شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(83- قیسم)
اَلبَتَّه رَسُول اَلله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم توُرلِی- هِیل اوُرِینلَردَه کِیلتِیرِیلگن وَ عُمُومِی حالَتدَگِی یَعنِی اِیرکَک وَ عَیالنِی اوُرتَه سِیدَه فَرقِی بوُلمَه گن باشقَه رِوایَتلَر هَم مَوجُود، مَثَلاً: «لاَ يَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِلاَّ بِإِحْدَى ثَلاَثٍ: كُفْرٌ بَعْدَ إِيمَانٍ، وَزِنًا بَعْدَ إِحْصَانٍ، وقَتْلُ نَفْسٍ بِغَيْرِ نَفْسٍ»، اوُچ حالَتدَه مُسُلماننِی قانِینِی توُکِیش حَلال بوُلَه دِی، بِیرِینچِیسِی مُسُلمان بوُلگندَن سوُنگ کافِر بوُلسَه، مُرتَد بوُلسَه؛ توُرمُوش قوُرگندَن سوُنگ زِنا قِیلسَه وَ ناحَقدَن بِیر جاننِی اوُلدِیرسَه قَصاص آلِینَه دِی.
عَیاللَرنِی اوُلدِیرمَسلِیککَه هَم رِوایَتلَر کِیلتِیرِیلگن، اوُلَر اَصلِی کافِرلَر بِیلَن بوُلگن جَنگلَرگه تِیگِیشلِی بوُلِیب، اوُنِی دَلِیلِی عَیاللَرنِی ضَعِیفلِیکلَرِی وَ جَنگدَه اِیشتِراک اِیتَه آلمَسلِیکلَرِی اِیدِی. مَنَه بوُ رِوایَت شوُندَی بِیر پَیتدَه صادِر بوُلَه دِیکِی، رَسُول اَلله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم جَنگدَه بِیر عَیالنِی اوُلدِیرِیلگه نِینِی کوُرِیب مَرحَمَت قِیلَه دِیلَر: “مَا كَانَتْ هَذِهِ لِتُقَاتِلَ”، [1] یَعنِی بُو عَیال جَنگچِی اِیمَسدِی،جَنگچِی بوُلمَه گن یاکِی جَنگنِی تَبلِیغِی بوُلِیمِیدَه اِیشتِراک اِیتمَه گن عَیالنِی اوُلدِیرمَسلِیک کِیرَک. یَعنِی جَنگدَه اِیشتِراک اِیتمَه گن قوُرال بِیلَن جَنگ قِیلمَه گن عَیالنِی اوُلدِیرمَسلِیک کِیرَک. مَا كَانَتْ هَذِهِ لِتُقَاتِلَ، رسول الله صلی الله علیه وسلم بُوندَی سوُزنِی اَیتِیشلَرِیگه سَبَب شوُ اِیدِیکِی، عَیال کِیشِینِی اوُلدِیرِیشدَن نَهِی قِیلِیشلَرِیگه سَبَب اوُنِی بُو جَنگدَه اِیشتِراک اِیتمَه گنلِیگِی بوُلگن.
حاضِرگِی دَوردَه اِیسَه سِکوُلار دَولَتلَرنِی لَشکَرِیدَه قوُراللَنگن سِکوُلار کافِر عَیاللَر مَوجُود، مَنَه بُو حالَت بُویِیچَه قَندَی حُکم چِیقَه رِیلَه دِی؟ اَمِیرِکَه نِی ، صِیهیُونِیستلَر رِجِیمِینِی، کَنَدَه نِی وَ اَکثَرِیَت دَولَتلَرنِی لَشکَرِیدَه عَیاللَر مَوجُود، بُو وَضِیعیَتدَه قَندَی مُناسَبَت بِیلدِیرِیلَه دِی؟ اوُلَر کوُردِستان سِکوُلار مُرتَدلَرِینیی آرَه سِیدَه هَم مَوجُود کوُرِیب توُرِیبمِیز- کُو، حاضِر اوُلَرنِی حُکمِی نِیمَه بوُلَه دِی؟ اوُلَر مُسُلمانلَرگه قَرشِی تَبلِیغاتلَردَه هَم اِیشتِراک اِیتِیشَه دِی، بُو حَقِیدَه نِیمَه دِیسَه بوُلَه دِی؟ اوُلَرنِی اِیرکَکلَر بِیلَن فَرقلَرِی نِیمَه دَه؟ هِیچ نَرسَه دَه فَرقِی یُوق، اوُلَرنِی حُکمِی هَم مَنَه شُو اِیرکَکلَر بِیلَن بِیر هِیل بُولَه دِی.
