه اعلام كرد كه” بگوئيد لا اله الا الله تا رستگار شويد” ، آنچه وي ازهمه مي خواست، در اولين قدم؛ نفي و نه گفتن و پس از سپري شدن اين مرحله، به اثبات و تاييد مي رسيد.
يك مبارز بايد بداند كه دوران تولد جريان انقلاب اسلامي با قبل و بعد از آن تفاوت فاحش دارد . بزرگترين و روشنترين اسلوبي كه از مبارزات تمام انبياء و بخصوص همين درخواست رسول الله صلي الله عليه وسلم بدست مي آيد اين است كه ، عامل اساسي هر مبارزي در رهبري و بيداري جامعه بر نفي يا به عبارت روشنتر در ” لا اله ” متمركز است ، اين سياست برنده و كاملاً روشنی است كه رل اصلي در تمامي خيزشهاي مردمي و انقلابي را ايفا مي كند.
شیخ محمد ابن عبدالوهاب رحمه الله منهجینی مخالف لری او کیشی و نجد اولامالرینی اَیبله یاتگن نرسه لردن بیری، شیخ محمد ابن عبدالوهاب رحمه الله کافرلرگه تعَلّوقلی بولگن حکمنی مسلمانلرگه تطبیق قیلگَنیدیر. کییینگی مسله ایسه بغدادینینگ اسلامی دولَتینی جماعت شیخ محمد ابن عبد الوهاب و نجد اولامالرینی تفکّوراتینی یولگه قوییشگن، اما اولر اوزلری حقیده هیچ نرسه دیییشمگن ایدی. منه بو سوزلر قیسی درجه ده توغری بوله دی؟
ج: محمد ابن عبد الوهاب اوزیگه مخالف مسلمانلرنی مشرک دییش بیلن اولرنی آچیق و روشن تکفیر قیلَردی. و بونگه مثال کیلتیریب ایتَردیکی: عبدالقادیر گیلانی و اونگه اوخشه گنلردن سورشگنیگه اوخشدیر. منه بو زمینه ده اونته لیک نقصانلرده کیلتیریشیچه، مجبور بولمه گن حالتده او هم شوندی رویشده گی اوزلری تعریف قیلیب چیگه ره لب قوییشگندیک مسلمانلر اوچون جهالت و تعویل بابیده اعتبارلی شرعی عذرلرنی کیلتیریشمیدی. [1][2]
شیخ احمد ابن زینی دهلان ( 1231-1304 ق) حرمیننی امامی، شافعیلرنی فقیهی، محمد ابن عبد الوهابنی عصریده گی صوفی مسلک بولگن ذات شیخ محمد ابن عبد الوهاب حقیده اَیته دیکی:
Шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб рохимахуллох манхажини мухолифлари у киши ва нажд уламоларини айблаётган нарсалардан бири , шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб рохимахуллох кофирларга таъаллуқли бўлган хукмни мусулмонларга татбиқ қилганлигидир. Кейинги масала эса, Бағдодийнинг исломий давлатини жамоати шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб ва нажд уламоларини тафаккуротини йўлга қўйишган, аммо уларнинг ўзлари бу хақида хеч нарса дейишмаган эди. Мана бу сўзлар қайси даражада тўғри бўла олади?
