Шайх Абу Хамза хўромий: муқаддамот дарслари / бешинчи дарс:Шаръий душманшиносий (4) шаръий адабиётдаги муртадларни аниқлаш ва муртадларга, уларни жибхасига қандай муносабатда бўлиш
Шайх Абу Хамза хўромий хафизахуллохни аудио тасмасидан ёзиб олинган.
(41- қисм)
Такфирга монеълик қиладиган ва такфирни монеъликларидан бири хисобланган ўринлардан яна бири, икрох ва мажбурликдир:
Икрох холатида шахс бир ишни мажбурият сабабли қилади ва агар мажбур бўлмаса, мана бу шахс бу ишни қилмасди. Худди қурайшни секуляристлари Аммор ибни Ёсир розиаллоху анхуни унинг ўзи эътиқод қилмайдиган сўзларни айтишга мажбур қилганларига ўхшайди, аллох таоло кофирларни қўлига тушиб қолган мана бу сахоба хақида ва унга ўхшаганлар борасида қуйидагича мархамат қилади:
«مَن کَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إیمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِیمَانِ وَلَکِن مَّن شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْراً فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ اللّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ» (نحل/۱۰۶)،
Ким аллохга иймон келтиргандан кейин (яна қайтиб ) кофир бўлса ( аллохнинг ғазабига дучор бўлур). Лекин ким қалби иймон билан ором олган холда ( куфр калимасини айтишга ) мажбур қилинса, ( унинг иймонига зиён етмас). Аммо кимнинг кўнгли куфр билан ( яъни,диндан чиқиб кофир бўлиш билан) ёзиладиган бўлса, бас,ундай кимсаларга аллох томонидан ғазаб ва улуғ азоб бордир.
Энди бир мусулмон кофирларнинг мажбур қилган нарсаларини баробарида қанчалик даражада чидаб бериши, унинг иймонига боғлиқ, бу учун хад,чегара таъйин қилинмаган. Сумайя розиаллоху анхо кофирлар талаб қилган нарсага бардош беради ва хатто жонини берган тақдирда хам куфрли сўзларни тилга олишга хозир бўлмайди ва олмайди хам ва ўша тоғутни юзига туфуради. Аммо уни ўғли Аммор ўша куфр сўзларини мажбурлиги сабабли айтади. Демак, шахсга бу борада таклиф,хад таъйин қилиб бўлмайди, бу шахсларнинг иймонини меъзонига, кенглигига боғлиқ бўлади. Аммо ислом уламолари ўлим ва зинони мана бу қоидадан мустасно қилишган ва хар қандай суратда мусулмон киши мана бу икки жиноятни агарчи жонини бериш эвазига бўлса хам қилмаслиги керак,деб эътиқод қилишади.
Муттахам шахсга нисбатан иртидод хукмини содир қилинишидан олдин текшириб чиқилиши лозим бўлган ва бу шахсни муносабат билдиришда охирги мархала сифатида ишлатиладиган такфирни монеъликларидан хисобланган нарса, таъвил бўлади. Мана бу мархалада хукмни содир қилмоқчи бўлган шахс комил ишончга эга бўлиши керак.
Шаръий таъвил қилиш ва шаръий ижтиход қилиш хам, хато қилиниши мумкин бўлган ўринлардан бири хисобланади, шу билан бирга у шахсни иймонига зарар етишига монеълик қилади ва мусулмон шахс ислом доирасидан чиқиб кетишига йўл қўймайди. Таъвил қилаётган кишининг хадафи аллохнинг шариатидаги қонунларга итоат қилишдир, аммо у қилган ижтиходида хатога дучор бўлади. Яъни таъвил қилувчининг асли мақсади аллохнинг шариатидаги қонунларга итоат қилиш,бўйсинишдан иборат бўлиб, у аслида аллохни буйруғига эргашмоқчи бўлади, аммо ижтиходда хато қилиб қўяди.
Шаръий хужжатларга нисбатан хато таъвил қилишлик, росулуллох саллаллоху алайхи васалламни асрларида содир бўлган, хатто тахлил ва тахрим хаддидаги таъвилларга бир неча ўринда ишора қилиб ўтдик, яна бир марта уларга ишора қилмоқчимиз. Аммо у пайтда росулуллох саллаллоху алайхи васалламни борликларига ва исломий хукуматни ва сахобаларни шўросини мавжудлигига қарамасдан, шахсни устида “набавий хужжат” иқома қилинмагунча ва шаръий каналлар орқали уни жохиллиги йўқотилмагунча ва ундан тавба қилиш талаб қилинмагунча, шахснинг қилган хатоси сабабли уни устида иртидод хукми ижро қилинмаган, агарчи Хотиб ибни Балтаъа розиаллоху анхуни воқеасида аввал у киши такфир қилинади, аммо кейинги қилинган текширувлар натижасида Хотиб розиаллоху анху хақидаги такфир хато бўлганлиги маълум бўлади, шу сабабли хам бу иш иртидод хукмини ижро қилинишигача етиб бормайди.
(давоми бор…….)