دسته: مصائب مسلمین

جَماعَت و وَحدَت رَحمَتدِیر

اِسلامده  قَلبلَرگه اِحتِلاف  تُوشیشیگه  سَبَب بُوله دیگن  نَرسَه نیمه  بُولیشلیگی مُهِم اِیمَس، اِینگ مُهِمِی مَنه  بُو اِحتِلافلرنی یُوزَگه  چِیقمَسلیگیدیر، حَتّی قُرآن اوُقِیش سَبَبلی هَم بُولمَسلیگی لازِم، تارِخدَگی فَلان رِوایَت یا فَلان شَخصنی، اِنسانّی اِجتِهادی حَقیده  گه پِیرمَسَه  هَم  بُوله دی. اقْرَءُوا القُرْآنَ مَا ائْتَلَفَتْ قُلُوبُكُمْ،  (قَلبلَرینگیز اِتّفاقده  بُوله دیگن  بُولسه، قُرآن اوُقینگلر)  فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ فَقُومُوا عَنْهُ^[1]  اَگر اوُنده  اِختِلافگه  تُوشیب  قالسَنگیزلر، اوُندَن چِیتله نیب  کِیتَوِیرینگلر” . چُونکی  فَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفُوا فَأُهْلِكُوا    سِیزلَردَن آلدِین اوُتگن قَوملر اِختِلاف  سَبَبلی حَلاک  بُولیب کِیتیشگن. .[2]

إِنَّمَا أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ الْفُرْقَةُ [3]  چُونکی الجَمَاعَةُ رَحْمَةٌ  (جماعت و بِیرلَشیش رَحمَتدیر) والفُرقَةُ عَذَاب^[4]  و بُولینیش و اَجرَلیش عَذابدیر. چُونکی  مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الجَنَّةِ فَلْيَلْزَمُ الجَمَاعَةَ ^[5]

جَنَّتنی اوُرتَسیده  یَشَشنی هاحلَیدیگن کیشی، جَماعَت بیلن بیرگه بُولسِین.

چُونکی: بیز الله تعالی اوُمَّت حَقیده رسول الله صلی الله علیه وسلمگه بیرگن وَعدَه لری رُویابگه چِیقیشینی هاحلَیمیز، بیزلرنی باشیمیزگه کیلگن آچلیک، سَرگَردانلیک و دُشمَنلرنی حُکمران بُولیشلَری حاطِمه  تاپِیشینی طَرَفداریمیز. إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ أَجَارَ لِي عَلَى أُمَّتِي مِنْ ثَلاثٍ: لا يَجُوعُوا وَلا يَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلالَةٍ وَلا یَستَبَاحُ ﺑَﯿْﻀَﺔُ اﻟْﻤُﺴْﻠِﻤِﯿﻦَ^[6]  چُونکی: الله تعالی اوُزینی یُولیده  بیرله شیب  بیر یاقَدَن  باش چِیقریب تُوتَشگَن  دِیوارلَرگه  اُوحشَب  بِیتّه  صَفده  جَنگ  قیله دیگن  کِیشیلرنی  یَحشی کوُرَدی.

إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيَانٌ مَّرْصُوصٌ (صف/4)

چُونکی : الله تعالی رسول الله صلی الله علیه وسلم اَهلی تَفَرُّق بیلن اَصلاً  بیرگه  بُولمَسلیگینی اَیتیب تَحدِید قیلگن:  إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ ۚ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (انعام/159)  چُونکی: بیزلر الله تعالی تامانیدَن  شُونچه لیک  اَنیق و رَوشَن  دَلیلّر کِیلگه نیگه  قَرَمَسدَن، یَنه  بُولینیب اِختِلافگه  تُوشیب  الله تعالینی  بُویُوک  عَذابیگه  گِریفتار بوُلیب  قالیشنی هاحلَمَیمِیز.

وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (آل عمران/105)

---

[1]رواه البخاري (5060)، ومسلم (2667).