Ж: Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзига мухолиф мусулмонларни мушрик дейиш билан уларни очиқ ва равшан такфир қиларди. Ва бунга мисол хам келтириб айтардики: Абдулқодир Гийлоний ва унга ўхшашлардан сўрашганига ўхшашдир. Мана бу заминада ўнталик нуқсонларда келтиришича,мажбур бўлмаган холатда у хам шундай равишдаги ўзлари таъриф ва чегаралаб қўйишгандек мусулмонлар учун жахолат ва таъвил бобида эътиборли шаръий узрларни келтиришмайди. [1][2]
Шайх Ахмад ибни Зайний Дахалон ( 1231- 1304 қамарий) харамайнни имоми, шофеъийларни фақихи,Мухаммад ибни Абдулваххобни асридаги сўфий маслак бўлган зот шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб хақида айтадики:
و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… [3]
Мухаммад ибни Абдулваххоб мушриклар борасида нозил бўлган қуръон оятларини ахли тавхидга татбиқ қилган киши эди……
Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзини еттинчи рисоласида ибни Сахим ва унга эргашганларга раддия бериб уларни такфир қилади ва Бахутийни ақно китобидаги сўзларини хужжат қилиб айтади: Али ибни Аби Толибни фарёд қилиб чақирган кимса кофирдир ва уни куфрида шак-шубха қилиб уни такфир қилмаган кимса хам кофир бўлади. Шундай экан уларни мусулмон деб хисоблайдиган ва муваххидлар билан бахслашадиган ва муваххидларни хавориж ва кофир дейдиганларни холи қандай бўлар экан. .[4]
Оли саъуд салтанатидаги наждиятнинг энг катта муфтиси ибни Боз ширкни таърифига ёрдам сўраш, фарёд қилиб ўлган ё ғоиб кишиларни чақириш ёки уларга қурбонлик ва назрлар қилишни мисол тариқасида келтириб айтади:
ويطلق على الكافر أنه مشرك وعلى المشرك أنه كافر
Кофирга мушрик деб итлоқ қилинади ва мушрикка кофир деб итлоқ қилинади. Шу тарзда қуйидаги натижага келади: кофир мушрик деб номланади ва мушрик хам кофир деб номланади. [5]
Наждият мана шунга ўхшаб мусулмонларни нохақ равиш билан мушриклар сафига қўшиб қўйган пайтида, уларни мушрик дейишдан мақсадлари уни лафзий маъносида эмас, балки уни хукмий маъносида айтишган, шу сабабли хам бундай деб хукм чиқаришган: “мушрикларни ислом миллатидан ташқарида деб санамаган киши, дархақиқат қуръонни тасдиқловчи бўлолмайди, чунки қуръон мушриклар яъни аллохдан бошқага сиғинадиганларни ислом миллатидан ташқарида деб хисоблайди. Ва шу билан бирга уларни такфир қилиб ислом миллатидан чиқаради ва уларга қарши душманчилик қилиб жанг қилишга буюради. Мухаммад ибни Абдулваххоб исломни учинчи ноқис қилувчи нарса хақида айтади: мушрикларни такфир қилмаган ё уларни ислом миллатидан ташқарида эканига шубха қилган ва ё уларни мазхаби, йўлини тўғри деб санаган кимса кофирдир. .[6]
Энди бир фикрлаб , ўзингни атрофингга бир қараб чиқ, сени назарингда қанча фоиз мусулмонни такфир қилиб бўлади?
Шубхасиз мусулмонлар хокимиятнинг хилофат холатидан бурилиб кетиши ва шохигарлик бидъатига гирифтор бўлиши ва турли хил шўроларни бузилиши ва фирқаланиш касаллиги тарқалганлиги сабабли, назарий ва зохирий масалаларда булғанишган. Аммо тўғри даволаниш йўлидан бурилиб кетиш ва яхудийларни тавхидга асосланган кўз-қарашини қабул қилиш ва мана бундан сўнг мусулмонлардан шаръий узрларни олиб ташлаш ва уларни устида тавхидга асосланган мана бу дунё қараш билан хукм қилиш, буларни барчаси тўғри йўл эмас.
