حَوفسِیزلِیکنِی تَأمِین قِیلِیش اَصلِی (18 بوُلِیم)

حَوفسِیزلِیکنِی تَأمِین قِیلِیش اَصلِی (18 بوُلِیم)

(مطلبنی کامل متنی)

اَلله تَعالَی حَوفسِیزلِیکنِی اوُنِی زِددِی بِیلَن تَعرِیف قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  « وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ » (نساء/ 83) قَچان اوُلَرگه (جَنگگه کِیتگن مُسُلمان عَسکَرلَر حَقِیدَه) تِینچلِیک یاکِی حَوفوُ- خَطَر( یَعنِی غَلَبَه یاکِی مَغلوُبِیَت ) خَبَرِی کِیلسَه، اوُلَرنِی یایِیب یُوبارَدِیلَر.

یاکِی بوُلمَسَم اوُنِی باشقَه شِیوَه بِیلَن صِیفَتلَب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  « ‏أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا حَرَمًا آمِنًا وَيُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ» (عنکبوت/ 57) اوُلَر اوُزلَرِینِینگ اَطرافلَرِیدَن آدَملَر تَلان- تَراجگه دُوچار بوُلَیاتگن حالدَه بِیز حَرَمنِی ( یَعنِی مَکَّه نِی) تِینچ – آسایِیشتَه قِیلِیب قوُیگنِیمِیزنِی کوُرمَدِیلَرمِی؟!

مَنَه بُو حَوفسِیزلِیک قُرآننِی کوُز- قَرَشِی بُویِیچَه اِیککِی هِیل صوُرَتدَه، یَعنِی دُنیادَگِی کِیچِیک حَوفسِیزلِیک وَ آخِیرَتدَگِی کَتتَه حَوفسِیزلِیک دِیب بَیان قِیلِینگن. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  ‏الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ‏ (انعام/82)؛ اِیمان کِیلتِیرگن، ظُلم( شِیرک)  بِیلَن اَرَلَشتِیرمَگن ذاتلَر – اَنَه اوُشَه لَر خاطِرجَمع بُولگوُچِیدِیرلَر وَ اوُشَه لَر هِدایَت تاپگوُچِیدِیرلَر. مَنَه بُو کوُز- قَرَش بُویِیچَه مُؤمِنلَرنِینگ دُنیاوِی حَوفسِیزلِیگِی آخِیرَتدَگِی حَوفسِیزلِیگِیگه باغلَنگندِیر، اَصللِیک آخِیرَتدَگِی حَوفسِیزلِیک بِیلَندِیر، مَنَه بُو شَکلدَه اِیمان کِیلتِیرگن وَ اوُزلَرِینِی اِیمانلَرِینِی ظُلم بِیلَن اَرَلَشتِیرمَگن کِیشِیلَر حَوفسِیزلِیککَه شایِیستَه بوُلَدِیلَر.

 اَلبَتَّه اَلله تَعالَی اَنعام سوُرَه سِیدَه اَمنِییَت بارَسِیدَگِی عُمُومِی کوُز- قَرَشنِی اِبراهِیم عَلَیهِ السَّلامنِینگ سِکوُلارِیستلَر بِیلَن بُولگن سوُزلَشوُوِیدَه رَوشَن قِیلِیب بِیرَدِی وَ مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:   « وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا   فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ‏» (انعام / 81) “سِیزلَر (اَلله ) بِیران حُجَّت توُشِیرمَگن بوُتلَرنِی اَلله گه شِیرک قِیلِیشدَن قوُرقمَیسِیز- اوُ، مِین سِیزلَر اَلله گه شِیرک قِیلِیب آلگن بوُتلَرِینگِیزدَن قَندَی قوُرقَی؟! اَگر بِیلسَنگِیز (اَیتِینگ- چِی، قَیسِی گوُرُوه (قوُرقمَی) خاطِرجَمع بُولِیشگه حَقلِیراق؟ “

مَنَه بُونِی یانِیدَه شَخصنِینگ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَردَن اوُزاقلِیگِی یا یَقِینلِیگِینِی مِعزانِیگه قَرَب، مُؤمِنلَرنِینگ حَوفسِیزلِیگِی اوُزگرِیب توُرَدِی، اَلله تَعالَی مُؤمِنلَرنِینگ یِیردَگِی حَوفسِیزلِیگِیگه اِیشارَه قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  « ‏وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ  كارهاي شايسته وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا  يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ‏ » (نور/ 55) اَلله سِیزلَردَن اِیمان کِیلتِیرگن وَ یَحشِی عَمَللَر قِیلگن ذاتلَرگه حُوددِی اِیلگرِی اوُتگن (اِیمان – اِعتِقادلِی) ذاتلَرنِی (یِیر یوُزِیگه) خَلِیفَه – حُکمران قِیلگنِیدِیک، اوُلَرنِی هَم یِیر یوُزِیدَه خَلِیفَه قِیلِیشنِی وَ اوُلَر اوُچُون اوُزِی راضِی بُولگن (اِسلام) دِینِینِی غالِب – مُستَحکَم قِیلِیشنِی هَم اوُلَرنِینگ (اَحوالِینِی مَککَه دَه کوُرگن) حَوفوُ خَطَرلَرِیدَن سُونگ (مَدِینَه دَه) تِینچلِیک – خاطِرجَمع لِیککَه اَیلَنتِیرِیب قوُیِیشنِی وَعدَه قِیلَدِی. اوُلَر مِینگه عِبادَت قِیلوُرلَر وَ مِینگه بِیران نَرسَه نِی شِیرِیک قِیلمَسلَر. کِیم مَنَه شُو (وَعدَه) دَن کِییِین کُفرانِی (نِعمَت) قِیلسَه، بَس اوُلَر اِطاعَتسِیز کِیمسَه لَردِیر.

کِیلتِیرِیلگن دَلِیل:  وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا، مَنَه بُو “حَوفسِیزلِیک” اِیمانگه وَ صالِح عَمَلگه کوُرَه آیَتنِی اَوَّلِیدَه شَرط قِیلِینگندِیر:  « وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ » آیَتنِی آخِیرِیدَه اِیسَه: «يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا» دِییِیلگن، یَعنِی اَلله تَعالَی مُؤمِنلَرنِینگ یِیر یوُزِیدَگِی مَنَه بُو حاکِمِیَتِینِی قوُیِیدَگِی نَرسَه لَرگه شَرط قِیلگن:

1. مَنَه بُو وَعدَه مُسُلمانلَرگه بِیرِیلگن اِیمَس، بَلکِی مُسُلمانلَرنِی آرَسِیدَگِی مُؤمِنلَرگه بِیرِیلگن «الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ »، مُسُلمانلَر آرَسِیدَگِی مَنَه بُو حاکِمِیَتنِی هاحلَیدِیگن کِیشِیلَر اَوَّلا اوُزلَرِینِی عُمُومِی مُسُلمانلَر دَرَجَه سِیدَن خاص مُؤمِنلَر دَرَجَه سِیگه کوُتَرِیشلَرِی کِیرَک. 
2. صالِح عَمَللَر قِیلِیشلَرِی کِیرَک. دِققَت قِیلِینگلَر حُکوُمَت قُدرَتِینِی کَسب قِیلِیش وَ قُوَّتلَنتِیرِیش وَ اِسلامِی حاکِمِیَتنِی کِینگیتِیرِیش بارَسِیدَگِی شایِیستَه اِیشلَر، باشقَه اوُرِینلَرگه تِیگِیشلِی شایِیستَه اِیشلَردَن فَرق قِیلَدِی. اَگرچِی بَرچَه اِیشلَر بارَسِیدَه عُمُومِی مُشتَرَک نوُقطَه لَر مَوجُود بوُلسَه هَم، هَر قَندَی زَمِینَه وَ صِنفگه خاص بوُلگن شایِیستَه اِیشلَرنِی اوُشَه زَمِینَه وَ صِنفگه تِیگِیشلِی بِیلگِیلَرِی مَوجُود بوُلِیب، اوُلَرنِی رِعایَه قِیلِینِیشِی کِیرَک، شَخصِی یاکِی مَخصُوص مَسَلَه لَرنِی بَعضِیسِینِی رِعایَه قِیلِیش بِیلَن هِیلمَه – هِیل صِنفلَرگه تِیگِیشلِی مَخوصُوص مَسَلَه لَردَه یوُتوُقلَرگه اِیرِیشِیب بُولمَیدِی. بِیر کِیشِی صَرف، نَهُو وَ اَحکامگه اوُحشَکن عِلمنِی کِتابخانَه لَردَه اوُرگنِیب آلگچ، بارِیب قوُماندان بوُلگن حَتَّی جِهادگه رَهبَرلِیک قِیلگن؛ یاکِی اوُزِی عَرَب اِیمَسدَه قُرآننِی خِفظ قِیلگن، اَمّا قُرآن بوُیِیچَه تَفَقُّهدَن آگاه بوُلمَسَه هَم، فَقَط قُرآننِی یادلَگنلِیگِی بائِث مُجاهِدلَر گوُرُوهِینِی اَمِیرِی بوُلگن. اَگرچِی قُرآننِی حِفظ قِیلگن، یادلَگن بِیر مُتَخَصِّص بوُلِیشِی بِیلَن، قُرآننِی حِفظِی سَبَبلِی قوُماندانلِیکنِی، رَئِیسلِیکنِی، مَخوصُوص مَسئوُلِیَتنِی بُوینِیگه آلَه آلمَیدِی.
3. عِبادَتنِی اَلله تَعالَینِی مَخصُوص اوُزِیگه قِیلِیشَدِی وَ عِبادَتنِی هِیچ قَیسِی قِیسملَرِیدَن (اِعتِقادِی، قَلبِی، زَبانِی، بَدَنِی، مالِی) بِیران نَرسَه نِی اَلله تَعالَی گه شِیرِیک قِیلِیشمَیدِی، قوُیِیدَگِی توُرت آیَتدَه اَلله تَعالَی مَنَه بُو شَخصلَر حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:   إِنَّمَا کَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِینَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَن یَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ‏( نور/51) اَلله وَ اوُنِینگ پَیغَمبَرِیگه اوُرتَلَرِیدَه حُکم چِیقَرِیش اوُچُون چارلَنگن وَقتلَرِیدَه، مُؤمِنلَرنِینگ سوُزِی “اِیشِیتدِیک وَ بوُیِینسِیندِیک”، (دِیماقدِیر) . اَنَه اوُشَه لَر نَجات تاپگوُچِیلَردِیر.

دِیمَک دُنیا وَ قِیامَتدَگِی تِینچلِیک، خاطِرجَمع لِیک مُؤمِنلَرگه، مُتَّقِینلَرگه وَ «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» گه خاص بُولَدِی وَ «الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ » و «الضَّالِّينَ» لَرنِی آرَسِیدَه اِیسَه دُنیادَگِی کِیچکِینَه حَوفسِیزلِیککَه مُستَحَق بُولگنلَر، اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی، دارُ الاِسلامنِی یاکِی  دارُ الاِسلام بِیلَن عَهد توُزگنلَرنِی قوُل آستِیدَه بوُلگن کِیشِیلَردِیر.

مَنَه بُو حالَتدَه بُو دُنیادَه فَقَط   «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» بُولگن کِیشِیلَر وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی حاکِمِیَتِی وَ دارُ الاِسلامنِی قوُل آستِیدَگِی کافِر کِیمسَه لَر اوُچُون حَوفسِیزلِیک مَوجُود، جِنایَتچِی مُسُلمانلَر وَ کافِر حُکوُمَتلَر مَخوصُوصاً سِکوُلار کافِر حُکوُمَتلَر وَ اوُلَرگه تِیگِیشلِی تَشکِلاتلَر وَ مَنَه بوُندَی حُکوُمَتلَرنِی باشقَرُوچِیلَر تَعیِین قِیلِینگن نِسبَتگه کوُرَه حَوفسِیزلِیک نِعمَتِیدَن بِی بَهرَه دوُرلَر،بَلکِی مُسُلمانلَر اوُزلَرِی اِیگه بوُلگن حَربِی قُدرَتگه مُناسِب رَوِیشدَه کافِرلَرنِینگ یالغان، تِیبرَنِیب توُروُچیِ حَوفسِیزلِیکلَرِینِی بوُزِیب تَشلَشلَرِی مُسُلمانلَر اوُچُون واجِب بوُلَدِی، حُوددِی سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام وَ پَیغَمبَرِی خاتَم صَلّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم وَ خُلافایِی راشِیدِین وَ صادِق مُؤمِنلَر قِیلِیشگنِیگه اوُحشَش. 

مَنَه بُو حالَتدَه، بوُتوُن جَهان باسقِینچِی سِکوُلار کافِرلَرِینِی وَ اوُلَرنِی قوُل آستِیدَگِی حُکوُمَتلَرنِینگ قانوُنلَرِینِی چارچُوپِیدَگِی حَوفسِیزلِیکنِی سَقلَشگه چَقِیرَیاتگنلَر، مَثَلاً اوُلَر اَیتِیشَدِیکِی، سِیزلَرنِی شَرقِی توُرکِستان یا چِیچِین یا مَرکَزِی اَفرِیکَه یا فَلَسطِین یا یَمَن، عِراق، سُورِیَه، لِیوِییَه ، نِیگِیرِییَه وَ باشقَه مُسُلمانلَردَن تارتِیب آلِینگن دِیارلَر بِیلَن نِیمَه اِیشِینگلَر بار، یاکِی سِیزلَرنِی یُوراپَه ، اَمِیرِکَه، راسِّییَه، حِتای وَ ……بِیلَن نِیمَه اِیشِینگلَر بار. مُسُلمانلَرنِی اوُرتَسِیدَگِی مَنَه بُو دُشمننِی رُوحِی جَنگلَرِینِی باشقَرُوچِیلَر یاکِی شَیطاننِی بِیپُول حِذمَتچِیلَرِی مُسُلمانلَر اوُچُون دُوست حِسابلَنِیشمَیدِی، بَلکِی اوُلَرنِی هَمَّه سِی هاحلَب یا هاحلَمَگن حالدَه دُشمَننِی جِبهَه سِیدَن جای آلِیشَدِی. 

مَنَه بُو حَقِیقَت سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِی یَمَندَگِی سَباء مَلِیکَه سِیگه یازگن نامَه سِیدَه وَ رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِینگ باشقَه دَولَتنِی حاکِملَرِیگه یازگن نامَه لَرِیدَه آچِیق – آیدِین بَیان قِیلِینگن. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم حِیرَقلگه یازِیلگن نامَه دَه خِطاب قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی:      «أَسْلِمْ تَسْلَمْ وَأَسْلِمْ يُؤْتِكَ اللَّهُ أَجْرَكَ مَرَّتَيْنِ فَإِنْ تَوَلَّيْتَ فَعَلَيْكَ إِثْمُ الْأَرِیسِيِّینَ»^[1] “اِسلام کِیلتِیر شوُندَه سَلامَت وَ حَوفسِیزلِیککَه کِیرَسَن وَ خُداوَند سِینگه اِیککِی مَرتَه اَجر بِیرَدِی، اَمّا اَگر آرقَه قِیلسَنگ و (مِینِی دَعوَتِیمنِی قَبُول قِیلِیشدَن) یُوز اوُگِیرسَنگ، بوُتوُن دَولَتنِی گوُناهِی سِینِی بوُینِینگگه توُشَدِی.”