[2]بخاری 4792

[3]مسند أحمد 1539

[4]رواه عبد الله بن أحمد فى زوائد المسند (4/375) (19370)، والطبراني كما في (مجمع الزوائد) (5/220)، والبيهقي في (شعب الإيمان) (6/516)، والمنذري في (الترغيب والترهيب) (2/103).و ابن مفلح في (الآداب الشرعية) (1/332)

[5]رواه الترمذي (2165)، وأحمد (1/18) (114)، والحاكم (1/198)

[6]رواه ابن أبي عاصم في (السنة) (ص: 92)

Жамоат ва вахдат рахматдир

Исломда қалбларга  ихтилоф тушишига сабаб бўладиган нарса нима бўлишлиги мухим эмас, энг мухими мана бу ихтилофларни юзага чиқмаслигидир, хатто қуръон ўқиш сабабли хам бўлмаслиги лозим, тарихдаги фалон ривоят ё фалон шахсни, инсонни ижтиходи хақида гапирмаса хам бўлади.

اقْرَءُوا القُرْآنَ مَا ائْتَلَفَتْ قُلُوبُكُمْ،

(қалбларингиз иттифоқда бўладиган бўлса, қуръон ўқинглар)

فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ فَقُومُوا عَنْهُ^[1]

Агар унда ихтилофга тушиб қолсангизлар, ундан четланиб кетаверинглар”

Чунки

 فَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفُوا فَأُهْلِكُوا

сизлардан олдин ўтган қавмлар ихтилоф сабабли халок бўлиб кетишган.[2]

إِنَّمَا أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ الْفُرْقَةُ [3]

Чунки

الجَمَاعَةُ رَحْمَةٌ

(жамоат ва бирлашиш рахматдир)

والفُرقَةُ عَذَاب^[4]

ва бўлиниш ва ажралиш азобдир. Чунки

مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الجَنَّةِ فَلْيَلْزَمُ الجَمَاعَةَ ^[5]

Жаннатни ўртасида яшашни хохлайдиган киши , жамоат билан бирга бўлсин.

Чунки: биз аллох таоло уммат хақида росулуллох саллаллоху алайхи васалламга берган ваъдалари рўёбга чиқишини хохлаймиз, бизларни бошимизга келган очлик, саргардонлик ва душманларни хукмрон бўлишлари хотима топишини тарафдоримиз.

إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ أَجَارَ لِي عَلَى أُمَّتِي مِنْ ثَلاثٍ: لا يَجُوعُوا وَلا يَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلالَةٍ وَلا یَستَبَاحُ ﺑَﯿْﻀَﺔُ اﻟْﻤُﺴْﻠِﻤِﯿﻦَ^[6]

Чунки: аллох таоло ўзини йўлида бирлашиб бир ёқадан бош чиқариб туташган деворларга ўхшаб битта сафда жанг қиладиган кишиларни яхши кўради.

 إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيَانٌ مَّرْصُوصٌ (صف/4)

Чунки: аллох таоло росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ахли тафарруқ билан аслан бирга бўлмасгини айтиб тахдид қилган:

 إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ ۚ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (انعام/159)

Чунки: бизлар аллох таоло томонидан шунчалик аниқ ва равшан далиллар келганига қарамасдан, яна бўлиниб ихтилофга тушиб аллох таолони буюк азобига гирифтор бўлиб қолишни хохламаймиз.

 وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (آل عمران/105)

---

[1]رواه البخاري (5060)، ومسلم (2667).

[2]بخاری 4792

[3]مسند أحمد 1539

[4]رواه عبد الله بن أحمد فى زوائد المسند (4/375) (19370)، والطبراني كما في (مجمع الزوائد) (5/220)، والبيهقي في (شعب الإيمان) (6/516)، والمنذري في (الترغيب والترهيب) (2/103).و ابن مفلح في (الآداب الشرعية) (1/332)

[5]رواه الترمذي (2165)، وأحمد (1/18) (114)، والحاكم (1/198)

[6]رواه ابن أبي عاصم في (السنة) (ص: 92)

جماعت و  وحدت

برای اسلام عاملی که باعث اختلاف قلوب می شود مهم نیست که چه باشد، مهم این است که نباید چنین اختلافی تولید شود حتی اگر بر اثر خواندن قرآن هم باشد حالا چه رسد به فلان روایت تاریخی یا فلان اجتهاد شخصی و رأی انسانها:اقْرَءُوا القُرْآنَ مَا ائْتَلَفَتْ قُلُوبُكُمْ،(قرآن بخوانید تا زمانی که دل های شما بر آن، اتفاق دارند)فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ فَقُومُوا عَنْهُ^[1]و هرگاه در آن، اختلاف نمودید، دست از آن بکشید و بروید»