Сахих хадисда келтирилишича , бир яхудий ўзидаги ана шунча бурилишлар, ширклар бўлишига қарамасдан росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва сахоба розиаллоху анхумнинг тавхидидан айб топади ва уларни ширк келтиришда муттахам қилади. [7]
Албоний ўзининг сахих хадислар силсиласида бошқа лафз ва янада кўпроқ изох билан ривоят қилган. [8]
Сойфий Жухайнани қизи Қутайладан ривоят қилинишича айтадики: яхудийларни олимларидан бири росулуллох саллаллоху алайхи васалламни олдиларига келиб айтди: эй Мухаммад агар сизлар ширк келтирмаганингизда қандай яхши қавм бўлар эдингиз. У киши мархамат қилдилар:
سُبْحَانَ اللهِ، وَمَا ذَاكَ؟،
Субханаллох, бу қайси ширк? Яхудий айтди: қасам ичаётган пайтингизда кабаъга қасам дейсизлар. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз туриб айтдилар:
Ўтган замонда айтганларингиз энди ўтиб кетди, бундан кейин қасам ичмоқчи бўлган киши каъбани парвардигорига деб қасам ичсин. Шундан сўнг яхудий айтди: эй Мухаммад, агар сизлар аллохга ширк келтирмаганингизда қандай хам яхши қавм бўлар эдингиз. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қилдилар:
سُبْحَانَ اللهِ، وَمَا ذَاكَ؟
Субханаллох, бу қайси ширк?Яхудий айтди: сизлар агар аллох ва фалоний хохласа дейсизлар. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз туриб айтдилар:
Ўтган замонда айтганларингиз энди ўтиб кетди, энди бундан буён бир киши агар аллох хохласа деса, сўнг уни ажратган холда кетидан агар сен хохласанг десин.
Биз хар қандай шароитда хам ,росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва аввалги сахобаларнинг барчалари 13 йил Маккада яшаган йиллари ,яъни Мадинага келгунча бўлган давр давомида ва мана бу яхудийни хабари келгунча Мадинада яшаган пайтларида хам, мана шунча ансорлар хам бўлишига қарамасдан ,уларни хаммаси тавхидни тушунмай қолганликлари ва энг катта ширкни келтиришганини қабул қила олмаймиз. Росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан сўралган эди:
Яъни мана бу хохом яхудий келиб аллох таолога ширк келтиришаётганини айтгунча бўлган давр ичида улар энг катта ширкни келтириш билан яшаб ўтганликлари ва бир яхудийни келиб уларга тавхидни ўргатишлиги ақлга сиғмайдиган нарсадир.
Бу ерда мана бу яхудий росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва у кишини сахобаларини баёнларини зохиридан нотўғри тушунча чиқарган , тавхид ва ширк масаласини тўғри тушунмаслиги, билмаслиги , нотўғри хулоса чиқаргани сабабли ўша гапларини айтишга жасорат қилган. Аммо кўриб турганимиздек, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз ўйланиб тургач, сўзлашиб туришган мавзуни мана бу яхудий суистефода қилишини имкони қолмайдиган томонга бурадилар. Лекин аслида росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва сахобалар олдин айтишган сўзлар билан кейинги айтишга буюрилган сўзларни тушунча,мазмуни бир хилдир. Аммо кейинги янги буюрилган лафз душманларни суистефода қилиши ва рухий жангларига монеъ бўла олади.
Хозир бизни замонамизда эса бир гурух кишилар яхудийларнинг олими ишлатган адабиёти билан мусулмонларни фақатгина ширк келтириш билан айблабгина қолмасдан, бир қадам илгари қўйиб уларни мушрик эканликларида муттахам қилишади.
Сиз хам айтиб турганингиздек мусулмон кишини мушрик дейишликни ўзи яъни уни такфир қилишдир – бу сизни сўзларингиздан кўриниб турганидек – ва мусулмонларни бу тарзда такфир қилиш хам дуруст эмас,бу билан бирданига иккита ишга иқдом қилинади:
1-Аллох таоло ва унинг росули саллаллоху алайхи васаллам мушрик кофирлар хақида содир қилган хукмни ёинки илм ахли хам мушрик кофирлар хақида айтган сўзларни мана бу шаръий узрларга эга бўлган бечора мусулмонларга татбиқ қилашади. Шайх Абдуллатиф оли шайхга ўхшаганларни сўзларини келтиришади, у киши айтади: мушрикни такфир қилиш ё мушрикларни такфир қилиш хаворижларни усулларидандир ва ахли суннат уламоларининг бирортаси бу ишни қилмаган. Бу сўзлар аллох таолога ва пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васалламга ва умматни ижмосига раддия беришдир. Бу уятлик иш фақат мана бу раддия билан кофийдир ва эътироз қиливчи киши ўзини жахолати сабабли пайғамбарларнинг дини ва хавориж мазхабини ўртасида ташхис бера олмаган бўлади.[10]
Мана бу ерда кўриб турганимиздек кофир мушрикларга тегишли бўлган хукмни мусулмонларга татбиқ қилишяпти. Бу аниқ хато ва инкор ё кечириб бўлмайдиган жиноятдир. Аллох таоло ва росули саллаллоху алайхи васаллам ошкор ва бепарда бир гурух кишиларни кофир, муртад ё мунофиқ деган ном билан таништирган ва агар бир киши мана бу гурухларни кофир эканлигида шубха қиладиган бўлса, уни ўзи хам куфрга дучор бўлади. Аммо наждият мусулмонларни бунга ўхшаш ишлар сабабли хам такфир қилиб юборишади, яъни аслида кофирлар хақида нозил бўлган хужжатларни мусулмонларни устида ишлатишяпти.
