سِکوُلار حِزبلَرنِی یا مُشرِکلَرنِی دِماکرَتِیَه توُزُومِیدَگِی تُوالِیتلَرگه اِیشلَتِیلَدِیگن هَوا سپرِییلَرِینِی تَجرِیبَه سِینِی تَکرارلَنِیشِی بَهانَه سِی بِیلَن: بُو سَفَر توُنِیسدَه.
بسم الله والحمد لله؛ امّا بعد: السلام علیکم و رحمة الله و براکاته
(مطلبنی کامل متنی)
سِکوُلارِیستلَرنِینگ یا اَحزابلَرنِی یا مُشرِکلَرنِی حُکوُمَت توُزُومِی بِیلَن مُعامَلَه قِیلِینَدِیگن رَوِیش تَنها اِنقِلابِی رَوِیشدِیر؛ اِصلاحگرلِیک یوُللَرِیدَن یُورِیش وَ دِماکرَتِیَه دَه رائِج بوُلگن سِیاسِی اوُیِینلَر، اَصلِیدَه اَدَشگن یوُللَردَن حَرَکَت قِیلِیشلِیک وَ مُسُلمانلَرنِی اَلدَشلِیک وَ سِکوُلارِیستلَرنِینگ عُمرِینِی اوُزاق بوُلِیشِیگه یاردَم بِیرِیشدِیر.
اَلله تَعالَی دارُ الکُفر بوُلمِیش مَککَه دَگِی مُسُلمانلَرنِینگ عَذابلَنگن، هَمَّه نَرسَه دَن چِیگرَلَنگن اِینگ یامان دَورلَرِیدَه رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلّمگه کافِر سِکوُلار اَحزابلَرگه قَرَتَه قوُیِیدَگِیچَه خِطاب قِیلِیشلَرِینِی اَمر قِیلگن اِیدِی: لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ (کافرون/6) یَعنِی: سِیزلَرنِی 1- حُکوُمَت قُدرَتِینگِیز، 2- قانوُن وَ دَستوُلَرِینگِیز، 3- اِطاعَتِینگِیز، 4- جَزالَش وَ مُکافاتِینگِیز اوُزلَرِینگِیز اوُچُوندِیر وَ مِینِی اوُزِیمنِی مَنَه بُو توُرت نَرسَم اوُزِیم اوُچُوندِیر؛ مِین هَم اَلله نِی قانوُنلَرِینِی اوُرنِیگه کُفر قانوُنلَرِیگه اِطاعَت قِیلِیش بِیلَن سِیزلَرنِی عِبادَتلَرِینگِیزنِی قِیلمَیمَن وَ سِیزلَر هَم اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه وَ بُو قانوُنلَرنِی اَساسِیدَگِی شَکللَنگن حاکِیمِیَتگه اِطاعَت قِیلِیشگه حاضِر اِیمَسسِیزلَر؛ شوُندَی اِیکَن سِیزلَرنِی دِینِینگِیز اوُزِینگِیز اوُچُون مِینِی دِینِیم هَم اوُزِیم اوُچُوندِیر…….
نِیمَه اوُچُون؟ چوُنکِی سِکوُلارِیستلَر اوُچُون اَصل نَرسَه قوُیِیدَگِیچَه دِیر: وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا ۚ (بقره/217) یَعنِی: اوُلَر مُسُلمانلَرنِی دِینِینِینگ توُرت مَفهُومِی وَ مَغذِیدَن اَجرَتِیب آلمَگوُنلَرِیچَه جَنگ قِیلِیشنِی اِیستَشَدِی. اوُزبِیکِستاننِینگ فَرغانَه وِلایَتِیدَگِی “قوُقان” شَهرِیدَه 1336 قَمَرِی یِیلدَه ( 1296 شمسی / 1917 مِلادِی یِیلدَه) تُرکِستاننِی حَلق شوُراسِی عَمَلگه آشِیرگن مُراسَه وَ کِیلِیشوُگه یاکِی تَتَرِستاننِی “قاذان” شَهرِیدَه 1336 قَمَرِی یِیلدَه رَمَضان آیِیدَگِی ( 1298 شَمسِی/ 1918 مِلادِی یِیلدَه) “مُسُلمانلَرنِینگ مَرکَزِی کامِسَّه رِیَتِی” عَمَلگه آشِیرگن یاکِی اَلجَزائِرنِینگ اِسلامِی نَجات جِبهَه سِی 1390 قَمَرِی (1350 شمسی) یِیللَرِی بِیلَن 1412 قَمَرِی ( 1370 شَمسِی) یِیللَرِینِی اوُرتَسِیدَه عَمَلگه آشِیرگن یاکِی مِصردَگِی مُورسِی حِزبِینِی یا مَنَه بُو یَقِین دَورلَردَه اَلغَنوُشِینِی توُنِسدَگِی عَمَلگه آشِیرگن مُراسَه وَ کِیلِیشوُلَرِینِی فایدَسِی یُوق، بُو اِیشلَر سِکوُلارِیستلَرنِینگ اوُزلَرِینِی سِیاسَتلَرِیدَن واز کِیچِیشلَرِیگه هَرگِیز سَبَب بوُلمَیدِی، بَلکِی مَنَه بُو سِکوُلارِیستلَر اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی جَمِیعَتنِینگ اِجرائِی وَ حُکوُمَتِی حَیاتِیدَن بِیر چِیتگه سُورِیب تَشلَمَگوُنلَرِیچَه باشقَه نَرسَه گه راضِی بوُلِیشمَیدِی.
مُسُلمانلَر اوُچُون بوُلگن اَصل هَم اَوَّلا سِکوُلارِیستلَرنِی، اَحزابلَرنِی اوُزِیدَن سوُنگرَه اِیسَه عَقِیدَه لَرِیدَن بَرائَت قِیلِیشدَن عِبارَت: إِنَّا بُرَآءُ مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ (ممتحنه/4) “دَرحَقِیقَت، بِیزلَر سِیزلَردَن وَ سِیزلَر اَلله نِی قوُیِیب عِبادَت قِیلَیاتگن بُوتلَرِینگِیزدَن بِیزارمِیز. بِیزلَر سِیزلَر ( اِیشانِیب عِبادَت قِیلَیاتگن بوُت- سَنَملَر) نِی اِنکار اِیتدِیک.