چون: فَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفُوا فَأُهْلِكُوا اقوامی که قبل از شما ها بودند به سبب اختلاف هلاک شدند.[2] إِنَّمَا أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ الْفُرْقَةُ [3]

چون:الجَمَاعَةُ رَحْمَةٌ (جماعت و انسجام رحمت)والفُرقَةُ عَذَاب^[4]و جدایی و افتراق عذاب است.

چون : مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الجَنَّةِ فَلْيَلْزَمُ الجَمَاعَةَ ^[5]هر کس می خواهد در وسط بهشت سکونت نماید با جماعت باشد.

چون : می خواهیم وعده هائی که الله تعالی در مورد امت به رسول الله صلی الله علیه وسلم داده متحقق بشوند و گرسنگی و سرگردانی و تسلط دشمنان بر ما خاتمه یابد:إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ أَجَارَ لِي عَلَى أُمَّتِي مِنْ ثَلاثٍ: لا يَجُوعُوا وَلا يَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلالَةٍ وَلا یَستَبَاحُ ﺑَﯿْﻀَﺔُ اﻟْﻤُﺴْﻠِﻤِﯿﻦَ^[6]

چون: الله کسانی که در راه او متحد و یکپارچه در خط و صف واحدی مثل دیوار سربی بزرگی در راه او می جنگند دوست می دارد: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيَانٌ مَّرْصُوصٌ (صف/4)

چون: الله تعالی تهدید کرده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم به هیچ وجه با اهل تفرق نیست : إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ ۚ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (انعام/159)

چون : نمی خواهیم مانند کسانی بشویم که با اینهمه دلایل روشن از سوی الله که به ما رسیده باز اهل تفرقه و اختلاف باشیم و مشمول عذاب بزرگ الله تعالی گردیم: وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (آل عمران/105)

---

[1]رواه البخاري (5060)، ومسلم (2667).

[2]بخاری 4792

[3]مسند أحمد 1539

[4]رواه عبد الله بن أحمد فى زوائد المسند (4/375) (19370)، والطبراني كما في (مجمع الزوائد) (5/220)، والبيهقي في (شعب الإيمان) (6/516)، والمنذري في (الترغيب والترهيب) (2/103).و ابن مفلح في (الآداب الشرعية) (1/332)

[5]رواه الترمذي (2165)، وأحمد (1/18) (114)، والحاكم (1/198)

[6]رواه ابن أبي عاصم في (السنة) (ص: 92)

اَهلِی سُنَّتنِی تُورت مَذهَبِینِی وَ اِمامِی جَعفَر شِیعَه لَرِینِینگ مَذهَبِینِی دِیوان قِیلِینِیش تَرِیخِی

حالد هُورامِی

مُسُلمانلَر اِسلامِی حُکوُمَتنِی وَ اوُنِی کِیتِیدَن اوُلِی الاَمر شُوراسِینِی،واحِد اوُمَّتنِی وَ واحِد اِجماعنِی قوُلدَن بای بِیریشگچ،یِیل لَر اوُتِیشِی دَوامِیدَه اوُزلَرِینِی سَوالَّرِینِی عالِملَردَن سُورَب جَوابِینِی آلِیب یُورِیشگن. شوُ آرَدَه بِیر گوُرُوه کَتَّه کِیشِیلَر یامان،پَستکَش اوُلامالَرنِی حَطَرِی وُجُودگه کِیلگنلِیگِی بائِث اوُزلَرِینِی نَظَرِیدَه قَبُول قِیلِینگن نَرسَه لَرنِی مَجمُوعَه سِینِی جَملَب اِرایَه بِیرِیشگه قَرار قِیلِیشَدِی.

