مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری. (18)
بسم الله والحمد الله.
اما بعد: السلام علیکم و رحمة الله و برکته.
سوال (1)
سیز اوزینگیزنی مطلبلرینگیزده شیخ اللسلام ابن تیمیه رحمه الله نینگ مشرکلر بیلن اهلی کتابنینگ آره سیده گی فرقه لر حقیده گی نقل قیلینگن سوزلرنی کیلتیرگنسیز. او کیشیدن منه شو مشرکلر و اهلی کتابنینگ اهلی سُنّتنی تَورَت مَذهبیگه قرشی رَوافضلرنینگ هَمکارلیک قیلیشلری باره سیده هم بیرار نَرسه بیله سیزمی؟
صُحبتیمیزنی اوّلیده شونی ایتیب اوتیش لازم بوله دیکی، جَعفریلرگه هم حَنَفی، شافعی و باشقه مذهبلرگه اوخشش نَظر بیلن قرَش کیرَک، مَنه بو مَذهَبلر اوزینی اورنیده بیر-بیری بیلن اجتهادی اخطلافلرگه ایگه دیر. شیعه لرنینگ اوزلرنی باشقه لردن اجرَتیشگه قصد قیلیشلری بو اولرنینگ اوزلرنی مُعماسیدیر و اولر جوده کتّه حطا گه یول قوییشیَپتی. بو حودّءِنکه حَنَفی یا شافعیلر اوزلرنی باشقه مَذهبلردَن اجرَتیب آلیاتگنگه اوخشیدی.
تُورت مَذهَب اباره سی و اهلی سُنّت دیب تنیلگن مذهبلرنی فقطگینه تُورت مذهبگه چیگه ره لب قوییش خَیرُ القورونده گی اماملرگه عَلاقه سی یوق. اگر خَیرُ القورونگه و اوندَن کیینگی بیر نیچه عَصرگه هم نَظر تشلنسه، تُورت مَذهَب باره سیده بیرار نَرسه اَصلا تاپیلمیدی. اهلی سُنّت دیب تنیلگن مذهبلرنی تُورت مذهبگه چیگه رَلب قوییش شاه لر تامانیدن اوزیگه حاص دلیلّرگه اساسا قیلینگن ایشدیر. بوگونگی کونده اگر دیقّت بیلن قریدیگن بولسک جَعفریلرنی جَمیعَتی حَنبلیلرگه قرگنده انچه کوپراق و تَحمینا مالیکیلر بیلن بیر صَطحده جایلشیشگن. بو یرده اینگ یَحشی چاره برچه فرقه لر و اسلامی مذهبلر بوییچه اولیل امر شوراسینی تَشکیل قیلیشدیر، اگر اوزلرینی اسلام و مسلمانلر دایره ده دیب حِساب قیلیشدیگن بولیشسه، باشقه لرنی کورمگنلیک گه آلیشمیدی و باشقه اسلامی مذهبلرنی حَذف قیلیب تشلشمیدی.
حاضرده جعفریلرنی آره سیده هم حَنَفیلر و مالیکیلر و شافیعیلر و یاشقه مذهبلرگه اوحشش قطعا اَدَشگن کیمسه لر تاپیلدی. اگر اولر اوزلرنی شافیعی یا حَنَفی یا جَعفری و باشقه لر دیب حسابلشگن تَقدیرده هم اوزینی اورنیده باشقه مذهبلرنی هم تَن آلیشی کیرَک.
Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги, ахли таъвилни ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари. (18)
Бисмиллах валхамдулиллах.
Аммо баъад: ассаламу алайкум ва рохматуллохи ва барокатух.
Саволлар. (1)
1.Сиз ўзингизни матлабларингизда шайхул ислом ибни Таймия рохимахуллохнинг мушриклар билан ахли китобнинг орасидаги фирқалар хақидаги нақл қилинган сўзларни келтиргансиз. У кишидан мана шу мушриклар ва ахли китобнинг ахли суннатни тўрт мазхабига қарши равофизларнинг хамкорлик қилишлари борасида хам бирор нарса биласизми?
