جماعتنی محکم اوشلشلیک.

جماعتنی محکم اوشلشلیک.

مُسُلمانلر فقط  مَنه  بُو اوُچ  دَسته  آرقَلی  اولی الاَمر شُوراسی  یُولِیدَگی  واحِد  جَماعَتنی  و واحِد اوُمّتنی  وُجُودگه  کیلتیره  آلیشَدی و گُمراه، سَرگردان  بُولیشدَن  نَجات  تاپیشَدی؛ رسول الله صلی علیه وسلم الله تعالی دَن  مَنه  بُوندَی  اوُمّتنینگ  گُمراه  بُولمَسلیگینی  زَمانَتِینی  آلگنلر:

سَأَلْتُ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَنْ لَا يَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ، فَأَعْطَانِيهَا،[1]

واحِد  اولی الاَمر شُوراسینینگ  یُولی  بیلن وُجُودگه کیلگن منه بو واحد اومّت، اوزینی واحد اجماسی بیلن واحد جماعتنی دنیاگه کیلتیردی، رسول الله صلی الله علیه وسلم مَنه  بُوندَی  جَماعَتگه  قوُشیلیشگه  بُویُورگنلر:

فَعَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ.

و مَنه  بُوندَی  جَماعَت  الله نی حِمایه سینی  قوُلگه  کیریتَدی.«فَإِنَّ يَدَ اللهِ عَلَى الْجَمَاعَةِ».[2]

عمر ابن حطاب رضی الله عنه هَم  رسول الله صلی علیه وسلمدَن رِوایَت  قیلیب اَیته دی:

«عَلَيْكُمْ بِالجَمَاعَةِ وَإِيَّاكُمْ وَالفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ مَعَ الوَاحِدِ وَهُوَ مِنَ الِاثْنَيْنِ أَبْعَدُ، مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الجَنَّةِ فَلْيَلْزَمُ الجَمَاعَةَ»،[3]

سیزلرگه جَماعَتنی قتّیق  اوُشلَشلیک  واجِب و لازِم  بُوله دی، فِرقه له نیب، اَجرلیب  کیتیشدَن  اِختیاط بُولِینگلر، چُونکی شَیطان یَکّه  قالگن آدَم  بیلن  بیرگه  بُوله دی و اِیکّی  کِیشیدَن  اوُزاقله شَدی. کِیمکی جَنتّنی  اوُرته سینی  هاحله سه  اَلبتّه  جَماعَتنی  مَحکَم  اوُشلَسِین.

ادامه خواندن جماعتنی محکم اوشلشلیک.

Жамоатни махкам ушлашлик.

Жамоатни махкам ушлашлик.

Мусулмонлар фақат мана бу уч даста орқали улил амр шўроси йўлидаги вохид жамоатни ва вохид умматни вужудга келтира олишади ва гумрох, саргардон бўлишдан нажот топишади; росулуллох саллаллоху алайхи васаллам аллох таолодан мана бундай умматнинг гумрох бўлмаслигини замонатини олганлар:

سَأَلْتُ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَنْ لَا يَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ، فَأَعْطَانِيهَا،[1]

Вохид улул амр шўросининг йўли билан вужудга келган мана бу вохид уммат,ўзини вохид ижмоси билан вохид жамоатни дунёга келтиради, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мана бундай жамоатга қўшилишга буюрганлар:

 فَعَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ.

ва мана бундай жамоат аллохни химоясини қўлга киритади.

ادامه خواندن Жамоатни махкам ушлашлик.

جماعت واحد

جماعت واحد

فقط از طریق این سه دستگیره است که مسلمین می توانند امت واحد و جماعت واحدی را از طریق شورای اولی الامر به وجود بیاورند و از گمراهی و سرگردانی نجات پیدا کنند؛که رسول الله صلی الله علیه وسلم از الله تعالی ضمانت گرفته که چنین امتی گمراه نشوند: سَأَلْتُ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ أَنْ لَا يَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ، فَأَعْطَانِيهَا،[1] بله، این امت واحدی که از طریق شورای اولی الامر واحدشان به وجود آمده با اجماع واحد خود یک جماعت واحدی را هم تولید می کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم امر می کند به پیوستن به چنین جماعتی: فَعَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ. و چنین جماعتی است که حمایت الله را به دست می آورد «فَإِنَّ يَدَ اللهِ عَلَى الْجَمَاعَةِ».[2]

