تعارفي درسونه/پنځم درس: شرعي دښمن پېژندنه (4)/په شرعي ادبياتو کې د مرتد پېژندنه او مرتدین او له مرتدین ډلو سره د چلند څرنګوالی(33)
شک نشته، لکه څرنګه چې ځینې مسلمانان د منافقینو په ناروغۍ اخته کېږي، او اسلام د همدې آلوده شویو مسلمانانو له امله منافقین د مسلمانانو له ډلې شمېرې.په همدې ډول، ځینې مسلمانان کېدای شي د ځینو عواملو له امله داسې وینا یا عمل ترسره کړي چې د کفارو ځانګړتیا وي؛ نو په دې حالت کې څه باید وشي؟ په همدې توګه، ځینې مسلمانان کېدای شي د ځینو سببونو له امله داسې خبرې یا عمل وکړي چې یوازې د کفارو ځانګړنه وي؛ نو په داسې حالت کې باید څه وشي؟
موږ پوهېږو چې هر مسلمان، کله چې د تکلیف سن ته ورسېږي او شرعي مکلف شي، باید خپل عقیدې په تدریجي ډول او د تحقیق له لارې زده کړي او پرمختګ وکړي. دا پرمختګ چې له ناپوهۍ څخه تر پوهاوي، او له جهالت څخه تر اسلام رسېږي، نه شي کېدای چې ارثي یا تقلیدي وي.
ځکه که چېرې دا عقیده ارثي وای، نو بیا به هېڅ حرکت او بدلون نه وای، او انسان به دا عقیده لکه د قد، د پوستکي رنګ او نورو نژادي ځانګړنو غوندې له مور په نس کې له ځان سره دنیا ته راوړي.
خو موږ ټول پوهېږو چې دا ډول نه ده. له همدې امله، د ډېرو علماوو په اند د ارتداد او بیرته ګرځېدو خبره یوازې د هغه چا په اړه مطرح کېږي چې مخکې حرکت کړی وي، اسلام یې په تحقیقي ډول منلی وي، نه دا چې په تقلیدي او ارثي بڼه مسلمان شوی وي.
ځکه موږ ټول پوهېږو چې ډېر مسلمانان خپل اسلام په ارثي او تقلیدي بڼه ترلاسه کړی، او ډېر ځله داسې څه ورته د اسلام په نامه ورزده شوي وي چې اصلاً اسلام نه دي.
دا خو یو داسې ګډوډ ترکیب دی، چې اسلام پکې له سلګونو خرافاتو سره مخلوط شوی دی. اوس نو پوښتنه دا ده: آیا باید دا ناروغان او بېوزله خلک ووژل شي؟ د مرګ حکم پرې صادر شي او تکفیر شی او کافر وګڼل شي؟ که نه، باید د درملنې لپاره روغتونونه، او د فقر او بېچارګۍ د له منځه وړلو لارې ولټول شي؟