Сухбатимизни аввалида шуни айтиб ўтиш лозим бўладики, жаъфарийларга хам ханафий, шофеъий ва бошқа мазхабларга ўхшаш назар билан қараш керак, мана бу мазхаблар ўзини ўрнида бир-бири билан ижтиходий ихтилофларга эгадир. Шиъаларнинг ўзларини бошқалардан ажратишга қасд қилишлари бу уларнинг ўзларини муаммосидир ва улар жуда катта хатога йўл қўйишяпти . бу худдиинки ханафий ё шофеъийлар ўзларини бошқа мазхаблардан ажратиб олаётганга ўхшайди.
شما در مطالب خود از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد فرق بین مشرکین با اهل کتاب نقل قول کردید. آیا از او در مورد روافض که با همین مشرکین و اهل کتاب بر علیه 4مذهب اهل سنت همکاری می کنند چیزی می دانید؟
در همین ابتدا لازم است که به جعفری ها مثل سایر مذاهب حنفی و شافعی وغیره همچون مذهبی در کنار سایر مذاهب نگاه کرد که تمام این مذاهب در مواردی با همدیگر اختلافات اجتهادی دارند. اینکه شیعیان قصد داشته باشند خودشان را از دیگران جدا کنند مشکل خودشان است و دارند اشتباه بزرگی می کنند مثل این است که حنفی ها یا شافعی ها بخواهند خودشان را از سایر مذاهب جدا کنند.
عبارت 4 مذهب و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت در 4 مذهب ربطی به ائمه ی خیرالقرون ندارد و اصلاً ما در میان خیرالقرون و حتی چند قرن بعدی هم چیزی به نام 4 مذهب نداریم و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت به 4 مذهب توسط شاهان آنهم به دلایلی خاص صورت گرفته است، امروزه اگر به دقت نگاه کنیم جمعیت جعفری ها از حنبلی ها بیشتر است و تقریباً با مالکی ها نیز در یک سطح هستند. بهترین گزینه تشکیل شورای اولی الامر تمام فرق و مذاهب اسلامی است نه نادیده گرفتن و یا حذف مذاهب مختلف اسلامی مادام که در دایره ی اسلام و مسلمین قرار گرفته اند.
حالا در میان جعفری ها مثل حنفی ها و مالکی ها و شافعی ها و سایر مذاهب اسلامی قطعاً کسانی وجود دارند که اهل انحراف هستند هر چند که مدعی شافعی بودن و حنفی بودن و جعفری بودن و غیره باشند و در مواردی هم موافق همان مذهبی باشند که ادعایش دارند.
Хақ йўлга тушиб олишлик хам, турмуш қуриш ва фарзандли бўлишга ўхшаган нарса экани хақида фикрлаб кўрганмисиз? Ота-она ва жамият хақ ва ақидани шахсни устига мажбурий холда юклаб қўйишадими? Ё бўлмасам шахсни ўзи ихтиёр эгаси бўлиб унда хақ талаб қилиш рухияси ва хақга фитратан мойиллиги борми ё далил келтириш ва хақиқий хужжатлар йўли орқали ақидасини қўлга кирита оладими?
«كلُّ مولودٍ یولدُ علی الفطرةِ فأَبواه یهوِّدانهِ أو ینصرانهِ أویمجسانِهِ… .»[1]
” хар бир фарзанд фитратига мувофиқ равишда (пок ва солим) дунёга келади. Аммо уни ота-онаси уни яхудий, насроний ё мажусий қилиб етиштиради.”
Яъни адашган кишиларни айбларидан бири , улар ўзларидаги ишончларини кейинги авлодга мерос қилиб қолдиради. Бугунги кундаги жуда кўп мусулмонлар хам худди шу йўлда харакат қилиб боришяпти, улар ўзларидаги ишончларни мол-дунёга ўхшаш кўчма ё кўчмайдиган мерос сифатида ота-боболаридан қабул қилиб олишади ва уларни йўли буйича харакат қилишади.