ادامه خواندن جماعت واحد

جاهلیت.(9)

جاهلیت.(9)

سکولاریزم دینی و او وجودگه کیلتیرگن ینگی جاهلیت مسلمانلر یشیاتگن دیارلر اوچون جدّی بیر تحدید حسابلندی، اگر منه بو یولدن تاییشنی آلدینی آلینمسه، جمیعتنی اینگ یامان فسادگه، ظولمتگه تولدیردی.

سیّد قطب رحمه الله عربلرنی بعثتدن آلدینگی جاهلیتینی کوزتیش نتیجه سیده ایته دیکی: “بیز حاضرگی اسلامدن آلدینگی جاهلیتگه اوحشش، بلکیم اوندن هم دهشتلیراق توریگه گیریفتار بولیب قالگنمیز. بیزلرنی اطرافیمیزدگی همّه نرسه جاهلیتدیر. نظرلر، آدملرنی عقیده سی، عادت و تقلید، مدنیت منفعتلری،هنر،آدبیات،شریعت و قانونلر و حتّی بیز اولرنی اسلامی مدنیت، اسلامی منفعتل،اسلامی فلسفه،اسلامی فکرلش ترزی، دیب ناملنیاتگن نرسه لرنی کتّه قسمینی هم،جاهلیت ایشلب چیقرگن محصولاتلر تشکیل قیله دی! شو سببلی هم دیلّریمیزده اسلامی ارزیشلر اورنشمیدی و فکر و اندیشه لریمیزده اسلامی کوز- قرشلر کورینمیدی و نسلّریمیزنی آرسیده هم اسلامنی اوّلیده وجودگه کیلگن نسل ییتیلیب چیقمیدی،شکلّه نمیدی.

ادامه خواندن جاهلیت.(9)

Жохилият. (9)

Жохилият. (9)

Секуляризм дини ва у  вужудга келтирган янги жохилият мусулмонлар яшаётган диёрлар учун жиддий бир тахдид хисобланади, агар мана бу йўлдан тойишни олдини олинмаса, жамиятни  энг ёмон фасодга, зулматга тўлдиради.

Саййид Қутб рохимахуллох арабларни баъсатдан олдинги  жохилиятни  кузатиш натижасида айтадики: “ биз хозирда исломдан олдинги жохилиятга ўхшаш, балким ундан хам дахшатлироқ турига гирифтор бўлиб қолганмиз. Бизларни атрофимиздаги хамма нарса жохилиятдир.  Назарлар, одамларни ақидаси, одат ва тақлид, маданият манфаъатлари, хунар, адабиёт, шариат ва қонунлар ва хатто биз уларни исломий маданият, исломий манфаъатлар, исломий фалсафа, исломий фикрлаш тарзи ,деб номлаётган нарсаларни катта қисмини хам, жохилият ишлаб чиқарган махсулотлар ташкил қилади!  Шу сабабли хам дилларимизда исломий арзишлар ўрнашмайди ва фикр ва андишаларимизда исломий кўз-қараш кўринмайди ва наслларимизни орасида хам исломни аввалида вужудга келган насл етилиб чиқмайди, шаклланмайди.

ادامه خواندن Жохилият. (9)

جاهلیت.(9)

جاهلیت.(9)

دین سکولاریسم و جاهلیت نوینی که به وجود آورده، تهدیدی جدی برای سرزمینهای مسلمان نشین محسوب می شود و چنانچه جلوی این انحراف آشکار گرفته نشود جامعه را به بدترین اماکن فساد و تاریکی تبدیل می کند.