مَنَه بُو مَرحَلَه مَککَه دَگِی دَورگه یاکِی اِبراهِیم عَلَیهِ السَّلامنِی دَورِیدَگِی مُسُلمانلَرنِی حُکوُمَت قُدرَتِی وَ دارُ الاِسلامگه اِیگه بوُلمَگن پَیتلَرِیگه اوُحشَیدِی، یاکِی اِیگه بوُلگن بوُلسَه هَم مُستَضعَفِین بُولگن کِیشِیلَر عُذرگه اِیگه بوُلِیب هِجرَت قِیلِیشگه قادِر اِیمَسلَر: شُو سَبَبلِی هَم اَوَّلا بِیرِینچِی بوُلِیب توُرلِی- هِیل سِکوُلار اَحزابلَرنِی اوُزِیدَن ، اوُلَرنِی اِدارِی تَشکِلاتلَرِیدَن بَرائَت قِیلِینَدِی، مَثَلاً پَرلَمِینتلَرِیدَن، دارُ النَّدوَه لَرِیدَن بَرائَت قِیلِینَدِی، ( عُمَر اِبنِ خَطّاب هَم عَدِی قَبِیلَه سِینِی نَمایَندَه سِی صِیفَتِیدَه مَککَه دَگِی اَحزابلَر پَرلَمِینتِیدَه قَتنَشَردِی، بوُنگه قوُشِیمچَه قُرَیشنِی اِیلچِیسِی وَ تَشقِی اِیشلَر وَزِیرلِیگِی وَظِیفَه سِینِی هَم بَجَرَردِی، اوُ کِیشِی اِیمان کِیلتِیرگندَن سُونگ مَنَه بُو پَرلَمِینتدَه قَتنَشمَگن وَ اوُ یِیردَه حاضِر بوُلمَگن)؛ یاکِی سِکوُلارِیستلَرنِی اوُستِیدَه اوُلَرنِی اوُزلَرِینِی قانوُنلَرِی بُویِیچَه حاکِملِیک، سُلطانلِیک قِیلِیش رَهبَر بوُلِیشدَن بَرائَت قِیلِیش کِیرَک( مُشرِکلَر مَنَه بُو مَنصَبلَرنِی رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمگه تَکلِیف قِیلِیشگن اِیدِی). [1].
لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ (کافرون/6) بُو آیَت بَعثَتنِی اَوَّلِیدَه نازِل بوُلَدِی وَ اوُندَن سُونگ بُو آیَتگه اَمر قِیلِینَدِی: فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ (حجر/94) بَس، سِیز اوُزِینگِیزگه بُویُورِیلگن اِیشنِی ( یَعنِی حَق دِینگه دَعوَت قِیلِیشنِی) یُوزَگه چِیقَرِینگ وَ مُشرِکلَردَن یُوز اوُگِیرِینگ! اَحزابلَردَن یا سِکوُلار مُشرِکلَردَن یُوز اوُگِیرِینگ وَ اوُلَرگه اِعتِبار بِیرمَنگ، مَنَه بُو فَرمان مَککَه نِی مَشَقَّتگه توُلَه وَ حُکوُمَتسِیز دَورِیدَه نازِل بُولگن اِیدِی، بُو اِنقِلابگرلِیکنِی وَ مُستَحکَم توُرِیشنِینگ بَهاسِی، مُسُلمانلَرنِینگ اَبِی طالِب دَرَه سِیدَه اِقتِصادِی، اِجتِمائِی تاماندَن مُخاصَرَه قِیلِینِیشِی وَ سُمَیَّه رَضِیَ الله عَنهُ گه اوُحشَش کِیشِیلَرنِی اوُلگوُنچَه عَذابلَنِیشِی بِیلَن توُلَنگن اِیدِی.
مُسُلمانلَرنِینگ هِیلمَه – هِیل اِمتِحان قِیلِینِیشلَرِی مَنَه شُو دَوردَن باشلَنگن، اِبراهِیم عَلَیهِ السَّلامگه اوُحشَش کِیشِیلَر اِیسَه سِکوُلارِیستلَرنِینگ حاکِمِیَتِی دَورِیدَه آلاوگه تَشلَنگن. یاکِی نوُح عَلَیهِ السَّلامگه اوُحشَگنلَر اِیسَه اَنَه اوُشَنچَه دَعوَتدَن سُونگ اوُزِینِی سِکوُلار قَومِینِی نابُود بُولِیشِیگه گوُواه بوُلَدِی. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: لَقَدْ أُخِفْتُ فِي اللَّهِ وَمَا يُخَافُ أَحَدٌ، وَلَقَدْ أُوذِيتُ فِي اللَّهِ وَمَا يُؤْذَى أَحَدٌ.[2] اَلله یُولِیدَه شُونچَه لِیک قوُرقِیتِیلدِیمکِی، هِیچ کِیم مِینچَه لِیک قوُرقِیتِیلگن اِیمَسدِی وَ اَلله نِی یوُلِیدَه شوُنچَه لِیک اَذِیَت بوُلِیب مِینگه آزار یِیتدِیکِی، هِیچ کِیم مِینچَه لِیک آزار- اَذِیَتگه دوُچار بوُلگن اِیمَس.