Яъни мисол тариқасида айтадиган бўлсак, агар сиз Қум ё Нажафда 12 имомлик шиъа бўлган ота-онадан туғилганингизда мажбуран 12 имомлик шиъалардан ва агар Саъдада дунёга келганингизда мажбуран зайдий шиъалардан ва агар Саравондаги ханафийларни оиласида туғилганингизда мажбуран ханафийлардан ва агар хўромон ё Махобод ё Урумиядаги шофеъий хонадонларда дунёга келганингизда мажбуран шофеъийлардан ва …….. бўлардингиз, шу тарзда хақ ва ақидангиз ота-онангизни тухумдони орқали сизга мерос бўлиб қолади. Бугунги кунда сизни қаршингизда туриб сиз билан тортишиб бахс қилаётган шахс, агар сиз яшаган мухитда туғилганда шубхасиз сизни хомийларингиздан бири бўлган бўлар эди.
Мана шундай холда ишончларни мерос бўлиб қолиши ва хақиқатни баробаридаги мухолиф бўлиб турган ва мерос бўлиб қолган ишончларни химоя қилишлик, умматларни орасида хақни қабул қилишга монеълик қилиб турибди. Улар даъватчилар ва мусулмон таблиғчилари томонидан уларга етказилаётган хақни қаршисида бундай дейишади:
Мана бу сўзлашув ва мунозара фақатгина бир гурух кишиларни баъзи бир пайғамбарлар билан ораларида бўлиб ўтган нарса эмас, балки бугунги кунда хам такрорланувчи тарихий мунозара бўлиб, қиёмат кунигача аллохни шариатига эргашувчилар билан кўр-кўрона,жохилий таъассуб билан меросий ақидаларга эргашганларни ўртасида содир бўлиб боради.
Аслида мана бу жуда катта монеъ хисобланади,жохилият муридларини ва тоғутларни таниб олиш учун аллох таоло бизларга бу гурухдаги инсонларни баён қилиб мархамат қиладики:
Улар дедилар:”сен бизларни ота-боболаримизни амал қилган холда топган динимиздан буриш учун ва икковингиз еримизга эга бўлиб олиш учун келдингми?!”
Мана шу тарихий дунё-қараш сабабли хам қурайш секуляристлари авваллари росулуллох саллаллоху алайхи васалламни ибни Аби Кабша, деб чақиришарди, чунки Аби Кабша ота-боболари сиғиниб келган нарсаларга ибодат қилишдан бош тортган эди.
Мана бу метод ва равишга эргашган холда фиқхий мазхабларга эргашучиларни аксари ахбор ва рохиблар томонидан уларни мияларига қуйилган меросий ишончларидан воз кечишни хохлашмайди, агар улар бундай амал қилишганда қуръон ва суннати сахих, вахдат ва мусулмонларни иззатини фойдасига бўлар эди. Воқеиятда эса улар росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хадисларида айтилганидек, Адий ибни Хотамни бўйнидаги салибга ўхшаш ахбор ва рохибларга сиғиниб ўзларига мерос бўлиб қолган нарсаларни сақлаб қолиш билан овора бўлишади.
Вахдатни монеъ бўладиган нарсалар (4): мусулмонларни ихтиёрсиз бўлиши ва озод бўлмаслиги, хамда бошқаларни фикрига қарам бўлишлик (2)
Корзон Шаккок
Мерос усулидаги ақидага эга бўлган кишилар, сиз уларнинг ақидаларини қабул қилган яъни улар ва уларнинг ота-боболари мерос қилиб олган нарсаларга иймон келтириб ишонган пайтингизда ё бошқачароқ қилиб айтганда эътиқод қилганингизда сизни қабул қилишади. Яна хам соддароқ қилиб айтганда уларни тоифасидан бўлишингиз лозим, бўлмасам битта махалладан, қишлоқдан ё шахардан ё бир давлатдан бўлиш ёки яшаётган шахрингизда маълум даражадаги тоифадан эканингиз уларга мухим эмас!