عَیاللَر هَم اِیرکَکلَردِیک جَنگدَه اِیشتِراک اِیتِیشَه دِی وَ قوُللَرِیگه اَسلَحَه آلِیشگن،رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اَیتگنلَرِیدِیک اِیمَسدَه: مَا كَانَتْ هَذِهِ لِتُقَاتِلَ، مَثَلاً اوُزِینِی اوُیِیدَه اوُتِیرگن وَ جَنگگه عَلاقَه سِی بوُلمَه گن کافِر عَیاللَر؛ توُغرِیمِی،اوُلَر اوُلدِیرِیلمَسلِیگِی کِیرَک؛ اَمّا اَکثَر سِکوُلار دَولَتلَردَه قوُللَرِیگه اَسلَحَه آلگن وَ روُحِی جَنگلَر بوُلِیمِیدَه اِیشتِراک اِیتَه یاتگن عَیاللَرنِی حُکمِی نِیمَه بوُلَه دِی؟ اوُلَرنِی حُکمِی رَسُول اَلله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَککَه فَتحِیدَه مَرحَمَت قِیلگن کَنِیزلَرگه اوُحشَش بوُلَه دِی: اَگر اوُلَر کَعبَه نِی پَردَه سِیگه آسِیلِیب آلگن بوُلسَه لَر هَم اوُلَرنِی اوُلدِیرِینگلَر. دِیمَک، بوُگوُنگِی کوُندَه مُسُلمانلَرگه قَرشِی جَنگلَرنِی رُوحِی وَ حَربِی بوُلِیمِیدَه اِیشتِراک اِیتَه یاتگن عَیاللَرنِی اِیرکَکلَردَن فَرقِی یُوق.
اِرتِداد هم حُدوُدلَر جُملَه سِیدَن بوُلگن جِنایَت بُولِیب، بَرچَه جِنایَتلَرگه، حُدوُدلَرگه اوُحشَیدِی،بَلکِی اوُ باشقَه جِنایَتلَردَن کوُرَه بَتتَرراقدِیر. اِیرکَک وَ عَیالنِی، اوُغرِینِی، قاتِیلنِی، مَست قِیلوُچِی اِیچِیملِیکلَر اِیچُووچِیلَرنِی،زِناکارنِی وَ باشقَه نِی اوُرتَه سِیدَه فَرق بوُلمَه گندَن سُونگ مَنَه بُو اوُرِیندَه هَم فَرق بوُلمَیدِی. اِرتِداد جِنایَتِی مَنَه بوُلَردَن کوُرَه بَتتَرراق حِسابلَه نَه دِی.
