شیخ ابو حمزه مهاجر هورامی : مقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شیخ ابو حمزه مهاجر هورامی حفظه الله نی ااودیا تسمه سیدن یازیب الینگن
(142- قیسم)
یَعنِی اَگر اَلله نِی ذاتِیگه وَ رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمگه، قُرآنگه یا اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه نِسبَتاً طَعنَه قِیلِیش، اَرزِیمَه گن نَرسَه دِیب سَنَش، حَقارَت قِیلِیش یا هَر قَندَی شِیوَه بِیلَن حُرمَتسِیزلِیک قِیلِیش، بِیرار بِیر شَخص یا اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بوُلگن فِرقَه لَردَن بوُلگن بِیر حِزب تامانِیدَن صادِر قِیلِینسَه، بُو نَرسَه بوُتوُن دُنیادَگِی اَهلِی سُنَّتنِی هَمَّه سِینِی مُرتَد بوُلِیشِیگه بائِث بوُلَه آلمَیدِی، آچِیق- آیدِین کوُرِینِیب توُرگه نِیدِیک مَنَه بُو اوُرِین جَهاندَگِی هَمَّه شِیعَه لَرگه هَم شامِل بُولمَیدِی. یَعنِی اَگر بِیر کِیشِی بُو اِیشنِی قِیلَه دِیگن بوُلسَه، بُو اِیش هَمَّه گه شامِل بوُلمَیدِی. چوُنکِی عُمُوماً آلگندَه شِیعَه لَرنِی هَمَّه سِی هِیچ قَچان بِیر فِرقَه یا طائِفَه بُولگن اِیمَس وَ حاضِردَه هَم هَر قَندَی ساغلام اِنسان اوُلَر مَثَلاً شافِیعِیلَرگه یا حَنَفِیلَرگه یا مالِکِیلَرگه یا باشقَه اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بوُلگن فِرقَه لَرگه حَتَّی خَوارِجلَرگه، ظاهِرِیلَرگه، مُؤتَزِیلَه گه اوُحشَش یَگانَه فِقه کِتابِیگه وَ رِسالَه سِیگه اِیگه وَ اوُلَرنِی هَمَّه سِی اوُنگه اِیرگه شِیشَه دِی، دِییَه آلمَیدِی، یوُق بوُندَی اِیمَس. حَتّی اوُلَر اوُلِیب کِیتگن بِیر مُجتَهِد بِیلَن هَم اِیشلَرِی یوُق وَ اوُنِی فَتوالَرِیگه کوُرَه عَمَل قِیلِیشمَیدِی. اِعتِبار بِیرِینگلَر، دِیمَک، سِین اوُتِیب کِیتگن کِیشِینِی فَتواسِیگه کوُرَه مَنَه بوُ مَذهَبدَگِی تِیرِیک اِنساننِی مُحاکَمَه قِیلَه آلمَیسَن. مَنَه بُو، بُو مَذهَب حَقِیدَه تُوشُونِیب یِیتِیش کِیرَک بُولگن نِهایَتدَه مُهِم نوُقطَه حِسابلَه نَه دِی. بوُلِیب هَم بِیر شافِیعِینِی یا حَنَفِینِی یا مالِکِینِی یا حَنبَلِینِی مَنَه بُو مَذهَبنِی باشِیدَگِی عالِملَرنِی، بوُیوُک کِیشِیلَرنِی فَتواسِیگه کوُرَه مُحاکَمَه قِیلَه آلَه سَن، نِیمَه اوُچُون؟ چوُنکِی بُو فِرقَه لَر حاضِردَه هَم مَنَه بُو فَقِیه کِیشِیلَرنِی فِقهِیگه تَقلِید قِیلِیشَه دِی، اَمّا شِیعَه لَر بوُندَی اِیمَس، اوُلَر فَقَط تِیرِیک کِیشِیلَرگه تَقلِید قِیلِیشَه دِی،حَتَّی تِیرِیک کِیشِیلَر هَم مُتَّفِقٌ قَول اِیمَسلَر،بَلکِی اوُلَر تُورلِی- هِیل کوُز- قَرَشگه اِیگه هِیلمَه – هِیل فِرقَه لَردَن تَشکِیل تاپِیشگن. بُو نَرسَه نِی هَمَّه مِیز کوُرِیب توُرِیبمِیزمِی؟ حَتَّی بِیر هِیل کوُز- قَرَشنِی اوُزِیدَه هَم بِیر نِیچَه مَرجَع تَقلِید تاپِیلَه دِی.
