(2-قیسم)
شوُنگه قَرَمَسدَن شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی ماوَردِی رَحِمَهُ الله “دارُ الشِّرک” نِی اوُچ دَستَه گه تَقسِیم قِیلَدِی وَ اوُچِینچِی دَستَه حَقِیدَه اَیتَدِیکِی: “طَرسُوس وَ اَنطاکِیَه گه اوُحشَش مُشرِکلَر غالِب بُولگن اِسلام دِیارلَرِیدِیر.” مَنَه بُو شافِیعِی مَذهَبِیدَگِیلَر نَقل قِیلَیاتگن نَرسَه نِی خِلافِی بُولِیب اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله نِی وَ باشقَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِی هَمدَه شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی اوُلامالَرنِی نَظَرِیگه مُوافِق کِیلَدِی. [1][2]
اَگر دِققَت قِیلَدِیگن بُولسَک، دارُ الاِسلام دارُ الکُفرگه اَیلَنمَیدِی دِییدِیگن کِیشِیلَرنِی سوُزلَرِیدَه بِیر نَوع قَرَمَه – قَرشِیلِیک بار، شوُ سَبَبلِی هَم اِبنِ حَجَر هَیتَمِی رَحِمَهُ الله اَیتَدِیکِی، دارُ الاِسلام «صورة لا حكما» دارُ الحَربگه اَیلَنگن. یَعنِی حُکم جِهَتِیدَن اِیمَس، بَلکِی ظاهِر جِهَتِیدَن دارُ الحَربگه اَیلَنَدِی. [3]
شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی رافِعِی رَحِمَهُ الله اَیتَدِیکِی: اَگر کافِرلَر دارُ الاِسلامنِی دِیارلَرِینِی اِیگللَب آلِیشگن بُولسَه، “آخِیرگِی عَصرلَردَگِی کِیشِیلَرنِی بَعضِیسِینِی اَیتِیشِیچَه، اَگر اوُ یِیردَه مُسُلمانلَرنِی مَنع قِیلِیشمَسَه بُو یِیر دارُ الاِسلام بُویِیچَه قالَدِی، بُولمَسَم بوُندَی دِیار دارُ الکُفرگه اَیلَنَدِی.” [4]
اِلبَتَّه شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی اِمامِی رامِلِی رَحِمَهُ الله اَندَلوُسنِی بِیر قِیسمِیدَگِی نَصارالَر تامانِیدَن اِیشغال قِیلِینگن “آراگوُن”دَگِی مَوجُود مُسُلمانلَر حَقِیدَه فَتوا بِیرِیب اَیتَدِیکِی، اوُلَرگه هِجرَت قِیلِیش واجِب اِیمَس، چوُنکِی اوُلَر توُلَیاتگن حَرّجلَرِی، سالِیقلَرِی سَبَبلِی اوُلَرنِی جانِیگه، مالِیگه ظُلم قِیلِینمَگن حالدَه، 1- دِینلَرِینِی آشکار قِیلِیشَدِی، 2- اَلله نِی شَرِیعَتِینِی آچِیقچَه سِیگه اِجرا قِیلِیشَدِی. اِمامِی رامِلِی رَحِمَهُ الله نِی نَظَرِیدَه مَنَه بُو دارُ الاِسلام دِیارِی حِسابلَنَدِی وَ اَگر مُسُلمانلَر اوُ یِیردَن چِیقِیب کِیتِیشسَه دارُ الحَربگه اَیلَنَدِی. [5]
شافِیعِی مَذهَبِیدَگِی رامِلِی رَحِمَهُ الله اَیتَدِیکِی: دارُ الاِسلامنِی دارُ الکُفرگه وَ دارُ الحَربگه اَیلَنِیشِی، «صورة لا حكما» یَعنِی حُکم بُویِیچَه اِیمَس بَلکِی ظاهِرِی جِهَتدَن بُولَدِی. شافِیعِی مَذهَبلِیک العِجْلِي رَحِمَهُ الله هَم اَیتَدِیکِی: دارُ الاِسلامنِی دارُ الحَربگه اَیلَنِیشِی «صورة لا حكما» بُولَدِی، بِیر دِیار بارَسِیدَه حُکم بِیرِیلگن پَیتِیدَه، اوُ دارُ الاِسلام بُولگنلِیگِی سَبَبلِی، کِییِینچَه لِیک هَم مُطلَقا دارُ الکُفرگه اَیلَنمَیدِی. [6][7]
مَنَه بُو دَستَه دَگِی شافِیعِی عالِملَرِینِی نَظَرِینِی آرَسِینِی جَمعلَگن حالدَه شوُنِی اَیتَه آلَمِیزکِی: حَه،رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّم مَرحَمَت قِیلگنلَرکِی: «الإسلامُ يَعْلُو ولا يُعْلَى» “اِسلام اِیگللَیدِی وَ حُکمران بُولَدِی وَ اوُنِی اوُستِیدَه حُکمرانلِیک قِیلِینمَیدِی.” اَمّا اَگر بِیر اِنساننِی دِیلِینِی اِسلام اِیگللَب آلسَه وَ بُو اِنساننِی دِیلِیدَه اِسلامنِی اوُرنِیگه یَنَه قَیتَه دَن کُفر اِیگللَب آلسَه، نِیمَه بُولَدِی؟ اِسلامِی حاکِمِیَت وَ دارُ الاِسلام عالِی لِیک، بَلَندلِیک اِیکَنِی حَقِیقَتدِیر، دِیمَک کافِر مُسُلماننِی اوُستِیدَه حُکمران بُولِیشِی، اوُستوُن بوُلِیشِی رَوا کوُرِیلمَیدِی وَ دارُ الکُفر دارُ الاِسلامنِی اوُرنِینِی اِیگللَمَیدِی. حُوددِی شوُنگه اوُحشَش اِنساننِی دِیلِیدَه کُفر یَنَه قَیتَه دَن اِسلامدَگِی اِیماننِی اوُرنِینِی اِیگللَشِی هَم رَوا کوُرِیلمَیدِی؛ اَلله تَعالَی هَم مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ( توبه/ 40)، وَ کافِر بُولگن کِیمسَه لَرنِینگ سوُزلَرِینِی تُوبَن قِیلِیب قوُیدِی. اَلله نِینگ سوُزِیگِینَه یوُکسَک سوُزدِیر.