اِمامِی شافِیعِی مُخالِفلَرنِی رَعیِیگه مُخالِفَت قِیلِیش وَ مُرتَد عَیال کِیشِی هَم اِیرکَک کِیشِیدِیک اوُلدِیرِیلِیشِینِی اِثباتِی بُویِیچَه، اِیککِی شُبهَه گه اِیشارَه قِیلَه دِی یَعنِی مَنَه بُو اِیککِی شُبهَه گه جَواب طَرِیقَه سِیدَه اوُزِینِی رَعیِینِی بَیان قِیلَه دِی. بِیرِینچِی شُبهَه گه اِبنِ عَبّاس رَضِیَ الله عَنهُ دَن کِیلتِیرِیلگن رِوایَتنِی کِیلتِیرِیب اَیتَه دِی: «لاتقتل النساء اذا هن ارتددن عن الاسلام ولکن یحبس و یدعین الی الاسلام و یجبرن علیه» [2] عَیاللَر اَگر اِسلامدَن قَیتِیب کِیتِیشسَه، اوُلدِیرِیلمَیدِی، بَلکِی زِندانگه تَشلَه نَه دِی، اِسلامگه دَعوَت قِیلِینِیب اوُنگ مَجبُور قِیلِینَه دِی. اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله مَنَه بُو رِوایَتگه شوُندَی جَواب بِیرِیب مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی: مُرتَد عَیالنِی اوُلدِیرِیلمَیدِی، دِیگن نَظَرنِی طَرَفدارِی بوُلگن کِیشِیلَر بُو رِوایَتنِی مِینِی حُضُورِیمدَه قِرائَت قِیلِیشدِی وَ مِین مَنَه بوُ مَجلِیسدَه حاضِر بوُلگن آگاه کِیشِیلَر گوُرُوهِیدَن بُو حَدِیث حَقِیدَه سَوال قِیلِیب سُورَه دِیم، اوُلَرنِی هَمَّه سِی مَنَه بُو رِوایَت صَحِیح اِیمَس وَ اوُنگه اِعتِماد قِیلِیب بوُلمَیدِی، دِییِیشدِی.
اِیککِینچِی شُبهَه قِیاسدِیر. مُرتَد عَیاللَر اوُلدِیرِیلمَیدِی، دِییَه یاتگن کِیشِیلَر، اوُلَرنِی اَهلِی حَرب بوُلگن کافِر عَیاللَرگه مُقایَسَه قِیلگنلَر، زِیرا پَیغَمبَر صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اَهلِی حِربنِی عَیاللَرِینِی اوُلدِیرِیشدَن نَهِی قِیلگنلَر. اِسلامدَه هِیچ قَندَی اوُتمِیشگه اِیگه بوُلمَه گن عَیاللَرنِی اوُلدِیرِیشدَن نَهِی قِیلِینگندَن سُونگ، اِسلامدَه اوُتمِیشگه اِیگه بوُلگن مُرتَد عَیاللَرنِی اوُلدِیرِیش اَوَّلگِی یوُلگه کوُرَه موُمکِین بوُلمَیدِی، مَنَه بوُ قِیاسنِی نامِی اُولَه وِیَت قِیاسِی دِییِیلَه دِی. اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله مَنَه بُو شُبهَه گه شوُندَی جَواب بِیرَه دِی: اَگر مَنَه بوُ قِیاسگه اِستِناد قِیلِیب بوُلگندَه، بُو قَرِی کِیشِیلَرگه، پوُلگه ساتِیلگنلَرگه، راهِبلَرگه هَم شامِل بوُلِیشِی کِیرَک اِیدِی. بوُندَن تَشقَرِی اَگر بِیزنِی دَلِیلِیمِیز “قِیاس” بُولَه دِیگن بُولسَه، دِیمَک مُرتَد عَیالنِی زِندانگه تَشلَشگه دَلِیل بوُلالمَیدِی، زِیرا جَنگچِی عَیال زِندانگه تَشلَنمَیدِی، بَلکِی قوُل قِیلِیب آلِینَه دِی. دِیمَک، مَنَه بُو حُجَّتگه اَساساً، «مَنْ بَدَّڵ دِینَهُ فَاقْتُلُوهُ». بُو یِیردَه عَیال کِیشِی بِیلَن اِیرکَک کِیشِینِی اوُرتَه سِیدَه فَرق قوُیِیلمَیدِی. [3] اِمامِی شافِیعِی مَنَه بوُ شِیوَه بِیلَن اِیککِی شُبهَه گه جَواب بِیرَه دِی.
(دوامی بار……)
[1]– صححه الألباني في صحيح أبي داود (ح2669)
[2] جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج 5، ص 426. (الشافعیه و المالکیه و الحنابله قالوا ان المرأة المرتدة حکمها حکم المرتد من الرجال فیجب ان یستتاب قبل قتلها ثلاثه ایام و یعرض علیها الاسلام لان دمها کان محترماً بالاسلام و ربما عرضت لها شبهه من فاسق فیسعی فی ازالتها).
[3]– شافعی، ابی عبدالله محمد ادریس، الام، ج 6، ص 181