والمشرك سواء حارب أم لم يحارب: مباح الدم ما دام مشركًا. [السيل الجرار 369/4].
اَخِیر سِیزلَر قَندَی فِرقَه سِیز، اِیراندَگِی مُشرِک شِیعَه لَرگه وَ اَفغانِستاندَگِی مُشرِک صُوفِی طالِبانگه قَرشِی جَنگ قِیلِیشنِی اِسلام وَ مُسُلمانلَرگه قِیلِینگن خِیانَت وَ دارُ الاِسلامگه قَرشِی بَغِیلِیک دِییسِیز؟ سِیز اِمامِی شَوکانِیدَن هَم کوُرَه عالِمراقسِیزمِی؟ شَوکانِی اَیتَدِیکِی:
والمشرك سواء حارب أم لم يحارب: مباح الدم ما دام مشركًا. [السيل الجرار 369/4].
شُو یِیردَه اَوَّلگِی قَدَمنِی اوُزِیدَه بِیرِینچِی بوُلِیب اِمامِی شَوکانِینِی یا باشقَه اِسلامِی مَذهَبنِی کَتتَه لَرِینِی نَزدِیدَه مُشرِک کِیم اِیکَنِینِی بِیلِیب آلِیشِیمِیز کِیرَک؟
شوُنِینگدِیک “مُشرِکلَر وَ اوُلَرنِینگ اِسلام شَرِیعَتِیدَگِی وَ اَهلِی تَعوِیلنِی نُوتق اَدَبِیاتِیدَگِی اَحکاملَرِی” حَقِیدَگِی مُفَصَّل بَحثِیمِیزدَه مِثال طَرِیقَه سِیدَه اِمامِی شَوکانِینِینگ قوُیِیدَگِی آیَتلَرنِی تَفسِیرِی حَقِیدَگِی سُوزلَرِینِی کِیلتِیرگنمِیز:
لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَ الَّذينَ أَشْرَکُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ قالُوا إِنَّا نَصاري… (مائده/82)
اوُ کِیشِی یَهُودلَرنِی کافِرلَرِینِی مُشرِکلَردَن وَ نَصرانِیلَردَن جُودا قِیلگندَن سُونگ اَیتَدِیکِی:
أَنَّ الْيَهُودَ وَالْمُشْرِكِينَ، لَعَنَهُمُ اللَّهُ، أَشَدَّ جَمِيعِ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَأَصْلَبَهُمْ فِي ذَلِكَ، وَأَنَّ النَّصَارَى أَقْرَبُ النَّاسِ مَوَدَّةً لِلْمُؤْمِنِينَ،[1] یَهُود وَ مُشرِکلَر، اَلله اوُلَرنِی لَعنَت قِیلسِین، اِنسانلَرنِی آرَسِیدَه مُؤمِنلَر اوُچُون اِینگ شِددَتلِی وَ قَتتِیق دُشمَن حِسابلَنَدِی، نَصارَی لَر مُحَبَّت جِهَتِیدَن اِنسانلَرنِی مُؤمِنلَرگه اِینگ یَقِینراغِیدِیر.
یاکِی اِمامِی شَوکانِی فَتح القادِردَه قوُیِیدَگِی آیَتلَر حَقِیدَه:
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئِينَ وَالنَّصَارَى وَالْمَجُوسَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّـهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِۚ إِنَّ اللَّـهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ (حج/17)
- الَّذِينَ هَادُوا 2- وَالصَّابِئِينَ 3- وَالنَّصَارَىٰ 4- وَالْمَجُوسَ بُولَرنِی صِیفَتلَب اَیتَدِیکِی:
والَّذِينَ أشْرَكُوا الَّذِينَ يَعْبُدُونَ الأصْنامَ. [2] صَنَملَرگه عِبادَت قِیلَدِیگن کِیشِیلَرنِی مُشرِکلَر دِییِیلَدِی.
مُشرِک وَ مُشرِکلَرنِی تَنِیب آلِیش بُویِیچَه مَنَه بُو اَساسِی نوُقطَه بُولِیب، باشقَه بِیشتَه لِیک اَصلِی کافِرلَردَن جُودا اَلاهِیدَه بِیر دَستَه دِیرلَر، اَفسُوسکِی جُودَه کوُپ بِرادَرلَرِیمِیز مَخصُوصاً نَجد اوُلامالَرِینِی مُقَلِّیدلَرِی مَنَه بُو دَستَه نِی توُغرِی تَنِیب آلِیش بُویِیچَه بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِینگ اِتِّفاقِیگه خِلاف بوُلگن یوُلدَن کِیتِیشَدِی وَ مُسُلمانلَرگه مُشرِک بوُلگنلِیک عَیبِینِی قوُیِیشَدِی وَ مُسُلمانلَرنِی مُشرِک دِییِیشَدِی وَ کافِر مُشرِکلَرنِی اَحکاملَرِینِی مُسُلمانلَرنِی اوُستِیدَه طَتبِیق قِیلِیش، حُکمنِی صادِر قِیلِیش بِیلَن مُسُلمانلَرنِی ناحَق تَکفِیر قِیلِیشَدِی وَ مُسُلمانلَرنِی قانِینِی بِیکارگه توُکِیلِیشِیگه بائِث بوُلِیشَدِی. بِیر مُسُلمانگه ناحَق مُشرِک دِیگن وَ اوُنِی اوُستِیدَه ناحَق مُشرِکلَرنِی اَحکاملَرِینِی طَتبِیق قِیلگن پَیتِینگدَه ، گوُیاکِی اوُنگه ناحَقدَن سِین یَهُودِیسَن یا نَصرانِیسَن یا مَجُوسِیسَن، صابِیئِنسَن دِیگندِیک بوُلَسَن، مَنَه بُو مُسُلمانلَرنِی ناحَقدَن تَکفِیر قِیلِیشدِیر.