سید قطب رحمه الله با اشراف کامل بر جاهلیت اعراب قبل از بعثت می گوید: “ما امروز در جاهلیتی همانند جاهلیت قبل از اسلام و بلکه وحشتناک تر از آن، گرفتار شده ایم. هرچه در پیرامون ما است همه جاهلیت است. ایده ها و عقاید مردم، عادات و تقالید، منافع فرهنگی، هنرها و ادبیات، شریعت و قوانین و حتی سهم عمده ای از آنچه که ما فرهنگ اسلامی و منابع اسلامی و فلسفه ی اسلامی و طرز فکر اسلامی می نامیم، همه ساخته ی همین جاهلیت هستند! به همین دلیل است که در دلهایمان ارزش های اسلامی، استقرار پیدا نمی کنند و جهان بینی اسلامی در افکار و اندیشه هایمان خود را نشان نمی دهد و در میان ما نسلی مثل آن نسل که اسلام نخستین بار پدید آورد، شکل نمی گیرد.

ادامه خواندن جاهلیت.(9)

اِیچکِی کافِرلَر(غُولّات) وَ اَدَشِیش، اِنقِلابنِی اُوغِیرلَش و مُصادَرَه قِیلِیش

اِیچکِی کافِرلَر(غُولّات) وَ اَدَشِیش، اِنقِلابنِی اُوغِیرلَش و مُصادَرَه قِیلِیش

کارزان شَکّاک

اِیچکِی کافِرلَر (مُنافِقلَر) اوُزلَرِینِی مَوجُودِیَتِینِی، عَقِیدَه لَرِینِی کوُرسَتِیش اوُچُون بِیر یُول تاپِیشگه دائِم حَرَکَت قِیلِیب کِیلِیشگن. اوُلَر هاحلَگن یُولَّردَن بِیر، بِیر حَرَکَت مَرکَزِی حُکوُمَتنِی قَرشِیسِیدَه اوُزِینینگ مَوجُودِیَتِینِی اِعلان قِیلگن و اوُزِیگه اِیرگشُوچِیلَرنِی هَم جَملَی آلگن پَیتدَه وُجُودگه کِیلَدِی. اَهلِی سُنّتنِینگ مَنبَعلَرِیدَه عَلِی ابن ابی طالب امیر المُؤمِنِینِّی لَشکَرِیدَه مَنَه بُوندَی کِیمسَه لَرنِی و اوُلَرنِی مُخالِفلَرِینِی بار بُولگنلِیگِی بَتَفصِیل بَیان قِیلِینگن. بُوگوُنگِی کوُندَگِی حَرَکَتلَرنِی آرَسِیدَه هَم بُوندَی کِیمسَه لَر نِهایَتدَه کوُپ تاپِیلَدِی.

بَعضِی اوُرِینلَردَه شِیعَه لَرنِی حَرَکَتلَرِینِی آرَسِیدَگِی اِیچکِی کافِرلَر( غُولّات) اوُزلَرِینِی قِیامِنِینگ رَهبَرِیگه نِسبَتلَب، اوُلَرنِی چِهرَه سِینِی هَم بُولغَب کوُرسَتِیشگن؛ غُولّات اوُزِینِی اَبو هاشم عبدالله ابن محمد ابن حنیفه گه نِسبَتلَگنِینِی مِثال کِیلتِیرسَه بُولَدِی. گاهِیدَه بَعضِی قِیاملَردَه اِیشتِراک اِیتِیب حُونِیک اِیشلَرنِی قِیلِیشَر و حَرَکَتنِی نامِیگه داغ تُوشِیرِیشَردِی. بَعضِی غوُلّاتلَر بُولسَه اوُزلَرِینِی اِنقِلابچِیلَرنِی طَرَفدارِی اِیکَنِینِی اِدَّعا قِیلیب اوُزلَرِینِینگ مُخالِفلَرِینِی تِیرار قِیلِیشگن. [1]

مَنَه بُونگه اوُحشَش اوُرِینلَردَه غُولّات قِیاملَرنِی چِهرَه سِینِی بُوزِیلِیشِیگه سَبَب بُولگن بُولسَه، باشقه تاماندَن اوُلَر رُوحِی جَنگلَرنِی باشقرُوچِیلَرنِی و سَلطَنَت اوُلَمالَرِینِی قُولِیدَگِی مَرکَزِی حُکوُمَتنِینگ باستِیرِیشلَرِینِی اِیضاحلَش اوُچُون بِیر اَبزارگه اَیلَنِیشَر و سُلطانلَرنِی فایدَسِیگه حَلقنِی عُمُومِی قوُزغَلِیشیگه و شَرِیعَت طَرَفدارِی بُولگن حَرَکَتلَرگه قوُشِیلمَسلِیکلَرِیگه سَبَب بُولِیشَردِی.