سُلَیمان عَلَیهِ  السَّلامنِی مِثالِی، نَمُونَه سِی وَ اوُنگه قَرشِی جَنگ اِعلان قِیلگن جَمِیعیَت هَم، اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی اِیستَلگن حَوفسِیزلِیککَه عَینِی مِثال، کوُرِینِیش بوُلَه آلَدِی:

یَمَندَگِی هَوا وَ سُووِی یاقِیملِی، مُناسِب بُولگن دِیاردَه آزاد، آرام بِیر مَملَکَت بار اِیدِی، خُداوَند جُودَه کوُپ نِعمَتلَر، فَراوانلِیکلَرنِی اوُلَرگه نَسِیب قِیلگن اِیدِی. مَنَه بُو دِیاردَگِی آدَملَر عَقللِی، خُوشیار حاکِمنِی رَهبَرلِیگِیدَه آرام، تِینچ حَیات کِیچِیرِیشَردِی، بُو دِیاردَگِی اِیشلَر مُستَقِیم “دِماکرَتِیَه ” یِیتَکچِیلَرِی تامانِیدَن باشقَرِیلَردِی،اَهالِیسِی مَنَه بُو حاکِیمِیَتدَن راضِی اِیدِیلَر. خُداوَند مَنَه بُو حاکِم حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  وَأُوتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ. “اوُنگه هَمَّه نَرسَه بِیرِیلگن وَ کَتتَه تَحتِی رَوانِی هَم بار”

مَنَه بُو مَلِیکَه مِللِی مَجلِسنِینگ اَعضالَرِی بِیلَن مَصلَحَت قِیلمَسدَن توُرِیب مُهِم اِیشلَرنِی عَمَلگه آشِیرمَسدِی، اوُ دِکتَتار، مُستَبِد بُولگن اِیمَس، بُو بوُتوُنلَی قَومدَگِی کَتتَه کِیشِیلَرنِی رَعیِیگه تابِع بوُلگن، شوُنِینگدِیک اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  قَالَتْ یَا أَیُّهَا المَلَأُ  أَفْتُونِی فِی أَمْرِی  مَا کُنتُ قَاطِعَةً أَمْراً حَتَّى تَشْهَدُونِ (نمل/32) (مَلِیکَه) اَیتَدِی: ” اِی آدَملَر، مِینگه بُو اِیشِیمدَه فَتوا- مَصلَحَت بِیرِینگلَر. مِین تا سِیزلَر گوُواه بُولمَگوُنِینگِیزچَه بِیران اِیش حَقِیدَه  حُکم قِیلگوُچِی اِیمَسمَن.”

شُو سَبَبلِی هَم آدَملَر وَ قَومنِی کَتتَه کِیشِیلَرِی بُوتوُنلِی اوُنِی اِیشِیگه تابِع بوُلِیشگن وَ جَواب بِیرِیشَدِیکِی:    وَالْأَمْرُ إِلَیْکِ فَانظُرِی مَاذَا تَأْمُرِینَ (نمل/33). اوُلَر دِیدِیلَر: “بِیز کوُچ- قُوَّت وَ جُرعَت- مَتانَت اِیگه لَرِیدِیرمِیز. ( قَندَی اِیشگه) بُویُورِیش سِینِینگ اوُزِینگگه حَوالَه. بَس، نِیمَه بُویُورِیشنِی اوُیلَب کوُرَوِیر. (بِیزلَر اِیسَه سِینگه اِطاعَت اِیتوُرمِیز)”.

مَنَه بُو دَولَت یوُزلَب کِیلامِیتر اوُزاقلِیکدَه جایلَشگن سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِینگ حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی دارُ الاِسلامگه تَجاوُز قِیلِیشمَگن، اوُنِی اَطرافِیدَگِی دِیارلَرنِی اِیشِیگه هَم اَرَلَشمَگن اِیدِی. ناگهان بِیر کوُنِی کِیچِیک بِیر قوُشچَه اوُلَرنِی دَولَتِینِی اوُستِیدَه سُوو قِیدِیرِیب اوُچِیب اوُتَدِی. مَنَه بُو قوُشچَه سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِی هُدهُدِی اِیدِی. هُدهُد یَحشِیلَب دِققَت بِیلَن قَرَدِی وَ ناگهان بُو قَومنِینگ مُشرِک یاکِی بوُگوُنگِی تِیل بِیلَن اَیتگندَه سِکوُلار اِیکَنلِیکلَرِینِی کوُرَدِی.

هُدهُد یَنَه قَیتَه دَن صَحرالَرنِی، بِیابانلَرنِی باسِیب اوُتَدِی وَ دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِی سُلَیمانگه خَبَر بِیرَدِی:    أَحَطْتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ‏ (نمل/22) سُونگ اوُزاققَه قالمَی (هُدهُد کِیلِیب) دِیدِی: مِین سِین آگاه بوُلمَگن نَرسَه دَن آگاه بوُلدِیم وَ سِینگه سَباء (شَهرِی) دَن اَنِیق خَبَر کِیلتِیردِیم.”

سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام مَنَه بُو دارُ الکُفرنِی وَضِیعیَتِیدَن آگاه بوُلگچ ساددَه، قِیسقَه، مُختَصَر، مَفهُومگه توُلَه نامَه نِی هُدهُدنِی واسِیطَه سِیدَه جوُنَتَدِی:  إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ‏ * ‏أَلَّا تَعْلُوا عَلَيَّ وَأْتُونِي مُسْلِمِينَ  اَلبَتَّه اوُ سُلَیماندِیر وَ اوُ (مَکتوُبدَه شوُندَی بِیتِیلگندِیر): “مِهرِبان وَ رَحملِی اَلله نامِی بِیلَن (باشلَیمَن). سِیزلَر مِینگه کِبرُو- هَوا قِیلمَی، حُضوُرِیمگه بُویِینسُونگن حالدَه کِیلِینگِیز!”

بِیزلَرنِی اَطرافِیمِیزدَگِی سِکوُلارزَدَه لَر، مُنافِقلَر توُدَه سِی دائِم آرزُو قِیلگن حاکِمِیَتگه اِیگه بُولگن سَباء دارُ الکُفرِی حاکِمِی، هَر دائِمگِیدِیک اوُزِینِی مَخصُوص مَجلِیسِینِی مَصلَحَت اوُچُون جَمعلَیدِی وَ اوُلَر بِیلَن مَنَه بُو واقِیعَه حَقِیدَه مَصلَحَت قِیلَدِی وَ اوُلَرگه جَنگ خَرابکارلِیک، نابوُد بُولِیش، فَساددَن باشقَه نَرسَه کِیلتِیرمَسلِیگِینِی، هَمدَه حَربِی قُدرَتگه اِیگه بوُلگن دارُ الاِسلامگه قَرشِی جَنگ قِیلِیش هَم اوُزلَرِی اوُچوُن زَلِیللِیک قوُل آستِیدَه قَرَم بوُلِیشنِی کِیلتِیرِیشِینِی اِیسلَتِیب اوُتَدِی وَ اوُزِینِی شوُرا مَجلِیسِیگه قَرَب اَیتَدِیکِی:  قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً وَكَذَلِكَ يَفْعَلُونَ‏ (نمل/34) اوُ اَیتَدِی: “اَنِیقکِی، پادشاهلَر قَچان بِیران قِیشلاققَه (باستِیرِیب) کِیرسَه لَر اوُنِی وَیران اَیتوُرلَر، اَهالِیسِینِینگ آبرُو- اِعتِبارلَرِینِی اِیسَه حار- زار قِیلوُرلَر. اوُلَرنِینگ قِیلمِیش – عادَتلَرِی شوُدِیر.

سُونگرَه تِینچلِیککَه اَساسلَنگن دِپلامَتِیکَه نِینگ حَل قِیلوُچِی یُوللَرِینِی،کِیلِیشُو وَ مُراسَه قِیلِینَدِیگن چارَه لَرنِی تَکلِیف قِیلَدِی وَ اوُزلَرِینِینگ صُلح طَلَبانَه، دُوستلِیک، مُحَبَّتلَرِینِی نِشانَه سِی صِیفَتِیدَه سُلَیمانگه هَدیَه لَر جُونَه تِیشنِی هَم تَکلِیف قِیلَدِی.    وَإِنِّی مُرْسِلَةٌ إِلَیْهِم بِهَدِیَّةٍ فَنَاظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ ‏(نمل/35)  مِین اوُلَرگه بِیر هَدیَه یُوبارِیب، کوُرَی-چِی، اِیلچِیلَرِیم نِیمَه (خَبَر) بِیلَن قَیتَر اِیکَنلَر.”

اَمّا …….سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام دارُ الاِسلامنِی حاکِمِی صِیفَتِیدَه اوُزِی اِیگه بوُلگن حَربِی قُدرَتنِی اَفضَللِیگِی سَبَبلِی، مَنَه بُو زِیرکانَه، ماهِرلِیک قِیلِیب قِیلِینگن مَنَه بُو آرام، بِی آزار، سِکوُلار مَملَکَتنِینگ کِیلِیشوُوِینِی قَبُول قِیلمَدِی وَ راضِی بُولمَیدِی. وَ صُلح طَلَبِیدَه بُولگن بُو دَولَتنِی اِیچکِی اِیشلَرِیگه اَرَلَشِیش آرقَلِی اَگر اوُلَر اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه تَسلِیم بُولمَیدِیگن بوُلِیشسَه، عِزَّتدَن سُونگ اوُلَرنِی زَلِیل قِیلِیشگه وَ اوُلَرنِی اوُستِیگه حَقارَت، زِلَّت موُهرِینِی باسِیشِینِی تَأکِیدلَیدِی!

سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِینگ دارُ الاِسلامنِی حاکِمِی صِیفَتِیدَه اوُلَر بِیلَن هِیچ قَچان جَنگ قِیلمَگن وَ اَصلاً اوُتمِیشدَه دارُ الاِسلامگه یاکِی اوُنِی اَهالِیسِینِی حَتَّی بِیر نَفَرِیگه آزار وَ اَذِیَت یِیتکَزمَگن، بوُلِیب هَم سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِی آرام، تِینچ دَعوَتِیگه نِسبَتاً اوُلَرنِینگ سِکوُلار دَولَتلَرِی تامانِیدَن هِیچ قَندَی قَرشِیلِیک کوُرسَتِیلمَگن سِکوُلار دارُ الکُفرگه رَد جَوابِینِی بِیرِیلِیشِی،مَحکَم وَ قَطعِی، زِیرَکلِیک، شِیجاعَتلِی بوُلِیشِی بِیلَن بِیرگه قوُرقِینچلِی وَ ماماقَلدِیراقدِیک شِددَتلِی بُولگن اِیدِی، سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام هَدیَه نِی کِیلتِیرگن وَکِیل بِیلَن بَلقِیسگه قَیتَرگچ اوُنگه اَیتَدِیکِی:  أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٍ فَمَا آتَانِيَ اللَّهُ خَيْرٌ مِمَّا آتَاكُمْ بَلْ أَنْتُمْ بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُونَ. بَس، قَچانکِی (بَلقِیسنِینگ اِیلچِیلَرِی اوُنِینگ یُوبارگن هَدیَه سِینِی آلِیب) سُلَیمان (حُضُورِی) گه کِیلگچ اوُ دِیدِی: “سِیزلَر مِینگه مال – دُنیا بِیلَن مَدَد بِیرماقچِیمِیسِیز؟! اوُ حالدَه (بِیلِینگِیزکِیم)، اَلله تَعالَی مِینگه عَطا اِیتگن (پَیغَمبَرلِیک و موُلکوُ دَولَت) اوُ ذات سِیزلَرگه بِیرگن (مال – دُنیادَن) یَحشِیریاقدِیر. بَلکِی سِیزلَر هَدیَه لَرِینگِیز بِیلَن حُرسَند بوُلَرسِیزلَر، (لِیکِن مِینِینگ اوُنگه اِیختِیاجِیم یُوقدِیر).  ارْجِعْ إِلَیْهِمْ فَلَنَأْتِیَنَّهُمْ بِجُنُودٍ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُم مِّنْهَا أَذِلَّةً وَهُمْ صَاغِرُونَ ‏ (نمل/37) سِین (قَومِینگگه) قَیتِیب بارِیب (اَیتگِینکِی، اَگر حُضُورِیمگه بُویِینسُونگن حاللَرِیدَه کِیلمَسَه لَر) اَلبَتَّه بِیز اوُلَرگه شوُندَی قوُشِین بِیلَن بارُورمِیزکِی، اوُلَر اوُنگه اَصلا بَس کِیلَه آلمَسلَر وَ اَلبَتَّه بِیز اوُلَرنِی (قِیشلاقلَرِیدَن) مَغلوُب حاللَرِیدَه قوُوِیب چِیقَروُرمِیز.”

ماماقَلدِیراقدِیک قوُرقِینچلِی کَلِیمَه لَر…..،جَنگ قِیلمَگن دِیماکرَت، سِکوُلار دارُ الکُفرنِینگ وَکِیللَرِینِی هَدیَه لَرِینِی قَبُول قِیلمَسلِیک اوُلَرنِی حَقِیر سَنَش بوُلَردِی، بوُندَن سُونگ اِیسَه اوُلَرگه آرتگه قَیتِیش بُویِیچَه  (ارْجِعْ إِلَيْهِمْ *) دِیب بوُیرُوق بِیرَدِی وَ دِیماکرَت، سِکوُلار دارُ الکُفرنِی وَکِیلِینِی، نَمایَندَه سِینِی اوُلَرنِی اوُستِیگه لَشکَر بِیلَن کِیلِیشِی، نابوُد قِیلِیشِی وَ بُو لَشکَر شوُندَی حَربِی قُدرَتگه اِیگه کِی، اوُنگه تِینگ کِیلَدِیگن کوُچ تاپِیلمَسلِیگِینِی اَیتِیب تَحدِید قِیلَدِی.  فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ فِعلِیدَگِی ( لام متمّم) (تَأکِید نوُنِی) بِیلَن بِیرگه ( عَظَمَت نوُنِینِی) هَم بِیر جُملَه دَه اِستِعمال قِیلِینِیشِینِی اوُزِی تَحدِید وَ قوُرقِیتِیش بوُلَدِی؛ بوُنِی کِیتِیدَن دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِی جَنگنِی نَتِیجَه سِینِی حوُددِی صادِر بوُلِیشِی اَنِیق واقِیعَه دِیک اِیسلَتِیب اوُتَدِی (لَنُخْرِجَنَّهُمْ) فِعلِیدَگِی (لام متمّم) یَنَه بِیر مَرتَه (تَأکِید نوُنِی) بِیلَن (عَظَمَت نوُنِی) هَم قوُشِیلگن حالدَه اِیشلَتِیلگن بُولِیب بُو هَم اوُشَه تَحدِید، قوُرقِیتِیشنِی اِفادَه لَیدِی. مُسُلمانلَرنِینگ، دارُ الاِسلامنِینگ مَنَه بُو دُنیاوِی عِزَّتِی، اوُبُوهَتِینِی بَرچَه سِی، دارُ الاِسلامنِینگ حَربِی قُدرَتِی وَ دارُ الاِسلامنِینگ دَستُور وَحدَتِی، بُویرُوق وَحدَتِینِینگ بوُلاغِیدَن سوُو اِیچگندِیر، بُولمَسَم سِکوُلار کافِرلَرنِینگ اوُتگن تَرِیخِیدَه باشقَه کافِرلَر اوُزلَرِی اِیگه بوُلگن حَربِی قُدرَتنِی واسِیطَه سِیدَه بِیر قَنچَه پَیغَمبَرلَرنِی اوُلدِیرِیشگن وَ اوُحدُود اَصحابلَرِیگه اوُحشَگن فاجِیعَه لَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشگن وَ گاهِیدَه اِیشنِی شُو دَرَجَه گه یِیتکَزِیشگن اِیدِیکِی، توُفان یا ماماقَلدِیراق ، شِددَتلِی زِیلزِیلَه لَرگه….اوُحشَگن ماددِی قُدرَت بِیلَن اَلله تَعالَی تامانِیدَن نابوُد قِیلِیب یُوبارِیلَدِی.

سَبَاء قَومِینِینگ دارُ الاِسلام تاپگن دِیار، مَنَه بُو صُلح طَلَب، مُراسَه قِیلوُچِی قَومنِینگ عَصرلَردَن بُویان یاشَیاتگن یِیرلَرِی حِسابلَنگن، باشقَه چَه اِصطِلاح بِیلَن اَیتگندَه بُو یِیر اوُلَرنِی وَطَنِی اِیدِی، اِیندِی اَگر مَنَه بُو صُلح طَلَب قَوم دارُ الاِسلامگه تَسلِیم بُولِیشمَسَه، اوُزلَرِینِینگ سِکوُلار کافِر بوُلگنلِیکلَرِی سَبَبلِی چِیقَرِیب یُوبارِیلِیشلَرِی کِیرَک بُولَدِی، بُولِیب هَم سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِینگ (لَنُخْرِجَنَّهُمْ) دِیگن سوُزِیدَگِی چِیقَرِیب یُوبارِیش بوُیرُوغِی آچِیق- آیدِین بَیان قِیلِینگن. لِیکِن سُلَیمان یَنَه قَیتَه دَن (مِّنْهَا ) دِیب شَهَر، دِیارلَرِیدَن چِیقَرِیب یُوبارِیشلِیکنِی تَأکِیدلَیدِی. اَگر دِققَت قِیلگن بوُلسَنگِیز فَقَطگِینَه سِکوُلارِیستلَر یا اِسلام کِیلتِیرِیشلَرِی وَ مُسُلمان بوُلِیشلَرِی یاکِی بُولمَسَم اوُلدِیرِیشلَرِی لازِم بوُلَدِی، اوُلَردَن قالگن قالدِیقلَر اِیسَه چِیقَرِیب یُوبارِیلَدِی، اَهلِی کِتاب یا شِبهِ اَهلِی کِتاب کافِرلَرِی اِیسَه اوُرتَدَه توُزِیلگن پَیمانلَرِیگه مُوافِق رَوِیشدَه اَهلِی زِمَّه بُولِیب اوُزلَرِینِی عَقِیدَه لَرِینِی، اِیشانچلَرِینِی سَقلَی آلِیشَدِی.

