مُؤمِنلَرنِینگ دارُ الاِسلامنِی بَرابَرِیدَگِی وَظِیفَه لَرِی.
(مطلبنی کامل متنی)
بِسمِ الله وَ الحَمدُ لله، اَمّا بَعَد: اَلسَّلام عَلَیکُم و رحمة الله و برکاته (6) اَوّلگِی قِسمَت:
اِسلام وَ سِکوُلارِیزم دِینِینِینگ اوُزَرا مُناسَبَتلَرِی ناملِی کِتابدَه وَ شوُنِینگدِیک آلتِینچِی مُقَدَّمات دَرسلَرِیدَه مُؤمِنلَرنِینگ دارُ الاِسلامنِی بَرابَرِیدَگِی وَظِیفَه لَرِی وَ نُبَوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن اِسلامِی حُکوُمَتنِی خُصُوصِیَتلَرِی حَقِیدَه یِیتَرلِی صُحبَت قِیلِینگن، اِیسلَتِیب قوُیِیش اوُچُون قِیسقَه کوُرِینِیشدَه دارُ الاِسلامدَگِی فُقَرالَرنِینگ اوُچتَه اَساسِی بوُلمِیش “دارُ الاِسلامنِینگ” اوُچ اَثَرِیگه (کوُچَیتِیرِیشنِی وَ “دارُ الاِسلامنِی رِفاع قِیلِیش،هِجرَت، رَهبَرلِیک) اِیشارَه قِیلِیب اوُتِیشگه حَرَکَت قِیلَمِیز. شَخص اوُزِیگه، نِیمَه اوُچُون اَلله تَعالی اِنسانلَرنِی اوُچ دَسته گه 1- أَنعَمتَ عَلَيهِمْ 2- المَغضُوبِ عَلَيهِمْ 3- و ضَّالِّينَگه تَقسِیم قِیلگن، دِیب سَوال بِیرگن پَیتِیدَه، رُوبَرُوسِیدَه هِیلمَه – هِیل حَیات رَوِیشلَرِیگه اِیگه اِنسانلَر توُرگنِینِی توُشُونِیب یِیتَدِی وَ اَلله تَعالَی اوُلَرنِی هَر بِیرِی بِیلَن مُناسَبَتدَه بُولِیش اوُچُون – قِیامَتدَه بوُلَدِیمِی یا دُنیادَه بُولَدِیمِی – اوُزِیگه خاص اَحکاملَر وَ قانوُنلَر تَعیِین قِیلگن، مُسُلمانلَر دُنیادَه اوُلَرنِی هَر بِیرِی بِیلَن مَنَه شُو قانوُنلَرگه بِینائاً مُعامَلَه قِیلِیشِی، رَفتار قِیلِیشِی لازِم بُولَدِی. یَعنِی شَخص اوُزِینِی مُؤمِنلَرنِی ، مُتَّقِینلَرنِی یا آشکار “آلتِیتَه لِیک کافِرلَرنِی” دَستَه سِیگه یَعنِی: 1-الَّذِينَ هَادُوا 2- وَالصَّابِئِينَ 3- وَالنَّصَارَىٰ 4- وَالْمَجُوسَ 5- وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا (مُشرِکِین ،سِکوُلارِیست) وَ 6- مُرتَدِّین] یاکِی اوُزِینِی مُنافِقلَرنِی دَستَه سِیگه قوُشگن پَیتِیدَه، اوُزِی بِیلَن قَندَی مُناسَبَتدَه بُولِیشِینگِیز حَقِیدَه خَبَر بِیرگن بوُلَدِی وَ مَنَه بُو شَخصنِی اوُزِی شَرِیعَت قانوُنلَرِیدَه اوُزِینِینگ اَحکام بُویِیچَه قَیسِی دَستَه گه تِیگِیشلِی اِیکَنِینِی تَعیِین قِیلَدِی.
کافِرلَرنِینگ قَیصَرلِیگِی، عِصیانکارلِیکلَرِی سَبَبلِی اَلله نِینگ یِیرِینِی بِیر قِیسمِی “آلتِیتَه لِیک کافِرلَر” تامانِیدَن باسِیب آلِینگن پَیتدَه، مَنَه بُو کافِرلَر اوُزلَرِینِی کُفر قانوُنلَرِی اَساسِیدَه حاکِیمِیَت یُورگِیزِیشَدِی وَ بُونِی قَرَمَه – قَرشِیسِیدَه مُؤمِنلَر اَلله نِی یِیرِینِی باشقَه قِیسملَرِیدَه حاکِمِیَت اوُرنَتِیشَدِی وَ اَلله نِی قانوُنلَرِینِی جَمِیعیَتدَه اِجرا قِیلِیشَدِی؛ مَنَه بُو اِیککِی جِبهَه نِی قوُل آستِیدَگِی حاکِمِیَتدَه اوُزِیگه خاص اَحکاملَر یُوکلَنَدِی وَ مُسُلمانلَرگه شوُندَی وَظِیفَه لَر یُوکلَنَدِیکِی، اوُ بُو وَظِیفَه لَرگه حُوددِی شَرعِی دَستوُردِیک عَمَل قِیلِیشلَرِی لازِم بُولَدِی.
