Душманларнинг навлари.
Инсонларни орасидаги мўъминларни душманлари уч дастага бўлинади:
1-Ошкор кофирларни ўзи муртадлардан ташқари 5 та аслий дастага тақсим бўлади,
الَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئِينَ وَالنَّصَارَىٰ وَالْمَجُوسَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا(حج/17)
Яхудийлар, собеинлар, насоро, мажус ва мушриклар.
2-Ички яширин кофирлар ё мунофиқлар эса, мусулмонларни ичидан ўзларига даста тузиб олишган ва ўзларини яширишган, уларни бу дунёда алданган мусулмонлардан ажратиб олишга бизларни имконимиз йўқ.
3-Бошқа мўъминлар билан баъзи далилларга кўра душманчилик қиладиган жиноятчи мўъминлар.
وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا ۖ (حجرات/9)
Энди мана бу душманчилик фақатгина рухий ё совуқ жанг кўринишида бўлиши ёки совуқ ва иссиқ жангни таркибидан ташкил топган бўлиши хам мумкин. Мисол тариқасида келтирилса, аллох таоло мархамат қилади:
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۚ (توبه/73)
Агар мана бу ерга диққат қилсангиз, ошкор кофирларга қарши жиход қилиш ички мунофиқларни муқобилидаги жиходдан муқаддам қўйилган, чунки кўпинча мунофиқларни тўдасини гўёки улар аслан йўқдек кўрмаганликга олинади. Мунофиқларга қарши жиход хам таблиғот, юмшоқ жанглар, уларни ушлаб турадиган омиллар ва ички томондан уларни мудирият қилиш орқали бажарилади, қуролли ва иссиқ жанг ишга солинмайди. Агар улар шаръий хадлар ижро қилинадиган ёки дорул исломдан чиқариб юбориладиган жиноятлар қиладиган бўлишса, бу вақтда уларни хукми секуляристларни хукмига ўхшаш бўлади.