شُو طَرزدَه غُولّات شِیعَه قِیاملَرِینینگ چِیهرَه سِینِی بُوزِیلِیشِیگه سَبَب بُولِیشگن بُولسَه، باشقه تاماندَن شِیعَه لَرگه مُخالِف بُولگن ظالِم حاکِملَر هَر قَندَی قِیامنِی غُولوُگه مایِیل بُولگن عَقِیدَه گه نِسبَتلَب باستِیرِیشَردِی و شِیعَه لَرنِی عَقِیدَه سِینِی یایِیلِیشِینِی آلدِینِی آلِیشِیب، شُو یُونَلِیش آرقَلِی اوُزلَرِینِی حُکوُمَتلَرِینِی اِیشلَرِینِی یاقلَشَردِی.

حُودِّی مَنَه شُو یُونَلِیش اِنقِلابِی و شَرِیعَت طَرَفدارِی بُولگن اَهلِی سُنّت جَرَیانلَرِینِی اوُرتَسِیدَه نِهایَتدَه تِیزلِیک بِیلَن صادِر بُولِیب باریَپتِی.حَتّی بُو اِیشدَه طاغُوتلَر و مَحَلِّی مُرتَدلَردَن تَشقَرِی جَهاندَگِی سِکولار( مُشرِک) کافِرلَر هَم مُجاهِدلَرنِی حَرَکَتِینِی باستِیرِیش اوُچُون غُولّاتلَرنِی قَناتِینِی آستِیگه کِیرِیب آلِیشگن و اوُلَرنِی هَر بِیرِی اوُزِینِی رَوِیشِی بِیلَن مَنَه بُو غُولّاتلَرنِی اَنگلِیَه دَه، کَنَدَه دَه و …….لَردشه پَروَرِیش قِیلِیب اوُستِیرِیب یاتِیشِیبدِی.

یَعنِی بُو مُصِیبَتگه توُلَه تَرِیخنِی یَنَه بِیر مَرتَه تَکرارلَنِیشِی بُولَدیِ: اوُزِینِی تَرِیخِینِی بِیلمَگن مِلّت اوُنِی تَکرارلَشگه مَجبُوردِیر.   


[1]صفری،غالیان،ص 315 و 316.

Ички кофирлар (ғуллот) ва адашиш, инқилобни ўғирлаш ва мусодара қилиш

Ички кофирлар (ғуллот) ва адашиш, инқилобни ўғирлаш ва мусодара қилиш

Корзон Шаккок

Ички кофирлар(мунофиқлар)  ўзларини мавжудиятини, ақидаларини кўрсатиш учун бир йўл топишга доим харакат қилиб келишган. Улар хохлаган йўллардан бири, бир харакат марказий хукуматни қаршисида ўзининг  мавжудиятини эълон қилган ва ўзига эргашувчиларни хам жамлай олган  пайтда вужудга келади. Ахли суннатнинг  манбаъларида  Али ибни Аби Толиб амирал мўъмининни лашкарида мана бундай кимсаларни ва уларни мухолифларини бор бўлганлиги  батафсил баён қилишган. Бугунги кундаги харакатларни орасида хам бундай кимсалар нихоятда кўп топилади.

Баъзи ўринларда шиъаларни харакатларини  орасидаги ички кофирлар(ғуллот) ўзларини қиёмнинг  рахбарига нисбатлаб, уларни чехрасини хам булғаб кўрсатишган; ғуллот ўзини Абу Хошим Абдуллох ибни Мухаммад ибни Ханифага нисбатлаганини мисол келтирса бўлади. Гохида баъзи қиёмларда иштирок этиб хуник ишларни қилишар ва харакатни номига доғ туширишарди. Баъзи ғуллотлар бўлса ўзларини инқилобчиларни тарафдори эканини иддао қилиб ўзларининг мухолифларини терор қилишган.   [1]

Мана бунга ўхшаш ўринларда ғуллот қиёмларни чехрасини бузилишига сабаб бўлган бўлса, бошқа томондан улар рухий жангларни бошқарувчиларни ва салтанат уламоларини  қўлидаги марказий хукуматнинг бостиришларини изохлаш учун  бир  абзорга айланишар ва султонларни фойдасига халқни умумий қўзғалишига ва шариат тарафдори бўлган харакатларга қўшилмасликларига сабаб бўлишарди.

