شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(48- قیسم)
حُرمَتلِی صَحابَه لَرنِی عَصرِیدَه تَحلِیل وَ تَحرِیم حَددِیدَگِی ناتوُغرِی تَعوِیلاتلَر مَوجُود بوُلگندَن سوُنگ، حاضِرگِی عَصردَه مَنَه بوُندَی نَرسَه لَر بوُلِیشِی موُمکِین اِیمَسمِی؟ رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی شاگِردلَرِی مَنَه بوُندَی خَطالَرگه دوُچار بوُلِیشلَرِی موُمکِینُو، لِیکِن بِیزلَرنِی اوُستازلَرِیمِیزنِی شاگِردلَرِی وَ بِیزلَرنِی شاگِردلَرِیمِیز بوُندَی خَطالَرگه دوُچار بوُلمَسلِیکلَرِی کِیرَکمِی؟ مَنَه بُو نَظَر خَطادِیر، مَنَه بُو نَظَر رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی اوُزلَرِینِی وَ اوُ کِیشِینِینگ شاگِردلَرِینِی حَقارَت قِیلِیش وَ بِیزنِی اوُستازلَرِیمِیزنِی وَ بِیزلَرنِی شاگِردلَرِیمِیزنِی بوُیُوکلَشتِیرِیب کوُرسَه تِیش بوُلَه دِی. مَنَه بُو غُرُور وَ، تَکَبُّر، اِستِکباردِیر. دِیمَک، رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم نِی عَصرلَرِیدَن سوُنگ تا بوُگوُنگِی کوُنگه چَه وَ تا قِیامَت کوُنِیگه چَه هَم شَخصلَر مَنَه بوُندَی خَطالَرگه دوُچار بوُلمَسلِیکلَرِی موُمکِین اِیمَس. بوُلِیب هَم حاضِرگِی اوُلِی الاَمر شوُراسِی قوُلَه گن وَ اوُلَمالَر ضَرُورَت یُوزَه سِیدَن شَخصِی اِجتِهادلَرگه قوُل اوُرگن وَ کوُپچِیلِیکنِی اِجتِهادِینِی وَ شوُراسِینِی اوُرنِینِی شَخصِی اِجتِهادلَر اِیگه لَّه گن پَیتدَه بوُندَی بوُلِیشِی طَبِیعِیدِیر وَ اوُلَمالَر مَجبُور بُولگن شَخصِی اِجتِهادلَر نِیمَه نِی اوُرنِینِی اِیگه للَب آلگن؟ کوُپچِیلِیکنِی اِجتِهادِینِی، شُوراسِینِی اوُرنِینِی اِیگللَب آلگن: «وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ۚ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ* وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ ۚ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ» (آلعمران/۱۰۵-۱۰۴) آره لرینگیزدن یحشیلیککه (اسلامگه) دَعوَت قِیلَه دِیگن، عِبادَت- اِطاعَتگه بوُیُورَه دِیگن وَ عِصیان گوُناهِیدَن قَیتَه رَه دِیگن بِیر جَماعَت بوُلسِین. اَنَه اوُشَه لَر نَجاد تاپگوُچِیلَردِیر.** اَنِیق حُجَّتلَر کِیلگه نِیدَن کِییِین بوُلِینِیب کِیتگن وَ بِیر- بِیرلَرِی بِیلَن اِختِلاف قِیلِیب، تَلَه شِیب- تارتِیشگن کِیمسَه لَر کَبِی بوُلمَنگِیز! اَنَه اوُندَیلَر اوُچُون اوُلوُغ عَذاب باردِیر. بُو یِیردَه اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَر قِیلِیشگه لایِیق بُولگن مَقام “اوُمَّت” دِیر. حُرمَتلِی بِرادَرلَر وَ آپَه – سِینگِیللَر، قوُلاق سالِینگلَر «وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ» مَنَه بُو مَرجَع اوُمَّتدِیر،
«يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ» مَنَه بوُندَی اوُمَّت سِیزلَرنِی آرَنگِیزدَه بوُلِیشِی لازِم. اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَر قِیلِیشگه لایِیق، مُناسِب مَرجَع اوُمَّت بُولَه دِی. اوُمَّتنِی مَوجُود بُولِیشِی هَم شوُراگه باغلِیق نَرسَه، چوُنکِی شوُ شُورا کَنَلِی آرقَه لِی اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَر قِیلماقچِی بوُلگن کِیشِیلَرگه “اِجماع” صِیفَتِیدَه واحِد نَظَر اِرایَه بِیرِیلَه دِی.