بِیر تَصَوُّر قِیلِیب کوُرِینگلَر، بَرقَعِی رَحِمَهُ الله وَ اَلله حِفظ قِیلسِین طَباطَبایِینِی طَرَفدارلَرِینِی اوُزِی بِیر نِیچَه گوُروُهگه بوُلِینِیشَه دِی وَ حاضِردَه هَم آیَتُ الله خامِنَه ایِ نِی طَرَفدارلَرِی جوُدَه کَتتَه طائِفَه نِی تَشکِیل قِیلَه دِی، صادِق شِیرازِینِی طَرَفدارلَرِینِی اوُزِی هَم اَلاهِیدَه یوُلدَن یوُرِیشَه دِی،شوُنگه اوُحشَش لِیوَندَگِی،یِیوراپَه دَگِی،اِیراندَگِی وَ باشقَه توُرلِی- هِیل مِنطَقَه لَردَگِی باشقَه توُرلِی- توُمَن گوُرُوهلَرنِی نامِینِی کِیلتِیرسَه بوُلَه دِی.
مَنَه بُو تِیکشِیرُولَرنِی نَتِیجَه سِیدَه قوُلگه کِیرِیتَه دِیگن بِیرِینچِی نَتِیجَه شُوکِی، اوُلَرنِی هَمَّه سِی بِیر هِیل اِیمَس وَ اوُلَرنِی اوُستِیدَه هَرگِیز یَگانَه حُکمنِی صادِر قِیلِیب بوُلمَیدِی. بُو حَقِیقَتدوُر. بوُتوُن جَهان شِیعَه لَرِینِینگ اوُرتَه سِیدَه جِنایَتچِی اِنسانلَر قَنچَه مِقداردَه تاپِیلسَه، بوُنِی جَمِیعیَتگه نِسبَتاً اَیتیَپمَن، مَنَه بُوندَن کوُپراغِینِی اَهلِی سُنَّتنِی آرَه سِیدَن تاپسَه بوُلَه دِی. دِیمَک، مَنَه بُو اَندَک،آزگِینَه اِنسانلَرنِی بارلِیگِی سَبَبلِی اَهلِی سُنَّتنِی هَمَّه سِینِی یا بوُتوُن جَهان شِیعَه لَرِینِی هَمَّه سِینِی جِنایَتچِی،مُرتَد دِیب بوُلمَیدِی.
اوُزِیمِیزنِی مَحَلَّه مِیزدَه، قِیشلاغِیمِیزدَه وَ شَهرِیمِیزدَه اَنَه اوُشَنچَه هِیلمَه – هِیل فِکرلَر،اِیختِلافلَر مَوجُود بُولِیب توُرِیب، اَهالِینِی هَمَّه سِینِی بِیر حُکمگه شامِل قِیلِیشِیمِیز بِیزنِی اوُزِیمِیز اوُچُون هَم اِمکانِی یوُق نَرسَه؛ اِیندِی بِیر دَولَتنِینگ یا بِیر دِینگه اِیرگه شُوچِیلَرنِینگ یاکِی بوُتوُن دُنیا بُویِیچَه بِیر مَذهَبنِینگ اوُستِیدَه حُکم بِیرِیش حَقِیدَه گه پِیرمَه سَه هَم بوُلَه دِی. یَککَه شَخصنِی اوُستِیدَه حُکم چِیقَه رِیش بِیلَن بِیر مِنطَقَه نِی اوُستِیدَه حُکم چِیقَه رِیشنِی اوُرتَه سِیدَه کَتتَه فَرق بار. سِیز دارُ الاِسلام دِییَه آلَه سِیز، اَمّا مَنَه بُو دارُ الاِسلامدَه هَمَّه مُسُلمان بوُلمَسلِیگِی موُمکِین، اوُ یِیردَه اَهلِی زِمَّه هَم مَوجُود بوُلِیشِی موُمکِین، یاکِی بوُلمَه سَم فَلان جای دارُ الکُفر بوُلَه دِی وَ مِنطَقَه دَگِی اَکثَرِیَتگه قَرَب حُکم چِیقَه رِیلَه دِی، اَمّا اوُلَرنِی آرَه سِیدَه مُسُلمانلَر هَم بوُلِیشِی موُمکِین،بِیز مَنَه بُو مُسُلمانلَرنِی بارلِیگِی حَقِیدَه خَبَر تاپگه نِیمِیزدَن وَ اَنِیق تِیکشِیرِیب چِیققَه نِیمِیزدَن سوُنگ، اوُلَرنِی مُسُلمانلَرنِی حُکمِیگه شامِل قِیلَه مِیز.