سِکوُلارِیستلَرنِینگ حُکوُمَت قُدرَتِینِی هِیلمَه – هِیل تَشکِلاتلَرِیدَن چِیتلَنِیش اَنبِیالَرنِینگ وَ پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله عَلَیهِ وَسَلّمنِینگ سِیرَتلَرِیدَه وَ اوُلَرگه اِیرگشگن صادِق کِیشِیلَرنِینگ مَنَه بُو مَرحَلَه دَه کامِلاً تَنگلِیککَه توُشِیب قالِیشلَرِی اَنَه اوُشَنچَه بَهالَرنِی توُلَشلَرِیگه بائِث بوُلگنِی آچِیق – آیدِیندِیر؛ اَمّا بُو چِیتلَنِیش یالغِیزلَنِیب آلِیش، نااوُمِید بُولِیش، کوُتِیب توُرَوِیرِیش، سِکوُلار اَحزابلَرنِینگ حاکِمِیَتِیگه راضِی بوُلِیش مَعناسِیدَه اِیمَس، بَلکِی سِکوُلارِیستلَرنِی مَوجُودِیَتِینِی وَ سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِمِیَتِینِی اِنکار قِیلِیش وَ بُو سِکوُلارِیستلَر نابوُد بُولگوُنلَرِیچَه جِهاد قِیلِیش وَ دارُ الاِسلامنِی، اَلله نِی شَرِیعَتِینِی قانوُنلَرِی بُویِیچَه حاکِمِیَتنِی تَشکِیل قِیلِیش، جِهاد بِیلَن بِیرگه صَبر قِیلِیش، دَواملِی مُبارَزَه آلِیب بارِیش، سِکوُلار اَحزابلَرنِی وَ اوُلَرنِی فاسِد عَقِیدَه لَرِینِی نابوُد بوُلِیشلَرِی اوُچُون اِنقِلابگه شَرائِط حاضِرلَشدِیر.
سِکوُلارِیستلَر حُکوُمَتِینِی هِیلمَه – هِیل تَشکِلاتلَرِیدَن اوُلَرنِی حاکِمِیَتِیدَن بَرائَت قِیلِیب بِیزار بُولِیش مَسَلَه سِیدَه، سِکوُلار کافِرلَرنِی قوُلِیدَه حاکِمِیَت بار وَ مُؤمِنلَر هَم اِنقِلاب حالَتِیدَه دِیرلَر. بُو یِیردَگِی اِنقِلابدَن مَقصَد، سِکوُلار اَحزابلَرنِی حُکوُمَت تَشکِلاتلَرِیدَگِی اِصلاحاتلَر اِیمَس. سِکوُلارِیستلَرنِی اِیلدِیزِینِی وَ سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِمِیَتِینِی نابوُد قِیلِیش اوُچُون دَرَجَمَه – دَرَجَه ،توُبلِی اِنقِلاب بوُلِیب، مَنَه بُو اوُز – اوُزِیدَن سِکوُلارِستلَرنِینگ اِیشانچلَرِینِی نابُود بُولِیشِیگه سَبَب بوُلَدِی.
اَلله تَعالَی وَ اوُنِینگ رَسُولِی صلی الله عَلَیهِ وَسَلّم سِکوُلارِیستلَردَن، اَحزابلَردَن، مُشرِکلَردَن بَرائَت قِیلِیب بِیزار بوُلگنلِیکلَرِینِی اِعلان قِیلگندَن سُونگ: أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ (توبه/3) هَر قَندَی کِیشِی اَوَّلا سِکوُلارِیستلَرنِی اوُزِیدَن وَ اوُلَرنِی توُرلِی- هِیل اِدارَه لَرِی، حُکوُمَتلَرِینِینگ تَشکِلاتلَرِیدَن اوُزاقلَشِیب بَرائَت قِیلِیشمَس اِیکَن، اَلله نِی اَمرِیگه خِلاف رَوِیشدَه اِیش قِیلگن بُولَدِی وَ حَرام اِیشنِی قِیلگن حِسابلَنَدِی، آگاه بُولگن حالدَه وَ قَصددَن، اوُزِینِی اِیختِیارِی بِیلَن طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیشِیگه وَ دِینِینِی اَصلِیگه ضَرَر یِیتکَزَدِی.
اِسلامِی دِیارلَردَه حاکِم بوُلِیب توُرگن سِکوُلار طاغوُتلَرنِینگ هِیلمَه – هِیل تَشکِلاتلَرِیدَه قَتنَشِیش وَ اِصلاحاتلَر، رِفارمَه بِیلَن مَشغُول بوُلِیشلِیک، اَصلِیدَه اوُلَرگه وَ اوُلَرنِی سِکوُلارِیستِیک قانوُنلَرِیگه اِطاعَت قِیلِیشلِیک وَ اوُلَرنِی حاکِمِیَتلَرِیگه رَونَق بَغِیشلَش هَمدَه اوُلَرنِینگ سِکوُلارِیستِیک قانوُنلَرِینِی، حاکِمِیَتلَرِینِی یَحشِی قِیلِیب کوُرسَتِیش وَ اَلله تَعالَی نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی حُکوُمَت اِیشلَرِیدَن اَجرَلِیشِینِی توُغرِی دِیب کوُرسَتِیش، اَلله تَعالی نِی دَستوُرلَرِیدَن اِطاعَت آلِیب سِکوُلارِیزم دِینِیگه بِیرِیش، سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِمِیَتِیگه وَ قانوُنلَرِیگه تَسلِیم بوُلِیش وَ نِهایَت سِکوُلارِیستلَرنِی ظُلمِینِی، حاکِمِیَتِینِی عُمرِینِی اوُزَیتِیرِیشدِیر.
مَنَه بُو مَرحَلَه دَه مُنافِقلَر توُدَه سِی مُسُلمانلَرنِی اَلدَش اوُچُون آلِیب کِیلَیاتگن، یامانلَرنِی آرَسِیدَگِی یَحشِیسِی یاکِی بَتتَرراق نَرسَه دَن پَرهِیز قِیلِیش اوُچُون یاماننِی تَنلَش کَبِی مَککار بَهانَه لَر، فَقَط مُسُلمانلَر اِسلامِی دِیارلَرگه حاکِم بُولِیب آلگن سِکوُلارِیستِیک طاغوُتلَرنِی توُزُومِیدَه اِیشتِراک اِیتِیشلَرِی اوُچُون حالاص، بوُنگه هِیچ قَندَی شَرعِی اَساس یوُق، مَنَه بُو عَقلِی بِی اَساس شُبهَه لَر بوُلِیب بوُلَرنِی واسِیطَه سِیدَه مُسُلمانلَرنِی سِکوُلار حُکوُمَتِینِی توُزُومِیدَه وَ بُو حُکوُمَتنِی توُرلِی- هِیل تَشکِلاتلَرِیدَه تُوالِیتنِی هَواسِینِی خوُشبُوی قِیلِیب تُورَدِیگن نَرسَه گه اَیلَنتِیرِیشماقچِی بوُلِیشیَپتِی،اوُلَر آشکارَه اَنبِیالَرنِینگ صَحِیح مَنهَجِیگه قَرشِی بوُلِیشیَپتِی.
رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّمگه وَزِیرلِیکنِی یا فَلان اِدارَه دَگِی رَئِیسلِیکنِی تَکلِیف قِیلِیشمَگن اِیدِی، بَلکِی بوُتوُن جَمِیعَتگه رَهبَر، حاکِم بُولِیشنِی تاپشِیرماقچِی بوُلِیشگندِی. توُرلِی- هِیل سِکوُلار اَحزابلَرنِی وَ توُرلِی- هِیل سِکوُلارِیستِیک حُکوُمَتلَرنِی جِنایَتلَرِیدَه شِیرِیک بوُلگن مُنافِقلَر تُودَه سِی مَنَه شوُنچَه یالغاندَن، خِیلَه لَردَن، عَوام حَلقنِی اَلدَشدَن وَ مِللَتگه، دِینگه اِسلامِیگه اوُحشَگن شِیعارلَر بِیلَن خِیانَت قِیلِیشدَن شَرم قِیلِیشمَیدِیمِی؟
مَنَه بُو تُوالِیتلَرنِی خوُشبُوی قِیلِیب تُورُوچِیلَرنِینگ سِکوُلارِیستلَرنِی فاسِد توُزُومِینِی توُرلِی – هِیل تَشکِلاتلَرِیدَه حاضِر بوُلِیشلَرِی اِسلامگه ضَربَه اوُرِیشنِی بِیر نَوِیدِیر. چُونکِی اوُلَر اِسلامنِی عَوام حَلقِیگه گوُیاکِی مَنَه بُو ظالِم، فاسِد توُزُومنِی بِیر قِیسمِیدِیک قِیلِیش کوُرسَتِیشیَپتِی.
ظاهِردَه اِسلامگرا بوُلگن مَنَه بُو مُسُلمانلَر، گوُرُوهلَر توُزُومنِی اوُزگرتِیرِیش نابُود قِیلِیش اوُچُون اَنبِیالَرنِی اِنقِلابِی رَوِیشلَرِینِی قوُللَشنِی اوُرنِیگه مَنَه بُو توُزوُمنِی بِیر قِیسمِیگه اَیلَنِیب توُرلِی- توُمَن اَحزابلَرنِی سِکوُلارِیستِیک اوُیِینلَرِیگه کِیرِیب آلِیشگن. بُو یِیردَه اوُلَرنِینگ اِسلامنِینگ هَمَّه نَرسَه نِی قَمرَب آلوُچِی کامِل توُزُوم اِیکَنلِیگِی حَقِیدگِی شِیعارلَرِینِی وَ ……یُوزلَب کِتابلَرِینِی بِیزگه اِعتِبارِی یُوق، چُونکِی اوُلَرنِینگ قِیلَیاتگن عَمَللَرِی بوُلَرنِی عَکسِینِی کوُرسَتِیب توُرِیبدِی.
اِیککِینچِی مَرحَلَه دَه مُسُلمانلَر هَم سِکوُلارِیستلَرگه اوُحشَب حُکوُمَت قُدرَتِیگه وَ دارُ الاِسلامگه اِیگه بوُلَه دِیلَر،دَعوَتدَن سُونگ اَصل مَقصَد غَیرِی مُعاهِد سِکوُلارِیستلَرنِینگ مَوجُودِیَتِینِی نابوُد بوُلگنِیچَه جَنگ قِیلِیش بوُلَدِی، مَنَه شُو اَصل دارُ الاِسلامنِی حَربِی قُدرَتِینِی مِعزانِی اَساسِیدَه یِیر یُوزِیدَه تَطبِیق قِیلِینَدِی: فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ (توبه/5) بُو قَچانگچَه؟ فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ (توبه/5) اوُلَر مُسُلمان بوُلگوُنلَرِیچَه وَ اوُزلَرِینِی اِسلامِینِی کوُرسَتِیش اوُچُون نَمازنِی بَرپا قِیلگوُنلَرِیچَه وَ حاکِمِیَتنِی، اِنسانلَرنِی حَققِی بوُلگن زَکاتنِی بِیرگوُنلَرِیچَه شوُندَی دَوام اِیتَدِی.
اَهلِی کِتاب وَ شِبهِ اَهلِی کِتاب کافِرلَرِی بِیلَن عَمَل قِیلِیش رَوِیشِی دَرَجَمَه – دَرَجَه اِصلاحاتلَرگه اَساسلَنگن بوُلَدِی. یَعنِی سِکوُلار وَ مُشرِک اَحزابلَر بِیلَن مُعامَلَه قِیلِیش رَوِیشِیگه بوُتوُنلَی مُخالِف رَوِیشدِیر.
چُونکِی اَهلِی کِتابنِی شَرِیعَتِیگه اِیرگشُوچِیلَر اَصلِیدَه اِسلامگه اِیرگشُوچِیلَر وَ اَدَشگن مُسُلمانلَر حِسابلَنِیشَدِی، اوُلَر مُشرِکلَر یا اَحزابلَر یا سِکوُلارِیستلَرگه خِلاف رَوِیشدَه مُعلوُم شَرائِطلَر آستِیدَه اَهلِی کِتابنِی وَ شِبهِ اَهلِی کِتابنِی مَوجُودِیَتِینِی تَعمِینلَنِیب اوُلَرگه صَبر- طاقَت قِیلِینَدِی، دارُ الاِسلام حُکوُمَتِینِی مَنَه بُو کافِرلَرگه نِسبَتاً سترَتِیگِیَه سِی، اِقتِصادِی مُشکِلاتلَرنِی حَل قِیلِیش «أَطعَمَهُم مِن جوعٍ» وَ خَوفسِیزلِیکنِی تَعمِینلَش «وَآمَنَهُم مِن خَوفٍ» بُولِیب شَرعِی وَ کِینگ مَفهُومدَگِی اَلله نِی عِبادَتِی اوُچُون آزادلِیک زَمِینَه سِینِی تَیّارلَشدِیر «فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ».