اِمامِی جَعفَر صادِق رحمه الله وَ اوُ کِیشِینِی آتَه لَرِی (علیه السلام) یَشَگن عَصر،فِقه پِیشوالَرِینِی وَ فِقهِی مَذهَبلَرنِی شَکل لَنِیش عَصرِی بُولگن، اِمامِی جَعفَرنِی زَمانِیدَه یاکِی اوُندَن آزگِینَه آلدِینراق باشلَنگن وَ اوُ کِیشِینِی زَمانِیدَن کِییِنراق توُگَگَن. اِمامِی جَعفَر صادِق بِیلَن بُو مُهِم اِیشنِی بِیرِینچِیلَردَن بُولِیب باشلَگن کِیشِی، زَیدِیلَرنِی پِیشواسِی اِمامِی زَید اِبن عَلِی رحمه الله بُولگن، مَنَه شُو دَورلَردَه حَنَفِی مَذهَبِینِی اَساسچِیسِی اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رحمه الله و مالِکِی مَذهَبِینِی اَساسچِیسِی اِمامِی مالِک رحمه الله اوُزلَرِینِینگ فِقهِی کوُز- قَرَشلَرِینِی دِیوان قِیلِیشگن.

ادامه خواندن اَهلِی سُنَّتنِی تُورت مَذهَبِینِی وَ اِمامِی جَعفَر شِیعَه لَرِینِینگ مَذهَبِینِی دِیوان قِیلِینِیش تَرِیخِی

Ахли суннатни тўрт мазхабини  ва имоми Жаъфар шиъаларининг мазхабини девон қилиниш тарихи

Холид хўромий

Мусулмонлар  исломий хукуматни ва уни кетидан улил амр шўросини, вохид умматни ва вохид ижмоъни қўлдан бой беришгач,йиллар ўтиши давомида ўзларини саволларини олимлардан сўраб жавобини  олиб юришган. Шу орада бир гурух катта кишилар ёмон,пасткаш  уламоларни хатари вужудга келганлиги боис, ўзларини назарида қабул қилинган нарсаларни мажмуъасини жамлаб ироя беришга  қарор қилишди.

Имоми Жаъфар Содиқ рохимахуллох ва у кишини оталари (алайхиссалом) яшаган аср, фиқх пешволарини ва фиқхий мазхабларни шаклланиш асри бўлган, имоми Жаъфарни замонида ёки ундан озгина олдинроқ бошланган ва у кишини замонидан кейинроқ тугаган. Имоми Жаъфар Содиқ билан бу мухим ишни биринчилардан бўлиб бошлаган киши, зайдийларни пешвоси  имоми Зайд ибни Али рохимахуллох бўлган, мана шу даврларда ханафий мазхабини асосчиси  имоми Абу Ханифа рохимахуллох ва моликий мазхабини асосчиси имоми Молик рохимахуллох ўзларининг фиқхий  кўз-қарашларини девон қилишган.

Имоми Жаъфар Содиқни замонидан бир оз кейинроқ имоми Шофеъий ва имоми Ахмад ибни Ханбал ўзларини мазхабларини асосини қуришган, мана бу икки имомдан сўнг турли-хил далилларга кўра фиқхий мустақил мазхабларни девон қилиниши нихоясига етган. Мана бу даврдаги фазони текшириб чиқиб шуни айтса бўладики, барча фиқхий мазхабларни бир замонда девон қилиниши ўша замонни табиатига муносиб равишда бўлган эди.

Шу билан бирга имоми Жаъфар Содиқ, шунингдек Зайд, Абу Ханифа, Молик, Шофеъий ва Ханбал ўзларига эргашган кишиларни ўртасида шундай қаноатни вужудга келтиришган эдики, улардан кейинги даврларда хам бошқа пешволарга эхтиёж бўлгани йўқ.

Дархақиқат имоми Жаъфар Содиқ ўзини асридаги кишиларни имоми замони сифатида,отасидан   ва бобосидан  ва  бир неча имомдан ўзига етиб келган назарларни жамлаган ва ўша кунни вазиатига хамда жамиятга хоким фиқхга муносиб равишдаги ўзини назарини хам ироя берган киши эди. У кишининг кетидан хам шароитга эга бўлган фақих шахс мана бу мазхабни ташкил қилган склети ва усулларига суянган холда имоми замонни ўринбосари бўлиб, жамиятдаги мавжуд вазиятга муносиб равишда ижтиход қилса ва рахбариятни бошқарса бўлар эди.