 لِیکِن سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام  بوُ یِیردَه اوُلَرنِینگ آسانلِیک، ساددَه حالَتدَه چِیقَرِیب یُوبارِیلِیشِی بِیلَن کِفایَه لَنِیب قالمَیدِی، بَلکِی اوُلَرنِینگ مَملَکَتلَرِیدَن چِیقَرِیب یُوبارِیلَیاتگن پَیتِیدَگِی حالَتلَرِینِی بَیان قِیلِیب اَیتَدِیکِی، سِیزلَرنِی حَقِیر،زَلِیل،حار بوُلگن حالِینگِیزدَه چِیقَرِیب یُوبارُورمِیز، بوُلِیب هَم مَنَه بُو آدَملَر اوُزلَرِینِی یوُرتلَرِیدَه عَزِیز، قُدرَتلِی، قُوَّتلِی بوُلِیشگن، اَلبَتَّه دِیارلَرِیدَن چِیقَرِیب یُوبارِیلِیشلِیکنِی اوُزِی اوُلَرنِی حَقارَت قِیلِیش اوُچُون کِفایَه قِیلَردِی، اَمّا سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام اوُلَرنِی زِلَّتِینِی، پَستلِیگِینِی تَأکِید بِیلَن قَیتَرِیب اَیتَدِیلَر وَ اوُلَرنِینگ دِیارلَرِیدَن چِیقَرِیب یُوبارِیلَدِیگن حالَتلَرِینِی صِیفَتلَب  (أَذِلَّةً) ،(صَاغِرُونَ‏) کَلِیمَه لَرِیدَن فایدَلَنَدِیلَر. اَلبَتَّه اوُ کِیشِی (اَذله صاغرون) دِیگن تَعبِیرنِی هَم اِیشلَتَه آلَردِیلَر، اَمّا سُلَیمان اَیتَدِیکِی (وَ هُم صاغرون) بُو بِیلَن خَبَردَگِی حارلِیک، زِلَّت مُفَصَّل، عُمُومِی صُورَتدَه بَیان قِیلِینَدِی وَ اوُلَر بِیلن دائِمِی سَقلَنِیب قالِیشِی تَأکِیدلَنَدِی، سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام بُو اِیشدَگِی قَطعِیَتلَرِینِی هَم کوُرسَتَدِیلَر…….^[2]

مَنَه بُو بِیر سِکوُلار بَهرَمَند بوُلِیشِی مُومکِین بُولگن حَوفسِیزلِیکنِی مِعزانِیدِیر، اَگرچِی مَنَه بُو سِکوُلار حُکوُمَت یَمَندَگِی سَباء حُکوُمَتِی اِیگه بُولگن صِیفَتلَرگه، بِیلگِیلَرگه اِیگه بوُلگن تَقدِیردَه هَم.

سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِی صِیفَتِیدَه قِیلگن اِیشلَرِینِی هَمَّه سِی، اوُ کِیشِینِینگ عَسکَرلَرِیدَن بِیرِی (هُدهُد)نِینگ آرام، بِی آزار سِکوُلار مُشرِک آدَملَرنِی کوُرگنلِیگِی وَ اوُلَرنِینگ آسمانِی شَرِیعَتلَردَن بِیرارتَه سِیگه تابِع اِیمَسلِیکلَرِی وَ اَلله نِی یِیرِینِی بِیر قِیسمِی مَنَه بُو نَجَسلَر تامانِیدَن اِیشغال قِیلِینِیب بوُلغَنگنِی سَبَبلِی اِیدِی، اَلله نِی یِیرِی نَجَس سِکوُلارِیستلَردَن پاکلَنِیشِی یاکِی اوُلَرنِینگ اِسلام کِیلتِیرِیشلَرِی یاکِی اوُلدِیرِیلِیشلَرِی وَ اوُلَردَن قالگن قالدِیقلَر چِیقَرِیب یُوبارِیلِیشِی کِیرَک اِیدِی.

پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله عَلَیهِ وَسَلّم هَم دِیماکرَت سِکوُلارِیست جَمِیعیَتدَه ظاهِر بُولگن اِیدِیلَر، اوُندَه کامِل فَراوانلِیک مَوجُود بوُلِیب آچلِیک تاپِیلمَسدِی، اَلله تَعالَی مَنَه بُو حَقِیقَتنِی بَیان قِیلَدِی  « أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ» بُونگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه کامِل حَوفسِیزلِیک هَم مَوجُود بوُلگن، قوُرقوُو بُولگن اِیمَس،  «وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ»  جَمِیعیَتنِینگ ضَرَر کوُرَدِیگن طَبَقَه سِینِی حِمایَه قِیلِیش اوُچُون حَلفُ الفُضُولگه اوُحشَش آدَملَرنِینگ پَیمانلَرِی مَوجُود بُولگن، بوُگوُنگِی کوُندَه بوُلَر سِیندِیکا، اِینچِی اوُ وَ …….لَر قالِیبِیدَه کوُرِینَدِی، مَنَه بُو پَیمانلَر سِکوُلار قُرَیش جَمِیعیَتِیدَه آزاد حالدَه هِیچ قَندَی نَظارَتسِیز اوُشَه کوُننِینگ مَدَنِی جَمِیعیَتِیدَه فَعالِیَت آلِیب بارَردِی، سِکوُلارِیستلَرنِینگ پَرلَمِینتِیدَه، دارُ النَّدوَه سِیدَه هَم اِیشلَر مَنَه بُو دِیارنِینگ بَرچَه کَتتَه، عَقللِی کِیشِیلَرِی بِیلَن مَصلَحَتلَشگن حالدَه حَل قِیلِینَردِی، اوُ یِیردَه یَککَه حاکِملِیک دِکتَتارلِیگِی بُولگن اِیدِی.

مَنَه بُو پَرلَمِینت توُزُومِیدَه شَخصِی آزادلِیکلَر اوُلَرنِینگ سِکوُلارِیستِیک قانوُنلَرِیگه قَرشِی چِیقِیب جَنگ قِیلمَگوُنِیچَه  آزاد، مُحتَرَم حِسابلَنگن وَ شَخصِی آزادلِیکلَرگه مَیدان بِیرِیلَردِی، حَتَّی تَرِیخ دَوامِیدَه مَنَه بُو قُرَیش سِکوُلارِیستلَرِینِینگ اوُزلَرِینِی اَطرافلَرِیدَگِی یَهُودِی،نَصرانِی، مَجُوسِی جَمِیعیَتلَرِیگه حَملَه قِیلگنلِیکلَرِی کوُرِیلمَگن، یاکِی اوُلَرنِی عَقِیدَه لَرِی سَبَبلِی آزار- آذِیَت قِیلگنلِیکلَرِی صادِر قِیلِینمَگن، بَلکِی اوُلَر رُوم وَ حَبَشَه دَگِی نَصرانِیلَر بِیلَن اِینگ یَحشِی عَلاقَه لَرنِی اوُرنَتِیشگن اِیدِی، اَبُو سُفیان وَ اَمر اِبنِ عاص عَلاقَه لَرنِی مِعزانِینِی بَیان قِیلوُچِیلَرِی بوُلِیشگن یاکِی بوُلمَسَم مَدِینَه دَگِی یَهُودِیلَر وَ مَجُوسلَر بِیلَن یَحشِی عَلاقَه لَرگه اِیگه بوُلِیشگن، حَتّی نَضر اِبنِ حارِث اِیسکِی اِیرانِی داستانلَرنِی  بَیان قِیلَردِی. 