Шу тарзда ғуллот шиъа қиёмларининг чехрасини бузилишига сабаб бўлишган бўлса, бошқа томонда шиъаларга мухолиф бўлган  золим хокимлар хар қандай қиёмни ғулувга мойил бўлган ақидага нисбатлаб бостиришарди ва шиъаларни ақидасини ёйилишини олдини олишиб,  шу йўналиш орқали ўзларини хукуматларини ишларини ёқлашарди.

Худди мана шу йўналиш инқилобий ва шариат тарафдори бўлган ахли суннат жараёнларини ўртасида нихоятда тезлик билан содир бўлиб боряпти. Хатто бу ишда тоғутлар ва махаллий муртадлардан ташқари жахондаги секуляр (мушрик) кофирлар хам мужохидларни харакатини бостириш учун ғуллотларни қанотини остига кириб олишган ва уларни хар бири ўзини равиши билан мана бу ғуллотларни англияда, канадада ва ……..ларда парвариш қилиб ўстириб ётишибди.

Яъни бу  мусибатга тўла тарихни яна бир марта  такрорланиши бўлади: ўзини тарихини билмаган миллат уни такрорлашга мажбурдир. 


[1]صفری،غالیان،ص 315 و 316.

کفار داخلی(غلات) و انحراف، دزدی و مصادره ی انقلاب

کفار داخلی(غلات) و انحراف، دزدی و مصادره ی انقلاب

به قلم: کارزان شکاک

کفار داخلی (منافقین) همیشه در تلاش بوده اند که راهی برای ابراز وجود و عقاید خود پیدا کنند . یکی از این راهها هنگامی است که نهضتی در برابر حکومت مرکزی اعلام موجودیت نموده و توانسته پیروانی برای خود پیدا کند . منابع اهل سنت از وجود این افراد در لشکر علی ابن ابی طالب امیر المومنین و مخالفین وی به تفصیل یاد کرده اند . در میان نهضتهای کنونی نیز وجود این افراد به وفور دیده شده است.

در برخی موارد دیده شده است که در میان نهضتهای شیعی کفار داخلی (غلات) خود را به رهبران قیام‌ها منتسب و چهره آنان را تخریب می‌کردند؛ مانند انتساب غلات به ابوهاشم عبدالله بن محمّد بن حنفیه . گاه نیز در برخی قیام‌ها ورود می‌یافتند و با انجام کارهای ناشایست سبب بدنامی نهضت و قیام می‌شدند. برخی از غلات نیز طرف‌داری از انقلابیون را مدعی می‌شدند و مخالفان خود را ترور می‌کردند.   [1]

در این موارد غلات علاوه بر آنکه باعث تخریب چهره ی قیامها می گشتند ابزاری در دست مجریان جنگ روانی و علمای درباری در توجیه سرکوبهای حکومت مرکزی  و بسیج عمومی به نفع سلاطین  و عدم پیوستن به نهضتهای شریعت گرا می شدند .

بدین‌ترتیب از یک سو غلات سبب تخریب چهره قیام‌های شیعی می‌شدند و از دیگر سو حاکمان جور که مخالف شیعه بودند، هر قیامی را با انتساب عقاید غلوآمیز می‌کوفتند و از گسترش عقاید شیعه جلوگیری و بدین‌سان حکومت خود را توجیه می‌کردند.

دقیقاً هم اکنون همین روند در میان جریانات انقلابی و شریعت گرای اهل سنت نیز با شدت بیشتری در حال وقوع است به گونه ای که غیر از طاغوتها و مرتدین محلی حتی کفار سکولار(مشرک) جهانی نیز جهت سرکوب مجاهدین به این غلات پناه آورده اند و هر یک به سبک خودشان سعی در رشد و پرواربندی این غلات در انگلیس و کانادا و … می نمایند.