اَمّا اَگر “دِیل”دَه یاکِی بِیر “دِیار”دَه یَنَه قَیتَه دَن کُفر حاکِم بُولسَه، نِیمَه بوُلَدِی؟ رَوا کوُرِیلمَیدِی، اَمّا اَگر بُو نَرسَه صادِر بُولسَه – چِی؟ جُودَه کوُپ اِیشلَر رَوا کوُرِیلمَیدِی، صادِر بوُلمَسلِیگِی کِیرَک، اَمّا صادِر بوُلَدِی. مَنَه بوُندَی حالَتلَردَه قَندَی حُکم قِیلِینَدِی؟
رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّم بُویُورَدِیلَرکِی، اَگر اَمِیر یاکِی حاکِم آچِیق کُفر کِیلتِیرِیب مُرتَد بُولسَه، اوُنگه قَرشِی قِیام قِیلِینِیشِی وَ اوُنِی اوُرنِیدَن آلِیب تَشلَش کِیرَک، چوُنکِی اوُ اوُزِینِی شوُنچَه لِیک حَقِیر، بِی اَرزِیش قِیلگنکِی، بُویُوک وَ قِممَتلِی بُولگن دارُ الاِسلام وَ مؤُمِنلَرنِی اوُستِیدَه حُکمران بُولِیشگه لایِیق اِیمَس. اَلله تَعالَی کافِر کِیشِینِینگ مُسُلمانلَرنِی اوُستِیدَه حُکمران بُولِیشِیگه یوُل قوُیمَیدِی: «وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا» (نساء/141) (دوامی بار……)
[1] كان من بلاد الإسلام التي غلب عليها المشركون حتى صارت دار شرك كطرسوس وإنطاكية ، وما جرى مجرى ذلك من الثغور المملوكة على المسلمين
[2] فصل ومتى ارتد أهل بلد وجرت فيه أحكامهم صاروا دار حرب في اغتنام أموالهم وسبي ذراريهم الحادثين بعد الردة – إلى أن قال – وبهذا قال الشافعي
[3] فقولهم لصار دار حرب المراد به صيرورته كذلك “صورة لا حكما” وإلا لزم أن ما استولوا عليه من دار الإسلام يصير دار حرب ، ولا أظن أصحابنا يسمحون بذلك
[4] ، ورأيت لبعض المتأخرين أن محله إذا لم يمنعوا المسلمين منها وإلا فهي دار كفر
[5] ما أجاب به الإمام الرملي عندما سئل عن “أراغون” وهي في الأندلس وقد تغلب عليها النصارى ، وأقروا المسلمين فيها ، وضربوا عليهم خراج الأرض يؤخذ منهم بقدر ما يستخرجونه منها ، ولم يظلموا في أموالهم ولا في أنفسهم ، ويقيمون الصلوات في المساجد ، ويظهرون شعائر الإسلام جهرةً ، ويقيمون شريعة الله علنا فهل تجب عليهم الهجرة أم لا ؟ فأجاب الإمام الرملي : ( بأنه لا تجب الهجرة على هؤلاء المسلمين من وطنهم ، لقدرتهم على إظهار دينهم به ، ولأنه صلى الله عليه وسلم بعث عثمان يوم الحديبية إلى مكة لقدرته على إظهار دينه بها ، بل لا تجوز الهجرة منه ، لأنه يرجى بإقامتهم به إسلام غيرهم ، ولأنه دار إسلام ، فلو هاجروا منه صار دار حرب)
[6] فقولهم لصار دار حرب المراد به صيرورته كذلك “صورة لا حكماً”
[7] وقوله فيحرم أن يصيره باعتزاله عنه دار حرب أي : “صورة لا حكما” إذ ما حكم بأنه دار إسلام لا يصير بعد ذلك دار كفر مطلقاً