Мана бундан шуни хулоса қиламизки, имоми Жаъфар Содиқ хос бир жараён бўйича собит фиқхни ироя қила олган  ва ўзидан олдинги имомларни назарларини хамда ўзидан кейинги имомларни ишончларини хам етказиб берган  киши хисобланади. Чунки биз у кишидан сўнг имом Мусо Козимни ё имом Ризони ё Хасан Аскарийни мазхаби деган нарсани кўрмаганмиз; балки бу имомлар мана шу мазхабни ичида “мавжуд вазиятга” муносиб равишда ўзларини ижтиходларини ироя беришган ва вафотларидан сўнг уларни ижтиходларидан фойдаланиш муддати хам нихоясига етган.

Калиний Хасан Аскарий билан тахминан яқин замонда бир минтақада (Бағдод ва Сомроъ) яшаб ўтган, аммо “кофий” номли китобида (бу китоб етти жилддан иборат бўлиб,уни катта қисми имоми Жаъфар Содиқга нисбатланган) Хасан Аскарийдан бир неча ривоятни нақл қилган холос. У китобда деярли имом Жаъфар Содиқни сўзлари ва ривоятларини нақл қилиб ўтган, бўлиб хам Калиний билан имом яшаб ўтган замон ва маконни ўртасида жуда катта фосила бўлган,биз бундан имом Жаъфар Содиқни амалга оширган ишни ахамиятини қандай даражада эканини  тушуниб олсак бўлади.

Агар уларни ўртасидаги замонни хисоблайдиган бўлсак, ўртада 200 йил фарқ бор. Макон жихатидан хам  имом Жаъфар мадинада яшаган бўлса Калиний Бағдодда яшаб ўтган. Калиний хам замон ва макон жихатидан ўзига яқинроқ бўлган кишини қўйиб,замон ва маконда ўзоқроқ бўлган кишига кўпроқ ахамият берган.

Имоми Жаъфар Содиқ ўзидан олдинги ва кейинги имомларни мазхабидаги склетни баён қилиб берган бўлиб,усулларни татбиқ қилиш шеваси бўйича тажриба касб қилиш борасида кейинги имомларга эхтиёж пайдо бўлар эди. Шу сабабли хам имоми Калинийга ўхшаганлар мазхабни умумий усуллари бўйича аксаран имоми Жаъфар Содиқдан ривоят қилишган. Бу ерда мавжуд вазиятни дарк қилиш ва усулларни татбиқ қилиш борасидаги  янги кунни масалаларидан ташқари, бошқа нарсаларда  имоми Жаъфар Содиқни фиқхига тобеъ бўлишган; чунки бу имомларни барчаси ягона фиқхга пойбанд эдилар.

Бу ерда шуни айтиб ўтиш лозим бўладики, агар мана бу асрдан олдин мусулмонларни ўртасида фиқхни девон қилиниши роиж бўлганда, имоми Али ибни Толибни фиқхи сақланиб қолган бўларди, буни натижасида имоми Жаъфар Содиқ томонидан фиқхни девон қилинишига хам эхтиёж қолмаган бўларди. Имоми Жаъфар Содиқни ўзига  хам фақатгина татбиқ қилиш шеваси бўйича мурожаъат қилинарди.  

Қуйидаги масалани хам ёритиб ўтиш  лозим, деб биламиз, мана шу арсдан бошқа асрларда ё имоми Жаъфар Содиқни бобоси Али ибни Хусайнни замонида хам, мана шу сатхдаги фиқхий назарларни девон қилинганини кўрмаганмиз. Мана бу давр ўтиб кетгандан сўнг хам мусулмонлар янги мазхабларни кўпайиб кетишини олдини олиб, ягона улил амр шўросига қайтадиган замон келгунча ана ўша мазхабни асосида туришга харакат қилишган.  Бўлмасам (Нававийга ўхшаш шофеъий мазхабидаги) ўзларидаги янги назарлар вужудга келганига ,хатто ўша диёрдаги мусулмонларни ўртасида роиж бўлган мазхабга мухолиф назарлар топилишига қарамасдан, ўзларини назарларини баён қилиш билан бирга ана ўша аслий мазхабда мустахкам туришган.