مَنَه بُو سِکوُلار، حِزبلَرگه بوُلِینِیشنِی طَرَفدارِی بُولگن جَمِیعیَتدَه شوُندَی کِیشِیلَر بار اِیدِیکِی، اوُلَر توُرلِی- هِیل اِلاهَه لَرگه، هِیلمَه – هِیل خُدالَرگه، بوُتلَرگه وَ هَمدَه یِیلدَگِی کوُنلَرنِی سانِیگه قَرَب مَنَه بُو خُدالَر حَقِیدَه هِیلمَه – هِیل خُدالَر، عَقِیدَه لَر،اِیشانچلَرگه اِیگه بوُلِیشگن، حِزبلَرگه بوُلِینِیش اِینگ یَحشِی رَوِیش بُویِیچَه مَوجُود اِیدِی. مَنَه بُولَرنِی یانِیدَه شُوندَی کِیشِیلَر هَم بار اِیدِیکِی، اوُلَرگه حَنِیفلَر دِییِیلَر وَ اوُلَر مَنَه بُو خُدالَرنِی هِیچ قَیسِی بِیرِینِی قَبوُل قِیلِیشمَسدِی، آزاد حالدَه بوُتلَرنِی، خُدالَرنِی عَیبلَشَر اِیدِی، لِیکِن هِیچ کِیم اوُلَرنِی آزاد بَیان قِیلِیشلَرِیگه وَ عَیبلاولَرِیگه اِعتِبار بِیرِیشمَسدِی وَ آزاد بَیان قِیلِیشلَرِینِی چِیگرَه لَب هَم قوُیِیشمَسدِی. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم هَم اَوَّلگِی اوُچ یِیلدَه بوُتلَرنِی عَیبلَگن پَیتلَرِیدَه هِیچ قَندَی قَرشِیلِیککَه دُوچار بُولگن اِیمَسلَر.

مَنَه بُو سِکوُلارِیستِیک دِماکرَتِیَه دَه اوُزِینِی قِیزلَرِینِی اوُلدِیرَدِیگن کِیمسَه لَر هَم تاپِیلگن، بُو حُوددِی حاضِرگِی پَیتدَه حامِلَه نِی قانوُنِی صوُرَتدَه آلدِیرِیب تَشلَنگنِیگه اوُحشَیدِی، اَمّا بَعضِی کِیشِیلَر بُو اِیشنِی قِیلِیشمَگن، شوُنگه اوُحشَش شَراب اِیچَه دِیگن یاکِی شَراب اِیچمَیدِیگن کِیشِیلَر هَم بوُلِیشگن، یاکِی زِنا قِیلَدِیگنلَر یاکِی زِنا قِیلمَیدِیگن کِیشِیلَر هَم مَوجُود اِیدِی، لِیکِن اوُلَرنِی عَیاللَرِینِی آرَسِیدَه زِنا بوُلگن اِیمَس، مَنَه شوُ شَکلدَه شَخص آزاد بوُلگن نِیمَه نِی هاحلَسَه شوُنِی قِیلَه آلگن، آدَملَر هَر قَندَی شَخصِی عَقِیدَه گه اِیگه بوُلِیشگه حَقلِی بوُلِیشگن، فَقَطگِینَه اوُلَرنِی عَقِیدَه لَرِینِی نابوُد قِیلمَسَه بُولَدِی اِیدِی. 

مَنَه بُوندَی دِماکرَتِیک، حِزبلَرگه بوُلِینِیشنِی طَرَفدارِی بوُلگن جَمِیعیَتدَه مَنَه بُو شَخصلَرنِی هَمَّه سِی اوُزلَرِی اِیگه بوُلگن اَنَه اوُشَنچَه هِیلمَه – هِیل عَقِیدَه لَرِی بِیلَن عُمُومِی اِیشلَرنِی اِدارَه قِیلِیش اوُچُون نَدوَه ناملِی پَرلَمِینتلَرِیدَه جَمعلَنِیشَر وَ مُشتَرَک قَرارلَرنِی قَبُول قِیلِیشَردِی.

اَمّا رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَنَه بُو توُزُومگه قَرشِی اِنقِلاب قِیلِیب قِیام قِیلدِیلَر، یَهُودِیلَر، نَصرانِیلَر، مَجُوسلَر اِیسَه اوُ کِیشِینِی عَکسِی بوُلِیب باشقَه لَر بِیلَن اِیشلَرِی بُولمَسدِی، پَیغَمبَر صلی الله علیه وسلم اِنقِلاب قِیلِیش اوُچُون کِیلگن اِیدِیلَر وَ هَمَّه نِی اِیشِیگه اَرَلَشَردِیلَر، باشقَه لَر اوُزلَرِینِی کُفر عَقِیدَه لَرِی بِیلَن خَاطِرجَمع یَشَشلَرِیگه یُول قوُیمَسدِیلَر، اوُ کِیشِی هَمَّه نِی فِکرِی، عَقِیدَه وِی خاطِرجَمعلِیگِینِی بوُزِیب تَشلَگن اِیدِیلَر.

قُرَیشنِینگ سِکوُلار کَتتَه کِیشِیلَر سَباء دارُ الکُفرِینِی حاکِیمِیگه اوُحشَب کِیلَجَکنِی کوُرَه آلِیشمَسدِی، رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِینگ حَربِی قُدرَتلَرِینِی ضَعِیفلِیگِی اوُلَرنِی اَلدَب قوُیگن اِیدِی، حوُددِی شوُنگه اوُحشَب بوُگوُنگِی کوُندَگِی مُسُلمانلَرنِینگ حَربِی قُدرَتلَرِینِی ضَعِیفلِیگِی بوُتوُن جَهان وَ مَحَلِّی سِکوُلارِیستلَرنِی اَلدَب توُرِیبدِی، شوُنِینگ اوُچُون هَم سِکوُلارِیستلَر اَلله نِی شَرِیعَتِیگه اِیمان کِیلتِیرِیشنِی اوُرنِیگه جَنگ قِیلِیشنِی تَنلَشَدِی، وَ نِهایَت اِسلامِی دَولَت آیاققَه توُرَدِی وَ قُدرَتمَند بوُلَدِی وَ اوُزِینِی اَفضَل حَربِی قُدرَتِی بِیلَن اوُلَرنِی نابوُد قِیلَدِی، قُرَیش مُشرِکلَرِینِی پایتَختِی فَتح بوُلگندَن سُونگ شوُندَی فَرمان کِیلَدِیکِی، دارُ الاِسلام بِیلَن عَهد وَ پَیمانگه اِیگه بُولگن دِماکرَت سِکوُلارِیستلَردَن تَشقَرِی باشقَه دَستَه لَرنِی:  فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ ۚ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (توبه/5)  بَس، قَچان اوُرُوش حَرام قِیلِینگن آیلَر چِیقسَه، مُشرِکلَرنِی تاپگن جایِینگِیزدَه اوُلدِیرِینگِیز،(اَسِیر) آلِینگِیز، قَمَل قِیلِینگِیز وَ بَرچَه یوُللَردَه اوُلَرنِی کوُزَتِیب توُرِینگِیز! اِیندِی اَگر تَوبَه قِیلسَه لَر وَ نَمازنِی توُکِیس عَدا قِیلِیشِیب ، زَکاتنِی بِیرسَه لَر، اوُلَرنِینگ یوُللَرِینِی توُسمَنگِیز! ( یَعنِی اوُلَر بِیلَن اوُرِیشِیشنِی بَس قِیلِینگِیز). اَلبَتَّه، اَلله مَغفِرَتلِی، مِهرِباندِیر. 

