چِیتلَب اوُتِیب بُولمَیدِیگن اِسلامِی “اِتِّحاد” جَرَیانِی، بوُگوُنگِی کوُندَگِی تَفَرُّقدَن اِسلامِی “وَحدَت”گه اوُتِیش دَورِیدِیر. ( 1)
(2 –قیسم)
رَسُول الله صلی الله علیه وسلم حَتّی نَمازدَگِی صَفگه توُرِیشگه اوُحشَش کِیچکِینَه مَسَلَه لَردَه هَم مُؤمِنلَرنِی آرَسِیدَه قَلبلَرنِی اِیختِلافِیگه بائِث بوُلمَسلِیگِی وَ مَنَه بُو یَگانَه جِسم، یَگانَه بِینا کَسَللِیککَه دُوچار بوُلمَسلِیگِی، یارِیلمَسلِیگِی اوُچُون جُودَه اِیختِیاط بوُلَردِیلَر، اوُ کِیشِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: اسْتَوُوا وَلا تَخْتَلِفُو؛ فَتَخْتَلِفَ قُلُوبُكُمْ،[1] تُوغرِی وَ بَرابَر توُرِینگلَر، قِییشَیمَنگلَر بُوندَی حالَتدَه قَلبلَرِینگِیزدَه اِختِلاف وُجُودگه کِیلَدِی، یاکِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: أقِيموا صفوفَكم، ثلاثًا، واللهِ لَتُقِيمُنَّ صفوفَكم أو لَيُخالِفَنَّ اللهُ بينَ قلوبِكم[2] صَفلَرِینگِیزدَه توُغرِی توُرِینگلَر، اَلله گه قَسَمکِی صَفلَرِینگِیزنِی توُغرِیلَنگلَر یاکِی بوُلمَسَم اَلله قَلبلَرِینگِیزگه اِختِلاف سالِیب قوُیَه دِی.
مَنَه بُو واحِد قانوُن وَ دَستوُر بِیلَن تَشکِیل بُولگن واحِد اوُمَّتدِیر وَ اوُ اَلله تعالی نِی شَرِیعَتِیگه مُخالِف بُولگن فِکرلَرنِی، دَستوُرلَرنِی،رَفتارلَرنِی بِیر چِیتگه سُورِیب تَشلَگن وَ مَنَه بُو رَوِیش بِیلَن اَلله تَعالی نِی دِینِیدَه، شَرِیعَتِیدَه، قانوُنِیدَه خالِص بوُلگن، «مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ»(بینه/5)؛ بُو یِیردَه اوُمَّت وَ اَلله شِیرِیکنِی قَبُول قِیلمَیدِی: إِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ (انبیاء/92) (اِی اِنسانلَر)، سِیزلَرنِینگ مِللَتِینگِیز- دِینِینگِیز حَقِیقَتدَه بِیر دِیندِیر (یَعنِی اِسلامدِیر)، مِین اِیسَه ( بَرچَنگِیزنِینگ) پَروَردِیگارِینگِیزدِیرمَن. بَس، مِینگه گِینَه عِبادَت قِیلِینگلَر!
شوُندَی اِیکَن « أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ» (زمر/3) اَلله تَعالی نِی یانِیگه توُرلِی- هِیل اِلاهلَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرَیاتگن کِیشِیلَر، اَلله تَعالی نِی عِبادَتلَرِینِی یانِیدَه هِیلمَه – هِیل عِبادَتلَر، قانوُنلَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرَیاتگن وَ واحِد اوُمَّتنِی یانِیدَه تَرقاق اوُمَّتلَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرَیاتگن کِیشِیلَرنِی جِنایَتِیگه اوُحشَیدِی. واحِد اَلله وَ واحِد اوُمَّت جُودَه کوُپ باشقَه اِیشلَرگه اوُحشَش کوُپ سانلِی بوُلِیشنِی قَبُول قِیلمَیدِی،اَلبَتَّه یَگانَه واحِد بُویِیچَه قالِیشِی کِیرَک. وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ (مؤمنون/ 52) شَک – شُبهَه سِیز (بَرچَنگِیزنِی) مِلَّتِینگِیز ( یَعنِی دِینِینگِیز) بِیر مِللَت ( یَعنِی اِسلامدِیر). مِین اِیسَه سِیزلَرنِینگ پَروَردِیگارِینگِیزدِیرمَن، بَس مِیندَن گِینَه قوُرقِینگِیز!
اِسلامدَه قَلبلَرنِی اِیختِلافِیگه بائِث بوُلَدِیگن عامِل نِیمَه بوُلِیشلِیگِی مُهِم اِیمَس، بَلکِی مَنَه بُوندَی اِیختِلافلَرنِی وُجُودگه کِیلمَسلِیگِی مُهِمدِیر، حَتَّی قُرآن اوُقِیشلِیک سَبَبِی بِیلَن بُولسَه هَم وُجُودگه کِیلمَسلِیگِی کِیرَک، اِیندِی فَلانچِی تَرِیخِی رِوایَت یا فَلان شَخصِی اِجتِهاد یا اِنسانلَرنِی رَعیِی حَقِیدَه گپِیرمَسَه هَم بُولَدِی: اقْرَءُوا القُرْآنَ مَا ائْتَلَفَتْ قُلُوبُكُمْ، فَإِذَا اخْتَلَفْتُمْ فَقُومُوا عَنْهُ[3] مادامِیکِی قَلبلَرِینگِیز اِتِّفاقدَه بُولَر اِیکَن قُرآن اوُقِینگلَر وَ اوُندَه اِیختِلافگه توُشگن پَیتِینگِیزدَه اوُندَن قوُلِینگِیزنِی تارتِیب کِیتِینگلَر.
چُونکِی: فَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفُوا فَأُهْلِكُوا سِیزلَردَن آلدِینگِی قَوملَر اِیختِلاف سَبَبلِی هَلاک بوُلِیب کِیتِیشگن. [4] إِنَّمَا أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمُ الْفُرْقَةُ [5]
چُونکِی: الجَمَاعَةُ رَحْمَةٌ والفُرقَةُ عَذَاب[6] جَماعَت وَ بِیردَملِیک رَحمَت، فِرقَه لَنِیش وَ تَرقاقلِیک اِیسَه عَذابدِیر.
چُونکِی: مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الجَنَّةِ فَلْيَلْزَمُ الجَمَاعَةَ [7] جَنَّتنِی اوُرتَسِیدَه یَشَشنِی هَاحلَگن کِیشِی جَماعَت بِیلَن بِیرگه بُولسِین.
(دوامی بار….)
[1] مسلم (432) أبو داود (674) النسائي (806) ابن ماجه (976).
[2] بخاری 717- (725) أبو داود (662)، والبيهقي (5388)
[3] رواه البخاري (5060)، ومسلم (2667).
[4] بخاری 4792
[5] مسند أحمد 1539
[6] رواه عبد الله بن أحمد فى زوائد المسند (4/375) (19370)، والطبراني كما في (مجمع الزوائد) (5/220)، والبيهقي في (شعب الإيمان) (6/516)، والمنذري في (الترغيب والترهيب) (2/103). و ابن مفلح في (الآداب الشرعية) (1/332)
[7] رواه الترمذي (2165)، وأحمد (1/18) (114)، والحاكم (1/198)