حوُپ،اِرتِدادگه دُوچار بُولگنلَر حَقِیدَه یاکِی باشقَه چَراق قِیلِیب اَیتگندَه بوُندَی کَتتَه جِنایَتنِی قِیلگنلَرنِی اوُستِیدَه،آلدِین اَیتِیب اوُتگه نِیمِیزدِیک توُرت فِیلتِیرنِی – حاضِر یَنَه قَیتَه دَن سَوال بِیرگن دوُستلَر اوُچُون یَنَه قَیتَه دَن بَیان قِیلَه مِیز – شَرطلَرنِی مَثَلاً تَکفِیر شَرطِینِی فاعِلنِی، فِعلنِی وَ فِعلنِی اِثباتِینِی یا سوُزِینِی اوُستِیدَه بار یا یوُقلِیگِینِی کوُرِیب چِیقِیشِیمِیز کِیرَک؟ چوُنکِی مُسُلماننِی اوُستِیدَه بُو حُکمنِی چِیقَه رِیش بوُیِیچَه اوُچِینچِی قَدَم شُوکِی، اوُندَه بوُندَی حُکمنِی شَرطلَرِی مَوجُودلِیگِی کوُرِیلَه دِی یاکِی بُولمَه سَم شَخصدَه مَنَه بوُ اوُرِینلَرنِی بِیرِی مَوجُود بوُلمَیدِیگن بوُلسَه، هِیچ کِیم اوُنِی جِنایَتچِی دِییَه آلمَیدِی،بَلکِی اَیتِیلگن سوُزلَر یا حُکملَر توُحمَت وَ یالغان حَددِیدَه قالِیب کِیتَه دِی.
بوُندَی جِنایَتلَرنِی قِیلگن شَخصلَر بارَه سِیدَه یَنَه شُو نَرسَه گه اِعتِبار بِیرِیش کِیرَککِی، شَرطلَرگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه حُکم بِیرِیش بوُیِیچَه مانِعلِیکلَر هَم مَوجُودمِی یا یوُقمِی؟ دوُستلَر دِققَت بِیلَن اِعتِبار بِیرِینگلَر،مَنَه بُو اِمتِیازلَر مُسُلمانلَرگه تِیگِیشلِی، کافِرلَرنِیکِی اِیمَس، یَنَه قَیتَه رِیب اَیتَه مَن بوُ اِمتِیازلَر کافِرلَرنِیکِی اِیمَس، بَلکِی مُسُلمانلَرگه تِیگِیشلِی؛ حَتَّی، اَلله تَعالَی مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَرگه شوُندَی اِمتِیازلَرنِی بِیرگنکِی، مَنَه بُولَرنِی آشکار کافِرلَرگه بِیرگن اِیمَس. بِیز مَنَه بوُ نَرسَه لَردَن خَبَرِیمِیز یوُقمِی؟ اوُتگن دَرسلَردَه هَم بوُنگه اِیشارَه قِیلِیب اوُتدِیک، مُنافِقلَر اَنَه اوُشَنچَه آشکار کُفرلَرنِی قِیلِیشگه نِیگه قَرَمَسدَن بِیرگِینَه یالغان عُذر سوُرَش بِیلَن اوُلَرنِی کِیچِیرِیلَه دِی وَ اوُلَر اَنَه اوُشَنچَه رُوحِی جَنگلَرنِی قِیلِیشلَرِیگه وَ یالغان،مِیش- مِیشلَرنِی تَرقَه تِیشلَرِیگه قَرَمَسدَن اوُلَرنِی کِیچِیرِیلگن، اَمّا مَنَه شوُ کِیچِیرِیم آشکار کافِرلَرنِی اوُستِیدَه هَم اِیشلَیدِیمِی؟ اَلبَتَّه، اِیشلَه مَه گن وَ اِیشلَه مَیدِی هَم.