گوُرُوهنِی اِیچِیدَه هَم اِستِقلال بِیرِیش وَ اَهلِی زَممَه، اَهلِی عَهد کافِرلَرِینِی عَقِیدَه لَرِینِی رَسمِی رَوِیشدَه تَن آلِیش، عَقِیدَه لَرِیگه اَساساً عَمَل قِیلِیش آزادلِیگِینِی زَمانَت قِیلِیش، اَهلِی کِتاب وَ شِبهِ اَهلِی کِتاب کافِرلَرِینِی مَخصُوصاً عَقِیدَه وِی وَ َرفتارِی خَوفسِیزلِیگِینِی تَعمِینلَش مَنَه بوُلَرنِی بَرچَه سِی اَلله تَعالَینِی دَستوُرِی بوُلِیب، بُولَر اوُزِینِی کِیتِیدَن شَخصِی، اِجتِمائِی حُوقوُقلَرنِی عَقِیدَه لَرِیگه اَساسلَنگن حالدَه رِعایَه قِیلِیش مَسَلَه سِینِی هَم طَلَب قِیلَدِی، بُو حُوقوُقلَرنِی اِینگ مُهِمِی قَضاوَتدَگِی عَدالَتدِیر.
دارُ الاِسلامدَه قَضاوَتنِی طَلَب قِیلِیش حَققِی فَقَطگِینَه مُسُلمان فُقَرالَرگه تِیگِیشلِی اِیمَس، قِیلِینگن شِکایَتلَرنِی تِیکشِیرِیب چِیقِیش هَم بِیر هِیل اِیمَس، چُونکِی “بَعضِی اوُرِینلَردَه” اَهلِی زِممَه بوُلگن کافِرلَرنِی هَر بِیرِینِی آلدِیدَه هِیلمَه – هِیل حَقلَر مَوجُود بُولِیب، هَر بِیرِی بِیر- بِیرِیدَن فَرق قِیلَدِی، مُسُلمانلَرنِی حَققِی هَم فَرقلِی بُولَدِی.
مَثَلاً مُسُلمانلَردَه حَرام نَرسَه لَرنِی سَقلَش وَ آلدِی- ساتدِی قِیلِیشلِیک حَققِی یُوق؛ اَمّا اَهلِی زِممَه اوُنِی حَراملِیگِیگه اِعتِقاد قِیلمَگنِی بائِث بوُندَی حَقگه اِیگه. اِیندِی اَگر مَنَه بُو زَمِینَه دَه یا شوُنگه اوُحشَش اوُرِینلَردَه اِیختِلافگه دُوچار بوُلَدِیگن بوُلِیشسَه وَ قَضاوَت قِیلِینِیشِیگه مُختاج بوُلِیشسَه، اوُلَرنِی شِکایَتلَرِیگه عَقِیدَه لَرِیگه بِنائاً حُکم چِیقَرِیلَدِی. چُونکِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَردَه مَنَه بُو زَمِینَه بُویِیچَه اَصلاً حُکم مَوجُود اِیمَس، یاکِی اَلله تَعالی نِی شَرِیعَتِیدَگِی حُکمِی اَهلِی زِممَه کافِرلَرِینِی حُکمِیگه زِد بُولِیشِی مُومکِین، اَصلِیدَه هَم اَلله تَعالَی نِی حُکمِی اوُلَرنِی اَحکاملَرِینِی نابُود قِیلِیش اوُچُون کِیلگن.
بُوندَن تَشقَرِی باشقَه اوُرِینلَردَه: اوُغِیرلَنگن زِرهنِی اوُستِیدَه حُکم قِیلِیش مَسَلَه سِیدَه اَمِیر المُؤمِنِین عَلِی اِبنِ اَبِی طالِب رَضِیَ الله عَنهُ بِیر یَهُودِی بِیلَن قاضِی شَرِیح اِبنِ حارِث کَندِینِی آلدِیگه بارَدِی. ( عَلِی رَضِیَ الله عَنهُ مَنَه بُو پَیتدَه اِینگ یُوقارِی حُکوُمَت مَقامِیگه اِیگه بوُلِیب مُسُلمانلَرنِی خَلِیفَه سِی اِیدِی). اِیندِی اوُغرِی یا زِناکار یا شَرابخُور یا قاتِلنِی کِیم بوُلِیشِیگه قَرَب حُکم هَم فَرق قِیلَدِی، اَنَه اوُشَه زِناکار، اوُغرِی ، شَرابخُور، قاتِلنِی حُکمِی یَهُودِیَتدَه، نَصرانِیَتدَه، مَجُوسلَردَه باشقَه چَه پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله عَلَیهِ وَسَلمنِی شَرِیعَتلَرِیدَه باشقَه چَه دِیر. دارُ الاِسلامدَگِی اِسلام عَقِیدَه وَ عَمَل خَوفسِیزلِیگِینِی، اَهلِی زِممَه کافِرلَرِینِی قانوُنلَرِی بُویِیچَه حُکم، قَضاوَت قِیلِیشنی اَهلِی زِممَه گه بِیرِیلِیشِینی قَبُول قِیلگن، مَنَه بُو خَوفسِیزلِیکنِی تَعمِینلَش عِوَضِیگه اوُلَرنِی کوُپلَرِیدَن جِزیَه هَم آلَدِی.
اِیندِی اَگر اَهلِی زِممَه یا اَهلِی پَیمان کافِرلَرِی مَنَه بُونگه اوُحشَگن اوُرِینلَردَه قَضاوَت قِیلِیش اوُچُون مُسُلمانلَرنِی آلدِیگه کِیلِیشسَه، مُسُلمانلَر اوُلَرنِی اوُستِیدَه حُکم چِیقَرِیشنِی قَبُول قِیلِیش یا قِیلمَسلِیک اِیختِیارِیگه اِیگه، اوُلَرنِی اوُزلَرِینِی مَذهَبلَرِیدَن آگاه بوُلگن قاضِیگه قَیتَرَه آلِیشَدِی: [3] فَإِن جَآؤُوکَ فَاحْکُم بَیْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ (مائده/42) بَس، اَگر سِیزگه کِیلسَه لَر( هاحلَسَنگِیز)، اوُرتَلَرِیدَه حَکَملِیک قِیلِینگ،(هاحلَسَنگِیز) اوُلَردَن یُوز اوُگِیرِینگ. چُونکِی مَنَه بوُندَی مَسَلَه لَردَه قاضِیلِیک قِیلِیش بِیلَن فَقَط خَطاکارنِی تَعیِین قِیلِیب قالمَسدَن، بَلکِی حُکم هَم چِیقَرِیش کِیرَک، اَهلِی زِممَه یا اَهلِی پَیمان کافِرلَرِینِی اِسلام اَحکاملَرِینِی قَبُول قِیلِیشگه مَجبُورلَب هَم بوُلمَیدِی.
اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَیْءٍ حَتَّىَ تُقِیمُواْ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِیلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَیْکُم مِّن رَّبِّکُمْ (مائده/68) اَیتِینگ: ” اِی اَهلِی کِتاب، تا تَوراتگَه ، اِنجِیلگه وَ سِیزلَرگه پَروَردِیگارِینگِیز تامانِیدَن نازِل قِیلِینگن بَرچَه نَرسَه لَرگه عَمَل قِیلمَگوُنِینگِیزچَه، هِیچ قَندَی دِیندَه اِیمَسسِیزلَر”.
تَوراتنِی یاکِی آخِیرگِی پَیغَمبَرنِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه کوُرَه حُکم چِیقَرمَیدِیگن یَهُودِی هِیچ کِیم اِیمَسدِیر. بَلکِی اوُلَر صِیهیُونِیستلَر رِیجِیمِیگه اوُحشَش قِیمَتسِیز سِکوُلارِیستدِیر. حُوددِی شوُنگه اوُحشَش نَصرانِیَت قَبوُل قِیلَدِیگن مَنبَعلَر اَساسِیدَه یا پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی شَرِیعَتِی اَساسِیدَه حُکم چِیقَرمَیدِیگن نَصرانِیَنِی هَم اَرزِیشِی یُوق، اوُ هَم سِکوُلارِیستلَرنِی آرَسِیدَه اوُرِین تاپَدِی. مَنَه بُو نَرسَه بوُگوُنگِی کوُندَه سِکوُلار بوُلگن یَهُودِیزادَه، نَصرانِیزادَه، مُسُلمانزادَه لَرنِی یَهُودِیلَر، نَصرانِیلَر یا مُسُلمانلَر جُملَه سِیدَن حِسابلَیدِیگن وَ مَنَه بُو سِکوُلارِیستلَرنِی اوُستِیگه یَهُودِینِی ، نَصرانِینِی، مُسُلماننِی حُکمِینِی تَطبِیق قِیلَدِیگن کِیشِیلَر اوُچُون نِهایَتدَه مُهِم، اوُلَرنِینگ مَنَه بُو خَطالَرِیگه پایان بِیرِیلِیشِی لازِم.
اِمامِی قُرطوُبِی زُهرِیدَن وَ سَمَرقَندِیدَن نَقل قِیلگن حالدَه شُونِی سُنَّت دِیب بِیلَدِیکِی، اَهلِی کِتابنِی حُقوُق وَ مِعراث حُکملَرِی بُویِیچَه اوُزلَرِینِینگ دِین اَهلِیگه قَیتَرِیلَدِی، مَگر اوُلَرنِی اوُزلَرِی اَلله نِی حُکمِیگه مایِیل بُولِیشسَه مَنَه بُو صُورَتدَه قُرآننِی حُکمِی بُویِیچَه قَضاوَت قِیلِینَدِی. [4]
شوُ شَکلدَه دارُ الاِسلامدَه اِسلامِی سُودلَرنِی یانِیدَه اَهلِی زِممَه وَ اَهلِی پَیمان کافِرلَرِیگه اوُلَرنِی شِکایَتلَرِینِی اَلاهِیدَه کوُرِیب چِیقِیلَدِیگن سوُدلَرگه اِیگه بوُلِیش اِمکانِیَتِی بِیرِیلَدِی، مَنَه بُو قَضاوَتلَردَه اوُزلَرِی قَبُول قِیلَدِیگن مِیزان اَساسِیدَه حُکم قِیلِینِیش حُقوُقِیگه اِیگه دِیرلَر، یَعنِی هَم اوُزلَرِینِی مَذهَبلَرِیدَگِی قانوُنلَر بُویِیچَه اِستِقلالگه اِیگه بوُلِیشَدِی وَ هَم قَضاوَت توُزِیلِیشِی، مَحکَمَه لَر اِستِقلالِی بُویِیچَه.
مُسُلمانلَر مَنَه بُو زَمِینَه بویِیچَه اوُزلَرِینِی فِقهلَرِیدَه جُودَه مُهِم ذَهِیرَه لَرگه اِیگه، مَنَه بُو کافِرلَر مُسُلمانلَر یَشَیدِیگن جایلَردَن اوُزاقدَگِی شَهَرلَردَه یا قِیشلاقلَردَه بوُلَدِیمِی یاکِی مُسُلمانلَر یَشَیدِیگن شَهَرلَردَه بوُلسَه هَم اَلاهِیدَه مَحَلَّه لَردَه، مَکانلَردَه بوُلَدِیمِی فَرقِی یُوق. حَتَّی اَگر فَقَط بِیر مَذهَبدَگِی مُسُلمانلَر حاکِم بوُلگن مِنطَقَه لَردَه هَم باشقَه اِسلامِی مَذهَبلَرگه اوُلَرنِی اوُزلَرِینِی مَذهَبلَرِی اَساسِیدَه آزادلِیکلَر بِیرِیلگن. بُوگوُنگِی کوُندَه بِیزلَر مَنَه بُونگه اوُحشَگن توُزِیلِیشنِی اِیران دارُ الاِسلامِیدَگِی توُرلِی – هِیل اِسلامِی مَذهَبلَرگه تِیگِیشلِی سوُدلَردَه وَ اَساسِی قانوُنلَردَه باشلَنغِیچ بِیر نَمُونَه صِیفَتِیدَه کوُرِیب توُرِیبمِیز.
بوُنگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه اَهلِی کِتابگه تِیگِیشلِی دارُ الکُفرلَردَه مَخصُوصاً ضَرُورَت پَیتِیدَه، سِکوُلارِیستِیک توُزُومگه قَرشِی رَوِیشدَه، مُسُلمان کِیشِی دارُ الاِسلامدَن تَشقَرِیدَه هَم مُؤمِنلَرنِی هَدَفلَرِیگه حِذمَت قِیلِیش اوُچُون اَهلِی کِتاب کافِرلَرِینِی اوُستِیدَه حاکِمِیَت یوُرگِیزَه آلَدِی، اَلبَتَّه مَنَه بُو دارُ الکُفرلَردَه اَحکاملَر مَنَه بُو اَهلِی کِتابنِی شَرِیعَتِی اَساسِیدَه آلِیب بارِیلَدِی. رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی عَصرِیدَه حَبَشَه دَگِی نَصرانِی دارُ الکُفرِیگه حُکمرانلِیک قِیلگن نَجّاشِی رَضِیَ الله عَنهُ نِی حاکِیمِیَتِیگه اوُحشَیدِی، اوُ حَتّی اوُزِینِی اِیمانِینِی هَم یَشِیرگن اِیدِی. [5]
بُوندَن تَشقَرِی حَبَشَه دَگِی مُهاجِرلَر نَجّاشِینِی طَرَفدارلَرِی بوُلمِیش قوُشِینگه اوُلَرنِی مُخالِفلَرِیگه قَرشِی یاردَم بِیرِیشگن. چوُنکِی قُرَیش سِکوُلار اَحزابلَرِینِی نَمایَندَه سِی بوُلگن عَمر اِبنِ عاص و عَبدُالله اِبنِ اَبِی رابِیعَه حَبَشَه نِی کَتتَه کِیشِیلَرِینِی اوُرتَسِیگه اِیختِلاف سالِیب قوُیگن اِیدِی، بُونِی نَتِیجَه سِیدَه اِیسَه نَجّاشِی رَضِیَ الله عَنهُ نِی مُخالِفلَرِی مُسُلمان مُهاجِرلَر اوُچُون یَنَدَه کوُپراق چِیکلاولَر قوُیِیشنِی اِیستَشگن اِیدِی، مُخالِف کافِرلَرنِی لَشکَرِی نَجّاشِینِی حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی دارُ الکُفر لَشکَرِیگه حَملَه قِیلِیشَدِی. شوُ سَبَبلِی هَم صَحابَه لَر اوُزَرا مَصلَحَت قِیلِیب خَبَر آلِیشگه بِیر کِیشِینِی یُوبارِیشَدِی وَ اَگر اِیختِیاج بوُلَدِیگن بُولسَه اوُلَرنِی اوُزلَرِی هَم نَجّاشِیگه یاردَم بِیرِیش اوُچُون جَنگگه بارِیشماقچِی بوُلِیشَدِی، یاش زُبَیر بُو اِیشگه تَنلَب آلِینَدِی وَ جَنگ مَیدانِیگه یَقِین بارَدِی، بَرچَه صَحابَه لَر نَجّاشِینِی غَلَبَه قاذانِیشِی اوُچُون دُعا قِیلِیشَردِی، بِیر نِیچَه کوُندَن سُونگ زُبَیر قَیتَدِی وَ نَجّاشِینِی غَلَبَه سِینِی خَبَرِینِی آلِیب کِیلَدِی، هَر قَندَی حالَتدَه هَم بُو وَضِیعَتدَه نَجّاشِینِی لَشکَرِیگه یاردَم بِیرِیش اوُلَرنِی اوُزلَرِیگه یاردَم حِسابلَنَردِی. [6][7]
اَلله تَعالی نَصرانِیلَرنِی اَهلِی کِتاب کافِرلَرِینِینگ ( اوُچِینچِی سانلِی دُشمَن) مَجُوسلَرنِی شِبهِ اَهلِی کِتاب کافِرلَرِینِی ( اِیککِینچِی سانلِی دُشمَن) اوُستِیدَن غَلَبَه قاذانگنِینِی خَبَرِینِی بِیرگن پَیتدَه، مُؤمِنلَر اَلله تَعالی نِی مَنَه بُو یاردَمِی، نُصرَتِی اوُچُون حوُرسَند بوُلِیشَدِی: وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ ۚ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (روم/4-5) اوُشَه کوُندَه مُؤمِنلَر اَلله (روُملِیکلَرنِی) غالِب قِیلگنِی سَبَبلِی شادلَنوُرلَر. ( اَلله) اوُزِی هاحلَگن کِیشِینِی غالِب قِیلوُر. اوُ قَدرَت وَ رَحم – شَفقَت اِیگه سِیدِیر. اَلله تَعالی مُؤمِنلَرنِینگ اِیککِینچِی سانلِی دُشمَنِیگه قَرشِی اوُچِینچِی سانلِی دُشمَنگه یاردَم بِیرِیشِی اَلبَتَّه بِیرِینچِی سانلِی دُشمَنگه قَرشِی یاردَم بِیرِیش هَم بُولَدِی (لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا (مائده/82)) اَصلِیدَه مَنَه بُولَر مُؤمِنلَرگه یاردَم بِیرِیلِیشِیدِیر.
دُشمَنشِناسِی وَ دُشمَنلَرنِی شَرعِی دَرَجَه لَرگه اَجرَتِیش بارَسِیدَگِی روُم سوُرَه سِی بَعثَتنِی اَوَّلگِی یِیللَرِیدَه مَککَه دَه نازِل بوُلگن اِیدِی. یَعنِی مُؤمِنلَر مَدِینَه دَه تَعلِیم آلِیشگن اوُنلَب باشقَه حُکملَر وَ سُنَّتلَردَن آلدِین، شَرعِی دُشمَنشِناسِینِی اوُرگنِیشگن اِیدِی. شَرعِی دُشمَنشِناسِی وَ دُشمَنلَرنِی شَرعِی دَرَچَه لَرگه اَجرَتِیش بوُگوُنگِی کوُندَه حَتّی بِیر نِیچَه یِیل دَرس اوُقِیگن کِیشِیلَر هَم جاهِل وَ بِی خَبَر بوُلگن ، ضَرُورِی بِیرِینچِی اوُرِیندَگِی نَرسَه بُولَدِی.