این یعنی تکرار مصیبت بار تاریخ و تکرار این پیام که : ملتی که تاریخ خود را نداند مجبور به تکرار آن است .


[1] صفری، غالیان، ص 315 و 316.

جاهلیت. (8)

جاهلیت. (8)

اِیسکِی جاهِلِیَتده  فال آچیش و قیمارنی اَزلم،دیب ناملشگن  بُولسه، بُوگونگی  کوُنده  اِیسه  بُوندَی مُؤَسََّسَه لرنی  اِسمِینی  له ته ریَه  دیب قوُییشگن. بُو  ییرده  نیمه  اوُزگرگن؟ هیچ  نَرسَه  اوُزگرمَگن.

قدیمگی عَرَب  جاهِلِیَتی  دَوریدَگی  طاغُوتلرنی  تاریخ  دَوامِیده، بُوگونگی  کوُنگه  اوُحشَش  هیلمه- هیل، بُونچه لیک  کتّه  مِقیاسده، بیرلشگن  حالده  جَملنگنینی  کوُرمَگنمیز. اوُلر  بُوگونگی  کوُنده بیر- بیرلری  بیلن  اورتده  اِحتلافلری  بارلیگیگه  قرَمَسدَن، سَرمایه دار  سکولار طاغُوتلر، ساسِیالیستلر و اولرنی نَوکرلری  مُشتَرَک  مَنفعَتلرگه  کوُره  و الله نی  شَریعَتینی  قانونلریگه  قرشی جَنگ  قیلیش اوُچُون  بیر جایده  بیرلشیشگن. اِسلامنی  اَوّلیدَگی  جاهِلِیَت  دَوریده  الله نینیگ شَریعَتینی  قانونلریگه  قرشی  چیقوُچی  دُشمَنلر،مَکّه و اوُنی  اَطرافیدَگی  بیر نیچه قبیله ده چیگرَلنگن  اِیدی. بُوگونگی  کوُنده  اِیسه  بُو  بیز  رُوبَرُو  بُولیب  توُرگن  بیر فاجیعَه گه ، مُعَمّاگه اَیلنگن.

آلدینگی جاهِلِیَتده  حُکوُمَتنی  کوُچینی  تشکیل  قیلگن  قوُرَالنی و سکولاریسم قانونلرینی بَشَرنی  قوُلی بیلن  یَسَلردی، حاضِرگی  پَیتده  هَم  حُکوُمَتنی  اِیگه سی  اوُشه  قوُرَالنی  کوُچی و سکولاریسم  قانونلری حِسابلنَدی،اَمّا  اوُزینی  مُحالفلریگه  نِسبَتاً  بیرگن  آزادلیگی عَرَب  جاهِلِیَتیگه  قه رَگنده اَنچه  کمرَاق  بیریلگن. اَوّلگی  عَرَب جاهلیتیده  یَهُودیلر  اوُزلرینی  قانونلری  بیلن حُکم قیلیشَردی،حَنیفلر هَم  شُوندَی  بُولیشگن، نَصرانی  بیلن  مُسُلمانلر هَم  کوُپراق  آزادلیکلرگه  اِیگه بُولیشگن  اِیدی. اِیندی  حاضِرگی  پَیتده چی؟ اِیندی  اوُزینگیز  بیر  تصَوُّر قیلیب  کوُرینگ، یَنگی سکولاریسم کِییله دیگن  کِییملر، عَیالّرنی  حِجابی، فرزَندلرنی  تربیَه سینی  رَویشی، حَتّی اِیکّیته بیرگه  یَشَیدیگن  آدَمنی  حَیاتیگه  باغلیق  بُولگن  مَسَله لرگه  هَم  دَخالت  قیلیشَدی. الله نی  شَریعَتی اِنسانلرنی  بُو دُنیادَگی  حَیاتلریگه  دَخالت  قیلیشیگه  اِیسه عُمُوماً  رُحصَت بیرمَیدی.  