2-Қўлларидаги харбий ва хукуматий қудратлари соясида аллох ва уни росули саллаллоху алайхи васалламни динига таъна қилувчи ва мусулмонларни ақидаларини ташвишини қилаётганлар номи билан сизлар ўзингизни фикрингизни баён қилишингизга монеълик қилиб , қурол ва қўполлик билан сизга тўсқинлик қилишади. Ўзларига наждийларни фикрларига мухолифат қилишни аллох ва росулига таъна қилиш ва мусулмонларни ақидаларини издан чиқиши деб кўрсатишади! Ўзига мухолифат қилишни аллох ва росулига мухолифат қилиш деб биладиган мана бундай мутакаббирлик бўлиш , ўзини нихоятда юқорида кўриш ва очиқ хатокор бўлишдан аллохни ўзи сақласин!
1295 хижрий қамарий йилларда Маккада ханбалийларни муфтиси бўлган шайх Мухаммад ибни Абдуллох наждий ўзини
«السُّحُبُ الوابِلةِ علی ضرائِحِ الحنابلة»
номли китобида Мухаммад ибни Абдулваххоб хақида шундай деб ёзади: Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзига қарши агар бир киши мухолифат қилса ёки унга қарши раддия ёзса, у мана бу кишини тўғридан тўғри , очиқ равишда ўлдиришга қудрати бўлмаган. У бирор кишини мана бу одамни кечаси уйида ё кечаси бозорда ўлдириш учун жўнатарди; чунки у ўзини мухолифларини такфир қилиб , уларни ўлдиришни халол қилиб олганди. [11]
Мухаммад ибни Абдулваххобни невараси, наждиятни алломаси деган ном билан танилган шайх Абдуррохман ибни Хасанни айтишича: хокимларга аллох ва росулини динидаги бирор нарсага таъна ва ажралишни вужудга келтираётган ва мусулмонларни ақидаларини ташвишга солаётганларни олдини олиши вожиб бўлади. Шу билан бирга мушрикларни такфир қилишдан манъ қилаётган ва уларнинг исломни даъво қилаётгани ва шаходат келтираётганини далил қилган холда , мусулмонлар ва ислом умматидан деб хисоблаётганларни зарари исломга махсусан авом одамларга қайтади ва халқни орасида фитна,тўполон келтириб чиқаришига боис бўлади.
Келинглар , сизлар билан довланинг шаръий хайатларига ,марказий қидирув идораларига содир қилинган ва набаъ номли 76 чи мажаллада чоп қилинган баённомани текшириб чиқамиз. Унда айтилишича: “ исломий давлатдаги даъватчилар ва илм талаб қилаётганларга одамларни ширк ва унга тушиб қолишларидан, мушрикларни такфир қилиб туришларидан огохлантиришлари вожиб бўлади.” Довла бу ерда шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб ва нажд уламоларини тафаккуротларини бирма-бир ижро қилишни амалда бажарган. Ўзини қўл остидаги ёрдамчиларига мусулмонлардан мушрик бўлганликда муттахам қилинганларни такфир қилишни вожиб қиляпти,мана бундан хам уларнинг ошкора наждият тафаккуротларининг содиқ ижро қилувчилари экани аниқ кўриниб турибди.