مَنَه بُو کوُرِینِیشدَه اِنسانلَر اوُچتَه توُرلِی- هِیل حَیات یُولِیدَگِی دَستَه گه بُولِینِیشَدِی وَ مُسُلمانلَر مَنَه بُو اوُچ یُولدَن بِیرِینِی باسِیب اوُتِیش آرقَلِی بُو یوُللَرنِی بِیرِیگه جایلَشِیشَدِی، شُو رَوِیش بِیلَن دِیارلَر هَم اِیککِی بِیر- بِیرِیدَن فَرقلِی اِیککِی دَستَه گه بوُلِینَدِی وَ مُؤمِنلَر مَنَه بُو دِیارلَرنِی بِیرِیگه جایلَشِیشگه وَ اوُزَرا هَمکارلِیک قِیلِیشگه وَ اوُزلَرِینِی وَظِیفَه لَرِینِی بَجَرِیشلَرِی لازِم بُولَدِی.
1- دارُ الاِسلامدَگِی بِیرِینچِی فُقَرالِیک اَساسلَرِیدَن بِیرِی، “دارُ الاِسلام”نِی کوُچَیتِیرِیش وَ اوُنِی دِفاع قِیلِیشدِیر.
شُبهَه سِیز “دارُ الاِسلام” نِی هَم هَر قَندَی اِجتِمائِی بارلِیقگه اوُحشَش قُوَّتلَنِیشگه ، اِیختِیاط قِیلِینِیشگه اِیختِیاجِی بار، مُؤمِنلَر حُوددِی شَخصِی مَسَلَه لَردَه بوُلگنِیگه اوُحشَش اِجتِمائِی مَسَلَه لَردَه هَم اَلله دَن تَقوا قِیلِیشلَرِی کِیرَک وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه مُوافِق رَوِیشدَه اوُزلَرِینِی اِجتِمائِی حَیاتلَرِینِی آلِیب بارِیشلَرِی وَ هَر بِیر مُؤمِن اوُزِی جایلَشگن صِنفِیدَه اوُزِینِی اِجتِمائِی وَظِیفَه لَرِینِی بَجَرِیشِی لازِم.
بوُنگه قوُشِیمچَه اَگر “دارُ الاِسلام” نِی بِیرِی قِیسمِی دُشمَنلَر هُجُوم قِیلَدِیگن بُولسَه، مُسُلمانلَر قَیِیردَه بوُلِیشلَرِیدَن قَطعِی نَظَر اِسلامنِی بارلِیغِینِی دِفاع قِیلِیش اوُچُون جِهاد قِیلِیشلَرِی واجِب بوُلَدِی، بُو یِیردَه حَتّی ظالِم حاکِم بِیلَن بِیرِیگه بُولسَه هَم جِهاد قِیلِیش مُومکِین وَ بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِی فُقَهالَرِی مَنَه بُو مَطلَبگه اِتِّفاق قِیلِیشگن. اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بُولگن مَذهَبلَردَن تَشقَرِی شِیعَه لَر هَم اِسلامِی بارلِیغِینِی اَگرچِی ظالِم،مُستَبِد حاکِم بِیلَن بِیرگه بُولسَه هَم دِفاع قِیلِیش لازِملِیگِیگه اِعتِقاد قِیلِیشَدِی، اَمّا بُو یِیردَه اَلبَتَّه اِسلامنِی بارلِیغِینِی دِفاع قِیلِیش قَصد قِیلِینگن بوُلِیشِی لازِم. یَعنِی اَگر بِیزلَر تَرِیخدَه 12 اِماملِیک اُصُولگرا شِیعَه لَرنِینگ عُثمانِیلَرنِینگ اِسلامِی اِضطِرارِی بَدَل حُکوُمَتِینِی آخِیرلَرِیدَه حِمایَه قِیلگنلَرِینِی کوُرگن بوُلسَک، بُو حُکوُمَتدَگِی ظالِم شاهلَرنِی یاکِی بُولمَسَم اوُلَرنِی مَذهَبلَرِینِی حِمایَه قِیلِیش اوُچُون اِیمَس، بَلکِی اِسلامنِی بارلِیغِینِی دِفاع قِیلِیش اوُچُون قِیلِینگن. چُونکِی اوُلَر بُو شاهلَرنِی مُستَبِد، ظالِم دِیب بِیلِیشَر وَ مَذهَبلَرِینِی هَم قَبوُل قِیلِشمَسدِی. یاکِی بُولمَسَم شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی شِیرکوُه وَ صَلاحِ الدِّین اَیُّوبِی مِصردَگِی فاطِمِیلَرنِینگ شِیعَه حُکوُمَتِینِی حِمایَه قِیلِیشگنِینِی وَ حَنبَلِی مَذهَبِیدَگِی اِبنِ تَیمِیَه گه اوُحشَگنلَر شامگه حاکِم بُولگن اَهلِی بِدعَت حُکوُمَتِینِی حِمایَه قِیلگنِینِی سَبَبِی، مِصرگه وَ دَمَشققَه حاکِم بُولگن شاهلَرنِی وَ اوُلَرنِینگ مَذهَبلَرِینِی حِمایَه قِیلِیش اِیمَس، بَلکِی صَلِیبِی کافِرلَردَن وَ مُغُوللَرنِی مُشرِک کافِرلَرِیدَن اِسلام بارلِیغِینِی، “دارُ الاِسلام”نِی حِمایَه قِیلِیش بُولگن. [1]
2- مَنَه بُو قُوَّتلَنتِیرِیشلَر وَ دارُ الاِسلامنِی دِفاع قِیلِینِیشِی هَم “دارُ الاِسلام” گه هِجرَت قِیلِیش، قُوشِیلِیش بِیلَن عَمَلگه آشَدِی یاکِی “دارُ الاِسلام”نِینگ باشقَرُووِی آستِیدَه باشقَه دِیارلَردَن تاپشِیرِیلگن وَظِیفَه لَرنِی بَجَرِیش بِیلَن بُولَدِی. [2]
هِجرَت هَم نِهایَه دَگِی اِبنِ اُثَیرنِی سُوزِیگه بِینائاً: بِیر دِیاردَن باشقَه بِیر دِیارنِی قَصد قِیلِیب چِیقِیش وَ بِیرِینچِی دِیارنِی باشقَه اِیککِینچِی دِیارگه کوُچِیش بِیلَن تَرک قِیلِیشدِیر”. مُسُلمانلَر آلدِین قِیلِیشگنِیدِیک کُفردَن اِسلامگه هِجرَت قِیلِینمَیدِی. شُو سَبَبلِی هَم اوُ پَیتدَه اَنصار وَ مُهاجِر دِیگن سُوزلَر شَکللَنگن اِیدِی.
رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: « الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ، وَالْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ»[3]. باشقَه مُسُلمانلَر اوُنِی تِیلِیدَن، قوُلِیدَن آماندَه بُولگن کِیشِیگه مُسُلمان دِییِیلَدِی، اَلله نَهِی قِیلگن نَرسَه لَرنِی هَمَّه سِیدَن اوُزاقلَشگن، هِجرَت قِیلگن کِیشِیگه مُهاجِر دِییِیلَدِی. بَعضِی اوُلامالَر بُونِی مَعنَوِی وَ باطِنِی مُهاجِرَت دِیب سَنَشگن، شوُنِی هَم یَحشِی بِیلِیشِیمِیز لازِمکِی، اَلله تَعالی دارُ الکُفردَه قالِیب کِیتِیشدَن نَهِی قِیلگن وَ شَخص اَلله تَعالَی نِی مَنَه بُو نَهِی سِیگه عَمَل قِیلِیشِی کِیرَک، اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ (ذاريات/50) ( اِی مُحَمَّد)، اوُلَرگه اَیتِینگ: ” بَس، اَلله گه ( اِیمان کِیلتِیرِیش اوُچُون) چاپِینگلَر- شاشِیلِینگلَر! مُؤمِنلَر کُفردَن اَلله سَرِی قاچِیب اوُتِیشَدِی وَ اوُلَرنِینگ مَنَه بُو قاچِیب اوُتِیشلَرِی اوُلَرنِی مُسُلمانلَرنِی دائِرَه سِیگه کِیرگِیزَدِی وَ هِجرَتنِی باشقَه شَرعِی اَحکاملَرِی آستِیگه جَملَیدِی. شوُ سَبَبلِی هَم هِجرَت اِیککِی خِصلَتگه اِیگه بُولَدِی: عَبدُ الرَّحمَن اِبنِ عَوف رِوایَت قِیلِیشِیچَه، رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: « إِنَّ الْهِجْرَةَ خَصْلَتَانِ : إِحْدَاهُمَا أَنْ تَهْجُرَ السَّيِّئَاتِ، وَالأُخْرَى أَنْ تُهَاجِرَ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ؛ هِجرَتنِی اِیککِی خِصلَتِی بار: بِیرِینچِیسِی حُونِیک اِیشلَردَه اوُزاقلَشِینگلَر، اِیککِینچِیسِی اَلله وَ اوُنِی رَسُولِی سَرِی هِجرَت قِیلِینگلَر، وَلاَ تَنْقَطِعُ الْهِجْرَةُ مَا تُقُبِّلَتِ التَّوْبَةُ وَلاَ تَزَالُ التَّوْبَةُ مَقْبُولَةً حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنَ الْمَغْرِبِ فَإِذَا طَلَعَتْ طُبِعَ عَلَى كُلِّ قَلْبٍ بِمَا فِيهِ وَكُفِىَ النَّاسُ الْعَمَلَ»[4] مادامِیکِی تَوبَه قَبُول قِیلِینَر اِیکَن هِجرَت هَم تُوحتَب قالمَیدِی، تَوبَه قوُیاش مَغرِیبدَن چِیققوُنِیچَه قَبُول قِیلِینَدِی؛ دِیمَک قوُیاش مَغرِیبدَن چِیققَچ هَر بِیر قَلب اوُزِیدَه بار نَرسَه سِی بِیلَن خَتم قِیلِینَدِی وَ آدَملَر عَمَلدَن بِینِیاز بُولِیشَدِی.
رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمدَن سُورَشدِیکِی: «أَیُّ الْهِجْرَةِ أَفْضَلُ؟» “قَیسِی هِجرَت اَفضَلدِیر؟” رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: «أَنْ تَهْجُرَ مَا كَرِهَ رَبُّكَ» “اَلله یامان کوُرگن نَرسَه لَرنِی تَرک قِیلِیشِینگ.” یاکِی: « أن تَهْجُرَ ما حرَّم اللَّهُ[5]» “اَلله حَرام قِیلگن نَرسَه لَرنِی تَرک قِیلِیشِینگِیز.”