Шу сабабли хам хар қандай бахсни бошлашдан олдин, улар аввал сизни қайси исломий фирқага мутаъаллиқ эканингизни билмоқчи бўлишади,рўбарўсидаги шахсни таниб олгач уни ўзини ва фирқасини хатоларига ишора қилади ва мана шу хатоларни ана ўша шахс етказаётган хақ, сахих сухбатни устига умумлаштириб қўя қолади,натижада эса бу шахсни сўзларига қулоқ хам солмасдан осонлик билан ўзини хам хақиқий неъматдан махрум қилади.
Аслида эса қуйидагича бўлиши лозим: ” ким гапираётганига эмас, балки гапирилаётган нарсага эътибор бер”, чунки агар хақиқат мухолиф тарафни ё шахсни душмани томонида бўлса хам уни қабул қилиш керак. Чунки хақиқат мўъмин кишини йўқотиб қўйган нарсаси хисобланади, имоми Али бу хақида айтадики:
Хикмат мўъмин кишини йўқотиб қўйган нарсасидир, шундай экан уни агар иккиюзламачи одамдан бўлса хам ўрган. Бошқа бир жойда айтишларича:
الحِكمَةُ ضَالّةُ المؤمنِ ، فاطْلُبوها و لَو عندَ المُشرِكِ تكونوا أحَقَّ بها و أهلَها.
Хикмат мўъмин кишини йўқотиб қўйган нарсаси; мушрикларни олдидан бўлса хам уни қидиринглар, чунки сизлар унга улардан кўра кўпроқ сазоворсизлар.
Ироқдаги ханафий мазхабидагиларни раиси, хамда уларни катта устозларидан хисобланмиш Абул Хасан Кархий айтадики: ” бизни катта кишиларимизни эътиқодларига қарши бўлган хар қандай оят, ё таъвил қилинган ё мансухдир, худди шунга ўхшаш катта кишиларимизни эътиқодларига мухолиф бўлган хадис хам ёки таъвил қилинган ё бўлмасам мансух бўлади. [3]
Шунингдек “кашфул кабир” китобида нақл қилинишича, Абу Ханифани мазхабига мухолиф бўлган хадис хақида ,имом Абу Ханифа бу хадисни ё кўрмаган ёки у кишига бу хадис етиб келмаган, дейилиши хам дуруст эмас.
Хақиқатда эса улар имомларнинг маъсум эканига ва хеч нарса уларни назаридан четда қолиб кетмаслигига , хамда бир масала хақида уларни хато қилишларини имкони йўқлигига эътиқод қилишади, аслида эса имомлар махсусан тўрт мазхабни имомлари жуда кўп масалаларда бир-бирлари билан ихтилофларга яъни турли-хил назарга эга бўлишганини хаммамиз хам яхши биламиз. Агар уларни барчасини қилган ихтиходларини тўғри деб хисоблайдиган бўлинса,- бундан аллох сақласин- аллохни дини қарама-қаршиликларга эга ва хақиқат жуда кўп ,дегани бўлади. Аслида эса аллох субхана ва таоло баён қилганидек,назарларни хилма- хил бўлиши инсоний каломни сифатларидан хисобланади ва фақатгина аллох таолони каломи пок ва зулолдир. Аллох таоло мархамат қиладики:
Агар у аллохдан бошқа биров томонидан бўлса эди, унда кўп қарама-қаршиликларни топган бўлар эдилар-ку?!
Хофиз Алмағриб ибни Абдулбир ўзини фаслий китобида ихтилофларда хато бўлиши мумкинлигига ишора қилиб айтади: барча ихтилофлар хам тўғри ва сахих эмас, сахоба ва салафлар хам бир-бирларини хато ва нотўғри назар борасида айблагани хақида жуда кўп мисоллар топилади. Хатто уларни баъзилари бир-бирларини инкор қилиб баъзи бир ижтиходларда бахслашиб тортишганлар ,натижада эса уларнинг баъзилари ўзини назари ва фикридан қайтган пайтлари хам бўлган. [4]
У китобда айтилишича: агар биз уларни эътироз ва инкор қилган нарсаларини жамламоқчи бўлсак, уни бир китобга сиғдиришни иложи йўқ, энди бир фаслни ичида бу мавзуни ёритиб бериш хақида гапирмаса хам бўлади. Сахоба ва салафлар ўзаро ихтилоф қилган ва бир-бирларини инкор қилган мавзуларни тўғри ё хато экани хақида гапирадиган бўлсак ,икки томонни албатта бири хақ,аммо уларни хар иккови сахих ва тўғри,хамда китоб ва суннатга мувофиқ, деб бўлмайди. Агар хар икки томонни назари тўғри, сахих бўлганда, сахоба ва салаф бир-бирларини хато қилганликда айбламаган бўларди. Дархақиқат бир кишини қуйидаги сўзлари жуда хам ўринли айтилган:
«اثبات ضدین معاً فی حالٍ أقبح ما یأتی من المحال».
