شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.

شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن

(25- قیسم)

اِیندِی، اَگر هِیچ قَندَی شَک وَ گوُمانسِیز، اَنِیق اِیشانچ بِیلَن قُرآن وَ صَحِیح سُنَّت یوُلِی آرقَه لِی مَنَه بُو عَمَلنِینگ شَخصنِی اِرتِدادِیگه بائِث بوُلَه دِیگن آچِیق کُفر اِیکَه نِینِی اِثبات قِیلَه دِیگن بُولسَک، بُو حالَتدَه اوُچِینچِی مَرحَلَه گه یِیتِیب کِیلَه مِیز، بُو مُسُلمان شَخصنِی تَکفِیر قِیلِیشنِی شَرطلَرِینِی نَظَرگه آلِیش وَ تِیکشِیرِیشدِیر:

تَکفِیر قِیلِیشنِی اَوَّلگِی شَرطلَرِی سوُزنِی اَیتگن یا عَمَلنِی قِیلگن کِیشِیگه بارِیب تَقَه لَه دِی، مَنَه بُو شَخص قوُیِیدَگِیچَه بوُلِیشِی لازِم:

مُکَلَّف بوُلِیشِی کِیرَک: [1] یَعنِی کُفرنِی قِیلگن کِیشِی بالِیغ، عاقِیل،آزاد بوُلِیشِی، بالَه یا عَقلِی کَم، مَست بوُلمَسلِیگِی کِیرَک. چوُنکِی رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَرحَمَت قِیلَه دِیلَرکِی:

“رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلَاثَةٍ: عَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَحْتَلِمَ، وَعَنِ الْمَجْنُونِ حَتَّى يَعْقِلَ”. مَنَه بُو بِیرِینچِی شَرط، مُکَلَّف بوُلِیشِی یَعنِی تَکلِیف اوُنگه واجِب بوُلگن بُولِیشِی کِیرَک. مَثَلاً حوُددِی اوُقوُچِیلَرگه تَکلِیف بِیرِیلگنگه اوُحشَیدِی.

اِیککِینچِی شَرط، اَصلِیدَه مُهِم شَرط بوُلِیب شَخصنِی اوُستِیدَه نَبَوِی حُجَّتنِی اِقامَه قِیلِینِیشِی وَ شَخصنِی آگاهلِیکلَرِی، بِیلِیمِیگه باغلِیق بُولَه دِی. یَعنِی مَنَه بُو زَمِینَه دَگِی مُتَّحَم بُولگن شَخصگه “نَبَوِی حُجَّت” نِی اِقامَه قِیلِینِیشِی بارَه سِیدَگِی یِیتَرلِی، ضَرُورِی، اِیختِیاج بُولگن آگاهلِیکلَر یِیتگن بوُلِیشِی، اوُ اوُچُون اَنِیق،آشکار بوُلِیشِی کِیرَک. یَعنِی قُرآننِی سوُزِی بوُیِیچَه اوُنگه شُو دَرَجَه دَه آشکار بُولگن بوُلِیشِی لازِمکِی، اوُ فَرزَندلَرِینِی قَندَی تَنِیب آلسَه حَقنِی هَم حوُددِی شوُندَی تَشخِیص بِیرَه آلِیشِی لازِم:

“يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ”، قَیسِی رَوِیش بِیلَن فَرزَندلَرِینِی تَنِیب آلسَه، اَنَه اوُشَه رَوِیش بِیلَن حُکم هَم اوُنگه رَوشَن بوُلِیشِی وَ اوُنِی تَنِیب آلِیشِی لازِم، اوُزِینِی فَرزَندلَرِی بِیلَن باشقَه بالَه لَرنِی اوُرتَه سِینِی قَندَی فَرقلَی آلسَه، اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی مَنَه بُو حُکم بِیلَن باشقَه کُفر اَحکاملَرِینِی اوُرتَه سِینِی فَرقلَی آلِیشِی کِیرَک، مَنَه بوُندَی کُفر گوُناهِی بِیلَن مُتَّحَم بُولگن شَخص اوُنِی اوُستِیدَه ثابِت بوُلگن مَنَه بُو کُفرنِی اَلله نِی حُکملَرِینِی آرَه سِیدَن آسانلِیک بِیلَن تَشخِیص بِیرَه آلِیشِی کِیرَک، حوُددِی اوُزِینِی آتَه سِینِی باشقَه آتَه لَردَن تَشخِیص بِیرگه نِیگه اوُحشَش.

اِیندِی، مَنَه بُو حَق وَ اَلله نِی حُکمِی نَمازگه، رُوزَه گه، حَجگه وَ باشقَه نَرسَه لَرگه اوُحشَش عُمُوم اوُچُون آشکار وَ رَوشَن، اوُزِیگه خاص عُمُومِی بُولگن بُولسَه، اَمّا مَنَه بُو شَخص اِدَّعا قِیلِیب مِین بِیلمَس اِیدِیم، دِیسَه اوُنِی سوُزِینِی قَبوُل قِیلِینمَیدِی. بُو یِیردَگِی مُهِم بُولگن نَرسَه، مَنَه بُو حشق جَمِیعیَتدَگِی شَخصلَرگه رَوشَن بوُلگن وَ مَنَه بُو حُکمدَن بِیخَبَر بوُلگن هِیچ کِیم قالمَه گنلِیگِیدَه هَم شَک – شُبهَه قالمَه گن.