Довланинг ўзига мухолиф мусулмонларни мушрик дейиши ва сўнг муттахам қилинган мусулмонларни такфир қилишни вожиб этиши ва буни кетидан уларни Покистон,Ироқ, Яман, Сумоли, Ливияни масжидлари, суфийлар ва шиъалар жамланадиган маконларда қатли ом қилиши Мухаммад ибни Абдулваххоб ва наждият анча йиллар олдин режасини тузиб чиққан ишни амалдаги кўринишидир. Ўзини наждият фикрига эргашувчи деб хисоблайдиган хар бир киши , Мухаммад ибни Абдулваххоб ва довлага ўхшаб амал қилмайдиган бўлса , ё у даъво қилаётган иддаосига шубха билан қараш керак ёки бу шахс туқия ( ўзини яширадиганлар) ахлидан бўлиб уни ижро қилишга қудрати йўқ ва қулай фурсат етишини кутаётганлар тоифасидан бўлади.
[1] وفي رسالة الشيخ محمد رسالة في الرد على ابن صباح ، ذُكرت في تاريخ نجد تحقيق ناصر الدين الأسد ص468 في الرد على من اتهمه بتهم ، ورد على ذلك ، إلا أنه قال في أثنائها : “الحمد لله ، أمَّا بعد : فما ذكره المشركون ( لاحظ هنا سماهم مشركين ) عنّي أنني أنهى عن الصلاة على النَّبِيّ -صلى اللَّه عليه وسلم- ، أو أني أقول لو أن لي أمراً هدمت قبة النَّبِيّ -صلى اللَّه عليه وسلم- ، أو أني أتكلم في الصالحين ، أو أنهى عن محبتهم ، كل هذا كذب وبهتان افتراه عليّ الشياطين الذين يريدون أن يأكلوا أموال الناس بالباطل ، مثل أولاد شمسان وأولاد إدريس الذين يأمرون الناس أن ينذروا لهم وينخونهم ويندبونهم ، كذلك فقراء الشياطين الذين ينتسبون إلى الشيخ عبد القادر وهو منهم بريء كبراءة علي بن أبي طالب من الرافضة ، فلما رأوني آمر الناس بما أمرهم به نبيهم -صلى اللَّه عليه وسلم- ألاّ يعبدوا إلا اللَّه وأن من دعى عبد القادر فهو كافر، وعبد القادر منه بريء ، وكذلك من نخى الصالحين أو الأولياء أو ندبهم أو سجد لهم … ” انتهى . والشاهد قوله : ” وأن من دعى عبد القادر فهو كافر ” فهذا نص بأنه يُكفّر من دعى عبد القادر وأمثاله (ومن فعل الشرك أعطى اسمه ، فيُسمى مشركا كافرا )، رسالة أرسلها إلى أحد علماء الأحساء واسمه أحمد بن عبد الكريم ، وهي الرسالة الحادية والعشرون في تاريخ نجد ص346.
[3] الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة، ص 67./ و کان کثیر من مشایخ ابن عبدالوهاب بالمدینة یقولون: سیضلّ هذا او یضلّ الله به من ابعده و اشقاه، و کان الأمر کذلک. و زعم محمّد بن عبدالوهاب انّ مراده بهذا المذهب الذی ابتدعه اخلاص التوحید و التبری من الشرک، و انّ الناس کانوا علی الشرک منذ ستمائة سنة، و انّه جدّد للناس دینهم، و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید…
بسیاری از اساتید محمّد بن عبدالوهاب در مدینه می گفتند: زود است که این مرد گمراه شود و خداوند به واسطه او کسانی را که از خودش دور کرده و شقی نموده گمراه سازد، و پیش بینی آنها به وقوع پیوست. محمّد بن عبدالوهاب گمان کرده بود که مقصودش از این مذهبی که اختراع کرده توحید خالص و بیزاری و دوری از شرک است و اینکه مردم از ششصد سال پیش بر شرک بوده اند و او بوده که دینشان را تجدید کرده است. او کسی بود که آیات قرآن را که درباره مشرکان نازل شده بود بر اهل توحید حمل نمود…
[5] مجموع فتاوى الشيخ ابن باز” (9/174، 175) / الشرك فهو صرف بعض العبادة لغير الله، كمن يستغيث بالأموات أو الغائبين أو الجن أو الأصنام أو النجوم ونحو ذلك، أو يذبح لهم أو ينذر لهم، ويطلق على الكافر أنه مشرك وعلى المشرك أنه كافر … فسمى الكفار به كفاراً وسماهم مشركين، فدل ذلك على أن الكافر يسمى مشركاً، والمشرك يسمى كافراً.