مَنَه بُو اوُمَّت یَگانَه رَعینِی اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَر قِیلگن کِیشِیلَرنِی هَمَّه سِیگه اِرایَه بِیرَه دِی، آدَملَرنِی باشِینِی اَیلَنتِیرِیب بِیر نِیچَه بوُلَکلَرگه بُولِیب تَشلَیدِیگن هِیلمَه – هِیل رَعیلَرنِی اِرایَه بِیرمَیدِی. دوُستلَر بِیر اِعتِبار بِیرِینگلَر، اوُمَّت اِجماع ناملِی بِیر رَعینِی اِرایَه بِیرَه دِی؛ مَنَه بُو اِجماع اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَر قِیلَه دِیگن کِیشِیلَرنِی هَمَّه سِیگه اِرایَه بِیرِیلَه دِی وَ توُرلِی – هِیل شَهَرلَرگه، قِیشلاقلَرگه یاکِی هاحلَه گن جایلَرِیگه بارِیب تَبلِیغ قِیلماقچِی بوُلگن بَرچَه شَخصلَرگه، مِینگلَب نَفَرلَرگه، بِیر قَنچَه مِینگ کِیشِیلَرگه یَگانَه رَعینِی اِرایَه بِیرَه دِی. نِیمَه اوُچُون؟ چوُنکِی اوُلَرنِی هَمَّه سِینِی رَعیِ اوُمَّتنِیکِی وَ مَنَه بُو اوُمَّتنِی واحِد اِجماعسِیدِیر. اِیندِی مَنَه بُو پَیتدَه فَلانچِی قِیشلاقنِی، فَلانچِی شَهَرنِی، فَلانچِی وِلایَتنِی، فَلانچِی دَولَتنِی رَعیِنِی بِیر- بِیرِیدَن فَرقِی یوُق، اوُلَرنِی هَمَّه سِینِی سوُزِی بِیتتَه. فَلانچِی مَحَلَّه نِی مُلّاسِی بِیر نَرسَه دِییدِیگن بوُلسَه، باشقَه بِیر مَحَلَّه نِی مُلّاسیِ باشقَه چَراق نَرسَه نِی اَیتِیبدِی، دِیگن نَرسَه بوُلمَیدِی. یاکِی آتَه بِیر مَسجِدگه بارِیب بِیر نَرسَه نِی اِیشِیتِیب کِیلگن بوُلسَه، اوُغِیل باشقَه بِیر مَسجِدگه بارِیب باشقَه بِیر نَرسَه نِی اِیشِیتِیبدِی یاکِی کوُیاو وَ باشقَه قَرِینداشلَرنِی هَر بِیرِی باشقَه بِیر نَرسَه نِی اِیشِیتِیبدِی، بوُلمَیدِی. اِیندِی مَنَه بُو کِیشِیلَرنِی هَمَّه سِی جَملَه نِیب صُحبَتلَشگن پَیتلَرِیدَه اوُلَرنِینگ هَر بِیرِی بِیر- بِیرِیدَن فَرقلِی سوُزلَرنِی اَیتِیشَه دِی. بِیرِی کِیلِیب بِیزنِی مُلّا یِیمِیز بوُندَی، دِیدِی دِیسَه، باشقَه سِی بِیزنِی مُلّایِیمِیز مَنَه بوُندَی دِیدِی، دِییدِی، شوُنِینگ اوُچُون هَم اَلله تَعالَی اَمر بَه مَعرُوف وَ نَهِی اَز مُنکَرنِی اوُزِیگه مُناسِب مَقامگه عَطا قِیلگن یَعنِی “اوُمَّت”گه: «وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ». مَنَه بُو اوُمَّت شوُرادَن وُجُودگه کِیلگن وَ یَگانَه رَعینِی اِرایَه بِیرَه دِی.
