Бизнинг ироқ ва шом ва ямандаги алқоиданинг фирқаларининг баъзисини рахбарлари ва катталаридан бир неча марта эшитишимизга қараганда, шиъалар муртаддир, иртидод ва муртад ўзи нима эканини ёритиб берасизми? Шиъалардаги иртидодни сабаби нима?
(19- қисм)
Ридда шаръий худудларни бири хисобланади.
Риддада жиноятчини жазоси ўлим эканлигида хеч кимни шубхаси йўқ,аммо баъзи уламоларни фикрича уни хукми ўлим бўлгани билан шаръий худудлардан хисобланмайди,балки таъзир яъни адаблашни бир туридир. Аммо кўпчилик назарлар бўйича у шаръий худудлардан бири хисобланади , худудлар 7 қисм бўлиб дунёдаги 5 заруратни мухофизат қилиш учун ижро қилинади:
1-Ридда ва муртадлар хаддини ижро қилиш, аллохни шариатидаги қонунларни мухофизат қилиш ва уни жамиятдаги ижроий қудратидан иборатдир.
2-Жонга оид қасослар эса шахсларни жонини мухофизат қилиш учундир.
3-Зино ва хамжинсбозлар хаддини ижро қилиниши наслни мухофизат қилиш учундир.
4-Тухмат қилиш хаддини ижро қилиниши эса номус ва обрўни мухофизат қилиш учундир.
5-Маст қилувчи ва хушдан кетказувчи нарсаларни хаддини ижро қилиш жамиятни ақли ва фикрини саломатлигини мухофизат қилиш учундир.
6-Ўғирлик хаддини ижро қилиниши мол ва мулкни мухофизат қилиш учундир.
7-Қароқчилик хаддини ижро қилиш хам жон ва молни мухофизат қилиш учундир.
Мужрим шахсга нисбатан ридда хаддини ижро қилиниши учун лозим бўлган шартлар:
1-Мукаллаф бўлиши: шу маънодаки куфр келтирган киши болиғ,оқил,озод бўлиши ва ёш бола,жинни, маст,мажбур қилинган бўлмаслиги керак. Чунки росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қилдиларки:
” رفع القلم عن ثلاث ، عن المجنون حتي يبلغ و عن الطفل حتي يبلغ … “.
2-Бу шахс келтирган куфр ошкор,равшан,аниқ бўлиши ва у хақида хеч қандай шубха бўлмаслиги керак.
3-Бу шахсни куфр келтирганлиги ишончли холатда собит бўлиши лозим.
4-Уни куфр келтирганлиги йўлида хеч қандай тўсиқ бўлмаслиги керак. Жахлга ўхшаш,мана бу жахл хам динни усулларида ва тавхидда хамда таъвил сабабли вужудга келадиган жахл хам бўлмаслиги керак, ёки хато қилиб куфр амалини қилган ва шахсни хадафи куфр амалини ўзини бажо келтиришлик хам бўлмаслиги лозим.
Муртад шахсни жазосини ким ижро қилади?
Исломий хукуматни намояндалари одатда исломий қозихона худудларни ижро қилади. Аммо мана бундай хукумат мавжуд бўлмаган тақдирда ,зарурат хукми сабабли қодир бўлишига қараб воқеани маслахати ва офатларини хисоб- китоб қилган холда,шахслар ва шариатгаро жамоатлар мана бу бўшлиқни тўлдира олишади. Мисол тариқасида айтадиган бўлсак, бир шахс сизни номусингизни ё молингизни тахдид қилиб турган бўлса, сизни бу балодан химоя қилиш учун хукумат қудрати хам мавжуд бўлмаса, сизни ўзингиз зарурат хукми сабабли мана бу балони дафъ қилиш учун реакция билдиришингиз керак бўлади. Мана бу шароитда сиз номусингизни,обрўйингизни химоя қилишга мажбурсиз ва хатто бу йўлда ўлишингиз ёки хамла қилган шахсни ўлдиришингиз хам мумкин. Энди бир тасаввур қилиб кўринглар, бир киши аллох жалла жалалаху ё росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хақорат қиладиган бўлса ва мана бу муртадни ўлдирадиган исломий хоким мавжуд бўлмайдиган бўлса, (ёки мавжуд бўлса хам) нима қилиш керак?