[7] صحيح النسائي 3782 / أنَّ يَهوديًّا أتى النَّبيَّ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ فقالَ: إنَّكم تندِّدونَ، وإنَّكم تُشرِكونَ تقولونَ: ما شاءَ اللَّهُ وشئتَ، وتقولونَ: والكعبةِ، فأمرَهُمُ النَّبيُّ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ إذا أرادوا أن يحلِفوا أن يقولوا: وربِّ الكعبةِ، ويقولونَ: ما شاءَ اللَّهُ ثمَّ شئتَ
[8] أخرجه أحمد (27138)، وابن سعد في ((الطبقات الكبرى)) (10797)، والطحاوي في ((شرح مشكل الآثار)) (238) / سلسله الحادیث صحیحه البانی جلد ۳ صفحه ۱۵۴/ عبد الله بن يسار عن قتيلة بنت صيفي الجهنية قالت: ” أتى حبر من الأحبار رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال: يا محمد! نعم القوم أنتم لولا أنكم تشركون! قال: سبحان الله! وما ذاك؟ . قال، تقولون إذا حلفتم: والكعبة، قالت: فأمهل رسول الله صلى الله عليه وسلم شيئا ثم قال: إنه قد قال، فمن حلف فليحلف برب الكعبة، قال: يا محمد! نعم القوم أنتم لولا أنكم تجعلون لله ندا! قال: سبحان الله! وما ذاك؟ قال: تقولون ما شاء الله وشئت. قالت: فأمهل رسول الله صلى الله عليه وسلم شيئا ثم قال: إنه قد قال، فمن قال: ما شاء الله فليقل معها: ثم شئت” / عبد الله بن یسار از قتیله بنت صیفی الجهنیه که گفت: حبری (عالمی) از احبار (علمای یهود) نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: ای محمد شماها چه قوم خوبی می بودید اگر شرک نمی ورزیدید. فرمود: سبحان الله چه شرکی؟ گفت: وقتی سوگند می خورید می گویید: سوگند به کعبه. پیامبر صلی الله علیه وسلم درنگی کرد سپس فرمود: هرکس از شما سوگند خورد پس به پروردگار کعبه سوگند بخورد. سپس آن یهودی گفت: ای محمد، شماها چه قوم خوبی بودید اگر برای خداوند همتایی قرار نمی دادید. گفت: سبحان الله! یهودی گفت: می گویید: اگر خدا و فلانی بخواهند. پس پیامبر صلی الله علیه وسلم درنگی کرد سپس فرمود: آنچه در گذشته می گفتید هیچ، اما از این به بعد هرکس گفت: «اگر خدا بخواهد»، پس به همراه آن بگوید: «سپس تو بخواهی
[11] السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة، ص 275. / فانّه کان إذا باینه احد و ردّ علیه و لم یقدر علی قتله مجاهرة یرسل إلیه من یغتاله فی فراشه أو فی السوق لیلا، لقوله بتکفیر من خالفه و استحلاله قتله.