مَنَه بُو صُورَتدَه نَجد اوُلامالَرِینِی مُقَلِّیدلَرِی اَوَّلا اِیران دارُ الاِسلامِیگه حاکِم بُولگن جَعفَرِی شِیعَه لَرِینِی یاکِی اَفغانِستان اِسلامِی اِمارَتِیگه حاکِم بُولگن حَنَفِیلَرنِی مُشرِک بوُلگنلِیکلَرِی حَقِیدَگِی تُحمَتنِی ثابِت قِیلِیشلَرِی لازِم، مَنَه بُوندَن سُونگ حُکمنِی صادِر قِیلِیشسِین یا اِجرا قِیلِیشسِین. سِین بِیرِینچِی بوُلِیب فَلانچِینِی قاتِل اِیکَنلِیگِینِی ثابِت قِیل، اوُندَن سُونگ حُکمنِی صادِر قِیلِیب اِجرا قِیلَه آلَسَن.
سِیزلَر مُسُلمانلَرنِی مُشرِک دِییِیشلِیک بِیلَن حَطا قِیلَیاتگنِینگِیز اَنِیقدِیر، سِیزلَر قِیلَیاتگن تُحمَتِینگِیزنِی هَرگِیز شَرعِی دَلِیللَر بِیلَن ثابِت قِیلَه آلمَیسِیزلَر، شوُندَی بوُلگچ اَساسسِیز قِیلَیاتگن تُحمَتلَرِینگِیز بِیلَن بِیرگه، سِیز تامانِینگِیزدَن حُکمنِی صادِر قِیلِینِیشِی هَم غَیرِی شَرعِیدِیر، اِیندِی مُسُلمانلَرگه نِسبَتاً کافِر مُشرِکلَرنِی حُکمِینِی صادِر قِیلِیشِیدِیک جِنایَتدَن کوُز یُومِیب اوُتِیب کِیتِیشنِی عِلاجِی هَم یُوق.
اِمامِی شَوکانِینِی مَنَه بوُ سُوزِی حَقِیدَگِی باشقَه بِیر نوُقطَه شوُکِی: اَگر یَهُودِی یا نَصرانِی یا مَجُوس یا صابِیئِن یا حَتَّی مُشرِک بوُلگن دارُ الکُفرلَر دارُ الاِسلام وَ “اوُچ اَبزارنِی” رَهبَرلَرِیدَن بِیرِی بِیلَن پَیمان توُزمَگن بوُلسَه، مَنَه بُو دارُ الکُفرنِی اَعضالَرِینِی قانِی مُجاهِدلَرگه مُباه بُولَدِی، لِیکِن اوُلَر بَنِی خُذاعَه یا بَنِی ضَمرَه یاکِی مَدِینَه نِی اَطرافِیدَگِی یَهُودِیلَرگه یا نِجراننِی نَصرانِیلَرِیگه یا اَخساءنِی مَجُوسلَرِیگه اوُحشَگن اَهلِی ذِمَّه بوُلمَسلِیگِی کِیرَک. کافِرلَر وَ مُسُلمانلَر بِیلَن توُزِیلگن پَیماننِی ناحَق بوُزِیشلِیک خِیانَتدِیر، مُسُلمانلَرنِی یا اَهلِی ذِمَّه نِی ناحَقدَن اوُلدِیرِیش هَم جَهَنَّمگه کِیرِیشگه سَبَب بوُلَدِی.
[1] شوکانی ، فتح القدير ج2 ص 77
[2] فتح القدير محمد شوکانی ، جلد 3 ، صفحه 523/ قَوْلُهُ: ﴿إنَّ الَّذِينَ آمَنُوا﴾ أيْ بِاللَّهِ ورَسُولِهِ، أوْ بِما ذُكِرَ مِنَ الآياتِ البَيِّناتِ ﴿والَّذِينَ هادُوا﴾ هُمُ اليَهُودُ المُنْتَسِبُونَ إلى مِلَّةِ مُوسى والصّابِئِينَ قَوْمٌ يَعْبُدُونَ النُّجُومَ، وقِيلَ: هم مِن جِنْسِ النَّصارى ولَيْسَ ذَلِكَ بِصَحِيحٍ بَلْ هم فِرْقَةٌ مَعْرُوفَةٌ لا تَرْجِعُ إلى مِلَّةٍ مِنِ المِلَلِ المُنْتَسِبَةِ إلى الأنْبِياءِ والنَّصارى هُمُ المُنْتَسِبُونَ إلى مِلَّةِ عِيسى والمَجُوسُ هُمُ الَّذِينَ يَعْبُدُونَ النّارَ، ويَقُولُونَ إنَّ العالَمَ أصْلَيْنِ: النُّورُ والظُّلْمَةُ. وقِيلَ: هم يَعْبُدُونَ الشَّمْسَ والقَمَرَ، وقِيلَ: هم يَسْتَعْمِلُونَ النَّجاساتِ، وقِيلَ: هم قَوْمٌ مِنَ النَّصارى اعْتَزَلُوهم ولَبِسُوا المُسُوحَ، وقِيلَ: إنَّهم أخَذُوا بَعْضَ دِينِ اليَهُودِ وبَعْضَ دِينِ النَّصارى والَّذِينَ أشْرَكُوا الَّذِينَ يَعْبُدُونَ الأصْنامَ، وقَدْ مَضى تَحْقِيقُ هَذا في البَقَرَةِ،