شُبهَه سِیز اِیمان کِیلتِیرِیش وَ کُفردَن اَلله وَ رَسُولِی سَرِی قاچِیب اوُتِیشلِیک، هَمَّه نَرسَه نِی پایدِیوارِی وَ هَر بِیر شَخصنِی حَیاتِیدَه رُوی بِیرِیشِی مُومکِین بُولگن اِینگ مُهِم واقِیعَه دِیر، اَمّا قُرآن آیَتلَرِیدَگِی هِجرَت وَ مُهاجِر حَقِیدَگِی دارُ الاِسلامگه عَلاقَه سِی بوُلگن صُحبَتلَردَن بُولگن مَنضُور، بِیر مَکاندَن باشقَه بِیر مَکانگه اِیماننِی مُخافِظَت قِیلِیش وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی دَستوُرلَرگه عَمَل قِیلِیشنِی حِمایَه قِیلِیش اوُچُون قِیلِینَدِیگن ظاهِرِی هِجرَتدِیر. مِثال طَرِیقَه سِیدَه کِیلتِیرَدِیگن بوُلسَک، اَلله تَعالَی مرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَمَن يَخْرُجْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلى اللّهِ (نساء/ 100). “کِیمکِی اَلله وَ اوُنِی سَرِی هِجرَتنِی قَصد قِیلِیب اوُیِیدَن چِیقسَه سُونگرَه اوُنگه اوُلِیم یِیتسَه، اوُنِی اَجرِی اَلله نِی زِمَّه سِیدَه قَطعِیدِیر.”
دارُ الکُفردَن “دارُ الاِسلام” گه قِیلِینگن هِجرَت شَخصنِینگ مُؤمِن اِیکَنِینِی نِشانَه سِی، بِیلگِیسِی بُولَدِی، عُذرلِی بُولگن کِیشِیلَردَن تَشقَرِی اَلبَتَّه. چُونکِی اَلله یُولِیدَگِی جِهاد قِیلِیش “دارُ الاِسلام” تَشکِیل بُولگندَن سُونگ شَخصنِینگ مُؤمِن اِیکَنِینِی اَصلِی نِشانَه سِی، بِیلگِیسِی حِسابلَنَدِی، هِجرَت قِیلمَسدَن وَ “دارُ الاِسلام”نِی حاکِیمِیَتِی آستِیگه اوُتمَسدَن توُرِیب مَنَه بُو جِهادنِی تَشکِیل قِیلِیب بُولمَیدِی. دِیمَک هِجرَتسِیز واجِب بُولگن جِهاد هَم عَمَلگه آشمَیدِی « وَمَا لاَ يَتِمُّ الْوَاجِبُ إِلاَّ بِهِ؛ فَهُوَ وَاجِبٌ» بُو صُورَتدَه شَخص جِهاد قِیلِیشگه اِمکان تاپِیشِی وَ مُسُلمانلَرنِی کوُپَیِیشِی اوُچُون، شَخصگه دارُ الکُفردَن “دارُ الاِسلام” سَرِی هِجرَت قِیلِیشلِیک بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِی نَزدِیدَه واجِبدِیر، مَگر شَخص عُذرگه اِیگه بُولسَه یاکِی “دارُ الاِسلام”نِی مَسئُوللَرِی تامانِیدَن اوُنگه دارُ الکُفردَه وَظِیفَه لَر تاپشِیرِیلگن بُولسَه وَ اوُنِی اوُ یِیردَه قالِیشِیدَن مَنفَعَت هِجرَتدَن کوُرَه کوُپراق بُولسَه وَ اوُ یِیردَه هَم اوُزِینِی جِهادِی عَمَللَرِینِی دَوام اِیتتِیرَه آلسَه مُومکِین بُولَدِی. [6]
مُسُلمان بُولگن کافِرلَر هَم مَدِینَه گه هِجرَت قِیلِیشنِی اوُرنِیگه اوُزلَرِینِی مِنطَقَه لَرِیدَه قالِیب زَکاتلَرِینِی بِیرِیشَردِی، حَقِیقَتدَه اِیسَه اوُلَر یَشَیاتگن مِنطَقَه لَر “دارُ الاِسلامنِی” بِیر قِیسمِیگه اَیلَنگن، یَعنِی عادَتدَه “دارُ الاِسلامنِی” یَنگِی آزاد بُولگن چِگرَه لَرِیگه کِیرَردِی. بُو مِنطَقَه لَر تَشقِی کافِرلَرنِینگ حَملَه قِیلِیش هَم خَطَرِیگه هَم دُوچار بُولَردِی، اوُلَر اوُز دِیارلَرِیدَه قالِیش یاکِی اوُ یِیردَن “دارُ الاِسلام”نِی یا پایتَختنِی اِیچِیگه کوُچِیش بُویِیچَه اِیختِیارگه اِیگه اِیدِیلَر. یَعنِی “دارُ الاِسلام”نِی بِیر قِیسمِیدَن “دارُ الاِسلام”نِی باشقَه بِیر قِیسمِیگه کوُچِیب اوُتِیش بُولَردِی. شُونگه اَساسلَنگن حالدَه ماوَردِی حاوِیدَه اَیتَدِیکِی: فَأَمَّا الْهِجْرَةُ فِي زَمَانِنَا فَتَخْتَصُّ بِمَنْ أَسْلَمَ فِي دَارِ الْحَرْبِ فِي الْهِجْرَةِ مِنْهَا إِلَى دَارِ إِسْلَامٍ، وَلَا تَخْتَصُّ بِدَارِ الْإِمَامِ . بِیزنِی زَمانِیمِیزدَه هِجرَت دارُ الحَربِدَگِی مُسُلمانلَرگه تِیگِیشلِیدِیر، اوُلَر اوُ یِیرلَردَن “دارُ الاِسلام” گه هِجرَت قِیلِیشلَرِی کِیرَک، بُو رَهبَرنِی وَ اِمامنِی دِیارِیگه خاص قِیلِینمَگن.