یکی از ایراداتی که مخالفین منهج شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله و علمای نجد وارد می کنند این است که شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله حکمی که متعلق به کفار است را بر مسلمین تطبیق می دهند. و سخن دیگر اینکه جماعت دولت اسلامی بغدادی مجری تفکرات شیخ محمد بن عبدالوهاب و علمای نجد بوده اند و چیزی از خودشان نگفته اند. این سخنان تا چه اندازه صحت دارد؟
ج: محمد بن عبدالوهاب با مشرک خواندن مسلمین مخالف خود به صراحت آنها را تکفیر می کند. و مثال هم می آورد و می گوید : مثل کسانی که از عبدالقادر گیلانی و امثال او درخواست می کنند. [1] در این زمینه هم در نواقض دهگانه ای که می آورد غیر از حالت اکراه آنهم آنگونه که خودشان تعریف و محدود و مرز بندی کرده اند برای مسلمین سایر عذرهای معتبر شرعی چون جهل و تاویل قائل نیستند.[2]
شیخ احمد بن زينى دحلان (1231 ـ 1304ق) امام‌الحرمین، مفتی و فقیه شافعیه و صوفی مسلک معاصر محمد بن عبدالوهاب در مورد شیخ محمد بن عبدالوهاب می گوید: و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… [3] محمد بن عبدالوهاب کسی بود که آیات قرآن را که درباره مشرکان نازل شده بود بر اهل توحید حمل نمود…
محمد بن عبدالوهاب در رساله هفتم خود ردی بر ابن سحیم و پیروان او را می دهد و آن ها را تکفیر می کند و با استناد به سخن بهوتی در کتاب الاقناع می گوید: هرکس علی بن ابی طالب را به فریاد بخواند کافر است و هرکس در کفر او شک کند و او را تکفیر نکند کافر است پس حال آن شخص چگونه است که آن ها را مسلمان می داند و با موحدین به جدل می پردازد و موحدین را خوارج و کافر می نامد.[4]
س 4. اختلاف صاحب العمده با دکتر ایمن الظواهری رهبر فعلی القاعده بر سر چه مسائلی است؟ آیا واقعاً صاحب العمده برای یهودی ها و صلیبی ها بر علیه اهل جهاد کار می کند؟
ج: دکتر فضل با دکتر ایمن الظواهری هر دو پزشک و از دوستان قدیمی بودند. دکتر فضل در یمن دستگیر می شود و تحویل حکومت سکولار مصر داده می شود که پس از سالهای اسارت می بینیم که در زندان مراجعاتی را می نویسد که با مخالفت بسیاری از اهل جهاد مواجه می شود.
معمولاً بین تخصصهای مختلف و بخصوص تخصص مهم و حیاتی چون جهاد فی سبیل الله همیشه اختلاف رای وجود خواهد داشت و تنها یک رهبر واحد است که می تواند با شوراهای مختلفی که در اختیار دارد به این اختلافات خاتمه دهد و با وحدت دستور و وحدت فرماندهی مانع از تولید تفرق و جنگهای خونین داخلی و سایر مصیبتهای ناشی از تفرق شود، اما آنچه به بحث ما ربط دارد این است که دکتر فضل یا سيد امام الشريف با اسم جهادی عبد القادر بن عبد العزيز و صاحب آثاری چون «العُمدة في إعدادِ العُدة» در مورد تترس می گوید: امروزه حمله به عموم مردم در سرزمینهای مسلمین مثل آنچه در منفجر کردن هتلها و ساختمانها و وسایل حمل و نقل اتفاق می افتد فکر نمی کنم هیچ بهره ای از جهاد فی سبیل الله برده باشد، تمام این اعمال مجاز نیستند هر چند با ادعای جواز کشتن سپرانسانی و تترس باشد. [1]
واکنش دکتر ایمن الظواهری هم به سخنان این چهره ی شناخته شده ی جهادی قابل توجه است، چون می بینیم در پاسخ به سخنان دکتر فضل کتابی بیشتر از 200 صفحه تحت عنوان «التبرئه»[2] تالیف می کند و در این کتاب مطالبی در مورد شبیخون و مقابله به مثل کردن و تترس و سپرهای انسانی و مالی و پاسخ به دیدگاههای دکتر فضل بیان می کند و دیدگاه خودش را ارائه می دهد.
اما طبق عادت همیشگی نجدی ها و آنهائی که بهره ی کمتری از فقه صحیح اسلامی برده اند طرف مقابل را به مزدوری برای آمریکا و طاغوتهای محلی و خادم جبهه ی یهودی و صلیبی و مسائلی از این دست متهم می کند که باز می بینیم صاحب العمده نیز با تحدی به مباهله ایمن الظواهری را به وابسته بودن به کشورهائی چون سودان متهم می کند.