تاریخ تدوین مذاهب اربعه اهل سنت  و مذهب شیعه ی امامی جعفری

به قلم: خالد هورامی

پس از آنکه مسلمین حکومت اسلامی، و به تبع آن، شورای اولی الامر، امت و اجماع واحد را از دست دادند مسلمین پس از سالها سوالات روز خود را از علماء پرسیده و جواب خود را دریافت می نمودند تا اینکه خطر وجود علمای سوء و الرویبضه عده ای از بزرگان را بر آن داشت که آراء فقهی مورد پسند خود را در مجموعه ای منسجم گردآوری نموده و الگوئی واحد و سازمان یافته ای را ارائه دهند.

عصری که امام جعفر صادق رحمه الله و پدر ایشان علیه السلام در آن زیسته، عصر پیشوایان فقه و شکل گیری مذاهب فقهی‌ای بوده که در زمان امام جعفر یا کمی قبل از او، شروع شده و کمی ‏بعد از او پایان یافته است. اولین شخصی که معاصر با امام جعفر صادق به این مهم پرداخت امام زید بن علی رحمه الله پیشوای مذهب زیده بود.  در همین دوران امام ابوحنیفه رحمه الله بنیانگذار مذهب حنفی و امام مالک رحمه الله پیشوای مذهب مالکی اقدام به تدوین دیدگاههای فقهی نمودند.

کمی پس از امام جعفر صادق امام شافعی رحمه الله و امام احمد بن حنبل مذاهب فقهی خود را پایه گذاری نمودند و با این دو امام ،به دلایل مختلف، عصر تدوین مذاهب مستقل فقهی پایان یافت. با بررسی دقیق فضای حاکم بر این دوران می توان گفت تدوین همزمان تمام این مذاهب فقهی امری متناسب با طبیعت آن عصر بود.

با این وجود امام جعفر صادق، همچون زید، ابوحنیفه، مالک، شافعی و حنبل، چنان قناعتی در میان پیروان خود به وجود آورده بود که پس از وی نیز هیچ نیازی به پیشوای فقه دیگری، در همین جریان که برای خود پیروان جداگانه‌ای داشته باشد، به وجود نیاید.

ادامه خواندن تاریخ تدوین مذاهب اربعه اهل سنت  و مذهب شیعه ی امامی جعفری

مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری. (18)

بسم الله والحمد الله.

اما بعد: السلام علیکم و رحمة الله و برکته.

سوال (1)

1. سیز اوزینگیزنی مطلبلرینگیزده شیخ اللسلام ابن تیمیه رحمه الله نینگ مشرکلر بیلن اهلی کتابنینگ آره سیده گی فرقه لر حقیده گی نقل قیلینگن سوزلرنی کیلتیرگنسیز. او کیشیدن منه شو مشرکلر و اهلی کتابنینگ اهلی سُنّتنی تَورَت مَذهبیگه قرشی رَوافضلرنینگ هَمکارلیک قیلیشلری باره سیده هم بیرار نَرسه بیله سیزمی؟

صُحبتیمیزنی اوّلیده شونی ایتیب اوتیش لازم بوله دیکی، جَعفریلرگه هم حَنَفی، شافعی و باشقه مذهبلرگه اوخشش نَظر بیلن قرَش کیرَک، مَنه بو مَذهَبلر اوزینی اورنیده بیر-بیری بیلن اجتهادی اخطلافلرگه ایگه دیر. شیعه لرنینگ اوزلرنی باشقه لردن اجرَتیشگه قصد قیلیشلری بو اولرنینگ اوزلرنی مُعماسیدیر و اولر جوده کتّه حطا گه یول قوییشیَپتی. بو حودّءِنکه حَنَفی یا شافعیلر اوزلرنی باشقه مَذهبلردَن اجرَتیب آلیاتگنگه اوخشیدی.