“Бир-бирига қарама-қарши бўлиб турган икки нарсани хар икковини исботлашлик,амри махол бўлган нарсани олиб келишдан кўра хуникроқ ва жирканчлироқдир.”[5]
Ибни Абдулбир имоми Молик ва Лайсдан зикр қилиб айтадики: бу хурматли кишилар росулуллох саллаллоху алайхи васалламнинг асхобларини ихтилофлари хақида қуйидаги назарни билдиришган, сахобаларни ўртасидаги ихтилофларда исломий уммат учун рахмат ва кенглик бор, дейдиган кимсалар хато қилишади. Аслида бу ихтилофлар тўғри ва хато бўлган икки ўриндан иборат,яъни албатта уни бир хақ ва иккинчиси нохақ, агар бир нарсада ихтилоф пайдо бўлган бўлса албатта уларни бири сахих ва иккинчиси хато бўлади. [6]
Имом Абу Хомид Ғаззолийни айтишича: ” ўзингни асрдошларингга бир назар ташла, агар хақиқат уларга мухолиф бўлиб турган тарафни тилидан айтиладиган бўлса, чехралари қорайиб хижолат бўлиб кетишади ва бутун куч-қудратлари билан айтилган хақиқатни инкор қилиб ташлашади, ахир улар бутун умри бўйича уни бечора қилиб ташлаган кимсани мақтай олишадими! Мунозара қилаётган хар икки тараф ўзини йўқотиб қўйган нарсасини қидираётган кимсадек, хақиқатни қидириб топишга харакат қилишлари лозим, бу хақиқат ўзини олдида бўладими ё бошқа бир кишини олдидами фарқи бўлмаслиги керак. Ўзини ёнидаги одамни душмани эмас дўсти деб ва агар бу дўст уни хатосини айтиб хақиқатни унга очиб кўрсатадиган бўлса, унга ташаккур билдирмоқлиги керак бўлади.” [7]
Яъни бу инсоф ва адолатга эга бўлиш дегани бўлади, бу хақида имоми Молик айтадики: ” бизни давримизда инсофдан кўра камроқ нарса топилмайди.” [8]
Ибни Таймия хақиқатни қидириш ва унга эргашиш борасида жуда чиройли сўзларни айтган: ” шубхасиз албатта инсон доим иймон ва илмни орқасидан юради. Агар унга ровшан бўлмай юрган нарса ошкор бўлиб кўринса унга эргашиши лозим, бу уни фикри ўзгариб қолибди ,дегани эмас, балки бундай кишилар аллох томонидан хидоят топган кишилар бўлиб, аллох уларни хидоятини зиёда қилган бўлади холос…….хар бир мусулмон бошқа мусулмонни ва мусулмонларни уламосини яхши кўриши,хақиқатни доим қидириб юриши ва агар уни топса унга эргашиши лозим бўлади.” [9]
У киши яна қўшимча қилиб айтадики:” хақиқат борасида инсонни назарини ўзгариши ё унга бошқа назарни кўчиб ўтиши нихоятда яхши иш. Аммо хеч қандай далили бўлмаган назарни махкам ушлаб олиш ёки назарини фақатгина одат ва хавойи нафсига эргашган холда ўзгартириш айбли,хуник ишлардан хисобланади.”[10]
Уламоларни султони из ибни Салом бу хақида айтадики: одамлар бир муъайян мазхабга эргашмаган холларида савол берувчи кишини айблаш учун хам ишлар хақида уламолардан савол қилишар эди. Шу тарзда мазхаблар ва мутаъассиб тақлид қилувчилар пайдо бўлишди. Бундай одамларни кўпчилиги агарчи бу уламо ва имомнинг ўзини назари бўйича махкам далил,исботи бўлмаган тақдирда хам фақатгина уни сўзларига тақлид қилиб амал қилишарди, гўёки бу олим уларни назарида парвардигор томонидан жўнатилган бир пайғамбар хисобланади. Бундай фикрлаш тарзи ва андишалар билан одам хақиқатдан узоқлашиб кетади, бу нарсаларни ақлли кишилар умуман қабул қилишмайди.”[11]