Мана бу мавзу бўйича мусулмон киши шахсий суратда баъзи муртадларга нисбатан худудни ижро қилганига ёки унга буйруқ берилганига оид намуналарни келтираман. Бунга қўшимча равишда қуйидаги шубхаларга хам жавоб берилади:
” أن الحدود لا يقيمها إلا الإمام أو نائبه ” .
1-Яъни: худудлар фақатгина имом ёки уни ўринбосари томонидан амалга оширилади.
Қул ёки канизни эгаси хам шахсий суратда хукмни ижро қила олади. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қиладиларки:
” أقيموا الحدود علي ما ملكت أيمانكم ” . ( رواه ابو داود و غيره )
Яъни: шаръий худудларни қулларингиз ва канизларингизни устида ижро қилинглар. Яна мархамат қилганларки:
إن زنت أمة أحدكم فليجلدها “. ( رواه البخاري )
2-Агар бир киши мусулмонлар билан паймон ва сулх тузган бўлса-да росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хақорат қилган бўлса, уни ўлдириш худди жанг қилаётган кофирни ўлдиришдек хар бир мусулмонга вожиб бўлади ва уни ўлдиришда хеч қандай мушкилот йўқдир. Бунга далил сифатида Абдуллох ибни Умар розиаллоху анхуни сўзини келтирилган, у кишига бир рохибнинг росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хақорат қилганини хабар беришади,шунда у киши айтдиларки: агар мен уни эшитганимда уни ўлдирган бўлардим. Шундай сўнг бу рохибни у кишини олдига олиб келишди ва Абдуллох ибни Умар розиаллоху анху хам унга қилич кўтарган пайтларида рохиб бу нарсани инкор қилди ва у киши уни қўйиб юбордилар.
3-Абдуллох ибни Умарни мисолига ўхшаш воқеалар росулуллох саллаллоху алайхи васалламни асрларида жуда хам кўп содир бўлган, бир киши росулуллох салллаллоху алайхи васалламни хукмларига рози бўлмаган пайтда, Умар уни бўйнини узиб ташлаган эди. Қуръон хам у кишининг бу ишини тўғри эканини тасдиқлаган, шунга ўхшаш Марвонни қизи хам росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хақорат қилган пайтида уни хўжайини ўлдирган эди. Мана бу кишига росулуллох саллаллоху алайхи васаллам томонидан “ аллох ва росулини химоячилари” деган лақаб берилган эди.
4-Усмон ибни Афвонни хилофати даврида Жундуб ибни Каъаб ғомидий билан бирга Валид розиаллоху анху бир сехргарни ўлдиради.
5-Уммул мўъминин Хафса розиаллоху анхо ўзини қўли билан сехргар аёлни ўлдиради.
6-Кўзи ожиз мусулмон киши ўзини яхудий канизини росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хақорат қилган пайтида ўлдиради, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хам бу канизни қонини тўғри тўкилган,деб эълон қиладилар.
Шахсни муртад бўлгани қандай собит бўлади?
1-Муртад кишини ўзи иртидодга дучор бўлганига иқрор бўлиши
2-Икки одил инсонни гувохлик бериши.
Бир гурух кишилар шу фикрдаки, агар шахс бундай иртидодни инкор қиладиган бўлса унга хукм ижро қилинмайди. Имоми Шофеъий уммун китобида мархамат қиладики:
” من قيل أنه لا يصلي فأنكر صدق . ”
Яъни: бир кишига намоз ўқимаслиги айтилса-ю, аммо у буни инкор қилади ( у мен намоз ўқийман,деса) шахсни мана бу инкори уни рост сўзи сифатида қабул қилинади.
Истефоза, одамларни орасида тарқалган бўлса, яъни етарли миқдорда гувохлар мавжуд бўладиган бўлса ва инкор қилишга ўрин қолмаган бўлса.
(давоми бор…..)