یَمَندَگِی سَباء سِکوُلار قَومِینِینگ سِنارِیاسِی قُرَیشنِی سِکوُلارِیستلَرِینِی اوُستِیدَه تَکرارلَنَدِی، سِکوُلارِیستلَر یا مُسُلمان بوُلِیشدِی وَ اوُلدِیرِیلِیشَدِی یاکِی دارُ الاِسلامنِی قوُلِیدَگِی قُدرَت یَنَه قَیتَه دَن اوُلَرنِی قوُللَرِیگه اوُتگوُنِیچَه وَطَنلَرِیدَن قوُوِیب چِیقَرِیب یُوبارِیلَدِی. بَشَرِیَتنِی بوُتوُن تَرِیخِی دَوامِیدَه اوُتگن سِکوُلارِیستلَرنِی بَرچَه سِینِی تَقدِیرِی شوُندَی بوُلگن وَ تا قِیامَت کوُنِیگچَه اوُلَر اوُچُون مَنَه بوُندَن باشقَه عاقِبَت یُوقدِیر: یاکِی سِکوُلارِیستلَرنِی اَلله نِی عَذابِی کوُتَدِی، اَلله نِی یِیرِی سِکوُلارِیستلَرنِی نَجاسَتِیدَن پاکلَنَدِی. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:    قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَیَیْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ أَن یُصِیبَکُمُ اللّهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَیْدِینَا فَتَرَبَّصُواْ إِنَّا مَعَکُم مُّتَرَبِّصُونَ ‏(توبه/52) ( اِی مُحَمَّد) اَیتِینگ : “سِیزلَر بِیز اوُچُون فَقَط اِیککِی یَحشِیلِیک یَعنِی یا شَهِید بوُلِیشِیمِیز یاکِی غَلَبَه قِیلِیشِیمِیز)دَن بِیرِینِی کوُتماقدَه سِیز. بِیز اِیسَه سِیزلَر اوُچُون اَلله سِیزلَرگه اوُز دَرگاهِیدَن یاکِی بِیزنِینگ قوُلِیمِیز بِیلَن بِیر عَذاب یِیتکَزِیشِینِی کوُتماقدَه مِیز. بَس، سِیزلَر هَم کوُتَه وِیرِینگلَر، بِیز هَم سِیزلَر بِیلَن بِیرگه کوُتگوُچِیمِیز.”

مَنَه بُو بَشَرِیَتنِی بوُتوُن تَرِیخِی دَوامِیدَگِی بَرچَه سِکوُلارِیستلَرنِینگ تَقدِیرِیدِیر، مُؤمِنلَر اَلله تَعالَی نِی وَعدَه لَرِیگه تَوَکَّل قِیلگن، اِیشانگن حالدَه اوُزلَرِینِی دارُ الاِسلاملَرِینِی حَربِی جِهَتدَن شوُ دَرَجَه گه یِیتکَزِیشلَرِی کِیرَککِی، یِیر یوُزِیدَه اَلله تَعالَی نِینگ مَنَه بُو وَعدَه سِی رُویابگه چِیقِیشِی لازِم. مُؤمِنلَر فَقَط حَربِی قُدرَت بِیلَنگِینَه مَنَه بُو وَعدَه لَرنِی رُویابگه چِیقَرَه آلِیشَدِی وَ یِیر یوُزِینِی سِکوُلارِیستلَرنِی نَجاسَتِیدَن پاکلَشَدِی، اِستِدلال وَ آدابنِی قُدرَتِینِی اوُزِی کِفایَه قِیلمَیدِی. مَنَه بُو کِیرَکلِی نَرسَه لَر اَمّا کِفایَه قِلمَیدِی، اَگر شوُلَرنِی اوُزِی کِفایَه قِیلگندَه پَیغَمبَرِیمِیز حَربِی قُدرَتسِیز اوُنِی قوُلگه کِیرِیتگن بوُلَر اِیدِیلَر. شوُنِینگدِیک خُلافایِی راشِیدِینلَردَن اِیککِی کِیشِینِی سوُزِیدَه کِیلِیشِیچَه: «إنَّ اللهَ یَزَعُ بالسُّلطانِ ما لا یَزَعُ بالقرآنِ»^[3]  اَلله تَعالَی قُرآن بِیلَن عَمَلگه آشِیرِیب بُولمَیدِیگن اِیشلَرنِی حاکِمِیَت وَ حُکوُمَت قُدرَتِی بِیلَن عَمَلگه آشِیرَدِی.

سِکوُلارِیستلَرگه نِسبَتاً آلِیب بارِیلَدِیگن ثابِت ستراتِیگِییَه نِی یانِیدَه، پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله علیه وسلم اَهلِی کِتاب کافِرلَرِینِینگ حَوفسِیزلِیگِینِی هَم اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه تَسلِیم بوُلِیشگه باغلِیق دِیب بِیلَدِیلَر. بُو نَرسَه اوُ کِیشِینِینگ نامَه لَرِیدَه آچِیق- آیدِین کوُرِینِیب توُرَدِی. یَعنِی اوُزِیگه خاص اوُلچَملَر، مِعزانلَرگه اِیگه بوُلگن سِکوُلار کافِرلَردَن تَشقَرِی اَهلِی کِتاب وَ شِبهِ اَهلِی کِتابنِی کافِرلَرِی هَم “دارُالاِسلام”نِی حاکِمِیَتِی بِیلَن باغلَنگن حاللَرِیدَه حَوفسِیزلِیک نِعمَتِیدَن بَهرَمَند بوُلَه آلِیشَدِی.

رسول الله صلی الله علیه وسلم هَر دَفعَه لَشکَرنِی سَرِییَه گه جوُنَتَیاتگن پَیتلَرِیدَه اوُلَرنِی قوُماندانِیگه، عَسکَرلَرِیگه قوُیِیدَگِیلَرنِی تَأکِیدلَردِیلَر:  «اُغْزُوا بِسْمِ اَللَّهِ، قَاتِلُوا مَنْ كَفَرَ بِاَللَّهِ، اُغْزُوا، وَلَا تَغُلُّوا، وَلَا تَغْدُرُوا… »^[4]. مَنَه بُو رِوایَت شَرعِی سِیاسَتلَرنِینگ جَملَنمَه سِینِی اوُز اِیچِیگه آلگنلِیگِی اوُچُون اوُندَگِی بِیر نِیچَه اوُرِینلَرگه اِیشارَه قِیلِیب اوُتماقچِیمَن:  

1. اوُزلَرِینِینگ دِیارلَرِیدَگِی کافِرلَر اَگرچِی بِیز بِیلَن جَنگ قِیلِیشمَگن بوُلسَه هَم، اوُلَرگه قَرشِی حَملَه گه لَشکَرنِی تَیّارلَشنِی مَشرُوعِیَتِی. حوُددِی شوُ اِیشنِی سُلَیمان علیه السلام یَمَندَگِی بَلقِیس مَلِیکَه سِیگه قِیلگن اِیدِی. مَنَه بُو اَهلِی زِلَّت، حارلِیک، تَنازُولنِی یَنَه بِیر شُبهَه لَرِیدَن بِیرِینِی بَرمَلا قِیلِیش حِسابلَنَدِی، اوُلَر اَیتِیشَدِیکِی: جِهاد فَقَط دِفاع قِیلِیش اوُچُون مَشرُوع بوُلَدِی. 
2. اَلله نِی یوُلِیدَگِی جَنگ وَ جِهادنِی اِینگ آخِیرگِی مَقصَدِی، شَرِیعَت قانوُنلَرِینِی اوُستوُن بوُلِیشِی وَ یِیر یوُزِیدَه اَلله نِی حاکِمِیَتِینِی عِزَّت- حُرمَتگه اِیگه بوُلِیشِیدِیر،  «مَنْ قَاتَلَ لِتَكُونَ كَلِمَةُ اللهِ هِيَ الْعُلْيَا فَهُوَ فِي سَبِيلِ اللهِ»  یِیر یوُزِیدَه اَلله نِی حاکِمِیَتِی اِسلامگه کافِرلَرنِی کِیرِیشِی بِیلَن یاکِی بَرچَه دِیارلَرنِی اوُستِیدَه اِسلام حاکِمِیَتِی حُکمرانلِیک قِیلِیشِی بِیلَن عِزَّت- حُرمَتگه اِیرِیشِیشِی.
3. قوُراللِی جَنگنِی عِللَتِینِی بَیان قِیلِیش، اوُ اَلله گه کِیلتِیرِیلگن کُفردِیر. « قَاتِلُوا مَنْ كَفَرَ بِاَللَّهِ » دِیمَک قوُیِیدَگِی سوُزلَرنِی اَیتَیاتگن کِیمسَه لَرنِی سوُزلَرِی بِیر چِیتگه اوُلاقتِیرِیب تَشلَنِیشِی کِیرَک، بِیر شَخص یا جَمِیعیَت بِیلَن اوُلَرنِی کافِر بوُلگنلِیکلَرِی سَبَبلِی اوُرِیشِیلمَیدِی، بُو سوُزلَر رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّمنِی اَیتگنلَرِیگه وَ بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَگِی اِسلامنِی ستراتِیگِییَه سِیگه مُخالِفدِیر.
4. هَمِیشَه قوُراللِی جَنگدَن آلدِین دَعوَت توُرَدِی. اَلبَتَّه بوُ دَعوَت بَعضِیلَر گوُیاکِی نوُحنِی عُمرِیگه اِیگه بوُلگندِی بِیر نِیچَه اوُن یِیللَرگه، عَصرلَرِیگه چوُزِیب یوُرگنِیدِیک بوُلمَسلِیگِی کِیرَک. بَلکِی بُو دَعوَت خَبَرنِی یِیتکَزِیلَدِیگن دَرَجَه دَه بوُلِیشِی کِیرَک، اوُ حَتّی سُلَیمان عَلَیهِ السَّلامنِی نامَه سِیگه یاکِی رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی نامَه لَرگه اوُحشَگن مُختَصَر بوُلِیشِی هَم مُومکِین.