Мана бу мехнатларни барчаси шахснинг қуйидаги нарсаларни яхшилаб тушуниши учундир, бу дунёдаги хаёт ўлим билан нихоясига етади ва буни кетидан хар бир шахсни жаннати ё жаханнамий бўлиш мархаласи бошланиб мушаххас бўлади, шундай экан инсон мана бу мархалага етмасдан олдин парвардигорини рози қилиш учун қўлидан келганча бутун куч-қувватини сарфлаб мехнат қилишга мажбур. Бу барча мусулмонларни вазифаси бўлиб, бу борада кўпроқ нарса билган кишиларнинг албатта кўпроқ харис бўлишликлари хам табиийдир. Хар қандай холатда хам мана шунча адашган йўлларни ўртасидан,зохирда осон ва лаззатбахш бўлган дўзахга олиб борувчи йўлларни тарк қилиб,агарчи оғир ва қийин бўлса хам охирида жаннатга олиб борувчи йўлни танлаган киши энг ақлли инсон хисобланади.
Инсонни адаштирувчи йўллардан нажот берадиган ва хидоят йўлига соладиган абзорлардан бири,турли-хил каналлар орқали ундан тортиб олинган истиқлолни яна инсонни ўзига қайтарилишидир. Инсонни озод қилиб унга истиқлолни қайтариш,дегани ихтиёрни уни ўзига берилиши керак, шунда уни ўзини нафсига эътимоди ошади ва бу дин барча инсонлар учун келганини ва аллохни бериб қўйган вусъатини андозасига кўра барча инсонларнинг дарк қилишга имкони борлигини тушуниб етади. Институтни дипломини ё муллолик хужжатини олган ёки махсус кийимни кийган кишигина тўғри фикр ва амал қилади холос,дегани эмас, ихтиёрини ва ақлини ўзига ўхшаш бир инсонга топшириб қўйилиши хам керак эмас.
Рухонийларга ўхшаш кишилар одамлар билан аллохни ўртасида восита бўлишга мойиллик кўрсатишади. Аммо исломни хохшига кўра, одамлар аллохнинг уларга берган вусъатини андозасига қараб ,ўзлари тўғридан-тўғри аллох билан боғланишлари керак ва фақат аллохни ўзигина уларни ниятлари ва амалларини кўриб турувчи эканини тушунишлари лозим.
Пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васалламни мархамат қилишларича, баъзида хақиқатни етказувчи одамга нисбатан қабул қилиб олувчи яхши тушунади, лекин у киши тарафни саводли ё бесавод эканига ишора қилмаганлар. Мендан агарчи бир оят бўлса хам етказинглар.
[1]) صحیح بخاری، کتاب الجنائز، حدیث شماره (1385)، علل الشرائع ابن بابویه قمی، ج 2، ص 376، روایت شماره (2).
[2]ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1122)
[3]تاریخ التشریع الإسلامی للخضری،ص ۳۳۲٫ / این سخن را یکی از نویسندگان کتاب «الاجتهاد المجتهدون در ص ۸۲» از کتاب «تنقیح الحامدیه» استخراج کرده و آن را نوشته است
از موانع وحدت (4): عدم اختیار و آزاد نبودن مسلمین و برده ی فکری دیگران شدن (1)
به قلم: کارزان شکاک
آیا هرگز اندیشیده ایم که مسیر یافتن حق همچون مسیر ازدواج و به دنیا آوردن فرزند یکی است ؟ و آیا والدین و جامعه به صورت جبری حق و عقیده را برای شخص می کنند؟ یا اینکه شخص خودش صاحب اختیار و روحیه ی حق طلبی و گرایش فطری به حق است و می تواند از طریق استدلال و برهان حق و عقیده اش را شخصا به دست آورد.
رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:«كلُّ مولودٍ یولدُ علی الفطرةِ فأَبواه یهوِّدانهِ أو ینصرانهِ أویمجسانِهِ… .»[1] «هر فرزندی مطابق فطرتش [پاک و سالم] به دنیا می‌آید. اما والدینش او را یهودی، نصرانی یا مجوسی بار می‌آورند.»
یعنی یکی از ایرادات منحرفین این است که باورهایشان از طریق ارثی به آنها می رسد . امروزه اکثر مسلمین هم در همان مسیر حرکت کرده اند و باورهایشان را به صورت ارثی همچون اموال منقول و غیرمنقول از آبا و اجدادشان به ارث می‌برند و بر مسیر آنها حرکت می‌کنند.
یعنی اگر شما در قم یا نجف از پدر و مادری شیعه 12 امامی به دنیا می آمدی به صورت ارثی شیعه ی 12 امامی بودی و اگر در صعده به دنیا می امدی جبرا شیعه زیدی و اگر در سراوان از خانواده ای حنفی به دنیا می آمدی جبرا حنفی و اگر در هورامان یا مهاباد یا ارومیه از خانواده ای شافعی به دنیا می آمدی جبرا شافعی و … و به این شکل حق و عقیده ات از طریق تخمدان والدین به شما منتقل می شد . و همان شخصی که امروز در برابر تو ایستاده و با تو جر و بحث می کند اگر در همان محیط تو به دنیا می امد بدون شک از حامیان تو می شد .
همین ارثی بودن باورها و دفاع از باورهای ارثی در برابر حقهای مخالف با چنین امور ارثی یکی از موانع پذیرش حق در میان امتها بوده است . اینها را در برابر حقی که از طریق دعوتگران و مبلغین مسلمان به آنها می رسید می گفتند: ﴿إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ٢٣﴾ [الزخرف: 23]. «ما پدران ونیاکان خود را بر آئینی یافته‌ایم و ما هم قطعاً بدنبال آنان می‌رویم.»
“حمایه له نیش” مَصلحتلی “ضَرُوری، قطعِی، کُولّی” نی کسب قیلیش اوچون بیر اِصطلاح، یا “اَدَه شیش” و “جنایت” نی توغرِیله ش اوچون بیر ابزارمی. (25)
سوال: جوده کوپ آدَملرنی اولدیریلیشیگه و حِمایه له نیش یا باشقه ناملر بیلن مسلمانلرنی ناخق اولیمیگه سبب بوله یاتگن کیمسه لر اهلی عِلم ایمسمی؟ عِلم اهلی اولرنی پاکله ب چیقیشمه دیمی؟ یا بو ییرده باشقه مَسَله بارمی؟
ج: اوّلا سیزنینگ اَهلی عِلم دیگن گه پینگیزدَگی مَنظور قیسی مُلّا، مَولاوی، شَیخلرنینگ گوروهی ایکه نی انیق و روشن بولیشی نهایتده مُهِم. بو ییرده گی باشقه بیر مُهم نوقته گه اشاره قیلماقچیمَن، بو جهاد و اونی پَته لاگِیه سینی بیر نَوی حِسابله نه دی. جهاد و قورالّی جنگده فرمان بیریش بیرلیگی، بویروق بیرلیگی بولیشی لازم، قورالّی جنگ هر قندَی شرایتده کوپ سانلی بولیش، فرقه له نیشنی هَذم قیله آلمیدی. باشقه فکری و اجتهادی جریانلرده ایسه بونی عَکسی بولیب، بیتّه شوراده کوپ سانلیک و هیلمه-هیلّیک بولیشی مومکین.
اسلامده گی رهبریتنی مِعیاری بوییچه، منه بو رَهبَری مُجتهید یاکی شیعه لرنی گه پی بوییچه فقیه بولیشی کیرک. بو باره ده اسلامی مذهبلرنی هیچ قیسینیسی اِحتلاف قیلمه گن.