بُوندَن پَستراقدَگِی شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی صَلاحِ الدِّین اَیُّوبِی رَحِمَهُ الله گه اوُحشَش کِیشِیلَر مِصرنِینگ اِسمائِلِی شِیعَه لَرِینِی حُکوُمَتِیدَگِی حَربِی وَزِیرلِیک حَتّی اَهلِی بِدعَتنِی حُکوُمَتِیدَه باش وَزِیرلِیک مَنصَبِینِی 1- اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” حاکِمِیَتِیگه حِذمَت قِیلِیش، 2- مُؤمِنلَرنِی اوُزاق مُددَتلِی هَدَفلَرِیگه حِذمَت قِیلِیش، 3- مُنافِقلَر توُدَه سِینِی مُدِیرِیَت قِیلِیش، 4- تَشقِی آشکار کافِرلَرنِی باسقِینچِیلِیکلَرِینِی آلدِینِی آلِیش اوُچُون قَبُول قِیلَدِی. چُونکِی ضَرُورَت یوُزَسِیدَن توُرلِی- هِیل اِسلامِی مَذهَبلَر واحِد اِجماعگه وَ واحِد جَماعَتگه وَ اِسلامِی وَحدَتگه یِیتِیشِینِی وَ اَفضَل اوُچ اَبزارنِی بِیرِیدَگِی حُکوُمَت قُدرَتِیگه سُویَنگن اوُلِی الاَمر شُوراسِیدَه بِیرلَشِیشِینِی اوُمِید قِیلِیب قَبُول قِیلِینَدِی.
حُوددِی سِکوُلار اَجزابلَرنِی یا مُشرِکلَرنِی اَهلِی کِتاب وَ شِبهِ اَهلِی کِتابنِی باشقَه کافِرلَرِی بِیلَن بَعضِی اوُرِینلَردَه فَرقگه اِیگه بوُلگنِیدِیک، حُکوُمَت توُزُومِیدَه اِیشتِراک اِیتِیش مَسَلَه سِیدَه هَم آچِیق آیدِین فَرقلَرگه اِیگه، اَهلِی کِتابنِی کافِرلَرِیگه قِیلِینگن مُعامَلَه نِی سِکوُلار کافِرلَرگه هَم قِیلِیب بُولمَیدِی، فَقَطگِینَه جاهِللَر یا مُنافِقلَر توُدَه سِیگِینَه مَنَه بُو آچِیق اِیختِلافلَرنِی یُوقاتِیب یُوبارِیشنِی اِیستَشَدِی.
اَلله اوُچُون بِیر اِیشنِی قِیلِیش اوُ ذاتنِی اوُزِی هاحلَگن رَوِیش وَ اوُزِی کوُرسَتگن یُولگه کوُرَه بُولِیشِی لازِم، اَگر مَنَه بُو رَوِیش وَ یوُل بِیلَن قِیلَدِیگن بُولسَک اَلله نِی راضِیلِیگِینِی هَم وَ اَلله نِی دِینِیگه هَمدَه اَلله نِی بَندَه لَرِیگه حِذمَت قِیلِیشنِی هَم قوُلگه کِیرِیتَمِیز. اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه دُشمَن بوُلگن کِیمسَه لَر مَخصُوصا سِکوُلارزَدَه لَر توُتگن یُولدَن اوُزاقلَشگن بوُلَمِیز.
أَفَمَن یَمْشِی مُکِبّاً عَلَى وَجْهِهِ أَهْدَى أَمَّن یَمْشِی سَوِیّاً عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ (ملک/22) اَخِیر، یُوز توُبَن ( یَعنِی آیاغِینِینگ آستِیدَن اوُزگه یاققَه قَرَمَسدَن یُورَدِیگن کِیمسَه حَق یوُلنِی تاپگوُچِیراقمِی یاکِی قَددِی راست حالِیدَه توُغرِی یُولدَه یُورَدِیگن کِیشِیمِی؟!
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الجَنَّة وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ وَعَمَلٍ، وَأَعُوذُ بِكَ مَنَ النَّارِ وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ وَعَمَلٍ.
رَبَّنَا أَعِزَّنَا بِالإِسْلامِ، وَأَعِزَّ بِنَا الإسْلامَ، اللَّهُمَّ أَعْلِ بِنَا كَلِمَةَ الإسْلاَمِ، وَارْفَعْ بِنَا رَايَةَ القُرْآنِ.
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته[8]
[1] طبقات کبری، ج 4، ص 100; انساب الاشراف، ج 1، ص 231; سیره نبوی ابن هشام، ج 1، ص 298ص 265 .تاریخ طبری، ج 2، ص 67 .
[2] أخرجه الترمذي (2472)، وأحمد (14055) واللفظ لهما، وابن ماجه (151) / أخرجه الترمذي (2472) باختلاف يسير، وابن ماجه (151)، وأحمد (12212)
[3] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن ،القاهرة، دار الکتب المصریة، ط: الثانیة ،1384 ، ج6، صص185-184 می گوید: مذاهب: نخعی، مالکیه، شافعیه بر این رای هستند/ جصاص، پیشین، ج4 ،صص88-87 می گوید: حسن بصری و شعبی / در مذهب امامیه نیز کسانی چون (مقدس اردبیلى، بی تا، ص684 ؛ طباطبایی ،1417 ، ج5، صص341-339) در این زمینه با این مذاهب متفق هستند.
[4] قرطبی، پیشین، ج6، صص186-185
[5] اسدالغابه، ج 1، ص 99 – الاصابه، ج 1، ص 109.
[6] سیرهٔ ابنهشام،ج 1، ص 334، 338، 364؛ زاد المعاد، ج 1، ص 24، ج 2، ص 44.
[7] مسند احمد بن حنبل ۱/ ۲۰۲ / ابن هشام و یعقوبی هم به تفصیل این واقعه را بیان کرده اند.
[8] این متن ترجمه سخنرانی شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی به زبان عربی است تحت عنوان : احتجاجات علی تجارب «المزیلات للعفنة» فی النظام الدیمقراطی للاحزاب الدیموقراطیة أو المشرکین، هذه المرّة فی تونس.