اِمامِی شَوکانِی رَحِمَهُ الله نَقل قِیلَدِیکِی، اِبنِ عَرَبِی “بَحر”دَه اَیتَدِیکِی: دارُالکُفردَن دارُ الاِسلامگه هِجرَت قِیلِیش مُسُلمانلَرنِی اِجماعسِی بُویِیچَه واجِبدِیر، رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِی زَمانلَرِیدَه بسو فَرض بُولگن اِیدِی. [7]
مُؤمِن شَخص قُرآن آیَتلَرِی وَ صَحِیح سُنَّتنِی اَساسِیگه کوُرَه هِچرَت اَمرِیگه نِسبَتاً اِیککِی حالَتدَه بُولِیشِی موُمکِین:
- دارُ الکُفردَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه عَمَل قِیلِیشنِی وَ دِینِینِی آشکار قِیلِیشگه قادِر بُولمَسَه، اَمّا هِجرَت قِیلِیشگه قادِر بُولسَه.
شَوکانِی اِبنِ عَرَبِیدَن اوُ اِیسَه “مُسنَد بذار” دِیب مَعرُوف بوُلگن دِیب مَعرُوف بوُلگن بَحرُالذّخّار کِتابِینِی صاحِبِی اَبِی بَکر اِبنِ عُمَر بذاردَن نَقل قِیلِیب بَرچَه اوُلامالَر اِجماع قِیلگن نَرسَه لَر حَقِیدَه صُحبَت قِیلِیشِیچَه، هِجرَت مَنَه بُوندَی حالَتدَه “واجِبُ العَین” بُولَدِی وَ اَگر کِیمکِی هِجرَت قِیلمَسَه دُنیا وَ قِیامتده اوُنِی عاقِبتلَرِینِی کوُتَه وِیرسِین، اَلله تَعالَی بوُندَی قَوملَرنِی دُنیاوِی حَیاتدَن کِییِینگِی عاقِبَتِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرا. (نساء/97) اَلبَتَّه مُسُلمانلَر بِیلَن هِجرَت قِیلمَسدَن کافِرلَر قوُل آستِیدَه یَشَشگه راضِی بوُلِیش بِیلَن اوُز جانلَرِیگه جَبر قِیلگن کِیمسَه لَرنِینگ جانلَرِینِی آلِیش چاغِیدَه فَرِیشتَه لَر اوُلَرگه: “قَندَی حالدَه یَشَدِینگِیز؟”- دِیگنلَرِیدَه: “بِیز بُو یِیردَه چارَه سِیز بِیچارَه لَر اِیدِیک”، دِیدِیلَر. (شوُندَه فَرِیشتَه لَر): “هِجرَت قِیلسَنگلَر اَلله نِی یِیرِی کِینگ اِیدِی- کوُ؟! (نِیگه دِینوُ اِیمانلَرِینگِیز یُولِیدَه بُو یُورتدَن هِجرَت قِیلمَه دِینگلَر؟) – دِییِیشَدِی. بُوندَیلَرنِینگ جایلَرِی جَهَنَّمدِیر. قَندَی یامان جایدِیر اوُ!
مَنَه بُو حالَتدَه اَگر قِیز یاکِی عَیال کِیشِی اوُ بِیلَن بِیرگه هِجرَت قِیلِیشگه مَحرَم تاپَه آلمَسَه وَ هِجرَت قِیلِیش یوُللَرِینِی یَحشِی بِیلسَه خاطِرجَم بُولسَه وَ هِجرَت قِیلَدِیگن یُولِیدَه جانِینِی آمان بُولِیشِیگه خاطِرجَم بُولسَه، حَتّی هِجرَتنِی خَطَرلَرِی، مُشکِلاتلَرِی دارُ الکُفردَه یَشَشنِی خَطَرِیدَن،مُشکِلاتلَرِیدَن کَمراق بُولسَه، یالغِیز هِجرَت قِیلِیش اوُنگه حُوددِی نَماز وَ رُوزَه دِیک واجِبُ العَین بُولَدِی. چُونکِی دِیننِی خِفظ قِیلِیش اوُچُون هَم نَماز وَ رُوزَه گه اوُحشَش باشقَه بِیراولَرنِی رُحصَتِی کِیرَک بوُلمَیدِیگن واجِب حِسابلَنَدِی، بُو یِیردَه اِیرکَک وَ عَیالنِی اوُرتَسِیدَه فَرق یُوقدِیر.