حوُپ، اوُلَمالَر مَنَه بُو دَعوَتنِی وَظِیفَه سِی “شوُرادَن” کِیلِیب چِیققَن یَگانَه “اوُمَّت” نِی بوُینِیدَه اِیکَه نِینِی وَ مَنَه بُو اوُمَّتنِی اَعضالَرِی اوُلَرگه اِرایَه بِیرِیلگن “اِجماع” گه اِیرگشگن حالدَه هَمَّه لَرِی بِیر هِیل شِیوَه بِیلَن مُسُلمانلَرگه صُحبَت قِیلِیشلَرِینِی یَحشِی بِیلِیشگن، اَئِمَّه وَ اوُلَمالَر بوُنِی یَحشِی بِیلِیشَردِی. اوُلَر مَنَه بُو دَعوَتنِی اِیلگه رِی یوُرگِیزِیشلِیک شوُرادَن چِیقِیب کِیلگن اوُمَّتنِینگ وَظِیفَه سِی اِیکَه نِینِی وَ مَنَه بُو اوُمَّتنِی اَعضالَرِی هَم مَنَه بُو اِجماع اِرایَه بِیرگن رَعیگه اِیرگه شِیشلَرِینِی وَ اوُلَرنِی هَمَّه سِی مُسُلمانلَرگه بِیر هِیل شِیوَه بِیلَن صُحبَتلَه شِیشلَرِینِی وَ آدَملَرنِینگ باشلَرِی اَیلَه نِیب سَرگردان بوُلِیب قالَه دِیگن حالَتگه توُشِیرمَسلِیکلَرِینِی بِیلِیشَردِی. اوُلَر عُمُوم مُسُلمانلَرگه واحِد رَعینِی یِیتکَه زِیشَه دِی وَ مَنَه بُو واحِد رَعیگه اِطاعَت قِیلِیش واجِب وَ اوُنگه قَرشِیلِیک قِیلِیش حَرامدِیر. شوُنِینگ اوُچُون هَم تَنها مَنَه بوُ تَشکِلات مُستَحدِیثَه وَ کوُندَه لِیک مَسَلَه لَر بُویِیچَه حَرام وَ حَلال قِیلِیش مَقامِیگه لایِیقدِیر، اوُلَمالَر مَنَه بوُنِی جُودَه یَحشِی بِیلِیشگن.
اَمّا اوُلَر شوُنِی هَم یَحشِی بِیلِیشَردِیکِی، اِیندِی حاضِرگِی پَیتدَه اِسلامِی حُکوُمَت هَم قوُلَه گن وَ مَنَه بُو بُویُوک مُصِیبَتنِی کِیتِیدَن “واحِد اوُمَّت” هَم مَوجُود اِیمَس وَ اوُرتَه دَه کِیچِیک، تَرقاق اوُمَّتلَر وُجُودگه کِیلگن، یَعنِی اوُنلَب کِیچِیک، تَرقاق اوُمَّتلَر وُجُودگه کِیلِیشگن وَ اوُلِی الاَمرنِی “واحِد شوُرا”سِی هَم نابُود بُولگن، شوُرانِی واحِد اِجتِهادِینِی وَ واحِد اوُمَّتنِی اوُرنِینِی بِیر نِیچَه شَخصلَرنِینگ اِجتِهادلَرِی اِیگه لّه گن وَ “واحِد اِجماع” هَم طَبِیعِی رَوِیشدَه اوُرتَه دَن یوُقالگن؛ بُو یِیردَه «الضرورات تبیح المحظورات» قائِدَه سِینِی حُکمِی بُویِیچَه، هَر بِیر عالِم ناچار حالَتدَه اوُزلَرِینِینگ مَوجُود وَضِیعیَتلَرِیدَگِی مُسُلمانلَرنِینگ اِیختِیاجلَرِی تَقاضا قِیلگن مَسَلَه لَر بُویِیچَه اَینِیقلَشتِیرِیب بِیرِیشگه مَجبُور بوُلگنلَر، اوُلَر اَنَه اوُشَه اوُزلَرِینِینگ زَمانلَرِیدَه آیدِینلَشتِیرِیب بِیرِیشگه مَجبُور بوُلِیشگن. اَمّا مَنَه بُو اوُلَمالَر اوُزلَرِینِی رَعیلَرِی “اِجماع”نِی رَعیِیگه اوُحشَه مَسلِیگِینِی هَم یَحشِی بِیلِیشگن، مَنَه بُو رَعی اوُمَّتدَن کِیلِیب چِیققَن اِجماعنِی رَعیِی اِیمَس اِیدِی وَ کوُندَه لِیک اِجتِهادِی اِیشلَر بُویِیچَه حَلال وَحَرام مِعیارِیدَه بوُلَه آلمَیدِی. شُو سَبَبلِی، آلدِین هَم اَیتِیب اوُتگه نِیمِیزدِیک، اِمامِی مالِک رَحِمَهُ الله گه اوُحشَه گن کِیشِیلَر اوُچُون بِیر مُفتِینِینگ اِیختِلافلِی مَسَلَه لَر بوُیِیچَه مَنَه بُو حَرام، دِییِیشِی نِهایَتدَه آغِیر بوُلگن، بَلکِی اوُلَر مِین بوُنِی ناتوُغرِی دِیب بِیلَه مَن، دِییِیشلَرِی لازِم بوُلَه دِی.
(دوامی بار……)