در اینجا باز دو نکته را عرض می کنم :
متاسفانه نجدیت در برچسب زدن و متهم کردن غیر شرعی مخالفین به ضال و مضل و اهل بدعت و خوارج و طائفه الممتنعه و مرتد و مشرک و مزدور و… دست بالائی دارند و اثبات این اتهامات نیاز به بررسی های دقیق شرعی و قضائی دارد.
من اینها را در امر جهاد و جنگ مسلحانه در جایگاه خالد بن ولید رضی الله عنه می بینم و وجود اشتباه برای این افراد امری طبیعی و قابل پیش بینی است . این عزیزان را باید رهبرانی مجتهد چون رسول الله صلی الله علیه وسلم و ابوبکر صدیق رضی الله عنه مدیریت کند و چنانچه این رهبران مجتهد وجود نداشته باشند باید منتظر ادامه ی این اشتباهات و حتی فجایع باشیم.
[1] لا أظن أن التعرض لعامة الناس في بلدان المسلمين اليوم من الجهاد في سبيل الله في شيء مثل ما حدث من تفجير الفنادق والعمارات ووسائل النقل، هذا كله لا يجوز ولو بدعوى جواز قتل الترس
[2] التبرئة؛ رسالة فی تبرئة أمة القلم والسیف من منقصة تهمة الخور والضعف
Имом Шофеъий рохимахуллох моликий мазхабидагилар томонидан калтакланган ва буни оқидатида бемор бўлган эди, мана шу калтакланишлар оқибатида охири хам вафот топади. Мана бу мазхабий келишмовчиликлар исломий рошидин хукуматининг қулаганидан буён хозирги кунгача давом этиб келяпти. Орада бўлиб ўтган мусибатларни айтиб ўтиш учун бутун бошли муфассал китоб ёзилиши керак бўлади, бу нарса бизни мажлисимизни имконидан ташқаридаги иш хисобланади, шу сабабли бугун бу мавзуга тегишли бир неча боғлиқ бўлган ўринларга ишора қилиб ўтмоқчимиз холос.
امام شافعی رحمه الله توسط مالکی ها مورد ضرب و شتم قرار می گیرد و علیل می شود و بر اثر همین کتک کاری ها پس از مدتی فوت می کند و این درگیری های مذهبی که از زمان انهدام حکومت اسلامی راشدین شروع شده بود تا همین الان ادامه دارد. ذکر تمام مصیبتها خودش یک کتاب مفصل می طلبد و از حوصله ی این جلسه ی ما خارج است، به همین دلیل تنها به ذکر چند مورد مرتبط با بحث امروز اشاره می شود:
همه می دانیم که مسلمین زمینه های نابودی خود را با تفرقهای بی شمار و جنگهای داخلی و مفاسد رفتاری گوناگون فراهم کرده بودند . مگر می توان جنگ مذهبی میان شافعیان کوی «دردشت» به رهبری خاندان آل خجند و حنفی ها ی کوی «جوباره» به رهبری خاندان آل صاعد در اصفهان را فراموش کرد؟ این دو خاندان که هر یک خود را نماینده ی یک مذهب می دانستند چنان عرصه را بر مردم تنگ کرده و باعث نارضایتی و خستگی و بیزاری مردم شده بودند که مردم آرزو می کردند که ظالمی پیدا شود و آنها را از جنگ چند قرنه ی این دو خاندان نجات دهد.
حاکمیت مغولها که از «اتحاد» با قبایل مختلف شکل گرفته بود در سال 616 ه به ایران حمله کرده بودند. زمانی که بار اول به اصفهان حمله کردند بر اثر رشادت سلطان جلال الدین نتوانسته بودند بر اصفهان چیره شوند و شکست خوردند اما سرانجام در سال 633 يعنى در عهد اوگتاى قاآن شافعی های اصفهان به شرط اینکه مغولها حنفی های را قتل عام کنند قرار گذاشتند كه دروازههاى شهر را برروى مغولها باز کنند. مغلوها که اینگونه وارد شهر شدند شافعی و حنفی همه را کشتند.