آلدینگی جاهِلِیَتده  دُوست و دُشمَنچیلیکنی  اوُلچاوی  قوم و قبیله وِی  مَنفَعَتلرگه  اَساسلنگن  اِیدی؛ بُوگونگی  جاهِلِیَتده  هَم اِنسانی  طبَقه لرنی  مَنفَعَتی، سَرمایه دارلیک و مَنه  بُوندَن  سُونگ اِیسه مِلّی مَنفَعَتلر اوُرین  آلگن. بُو ییرده  سَرمایه دارلیک  طبَقه سی  بیرینچی  اوُرینده  توُرَدی، آلدینگی جاهِلِیَتده  اِیسه  قبیله نی  رَئِیسلری، یاشی  کتّه  کیشیلری  قبیله سینی مَنفَعَتی  اوُچُون  اوزلرینی  فِدا قیلیشَردی؛ حاضِرده  بُونی  تماماً  اَکثی  بُولیب  قالگن، قبیله، قوم، نَجاد  اوُزیگه  حاص طبَقه نی مَنفعَتی  یوُلیده  قُربان  بُولیب کیته دی.

اِیسکی  جاهلیت دَوریده سکولارلر آرَلریدَگی  اوُزَرا  اِحتلافلرگه  قرَمَسدَن، اِسلام و اوُنی قانونلری یُوزَگه  چیقگن  پَیتیده  دُوست و دُشمَنچیلیکنی  اَساسینی ،   مُتّحید  بُولیب  بیرلشیش و الله نی شَریعَتینی  قانونلریگه  مُحالفت  قیلیش  قیلیب تعیینلنگن. حاضِرگی  دَورده  هَم  اوُرته لریدَگی  اوُزَرا  اِحتلافلری  بُولیشیگه  قرَمَسدَن، اِسلام  اوُزینی  مَوجُود  اِیکه نینی  اِعلان  قیلگچ، دُوست و دُشمَنچیلیکنینگ  اَساسِینی  بیرلشیش و الله نینگ قانونلریگه قرشی چیقیش تشکیل قیله دی.

عَرَبلرگه  قانون  تُوزَدیگن و سکولارییم سِیستیمه سینینگ  قانونلرینی اِیشلب  چیقرَدیگن  مَکانّی قورَیش  زَمانیدَگی جاهِلِیَت  دَوریده “دار الندوه” دیب ناملشگن اِیدی. باشقه  قبیله لرده  هَم هَر بیر قبیله نی اوُزیگه  حاص مَکانی بُولگن. مَثلاً  مَدینه دَگی بُوندَی مَکانّی اِسمِینی “سقیفه ای بَنی سائِده” اِیدی. بُوگونگی جاهِلِیَتده  قرار قبُول  قیلینَدیگن  بُوندَی مَکانّی  نامی نیمه؟ حاضِرگی  زَمانده  اونی اِسمینی  پَرله مِینت  دیب قوُییشگن. اَصلیده  پَرله مِینتنی  سَقیفه یا دار الندوه  بیلن اِیش یُوریتیش بارَسیده  هیچ قندَی فرقی یُوق.

اِسلامنی باشیدَگی جاهِلِیَتنینگ  مُتفکِّر کلّه گه  اِیگه  بُولگن،آدَملرگه  قانوُن چیقریب بیرَدیگن، هَمده  حُکم قیله دیگن  کیشیلر قوُییدَگیلر بُولگن اِیدی: حاجب ابن زراره،اقرع ابن حابص،رابیعه ابن مخاشن، غیلان ابن سلمه، عبدالمطّلب، عاص ابن وائل،علاء ابن حارثه، ربیعه و سلمه ابن نفیل و…..بُولیشگن، مَنه بُو قانوُن چیقرُوچیلرنی  بَعضیلری  اوُزلرینی  قبیله لریده  اِینگ  اِشانچلی  کیشیلر حِسابلنیب، قبیله  اوُچُون  قانوُن  اِیشلب چیقریشگن. بَعضیلری  اِیسه  بیر مِنطقه لرگه  قانوُن اِیشلب  چیقریشگن، بَعضِیلری  بَرچَه عَرَبلرنی  اِعتمادِیگه  اِیگه  بُولیشگن، اوُلرنی  اَیتگن  سُوزی هَمّه گه  قانُون  اوُرنیده  اِیشلگن.