تُورت مَذهَب اباره سی و اهلی سُنّت دیب تنیلگن مذهبلرنی فقطگینه تُورت مذهبگه چیگه ره لب قوییش خَیرُ القورونده گی اماملرگه عَلاقه سی یوق. اگر خَیرُ القورونگه و اوندَن کیینگی بیر نیچه عَصرگه هم نَظر تشلنسه، تُورت مَذهَب باره سیده بیرار نَرسه اَصلا تاپیلمیدی. اهلی سُنّت دیب تنیلگن مذهبلرنی تُورت مذهبگه چیگه رَلب قوییش شاه لر تامانیدن  اوزیگه حاص دلیلّرگه اساسا قیلینگن ایشدیر. بوگونگی کونده اگر دیقّت بیلن قریدیگن بولسک جَعفریلرنی جَمیعَتی حَنبلیلرگه قرگنده انچه کوپراق و تَحمینا مالیکیلر بیلن بیر صَطحده جایلشیشگن. بو یرده اینگ یَحشی چاره برچه فرقه لر و اسلامی مذهبلر بوییچه اولیل امر شوراسینی تَشکیل قیلیشدیر، اگر اوزلرینی اسلام و مسلمانلر دایره ده دیب  حِساب قیلیشدیگن بولیشسه، باشقه لرنی کورمگنلیک گه آلیشمیدی و باشقه اسلامی مذهبلرنی حَذف قیلیب تشلشمیدی.

حاضرده جعفریلرنی آره سیده هم حَنَفیلر و مالیکیلر و شافیعیلر و یاشقه مذهبلرگه اوحشش قطعا اَدَشگن کیمسه لر تاپیلدی. اگر اولر اوزلرنی شافیعی یا حَنَفی یا جَعفری و باشقه لر دیب حسابلشگن تَقدیرده هم اوزینی اورنیده باشقه مذهبلرنی هم تَن آلیشی کیرَک.

ادامه خواندن مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری. (18)

Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги, ахли таъвилни ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари. (18)

Бисмиллах валхамдулиллах.

Аммо баъад: ассаламу алайкум ва рохматуллохи ва барокатух.

Саволлар. (1)

1.Сиз ўзингизни матлабларингизда  шайхул ислом ибни Таймия рохимахуллохнинг мушриклар билан ахли китобнинг  орасидаги  фирқалар хақидаги нақл қилинган сўзларни  келтиргансиз. У кишидан мана шу мушриклар ва ахли китобнинг ахли суннатни тўрт мазхабига қарши равофизларнинг хамкорлик қилишлари борасида  хам бирор нарса биласизми?

Сухбатимизни аввалида шуни айтиб ўтиш лозим бўладики, жаъфарийларга хам  ханафий, шофеъий ва бошқа мазхабларга ўхшаш назар билан қараш керак, мана бу мазхаблар ўзини ўрнида бир-бири билан ижтиходий ихтилофларга эгадир. Шиъаларнинг ўзларини бошқалардан ажратишга қасд қилишлари бу уларнинг ўзларини муаммосидир ва улар жуда катта хатога йўл қўйишяпти . бу худдиинки ханафий ё шофеъийлар ўзларини бошқа мазхаблардан ажратиб олаётганга ўхшайди.

ادامه خواندن Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги, ахли таъвилни ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари. (18)

سوالات(1)

1. شما در مطالب خود از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد فرق بین مشرکین با اهل کتاب نقل قول کردید. آیا از او در مورد روافض که با همین مشرکین و اهل کتاب بر علیه 4مذهب اهل سنت همکاری می کنند چیزی می دانید؟

در همین ابتدا لازم است که به جعفری ها مثل سایر مذاهب حنفی و شافعی وغیره همچون مذهبی در کنار سایر مذاهب نگاه کرد که تمام این مذاهب در مواردی با همدیگر اختلافات اجتهادی دارند. اینکه شیعیان قصد داشته باشند خودشان را از دیگران جدا کنند مشکل خودشان است و دارند اشتباه بزرگی می کنند مثل این است که حنفی ها یا شافعی ها بخواهند خودشان را از سایر مذاهب جدا کنند.

 عبارت 4 مذهب و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت در 4 مذهب ربطی به ائمه ی خیرالقرون ندارد و اصلاً ما در میان خیرالقرون و حتی چند قرن بعدی هم چیزی به نام 4 مذهب نداریم و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت به 4 مذهب توسط شاهان آنهم به دلایلی خاص صورت گرفته است، امروزه اگر به دقت نگاه کنیم جمعیت جعفری ها از حنبلی ها بیشتر است و تقریباً با مالکی ها نیز در یک سطح هستند. بهترین گزینه تشکیل شورای اولی الامر تمام فرق و مذاهب اسلامی است نه نادیده گرفتن و یا حذف مذاهب مختلف اسلامی مادام که در دایره ی اسلام و مسلمین قرار گرفته اند.