مَخصُوصاً اَگر مَنَه بُو دارُ الکُفر مُشرِک کافِرلَرنِی یا سِکوُلارِیستلَرنِی قوُل آستِیدَگِی دِیارلَردَه بُولسَه، اَلبَتَّه شَخص بُو یِیردَن هِجرَت قِیلِیشِی ضَرُور، چُونکِی سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِیمِیَتِی آستِیدَگِی مَنَه بُو مُسُلمان سِکوُلارِیزم دِینِینِی قانوُنلَرِیگه تابِع بُولِیشگه مَجبُور، اوُ اِجتِمائِی حَیاتگه تِیگِیشلِی بُولگن اِسلام دِینِینِینگ اِجرائِی مَسَلَه لَردَگِی قانوُلَرگه هَرگِیز عَمَل قِیلَه آلمَیدِی.
بُوندَن تَشقَرِی دُنیادَه مُهاجِر بُولمَگن کِیشِیلَردَن رَسُول الله صلی الله علیه وسلم وَ مُؤمِنلَر بَرائَت قِیلِیشَدِی، اوُ کِیشِی مَرحَمَت قِیلدِیلَرکِی: « أَنَا بَرِیءٌ مِنْ کُلِّ مُسْلِمٍ یُقِیمُ بَیْنَ أَظْهُرِ الْمُشْرِکِینَ »[8] “مِین سِکوُلارِیستلَرنِی (عَرَب تِیلِی بِیلَن اَیتگندَه مُشرِکلَرنِی) آرَسِیدَگِی ساکِن بُولگن هَر قَندَی مُسُلماندَن بِیزارمَن”.
اُمُّ المُؤمِنِین عائِشَه رَضِیَ الله عَنهُ هِجرَتنِی وَ دارُ الکُفردَگِی ، دارُ الاِسلامدَگِی مُؤمِنلَرنِینگ هِجرَتدَن کِییِینگِی اوُرنِینِی بَیان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلدِیکِی: لَا هِجْرَةَ الْيَوْمَ، كَانَ الْمُؤْمِنُونَ يَفِرُّ أَحَدُهُمْ بِدِينِهِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى وَإِلَى رَسُولِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَخَافَةَ أَنْ يُفْتَنَ عَلَيْهِ، فَأَمَّا الْيَوْمَ فَقَدْ أَظْهَرَ اللَّهُ الْإِسْلَامَ، وَالْيَوْمَ يَعْبُدُ رَبَّهُ حَيْثُ شَاءَ وَلَكِنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ [9] بُو یِیردَگِی مَنضُور، اِنیدِی کُفردَن اَلله گه سَرِی قاچِیش نَهِی قِیلِینَدِی،دِیگنِی اِیمَس، بَلکِی بِیر مَکان دارُ الاِسلامگه اَیلَنگندَن سُونگ اوُ یِیردَن هِجرَت قِیلِینمَیدِی، یَعنِی اَصلِیدَه دارُ الکُفردَن دارُ الاِسلامگه سَرِی هِجرَت قِیلِینَدِی.
بِیرِینچِی پَیغَمبَرنِی زَمانِیدَن تا قِیامَت کوُنِیگچَه هِیچ کِیم سِکوُلارِیستلَرنِی( مُشرِکلَرنِی) حاکِیمِیَتِینِی آستِیدَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر بَرچَه سِیگه “کامِل اِسلامگه” عَمَل قِیلِیشگه قادِر بُولمَیدِی، اَگر شَخص سِکوُلارِستلَرنِی آرَسِیدَه یَشَیدِیگن بُولسَه شُبهَه سِیز دِینِیدَه فِتنَه گه دُوچار بُولَدِی وَ اِسلام دِینِینِی وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی کَتتَه قِیسمِینِی سِکوُلارِیستلَرنِینگ وَ اوُلَردَگِی قانوُنلَرنِی فایدَه سِیگه توُحتَتِیب قوُیِیشِی کِیرَک بُولَدِی، اَگر سِکوُلارِیستلَرنِی آرَسِیدَه اوُلَرنِینگ قانوُنلَرِیگه خِلاف رَوِیشدَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر بُویِیچَه عَمَل قِیلَدِیگن بُولسَه، اَلبَتَّه اوُنِی آزادلِیگِی وَ حَیاتِی خَطَرگه توُشَدِی. شُو سَبَببلِی هَم بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَر بُوندَی دِیارلَردَن دارُ الاِسلامگه هِجرَت قِیلِیشنِی واجِب دِییِیشَدِی. اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله هَم اَیتَدِیکِی: شوُندَی کِیشِیلَرگه هِجرَت قِیلِیش فَرض بُولَدِیکِی، اَگر کِیشِی اِسلام کِیلتِیرگن دِیارِیدَه دِینِیدَه