Савол: ўзимизда шунчалик спутник ва мажозий воситалар бўлса хам, нима учун даъватни тезлиги ўтган пайтларга ўхшамайди? Чунки бизлар маккий даврда эмаслигимиз бунга боис бўлганми?
Жавоб: агар инсонни қалби,зехни бошқа масалалардан бўш,холи бўлса ва бир бошқа инсон чиройли баён билан матлабни унга етказган ва талаб қилувчи хам бу матлабни истаб,хохлаб турган бўлса, матлаб албатта зехнга кириб қалбга ўрнашади ва зехн ва қалбни хар иккови бир хил бўла олади. Аммо турли-хил заиф матлабларни баён қилиниши таъсирида,бўлиб хам биринчи марта заиф суратда келтирилган бўлса ва шахс буни асарида ахамият бермаса, бундай кишини огох қилишдан аллохдан панох сўраса хам бўлади, чунки бу кишини вазияти бугунги кундаги турли-хил спутник каналлари ва мажозий фазоларидан матлаб оладиган одамларга ўхшайди.
Набавий сийратни бизларга айтишига кўра эса, умматни тарбия қилиш хеч қачон 1- бир лахзада, 2- хар бир шахсни тарбиясини алохида-алохида олиб бориб бўлмайди. Тарихни мураббиси,рахбари бўлмиш пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васаллам хам умматини жудо- жудо тарбия қилмаганлар, зеро маданий сураларда баъзи ёронларини сифатлари келтирилган, уларнинг орасида иймонлари заиф, бепарво,суст ва ……кишилар хам мавжуд эканликлари маълум бўлади, мана бу кишилар вақт ўтиши билан холис мўъминлар сафига қўшилишган.
У киши биринчи сафдаги сахобаларни ўртасида асл,иймони кучли,мустахкам,муттахид ва бир ёқадан бош чиқарган лашкарни тарбия қилганлар, қолган одамлар мана шу лашкар, мажмуъа томонидан покиза диллардан ва мустахкам иймондан келиб чиққан солих намуналар таъсирида ислох қилинди ва тарбияланди. Мана бу кишиларни ўзлари энг тўғри намуна бўла олишган.
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا( احزاب/ 21)
(эй мўъминлар), сизлар учун – аллох ва охират кунидан умидвор бўлган хамда аллохни кўп ёд қилган кишилар учун аллохнинг пайғамбари (иймон- эътиқоди ва хулқу- атвори) да гўзал намуна бордир.
Шуни яхши билингларки, аллох таоло мана бу дилларни сизларнинг ихтиёрингизга бериб қўйган ва бу хақида сўроқ-савол қилинасиз, жохилиятни навига қараб харакатни нави хам мушаххас қилинади. Худди шунга ўхшаш пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васалламни замонидаги жохилият хам харакатни навини мушаххас қилган ва мубораза пайтидаги ижтиходлар хам шунга асосланади. Хамма нарсани ипидан игнасигача набавий суннатга асосланишига зарурат йўқдир.
Шунингдек хозир одамлар мадинадаги 13 йил давридаги жуда кўп нарсаларни амалда бажаришади ва мана бу пайтда бизлар келиб: келинглар маккани 10 йиллик давридан бошлаймиз,десак ва хамма нарсани тўхтатиб қўйиб иқроъдан бошлаймиз,дейдиган бўлсак……..бизнинг бу ишимиз тўғри иш хисобланмайди.