حالا در میان جعفری ها مثل حنفی ها و مالکی ها و شافعی ها و سایر مذاهب اسلامی قطعاً کسانی وجود دارند که اهل انحراف هستند هر چند که مدعی شافعی بودن و حنفی بودن و جعفری بودن و غیره باشند و در مواردی هم موافق همان مذهبی باشند که ادعایش دارند.

ادامه خواندن 1-   شما در مطالب خود از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد فرق بین مشرکین با اهل کتاب نقل قول کردید. آیا از او در مورد روافض که با همین مشرکین و اهل کتاب بر علیه 4مذهب اهل سنت همکاری می کنند چیزی می دانید؟

وَحدَتگه مانِعلِیک قِیلَدِیگن نَرسَه لَر(4): مُسُلمانلَردَه اِختِیارنِی یُوقلِیگِی،آزاد بُولمَسلِیکلَرِی وَ باشقَه لَرنِینگ فِکرِیگه قَرَم بُولِیش (1)

کارزان شَکّاک

حَق یُولگه توُشِیب آلِیشلِیک هَم، توُرمُوش قوُرِیش وَ فَرزَندلِی بُولِیشگه اوُحشَگن نَرسَه اِیکَنِی حَقِیدَه فِکرلَب کوُرگنمِیسِیز؟ آتَه- آنَه وَ جَمِیعَت حَق وَ عَقِیدَه نِی شَخصنِی اوُستِیگه مَجبِورِی حالدَه یُوکلَب قوُیِیشَدِیمِی؟ یا بُولمَسَم شَخصنِی اوُزِی اِختِیار اِیگه سِی بُولِیب اوُندَه حَق طَلَب قِیلِیش رُوحِیَه سِی وَحَقگه فِطرَتاً مایِیل لِیگی بارمِی یا دَلِیل کِیلتِیرِیش وَحَقِیقِی حُجّتلَر یُولِی آرقَلِی عَقِیدَه سِینِی قوُلگه کِیرِیتَه آلَدِیمِی؟

رَسول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلدِیلَرکِی:

«كلُّ مولودٍ یولدُ علی الفطرةِ فأَبواه یهوِّدانهِ أو ینصرانهِ أویمجسانِهِ… .»^[1]

“هَر بِیر فَرزَند فِطرَتِیگه مُوافِق رَوِیشدَه (پاک وَ سالِم) دُنیاگه کِیلَدِی. اَمّا اوُنِی آتَه- آنَه سِی اوُنِی یَهُودِی،نَصرانِی یا مَجُوسِی قِیلِیب یِیتِیشتِیرَدِی.”

یَعنِی آدَشگن کِیشِیلَرنِی عَیبلَرِیدَن بِیرِی،اوُلَر اوُزلَرِیدَگِی اِیشانچلَرِینِی کِییِنگِی اَولادگه مِیراث قِیلِیب قالدِیرَدِی. بُوگوُنگِی کوُندَه گِی جُودَه کوُپ مُسُلمانلَر هَم حُودِّی شُو یُولدَه حَرَکَت قِیلِیب، بارِیشیَپتِی،اوُلَر اوُزلَرِیدَگِی اِیشانچلَرنِی مال- دُنیاگه اوُحشَش کوُچمَه یا کوُچمَیدِیگن مِیراث صِیفَتِیدَه آتَه- بابالَرِیدَن قَبُول قِیلِیب آلِیشَدِی وَ اوُلَرنِی یُولِی بُویِیچَه حَرَکَت قِیلِیشَدِی.

ادامه خواندن وَحدَتگه مانِعلِیک قِیلَدِیگن نَرسَه لَر(4): مُسُلمانلَردَه اِختِیارنِی یُوقلِیگِی،آزاد بُولمَسلِیکلَرِی وَ باشقَه لَرنِینگ فِکرِیگه قَرَم بُولِیش (1)