فِتنَه گه دوُچار بوُلسَه وَ اوُ یِیردَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر بُویُورگن دَستوُرلَرگه آزادانَه، خَوفسِیز حالَتدَه عَمَل قِیلَه آلمَسَه هِجرَت قِیلِیش لازِم: [10] وَدَلَّتْ سُنَّةُ رَسُولِ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ – عَلَى أَنَّ فَرْضَ الْهِجْرَةِ عَلَى مَنْ أَطَاقَهَا، إنَّمَا هُوَ عَلَى مَنْ فُتِنَ عَنْ دِينِهِ بِالْبَلَدِ الَّذِي يُسْلِمُ بِهَا . شُبهَه سِیز بُوتوُن جَهان سِکوُلار وَ باسقِینچِی کافِرلَرنِینگ وَ اوُلَرنِینگ مَحَلِّی ساتقِینلَرِینِینگ باسقِینچِیلِیکلَرِی سَبَبلِی مُسُلمانلَرگه یِیتگن ضَرَر- مُسُلمانلَرنِینگ دِینِیدَگِی اِینگ کَتتَه ضَرَر بُولِیب جُودَه کوُپچِیلِیکنِی آشکار اِرتِدادِیگه بائِث بوُلگن وَ کوُپچِیلِیک مُؤمِنلَرنِی عَقِیدَه سِیدَه آفَتلَرنِی، بُولغَنِیشلَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرگن مُؤمِنلَرنِی دِینِیدَه فِتنَه گه دوُچار قِیلگن – دُنیاوِی، ماددِی، جِسمانِی ضَرَرگه قَرَگندَه بِیر نِیچَه بَرابَر کَتتَه راقدِیر، مُسُلمانلَرنِینگ “توُرت مَعنا وَ مَفهُومِینِی” اَلله نِی دِینِیگه خاصلَشِی وَ جِهاد قِیلِیش یُولِیدَگِی مَشَقَّتِی اوُلدِیرِیلِیش، زِندانگه توُشِیش، قِیناقلَرگه یا آوارَه بُولِیش، دَربَدَر بُولِیشنِی مَشَقَّتِیدَن کوُرَه اوُلکَنراقدِیر. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: «وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنْ الْقَتْلِ» « وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنْ الْقَتْلِ»
مَنَه بُو حالَتدَه بِیزلَر کَتتَه فَسادنِی( اوُ اِسلام دِینِینِی “دِیننِی توُرت مَعنا وَ مَفهُومِیدَن حالِی قِیلِیش وَ سِکوُلارِیزم دِینِینِینگ کُفر قانوُنلَرِیگه، اوُلَرنِی حاکِیمِیَتِیگه اِیرگشِیش وَ اِسلام دِینِینِی قانوُنلَرِیدَن یُوز اوُگِیرِیش وَ اِرتِداد یَعنِی دِیندَن قَیتِیش وَ اِسلامِی دِیارلَرنِی اِیشغال قِیلِینِیشِی وَ کافِرلَرنِی، مُرتَدلَرنِی باسقِینچِیلِیکلَرِی سَبَبلِی وُجُودگه کِیلَدِیگن باشقَه یُوزلَب مُصِیبَتلَردَن عِبارَت) کِیچِیک فَسادگه صَبر- طاقَت قِیلِیش بِیلَن (دارُالاِسلامگه هِجرَت قِیلِیش وَ اوُ یِیردَه ساکِن بُولِیب یَشَشنِی آرقَسِیدَن وُجُودگه کِیلَدِیگن اِقتِصادِی مُشکِلاتلَردَن، حَتَّی مَدِینَه دَه بُولگنِیدِیک اَحزابلَرنِی هُجُومِیدِیک خَطَرلَردَن یا جِهاددَه بُولَدِیگن مَشَقَّتلَردَن عِبارَتدِیر) نابوُد قِیلَمِیز. دِیمَک: « الضّرر الأشدُّ يُزال بالضّرر الأخفّ» کَتتَه زِیان وَ ضَرَرنِی کِیچکِینَه ضَرَرنِی واسِیطَه سِیدَه یُوقاتِیلَدِی. دِین وَ قِیامَتدَه کِیلَدِیگن ضَرَردَن کوُرَه کَتتَه راق زِیان، ضَرَر مَوجُود اِیمَس.
دُنیادَه مُسُلمانلَرنِی باشِیگه کِیلگن دِیندَن کِییِیینگِی اوُرِیندَگِی اِینگ کَتتَه ضَرَر ، اِسلامِی خِلافَتنِی شاهِیگرلِیککَه اَیلَنِیشِی بُولگن، اوُندَن هَم بَتتَرراغِی اِسلامِی اِضطِرارِی بَدَل حُکوُمَتنِی هَم نابوُد بُولِیشِی وَ مُسُلمانلَرنِی دِیارلَرِینِی اِیشغال قِیلِینِیشِی بُولَدِی، بُونِی نَتِیجَه سِیدَه اِیسَه بِیزلَر بُوتُون تَرِیخ دَوامِیدَه اِینگ آغِیر، بَتتَر اِنسانِی وَ ماددِی فاجِیعَه لَرگه گِیرِیفتار بُولدِیک.