اِیندی یَنگی جاهِلِیَتدَگی  مُتفکّر کلّه لی  کیشیلر کِیملر اوُزی؟ مَحَلّیلرنی  گپیرمَسَه هَم بُوله دی، اوُلرنی بُوتوُن  جَهانگه  ته نیلگن  اَگوُست  کِینت، فرید،کرل  مَرکس و باشقه لرگه  اوُحشَگنلرینی  مِثال کیلتیرسَه  بُوله دی.   

عُمُومِی  قیلیب اَیتگنده؛ سکولار کیشیلر و سکولارزاده لرنی حَیاتدَگی  مَقصَدلری، اِسلامنی اَوّلیدَگی جاهِلِیَت  مَقصَدلریدَن  اوُنچَلیک  کوُپ  فرق  قیلمَیدی، فقط  بُوگوُنگی  جاهِلِیَت  قدِیمگی  جاهِلِیَتده  بار یَحشی صِفتلرنی هَم ییغِیشتِیریب  قوُیگن. بُو یَنگی جاهِلِیَت  قوُپالّیک و قتّیق  قوُلّیک  بیلن اِیسکی عَرَب جاهِلِیَتی  قیلگن جاهِلِی عَمَلّرنی، صِفتلرنی  دَوام  اِیتّیریب کیلیشیاپتی. اوُلر  فقط  قیلیاتگن اِیشلرینی  یانیگه  مُوده ،مَدَنِیَت، رِواجلنیش، دِماکرَتیه، آزادلیک دیگن ناملرنی قوییب قوییشگن حالاص، بُو تعبیرلر  بیلن  اوُزلریدَگی  یامان حِیس- توُیغوُنی  کیتکیزماقچی  بُولیشَدی.

بُوگونگی  کوُنده  بیز  کوُریب  توُرگن جاهِلِیَت، تجریبی عِلملرنی  کملیگی یا سَوادنی یُوقلیگیدَن اِیمَس، بَلکی مَعلوُماتنی  فراوانلیگی و تجریبی عِلملرنی  سابیقه سی  بُولمَگن  حالده کوُپلیگینی آرقسِیدَن  کیلیب چیقگن. شُونینگ  اوُچُون هَم  بُوگونگی  جاهِلِیَتنی  زَمانوِی  جاهِلِیَت  دییله دی؛ یَعنی اوُلر عِلم  بیلن اَنه  اوُشه  اِیسکی  سکولاریسمنی تاریخی دینینی ، رَویشینی  قولّب باریشیاپتی، فساد و فحشلر اوُزگرمَگن  حاضِر  هَم  بار. مَدَنِیَتنی  کینگه ییشی، دِماکرَتِیَه، بَشَرِیَتنی  حُقوُقینی  حِمایَه قیلیش  نامِی آستِیدَگی  تلانچیلیکلر، عَیالّرنینگ  مَشغوُلِیَتی  دیگن نام بیلن اوُلردَن سُوئِیستیفاده  قیلیش و هَر قنچه  کوُپ مَخصُولات  ساتیش  یُولیدَگی  تبلیغاتلرنی ،فسادنی آزادلیک دیگن نام آستیده رِواجلنتیریش، اِسلام شَریعَتیدَگی  توُشُونچَلرنی  عَقل  وکفر آزادلیگی  یا فِکری آزادلیکلر اِسمی  بیلن سَوال آستیگه  قوییش، مَنه  بُولرنی  هَمّه سی  زَمانَوِی  جاهِلِیَتگه  کیرَدی. یَعنی اِیشلر و رَفتارلر اَنه اوُشه  قدیمگی، اَمّا  چیرَایلی ،اِنسانی  عُنوان و ناملر بیلن ،پَرده آرتیده  رَسمِی حالتده  بَشَرنی اِجتِمائِی  حَیاتیدَگی  بَرچه  الله نینگ قانونلرینی اِنکار قیلینَدی.