حاضِر سُلَیمان وَ پَیغَمبَرِی خاتَم عَلَیهِ السَّلاة وَسَلَّمنِی، بَرچَه اَنبِیالَرنِی، مَرسَلِینلَرنِی حاکِمِیَتِینِی آستِیدَگِی دارُ الاِسلامنِی عَمَلِی وَ اِسلامنِی حَوفسِیزلِیک سِیاسَتِی بارَسِیدَه سَوال وُجُودگه کِیلِیشِی موُمکِین:

1. حَقِیقِی پَیغَمبَرلَرنِی حاکِمِیَتِینِی آستِیدَگِی دارُ الاِسلام حُکوُمَتِینِی رَفتارِیدَه کافِرلَرنِینگ اوُزلَرِینِی مَملَکَتلَرِیدَگِی مالِیکِیَتِینِی، رِیاسَتِینِی اوُرنِی قَیِیردَه؟
2. کافِرلَر اوُزلَرِی اوُچُون بِیرِیشگن مُستَقِیل دَولَت بوُیِیچَه جَهانِی حَقنِینگ اِسلامِی مَنهَجدَگِی اوُرنِی قَندَی؟
3. باشقَه دارُ الکُفرلَرنِینگ اِیشلَرِیگه اَرَلَشمَسلِیک کِیرَک، دِییَه یاتگن بَعضِی بِیر کِیشِیلَرنِینگ سُوزلَرِی، اِسلامِی مَنهَجدَه قَنچَه لِیک اِعتِبارگه لایِیق؟
4. دَولَتلَرنِی چِیگرَه لَرِینِی، اوُلَرنِی چِیگرَه لَرگه بوُلِینگنِی وَ مَنَه بُو دارُ الکُفرلَرنِینگ اِیچکِی حاکِیمِیَتِیدَگِی اِستِقلالنِی حُرمَت قِیلِیش کِیرَک، دِییَه یاتگن بَعضِیلَرنِی سوُزلَرِی اِسلام مَنهَجِیدَه قَندَی اوُرِینگه اِیگه؟
5. بَعضِیلَرنِینگ جَنگ فَقَط دِفاع وَ تَجاوُز قِیلِیشنِی قَیتَرِیش اوُچُون مَشرُوع بُولَدِی، دِیگن سوُزلَرِینِی اَلله نِی شَرِیعَتِیگه قَندَی عَلاقَه سِی بار وَ اَلله نِی شَرِیعَتِینِی قَیِیرِیدَه کِیلتِیرِیلگن؟
6. ساسانِیلَر، شَرعِی رُوم حُکوُمَتلَرِینِی فَتح قِیلِینِیشِی وَ دارُ الاِسلامنِینگ شَرقِی توُرکِستاندَن تارتِیب تا اَندَلوُسگچَه کِینگیِیشِی دِفاع اوُچُون بوُلگنمِی یا هُجُوم بِیلَنمِی؟ صَحابَه لَر وَ اوُلَردَن کِییِینگِی اَنَه اوُشَنچَه مُجاهِدلَر قَیسِی رُحصَتنامَه بِیلَن کَتتَه، کِیچِیک دارُ الکُفرلَردَن عِبارَت حُکوُمَتلَرنِی اِستِقلالِینِی کوُرمَگنلِیککَه آلِیشگن وَ اوُلَرنِی یِیرلَرِینِی دارُ الاِسلامگه قوُشِیب قوُیِیشگن؟

مَنَه بُو حالَتدَه، بَرچَه آشکار وَ پِینهان کافِرلَر وَ مُنافِقلَر توُدَه سِی، مَغلوُب بوُلگنلَر، مَوَفَّقِیَتسِیزلِیککَه اوُچرَگنلَر، مَیُوس بوُلگنلَر شوُنِی یَحشِی بِیلسِینلَرکِی، دارُ الاِسلام بِیلَن پَیمانگه اِیگه بوُلمَگن دارُ الکُفرلَر بِیلَن صُلح قِیلِیشلِیک، فَقَط مُؤمِنلَرنِی وَ دارُ الاِسلامنِی “حَربِی قُدرَتِینِی مِعزانِیگه ” باغلِیق بوُلِیب، اوُ یِیر یوُزِیدَگِی حَوفسِیزلِیکنِی زَمانَت قِیلَدِی وَ دارُ الاِسلامنِی تَشقِی عَلاقَه لَرِیدَه دائِمِی صُلح هَم  وَ اَصلِی جَنگ هَم بوُلمَیدِی. بَلکِی مَنَه بوُلَرنِی هَر اِیککاوِی، تائِنکِی کافِرلَر اِیشغال قِیلِیب آلگن دِیارلَرنِی بَرچَه سِی آزاد قِیلِینمَگوُنِیچَه وَ واحِد دارُ الاِسلامنِی حاکِمِیَتِی آستِیگه اوُتمَگوُنِیچَه بَشَر جَمِیعیَتِینِینگ حَقِیقَتِی حِسابلَنَدِی.

  مَنَه بُو آرَدَه اَصلِی دَعوَتدَن سُونگ دارُ الاِسلامنِی دارُ الکُفر بِیلَن اوُرتَسِیدَگِی عَلاقَه لَردَگِی وَضِیعیَت دارُ الاِسلامنِینگ “حَربِی قُدرَتِینِی مِعزانِیگه” باغلِیقدِیر. شوُنگه اَساسلَنگن حالدَه اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بوُلگن مَذهَبلَرنِینگ فُقَهالَرِینِینگ جُمهُورِی وَ شِیعَه لَر شُونگه اِتِّفاق قِیلِیشگنکِی: دارُ الاِسلام  بِیلَن دارُ الکُفرنِی عَلاقَه لَرِیدَگِی اَصل جَنگ بوُلَدِی، صُلح اِستِثنا حالَتِیدَه دِیر.

– مادامِیکِی یِیر یوُزِیدَه حاکِمِیَت یوُرگِیزِیشلِیک اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی وَ دارُ الاِسلامنِینگ یَککَه اوُزِینِی طَبِیعِی حَققِیدِیر.

– مادامِیکِی اِسلامنِینگ مَنَه بُو حَققِیگه اِقرار بُولمَیدِیگن کِیشِیلَر مَوجُود اِیکَن، اوُلَر اِسلامنِینگ مَنَه بُو حَققِینِی بَرابَرِیدَه قوُراللِی صُورَتدَه قَرشِی توُرِیشَدِی.

 دِیمَک اِسلام مَنَه بُو دُشمَنلَرگه نِسبَتاً غَیرِی شَرعِی مَوجُوداتلَر صِیفَتِیدَه قَرشِیلِیگِی هَم طَبِیعِیدِیر، حَقِیقِی حَوفسِیزلِیکنِی تَعمِینلَش وَ حاکِمِیَتدَه مُستَحکَم صُلحنِی اِیجاد قِیلِیش اوُچُون مَنَه بُو مَوجُوداتلَر یِیر یوُزِیدَن یوُقاتِیلِیشِی کِیرَک. 

سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ،

لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ

---

[1] صحیح بخاری باب 1 ـ صفحه ـ 9 ـ شماره 7

[2] و جمله را مبتدا و خبر تشكيل مي دهد و مبتدا هم ضميري است كه به آنها بر مي گردد

[3]قد رُویَ عن عمر وعثمان رضی الله عنهما

[4]مسلم1731/ حديث رقم 3364 –از كتاب صحيح مسلم – كِتَابُ الْجِهَادِ وَالسِّيَرِ / ترمذی (۱۴۰۸) کتاب الدیات / حديث رقم 858 – من كتاب الآثار لمحمد بن الحسن الشيباني