Аллохдан тақво қилиш ўзи нима? Қандай қилиб тақвойимизни мезонини билсак бўлади?
(4-қисм)
Мана бу таълим-тарбияларни аксари умумий ахлоқлар жумласига киради ва одатда барча инсонларни ўртасида муштаракдир, масалан ёлғон ё қотиллик ёмон ва садоқат,хақиқатни талаб қилиш, мухтожларга ёрдам бериш,мехмонни чиройли кутиб олиш, ахдига вафо қилиш……..яхшидир. росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мана бу умумий чиройли сифатларга риоя қиладиган кишилар хақида мархамат қиладиларки:
تَجِدُونَ النَّاسَ مَعَادِنَ، خِيَارُهُمْ فِي الْجَاهِلِيَّةِ خِيَارُهُمْ فِي الْإِسْلَامِ إِذَا فَقِهُوا.[1]
Одамлар маъдан конларига ўхшашади, жохилият даврида энг яхши бўлган кишилар, ислом даврида хам агар фиқхни ва динни фахмини яхши ўрганган бўлишса, энг яхши кишилардан бўла олишади.
Шу билан бирга нафс таълимотларини катта қисмини ақидавий ахлоқлар ташкил қилади, бу ерда нафсларга сингдирилган ақида ёмон ва яхшини ва мумкин ё мумкин бўлмаган нарсаларни қайсилар эканини таъйин қилади ва мана шу ақида шахсни амалларини йўлбошчиси бўлади,жанглар ва тўқнашувлар хам турли-хил қонунларни булоғидан сув ичган хилма-хил ақидавий ахлоқлар ва рафторлар сабабли вужудга келади.
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам садоқатни ва барча умумий ахлоқларни,чиройли рафторларни намунаси бўлган эдилар, аммо секуляристлар ( ёки араб тили билан айтганда мушриклар) жамиятида қонунларни баён қилгач ва мана бу қонунларга муносиб равишдаги ақидавий ахлоқларни ва рафторларни кўрсатгач қурайш секуляр кофирларини душманчилиги бошланган эди,аллох таоло мархамат қиладики:
فَإِنَّهُمْ لاَ یُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیَاتِ اللّهِ یَجْحَدُونَ. ( انعام / ۳۳٫)
Зотан,улар сизни ёлғончи қилмайдилар, балки бу золимлар аллохнинг оятларини инкор қиладилар.
Термизий Али ибни Аби Толиб розиаллоху анхудан ривоят қиладики, Абу жахл секуляристларни рахбари сифатида росулуллох саллаллоху алайхи васалламга хитоб қилиб айтадики: биз сизни шахсингизни ёлғончи демаймиз, балки олиб келган нарсаларингизни ёлғон деймиз!
Энди замир,қалб,нафсни баробарига виждон деган асоссиз,пуч калимани қўйиб олишган, масалан гохида фалончини виждони йўқ,дейишади, мана бу шахсларни жахолатидан келиб чиққан асоссиз сўздир. Нафси йўқ тирик инсон умуман топилмайди, нафси йўқ дегани яъни нафсини қўлдан бой берган ўлган кишидир, буни ўрнига бу шахслар турли-хил таълим кўрган нафсларга эга ва улар нафсларига берилган таълим-тарбияга биноан амал қилишади.
Энди бир киши сизни назарингизда жиноят бўлган амални қилган бўлса, аммо худди шу амал уни ўзини назари бўйича жиноят эмас,балки яхши иш хисобланиши хам мумкин. Масалан секуляр англиянинг Сулаймонияни химиявий бомба билан захарлаши ва 1918 дан 1923 йилгача бўлган даврда мусулмон курдларини умумий холда мажбурий кўчишлари ёки саддам хусайнни сардаштга,қалъажига, халабчага химиявий бомба ташлаши хам уни ўзини назари бўйича яхши иш хисобланган,аммо бизни назаримиз бўйича вахшийлик ва………бўлади.
Диққат қилинглар қурайш секуляристларининг намояндаси бўлмиш утба ибни робиъа росулуллох саллаллоху алайхи васалламга нима дейди? Мана бу мужрим айтадики: сендан кўра кўпроқ қавмини бадбахт бўлишига сабаб бўлган киши топилмайди. Сен бизларни гурухимизни пароканда қилдинг ва сен бизларни орамизга рахна солдинг,динимиздан айб топдинг ва бизларни бутун арабларни ўртасида расво қилдинг, хатто шундай миш-мишлар хам тарқалганки: қурайшни орасида бир кохин зохир бўлибди. Аллохга қасамки, бизлар бир-биримизни қаршимизда қилич билан юзма-юз келиб бир-биримизни нобуд қилишимизга озгина қолди холос. Эй эркак! Агар фақир бўлсанг, сенга молларимизни жамлаб берамиз, шунда сен қурайшдаги энг бадавлат кишига айланасан, агар сенга хотин керак бўлса қурайшни орасидан хохлаган аёлингни танлаб ол, улардан ўнтасини сенга олиб берамиз. [2]
(давоми бор….)
[1] بخاری 3493
[2] ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج ۳، ص ۶۸-۶۹٫