اِیندِی،کِیلِینگلَر اَبُو بَصِیر اَوَّل اوُلَرنِی مُسُلمان دِیب سَنَگن سوُنگرَه اِیسَه مُرتَد دِیب حِسابلَه گن وَ باشقَه لَر هَم بُو فَتوانِی اِجرا وَ عَمَل قِیلِیش مَرحَلَه سِیگه یِیتکَزگن شِیعَه لَرنِی اوُستِیدَه مَنَه شُو مانِعلِیکلَرنِی، شَرطلَرنِی تَطبِیق قِیلَیلِیک:
-1موانع در فاعل
– بالِیغ بوُلمَه گنلِیک، سِیزنِی نَظَرِینگِیز بُویِیچَه شِیعَه لَرنِی آرَه سِیدَه بالِیغ بُولمَه گن کِیشِی مَوجُودمِی وَ بالِیغ بُولمَه گنلَر فَقَط اَهلِی سُنَّتنِی اوُرتَه سِیدَه تاپِیلَه دِیمِی؟ اوُلَرنِی هَمَّه سِی تَکلِیف اَهلِی بوُلِیب آرَه لَرِیدَه بالِیغ بوُلمَه گنلَر مَوجُود اِیمَسمِی؟
– عَقلسِیز، جِیننِی بوُلِیشلِیک، یَعنِی شِیعَه لَرنِی آرَه سِیدَه جِیننِیلَر، مَست بوُلگنلَر تاپِیلمَیدِیمِی؟ فَقَط اَهلِی سُنَّتنِی اوُرتَه سِیدَه بوُندَی عُذر کِیلتِیرِیلَه دِیگن اِنسانلَر تاپِیلَه دِیمِی؟
– قَصد قِیلمَه گن حالَتدَه اوُنوُتِیشلِیک، اوُنوُتِیب قوُیَه دِیگن وَ قَصد قِیلمَه گن حالدَه اِیشلَرنِی قِیلَه دِیگن هِیچ قَندَی شِیعَه تاپِیلمَیدِیمِی؟ فَقَط اَهلِی سُنَّتنِی آرَه سِیدَه بوُندَی اِیشلَرنِی قِیلَه دِیگن کِیشِیلَر تاپِیلَه دِی خالاصمِی؟ یَعنِی اوُنوُتِیب قوُیَه دِیگن کِیشِیلَر فَقَط اَهلِی سُنَّتنِی اوُرتَه سِیدَه مَوجُودمِی؟
اِیندِی،سَماوِیَه عامِللَرِی وَ اِرادَه سِیز قِیلِینَه دِیگن بُو اوُچ اوُرِیننِی کوُرِیب چِیقدِیک، بوُندَن تَشقَرِی فاعِلدَگِی مَکتَسَبَه عَوارِیضلَرِی یَعنِی اِنسان اوُنِی کَسب قِیلِیشدَه بِیر نَوع اِیختِیارگه اِیگه بوُلگن نَرسَه لَر نِیمَه بوُلَه دِی؟ بَعضِی اوُرِینلَردَه عُمُوم شِیعَه لَر بِیلَن سُنِّیلَرنِی اوُرتَه سِیدَه فَرق بارمِی یا یوُقمِی؟
- خَطا،سِیزنِی نَظَرِینگِیز بُویِیچَه خَطاگه دوُچار بوُلَه دِیگن هِیچ قَندَی شِیعَه تاپِیلمَیدِیمِی وَ خَطاکار اِنسانلَر فَقَط اَهلِی سُنَّتنِی آرَه سِیدَه تاپِیلَه دِیمِی؟
- تَعوِیل، تَعوِیل حَقِیدَه بِیرگن تَعرِیفِیمِیزگه کوُرَه، شَخص قُرآن وَ سُنَّتدَه شُبهَه گه چَنگ سالَه دِی یاکِی ناتوُغرِی تَفسِیر وَ تَعوِیلگه قوُل اوُرَه دِی،اَگر اَهلِی سُنَّت بوُلگن مُسُلمان اوُزِینِی اوُرنِیدَن تَشقَرِیدَه حُکم چِیقَرسَه یاکِی شُبهَه،ناتوُغرِی فِکر سَبَبلِی حُکمنِی تِیسکَه رِیسِینِی توُشوُنِیب قالگن بوُلسَه، وَ اوُنِی اوُستِیدَه اِقامَه یِی حُجَّت قِیلِینمَه گن بوُلسَه، اوُنگه عُذر کِیلتِیرسَه بوُلَه دِی، اَمّا بِیر شِیعَه گه نِسبَتاً بوُندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش موُمکِین اِیمَس، شوُ اِیش توُغرِی بوُلَه دِیمِی؟ سُنِّی اوُچُون تَعوِیل تَکفِیر بوُلِیشِیگه مانِع بوُلَه آلَه دِی، اَمّا شِیعَه اوُچُون بُولمَیدِیمِی؟ بوُلِیب هَم بِیزلَر شِیعَه لَرنِی مُسُلمان دِیب سَنَب اوُتدِیک.