شُوندَی قِیلِیب بِیز شوُنِی اَیتَه آلَمِیزکِی: « يُتَحَمَّلُ الضَّرَرُ الْخَاصُّ لِدَفْعِ الضَّرَرِ العَامِّ» خاص ضَرَر وَ زِیانلَرگه (دارُ الاِسلامدَگِی فَقِیرلِیک حَتّی اَبِی طالِب دَرَه سِیدَگِی اَحزابلَر تامانِیدَن مُخاصَرَه قِیلِینِیشِیگه وَ اَهلِی کِتابنِی، اِیچکِی مُنافِقلَرنِی مَنَه بُو سِکوُلار کافِرلَر بِیلَن هَمکارلِیک قِیلِیشِیگه اوُحشَش) عُمُومِی ضَرَر وَ زِیاننِی اوُرتَدَن یُوقاتِیلگنِی سَبَبلِی صَبر- طاقَت قِیلِینَدِی. شوُنگه اَساسلَنِیب قوُیِیدَگِیلَرنِی اَیتسَک هَم بُولَدِی، دارُالکُفردَن دارُ الاِسلامگه هِجرَت قِیلِیش تا قِیامَت کوُنِیگچَه دَوام اِیتَدِی وَ اوُزیِلمَیدِی، رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلم هَم بُو حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلگنلَر:
لا تَنْقَطِعُ الهِجْرَةُ حَتَّى تَنْقَطِعَ التَّوْبَةُ، وَلا تَنْقَطِعُ التَّوْبَةُ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا. “تَوبَه اوُزِیلمَگوُنِیچَه هِجرَت هَم اوُزِیلمَیدِی وَ قوُیاش مَغرِیبدَن چِیقِیب کِیلمُگوُنِیچَه تَوبَه اوُزِیلمَیدِی.”
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
[1] علی اصغر مروارید، سلسلة الینابیع الفقهیه، بیروت، دارالتراث، 1410، ج 9، ص 4950.
[2] أحکام أهل الذمة ۱/۵ / دارالهجره که حاکمیت پیدا کند و قوانین شریعت الله را پیاده کند تبدیل می شود به دارالاسلام . ابن قيم می گوید: وكانت دار الهجرة في زمن رسول الله هي دار الإسلام فلما أسلم أهل الْمصار صارت البلاد التي أسلم أهلها بلاد الإسلام . دارالهجره در زمان رسول الله به دارالاسلام تبديل شد پس هنگامی كه اهل جائی مسلمان شدند(يا تسليم شدند) آن سرزمينی كه اهل آنجا مسلمان شده اند وتسليم گشته اند، دارالاسلام است.
[3] بخاری (10) ومسلم (40)
[4] الهيثمي: مجمع الزوائد 5/253
[5] ابو داود و نسائی
[6] كشاف القناع 3/ 43 / منصور البهوتي می گوید: “وتجب الهجرة على من يعجز عن إظهار دينه بدار الحرب وهى ما يغلب فيها حكم الكفر”
[7] صاحب نيل الأوطار زیر مساله ی “مساكنة الكفار” می گوید: وقال ابن العربي: الهجرة هي الخروج من دار الحرب إلى دار الإسلام، وكانت فرضا في عهد النبي صلى الله عليه وسلم واستمرت بعده لمن خاف على نفسه والتي انقطعت أصلا هي القصد إلى حيث كان. امام شوکانی نقل می کند که ابن العربی در “البحر” می گوید: أن الهجرة عن دار الكفر واجبة إجماعا، حيث حمل على معصية فعل أو ترك أو طلبها الإمام بقوته لسلطانه، وقد ذهب جعفر بن مبشر وبعض الهادوية إلى وجوب الهجرة عن دار الفسق، قياسا على دار الكفر، وهو قياس مع الفارق، والحق؛ عدم وجوبها من دار الفسق لأنها دار إسلام، وإلحاق دار الإسلام بدار الكفر بمجرد وقوع المعاصي فيها على وجه الظهور ليس بمناسب لعلم الرواية ولا لعلم الدراية، وللفقهاء في تفاصيل الدور والأعذار المسوغة لترك الهجرة مباحث ليس هذا محل بسطها
[8] أبو داود (2645).همچنین می فرماید : أنا بريء من كل مسلم يقيم بين أظهر المشركين لا تتراءى ناراهما.( أخرجه الترمذي 4/155 من حديث جرير بن عبدالله، واسناده صحيح) و روایتهای مختلف دیگر
[9] بخاري (3900)، ومسلم (1864)
[10] به عنوان مثال امام الشافعي رحمه الله در “أحكام القرآن” می گوید: وفرض رسول الله صلى الله عليه وسلم على من قدر على الهجرة؛ الخروج إذا كان ممن يفتتن عن دينه ولا يمنع. / زکریا انصاری شافعی نیز در کتابش “أسنی المطالب” (4/207) گفته : «مهاجرت کردن از دارالکفر به سوی دارالاسلام در مورد کسی که از اظهار دینش ناتوان باشد چنانکه توانایی هجرت را داشته باشد واجب است»./ یعنی اگر بخواهد به قوانین شریعت الله عمل کند ممکن است جانش هم در خطر قرار بگیرد در این صورت هم باز ابن العربی مالکی گفته است: «هجرت (در راه خدا) یعنی بیرون شدن از دارالحرب به سوی دار الاسلام، و در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم فرض بود، و فرضیت آن بعد از ایشان برای کسی که از جانش بیم داشته باشد واجب است». بنقل از “. نیل الأوطار” (8/33) شوکانی