چِیتلَب اوُتِیب بُولمَیدِیگن اِسلامِی “اِتِّحاد” جَرَیانِی، بوُگوُنگِی کوُندَگِی تَفَرُّقدَن اِسلامِی “وَحدَت”گه اوُتِیش دَورِیدِیر. ( 1)
( 1 –قیسم)
بِسمِ الله وَالحَمدُلله
اَمّا بَعَد: اَلسَّلامُ عَلَیکُم وَ رَحمُةُ الله وَ بَراکاتُه
رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: «الوَحدةُ خيرٌ مِن جليسِ السُّوءِ، و الجَليسُ الصالِحُ خيرٌ مِنَ الوَحدةِ»[1] “یامان هَمراهدَن کوُرَه یالغِیزلِیک یَحشِیراقدِیر، صالِح هَمراه اِیسَه یالغِیزلِیکدَن یَحشِیراق.”
یاکِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي الْوَحْدَةِ، ما سار راكبٌ بليلٍ أبدًا [2] یا « مَا سَارَ رَاكِبٌ بِلَيْلٍ وَحْدَهُ»[3] ” اَگر آدَملَر یالغِیز سَفَرگه چِیقِیشنِی خَطَرلَرِینِی بِیلِیشگندَه، هِیچ کِیم کِیچَه سِی یالغِیز سَفَرگه چِیقمَس اِیدِی.”
شُوندَی بُولگچ “وَحدَت” واحِد مَعناسِیدَگِی مَصدَردِیر، یالغِیز وَ یَککَه بُولِیش؛ اِصطِلاحدَه اِیسَه “وَحدَت” اِیککِی یاکِی بِیر نِیچَه اِیش وَ توُرلِی- هِیل طَرَفلَر بُویِیچَه بِیرلَشِیش وَ اِیختِلافلِی بَرچَه اوُرِینلَرنِی پاک قِیلِیشدِیر. اَلله تَعالی مُؤمِنلَرگه قَرَتَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً (آل عمران/103) وَ بَرچَنگِیز اَلله نِینگ اَرقانِیگه (قُرآنگه) باغلَنِینگِیز وَ بوُلِینمَنگِیز! هَمدَه اَلله نِینگ سِیزلَرگه بِیرگن نِعمَتِینِی اِیسلَنگ: بِیر- بِیرِینگِیزگه دُشمَن بوُلگن پَیتلَرِینگِیزدَه دِیللَرِینگِیزنِی آشنا قِیلِیب قوُیَدِی- یُو، سِیزلَر اوُنِینگ نِعمَتِی سَبَب بِرادَرگه اَیلَندِینگِیز.
رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: الْمُؤْمِنُ مَأْلَفَةٌ وَلا خَيْرَ فِيمَنْ لا يَأْلَفُ وَلا يُؤْلَفُ.[4] مُؤمِن کِیشِی مُنِیسدِیر ( اوُلفَت بوُلَدِی) وَ سِیز دوُست بوُلَه آلمَیدِیگن وَ دُوست بُولِینمَیدِیگن کِیشِیدَه یَحشِیلِیک یُوقدِیر.
بوُندَن کِیلِیب چِیقَدِیگن بوُلسَه، مُؤمِنلَرنِی یَکدِیل، بِیردَم قِیلَدِیگن عامِل عَقِیدَه نِعمَتِی وَ اِسلامِی واحِد قانوُنلَر بُولَدِی، اوُ بَرچَه غَیرِی شَرعِی فِکرلَرنِی، سوُزلَرنِی، رَفتارلَرنِی خَذف قِیلِیب قَلبلَرنِی بِیرلَشتِیرَدِی، مُونِیس قِیلَدِی وَ مَنَه بُو واحِد قَلب واحِد دَستوُر وَ واحِد حُکم بِیلَن بَدَننِی باشقَه اَعضالَرِینِی وَ مُؤمِنلَرنِینگ جَمِیعَتِینِی اِجتِمائِی بِیناسِینِی باشقَرَدِی.
شُو سَبَبلِی هَم گاهِیدَه رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مُؤمِنلَرنِی واحِد جِسمگه یا واحِد بِیناگه اوُحشَتِیب مَرحَمَت قِیلگنلَرکِی: مَثَلُ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَوَادِّهِمْ وَتَرَاحُمِهِمْ وَتَعَاطُفِهِمْ مَثَلُ الْجَسَدِ إِذَا اشْتَكَى مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَالْحُمَّى [5] مُؤمِنلَرنِی شَفقَتدَگِی ، دُوستلِیکدَگِی، مِهرِبانلِیکدَگِی مِثالِی بِیر تَنَه دَگِی اَعضالَرگه اوُحشَیدِی، اوُلَردَن بِیر اَعضا دَرد تارتسَه باشقَه اَعضالَر هَم بِی قَرار بوُلَدِی وَ حَرارَتِی کوُتَرِیلَدِی وَ اوُزلَرِینِی هَمدَردلِیکلَرِینِی اِظهار قِیلِیشَدِی.
المؤمنونَ (یا در لفظ دیگری: الْمُسْلِمُونَ) كَرَجُلٍ واحِدٍ، إِنِ اشْتَكَى عَيْنُهُ اشْتَكَى كُلُّهُ وَإِنِ اشْتَكَى رَأْسُهُ اشْتَكَى كُلُّهُ.[6] مُسُلمانلَرنِی جَمِیعَتِی یا مُسُلمانلَر بِیر اِنساننِی بَدَنِیگه اوُحشَیدِی، اوُنِی کوُزِی آغرِیگن پَیتِیدَه بُوتُون بَدَن دَرد تارتَدِی وَ باشِی آغرِیگن وَقتِیدَه هَم بُوتوُن بَدَن دَرد تارتَدِی. الْمُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِ كَالْبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا ثُمَّ شَبَّکَ بَینَ اَصابِعِهِ …[7] مُؤمِن کِیشِی باشقَه مُؤمِنگه نِسبَتاً مُستَحکَم بِیر بِینانِی بوُلَکلَرِیگه اوُحشَیدِی، اوُنِی بُولَکلَرِی وَ تُورلِی- هِیل قِیسمَتلَرِی بِیر- بِیرِی آرقَلِی مَحکَم بُولَه آلَدِی وَ اِیککِی قوُللَرِینِی بَرماقلَرِینِی بِیر- بِیرِیگه کِیرگِیزدِیلَر.
(دوامی بار…..)
[1] السيوطي: الجامع الصغير 9647
[2] صحيح ابن حبان2704
[3] بخاری 2998
[4] رواه أحمد (2/400) (9187) والحاكم (1/73) والبيهقي (10/236) (21627) و الهيثمي في مجمع الزوائد (10/276)
[5] مسلم(2586)، والبخاري (6011)
[6] بخاري (6011) مسلم (2586) أحمد (18417) أبو نعيم ، حلية الأولياء4/137
[7] بخاری :6027