رَهبَر منه بوندی اورینگه جایله شگچ، جمیعتده گی تورلی-هیل طایفه لرنی مُدیریت قیلیب اولرنی هِدایت بیلن باشقه ره دی. ایندی بو رهبریت بولمه گن تقدیرده منه بو هیلمه-هیل طایفه لر اوزلرینی تَجریبه سی، حطاسیگه کوره حَرکت قیلیب باریشه دی، نتیجه ده اوزلری رهبر و اوزلری هم مِعیار بولیب قالیشه دی.
“ Химояланиш” маслахатли “ зарурий, қатъий, куллий” ни касб қилиш учун бир истелох ; ё “ адашиш” ва “ жиноят” ни тўғрилаш учун бир абзорми. (25)
Савол. Жуда кўп одамларни ўлдирилишига , ва химояланиш ё бошқа номлар билан мусулмонларни нохақ ўлимига сабаб бўлган кимсалар ахли илм эмасми? Илм ахли уларни поклаб чиқишмайдими? Ё бу ерда бошқа масала борми?
Ж: аввало сизнинг ахли илм деган гапингиздаги манзур қайси мулло, мавлавий , шайхларнинг гурухи экани аниқ ва равшан бўлиши нихоятда мухим. Бу ердаги бошқа мухим бир нуқтага ишора қилмоқчиман бу жиход ва унинг ахлини паталогиясидаги бир нави хисобланади. Жиход ва қуролли жангда фармон бериш бирлиги, буйруқ бирлиги бўлиши лозим, қуролли жанг хар қандай шароитда кўп сонли бўлиш,фирқаланишни хазм қила олмайди. Бошқа фикрий ва ижтиходий жараёнларда эса буни акси бўлиб ,битта шўрода кўп сонлик ва хилма-хиллик бўлиши мумкин.
«التَتَرُّس» اصطلاحی جهت کسب مصلحتی «ضروری، قطعی و کلی»؛ یا ابزاری جهت توجیه «انحراف» و «جنایت» (25)
شیخ المجاهد : ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله [1]
سوالات (2)
س 6: بیشتر کسانی که باعث کشت و کشتار شده اند و به نام تترس یا هر عنوانی مسلمین را به ناحق کشته اند از اهل علم نبوده اند و اهل علم آنها را تزکیه نکرده اند. مگر غیر از این است؟
ج: ابتدا بسیار مهم است که روشن شود که منظور شما از اهل علم کدام دسته از ملاها و مولوی ها شیوخ است؟ نکته دیگر اینکه لازم است به نکته ی مهمی اشاره کنم که در واقع نوعی آسیب شناسی جهاد و اهل آن به شمار می رود .
در جهاد و جنگ مسلحانه اصل بر وحدت فرماندهی و وحدت دستور است و جنگ مسلحانه تحت هیچ عنوانی تعدد و تفرق را نمی پذیرد، برخلاف جریانات مختلف فکری و اجتهادی که می توانند در شورائی واحد متعدد و مختلف باشند.
معیار برای رهبریت در اسلام هم بر این است که این رهبریت باید مجتهد باشد یا به قول شیعه ها باید فقیه باشد. در این زمینه بین هیچ یک از مذاهب اسلامی اختلافی وجود ندارد .
زمانی که رهبر در چنین جایگاهی قرار بگیرد می تواند طیفهای مختلف جامعه را مدیریت و هدایت کند، اما زمانی که این رهبریت وجود نداشته باشد این طیفهای مختلف بر اساس تجربه و خطا به پیش می روند و گاه در جایگاهی قرار می گیرند که خودشان می شوند رهبر و معیار.
الله تعالی با خطاب قرار دادن مومنین می فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا و از پیغمبر اطاعت کنید، و از صاحبان امر از خودتان اطاعت کنید)، فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ (و اگر در چیزی اختلاف داشتید آن را به خدا و پیغمبر او برگردانید،) إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ (اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید) . ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا (نساء/59) این کار برای شما بهتر و خوش سرانجام تر است .