اَمّا بُو یِیردَه باشقَه اِیشلَر هَم بار بوُلِیب، بُو اِیشلَر بَعضِی بِیر آدَملَر اوُچُون آچِیق- رَوشَن بُولگن، لِیکِن بَعضِی کِیشِیلَر اوُچُون اِیسَه رَوشَن بوُلمَه گن بوُلِیشِی هَم موُمکِین، بُو شَخص مَنَه بُو اوُرِینلَرنِی بِیرِیدَه اوُنِی اِرتِداد جِنایَتِینِی خَطَرِیگه سالِیب قوُیگن اِیشلَرگه دوُچار بوُلگن بوُلسشه، مَنَه بُو اوُرِیندَه بُو شَخص اوُچُون حَق آشکار وَ اَنِیق بوُلگن اِیمَس، حُکم اوُنگه آشکار، آچِیق بُولمَه گن، شوُ سَبَبلِی مَنَه بُو جِنایَتدَن، اِرتِداد حُکمِینِی صادِر بُولِیشِیدَن آقلَه نَه دِی. اوُ اَیتگن سوُزلَر آلدِین کُفر اِیکَه نِی وَ مَنَه بوُندَی جِنایَت اِیکَه نِی آشکار بوُلمَه گن، شوُنِینگ اوُچُون هَم جِنایَتدَن،اِرتِداد حُکمِینِی صادِر قِیلِینِیشِیدَن آقلَه نَه دِی.

دِیمَک، بُو یِیردَگِی مِعیار بُویِیچَه شَخص اوُچُون مَنَه بُو حَق آلدِین آشکار وَ اَنِیق بُولگن بُولِیشِی لازِم، یَعنِی شَرِیعَتدَه آچِیق- آیدِین، آشکار بَیان قِیلِینگه نِی اِیمَس، یاکِی باشقَه لَر اوُچُون اَنِیق، آشکار بُولگن بوُلِیشِی مُهِم اِیمَس. اِیندِی دِیننِی قَیسِی بوُلِیمِیدَه بوُلِیشِی هَم مُهِم اِیمَس، بَلکِی مُهِمِی بُو تَنِیشلِیک، مَنَه بُو شَخص قِیلگن جِنایَت بوُیِیچَه بوُلِیشِی لازِم، اوُ عَقِیدَه حَقِیدَه بُولَه دِیمِی یا باشقَه اَحکاملَر حَقِیدَه بُولَه دِیمِی فَرقِی یُوق.

بُو یِیردَه اِیشارَه قِیلِینِیشِی لازِم بُولگن نوُقطَه شوُکِی، بِیزلَرنِی عَصرِیمِیزدَه بَعضِیلَرگه حُکم خَطا کوُرِینِیشدَه یِیتکَه نِی وَ حُکمنِی غَلَط، خَطا حالَتدَه توُشوُنِیب آلِیشگه نِینِی کوُپ کوُرِیلگن، باشقَه خَطا نَرسَه لَرنِی اوُلَرگه دِین وَ اِسلامنِی حَقِیقَتِی صِیفَتِیدَه کوُرسَه تِیشگن، اَگر مَنَه بُو شَخصلَرگه بوُنِی قَرَمَه – قَرشِیسِینِی اَیتسَنگِیز، اوُلَر سِیز اَیتگن قَرشِی نَرسَه نِی گوُمراهلِیک، کُفر دِیب بِیلِیشَه دِی؛ چوُنکِی اوُنگه تَعلِیم بِیرگن کِیشِیلَر مَنَه بوُنِی قَرشِیسِیدَگِی نَرسَه نِی گوُمراهلِیک وَ کُفر دِیب اوُرگه تِیشگن. بِیز جُودَه کوُپ رُوبَرُو بوُلَه دِیگن مَنَه بوُندَی اوُرِینلَردَه هَم، شَخص حَقِیقَت اوُنگه یِیتِیب بارمَه گن کِیشِیگه اوُحشَیدِی. دِققَت قِیلدِینگلَرمِی، مَنَه بوُندَی اوُرِینلَردَه شَخص حَق یِیتییب بارمَه گن وَ نَبَوِی حُجَّتنِی آشکار، اَنِیق تَنِیمَیدِیگن،ناآگاه کِیشِیگه اوُحشَیدِی. مَنَه بوُندَی آشکار صُورَتدَه حَق یِیتِیب کِیلمَه گن وَ حُکم اوُ اوُچُون آچِیق- آشکار بوُلمَه گن کِیشِی، اِرتِداد حُکمِینِی صادِر قِیلِینِیشِیدَن آقلَه نَه دِی.

(دوامی بار…….)

[1]-رواه أبوداود (رقم/4403)

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