- جاهِللِیک، اَگر سُنِّی بُولگن شَخص اوُزِیدَگِی جاهِللِیکنِی بَرطَرَف قِیلَه آلمَه گن بوُلسَه وَ بُو اوُنِینگ جِنایَتچِی دِیب حُکم بِیرِیلِیشِیگه مانِعلِیک قِیلَه دِیگن بوُلسَه، نِیمَه اوُچُون بُو نَرسَه شِیعَه لَرنِی اوُستِیدَه هَم اِیشلَه تِیلمَیدِی؟ بُو شِیعَه لَرنِی سِینِی اوُزِینگ مُسُلمان دِیب حِسابلَه دِینگکوُ؟ اَگر جاهِللِیک وَ جَهالَت مَنَه بوُندَی شَکلدَه بوُلَه دِیگن بوُلسَه بَعضِیلَر اوُچُون مُومکِین وَ بَعضِیلَر اوُچُون موُمکِین بوُلمَیدِیمِی؟ بَعضِیلَر اوُچُون بُو موُمکِین بوُلَه دِی، اَمّا بَعضِیلَر اوُچُون کِیچِیرِیب بوُلمَیدِیگن جِنایَت حِسابلَه نَه دِیمِی؟
- اِکراه،…… اِیککِی مُسُلمان بِیر هِیل شَرائِطگه توُشِیب قالگن بوُلسَه وَ تَحدِید سَبَبلِی جِنایَت قِیلِیشگه مَجبُور بوُلگن بوُلسَه، اَمّا حُکم چِیقَه رِیلگن پَیتدَه اوُلَرنِی بِیرِینِی جِنایَتچِی دِیب اِیککِینچِیسِینِی اِیسَه بِی گوُناه، دِیب اِعلان قِیلِیشنِی تَصَوُّر قِیلِیب بُولَه دِیمِی؟ یَعنِی سُنِّینِی بِی گوُناه دِیب اَمّا شِیعَه مَذهَبِیدَگِی کِیشِینِی گوُناهکار دِییَه آلَه مِیزمِی؟
دِققَت بِیلَن فِکرلَنگلَر. اوُزِینگِیز مُرتَد دِیدِینگِیز،مُرتَد یَعنِی آلدِین مُسُلمان بوُلگن کِیشِیدوُر. بِیزلَرنِی دَولَه دَگِی بِرادَرلَرِیمِیزنِی اَیتِیشِیچَه، اوُلَر اِسلامگه مُنتَسِب بوُلگنلَردوُر، سِیزلَر اِیسَه بِیزلَرنِی هَمَّه مِیزنِی دُشمَنِیمِیز بوُلَه سِیز. اَبُو بَصِیر وَ اوُنگه اوُحشَه گنلَر اِرتِداد حُکمِینِی بِیرِیش آرقَه لِی اوُلَرنِینگ آلدِین مُسُلمان بوُلگنلِیکلَرِینِی اَیتِیشدِی. دِیمَک، سِین بِیر مُسُلمان حَقِیدَه صُحبَتلَشیَپسَن. شوُندَی بوُلگچ اوُنِی اوُستِیدَه توُرتتَه لِیک اوُرِینلَرنِی رِعایَه قِیلِیشِینگ وَ اوُنِی فِیلتِیرلَردَن اوُتکَه زِیشِینگ کِیرَک.
(دوامی بار…….)