سَوال: اِمام یَعنِی نِیمَه؟ نِیمَه اوُچُون مامُوستا کرِیکار هَم آیَتُ الله خُمَینِیگه اِمام، دِیدِی، حاضِردَه هَم بَعضِیلَر آیَتُ الله خامِنَه ایِ گه هَم اِمام، دِییِیشَدِی؟ اِیران اِسلامِی جُمهُورِیَتِی هَم اِنقِلابنِی اَوَّلِیدَه رِیفِیرِیندوُم اوُتکَزدِی، سِیزنِی رِیفِیرِیندوُم حَقِیدَه نَظَرِینگِیز قَندَی؟
جَواب: اِمامِی ماورِدِی اَیتَدِیکِی: اِماملِیکنِی واسِیطَه سِیدَه، نُبُوَّتگه اوُرِینباسَر بوُلِیش وَ دِین، دُنیا سِیاسَتِینِی قوُرِیقلَش مَوضُوعسِیدَگِی اِمامَتدِیر،اِمامِی نَوَوِی اَیتَدِیکِی: اِمامگه خَلِیفَه، اِمام، اَمِیر اَلمُؤمِنِین دِییِیلِیشِی جائِزدِیر. بُو یِیردَگِی اِمام سُوزِی حَنَفِی، جَعفَر صادِق، زَید، طَبَرِی، مالِکِی، شافِعِی، اَحمَد اِبنِ حَنبَلگه اوُحشَش اَهلِی فِقه کَتتَه لَرِیگه نِسبَتاً اِیشلَتِیلگن مَعنادَه اِیمَس، بَلکِی بُو یِیردَگِی مَنضُور دارُ الاِسلامنِی “رَهبَرِی” مَعناسِیدَه دِیر.
رِیفِیرِیندوُم مَسَلَه سِیدَه هَم اوُشَه یِیللَردَه بُو مَسَلَه حَقِیدَه هَمَّه نِی فِکرِینِی سُورَلِیشِی بارَسِیدَه مُوافِق وَ مُخالِف بوُلگنلَر مَوجُود اِیدِی، اَمّا اِیران دارُ الاِسلامِینِی اَساسچِیسِینِی دَستوُرِیگه کوُرَه اِیککِی اَساسِی اوُرِین بُویِیچَه هَمَّه نِی نَظَرِینِی سُورَلَدِی: بِیرِینچِیسِی 1357 یِیلنِی 10-11 فَروَردِینِیدَه حُکوُمَتنِی قالِیبِی حَقِیدَگِی اوُرِین تَنلاوِی اِسلامِی جُومهُورِی حُکوُمَتنِی قالِیبِی تَنلَنَدِی وَ اِیککِینچِیسِی 1357 یِیلنِی 11-12 آذَرِیدَه اَساسِی قانوُنلَر مَنَه بُو حُکوُمَتنِی قالِیبِیگه جایلَنَدِی، بُو بارَدَه هَمَّه نِی نَظَرِی سوُرَلَدِی، اِیراندَگِی 99 % آدَملَر بُو بارَدَه اوُزلَرِینِی مُثبَت نَظَرلَرِینِی اِعلان قِیلِیشَدِی.
مَنَه بُو رِیفِیرِیندوُم وَ هَمَّه نِی نَظَرِینِی سُورَش اَصلِیدَه “عُمُومِی، عام بَیعَت” بُولِیب، اَمِیر اَلمُؤمِنِین عَلِی اِبنِ اَبِی طالِبنِی سوُزلَرِیگه عَمَل قِیلِیش بُولَدِی، اوُ کِیشِی اَیتَدِیلَرکِی: ” بُو سِیزنِینگ حَققِینگِیز، اِیشلَرِینگِیزنِی تِیزگِینِینِی هاحلَگن کِیشِینگِیزگه تاپشِیرَه آلَسِیز وَ بُو بارَدَه هِیچ کِیمنِی حَققِی یُوق مَگر اوُزِینگِیز بُو کِیشِینِی باشلِیق قِیلِیب سَیلَیسِیزلَر. مِین هَم سِیزلَرنِی حِمایَنگِیز بُولمَیدِیگن بوُلسَه، سِیزلَرنِی اوُستِینگِیزدَه هِیچ قَندَی والِیلِیک قِیلَه آلمَیمَن. [1]
مُؤمِنلَر هَم 57 یِیلدَگِی اِسلامِی اِنقِلابنِی باشِیدَه فَقِیه رَهبَرِیَت اِرایَه بِیرگن حُکوُمَت قالِیبِیگه هَم اوُزلَرِینِی مُثبَت نَظَرلَرِینِی بِیرِیشَدِی وَ بُو اِیشلَرِی بِیلَن “عُمُومِی بَیعَت” بِیرِیشَدِی وَ عالِملَر، اوُلِی الاَمر کِیشِیلَرِی توُزِیب چِیققَن قانوُنلَرگه هَم بَیعَت بِیرِیشَدِی، مَنَه بُو شَکل بِیلَن آدَملَر اوُزلَرِینِی فَقِیه رَهبَرِیَتگه، نِظامگه، اَساسِی قانوُنلَرگه نِسبَتاً حِمایَتلَرِینِی “عُمُومِی بَیعَت” آرقَلِی اِعلان قِیلِیشدِی وَ نِظام اوُز اوُرنِیدَه قَرار تاپَدِی.
اَصلِیدَه مَنَه بُو بوُگوُنگِی اِیران اِسلامِیدَگِی رَوِیش بُویِیچَه اَهلِی حَل وَ عَقدنِی خاص بَیعَتِیدَن کِییِیینگِی عُمُومِی بَیعَت حِسابلَنَدِی؛ حوُددِی شوُنگه اوُحشَش غَربِی هوُرامان اِسلامِی اِمارَتِینِی دارُ الاِسلامِیدَه یا اَفغانِستان اِسلامِی اِمارَتِیدَه وَ مالِیدَه، سُومالِیدَه بِیزلَر سُنَّتِی وَ قَبِیلَه وِی رَوِیش بِیلَن اوُتکَزِیلگن رِیفِیرِیندوُم یا هَمَّه نِی سَیلاوِیگه گوُواه بوُلگنمِیز.
مَنَه بُو “عُمُومِی بَیعَت” هَم آدَملَر تامانِیدَن اِسلامِی نِظامگه فَقَط بِیر مَرتَه بِیرِیلسَه کِفایَه قِیلَدِی، اوُنِی بِیر مُددَتدَن سُونگ تَکرارلَنِیب توُرِیشِیگه حاجَت یُوق. اِیندِی رَهبَرِیَت مَسَلَه سِیدَه هَم اَهلِی شوُرا تَنلَگن رَهبَرگه آدَملَر اوُزلَرِینِی عُمُومِی نَظَرلَرِینِی اِعلان قِیلِیشدِی، چُونکِی یَنگِی رَهبَر مَنَه شُو اَهلِی شوُرا تامانِیدَن سَیلَنَدِی، اَهلِی شُورا هَم اَصلِیدَه آدَملَر تامانِیدَن اوُزِینِی وَقتِیدَه سَیلَنگن. مُؤمِن کِیشِی توُرلِی- هِیل شُورالَرنِی سَیلاوِیدَه اِیشتِراک اِیتِیشِی بِیلَن اوُزِینِی اِسلامِی نِظامگه ، رَهبَرِیَتگه نِسبَتاً حِمایَتِینِی اِعلان قِیلَدِی.
(دوامی بار…..)
[1]مسند احمد (524).