مُقَدَّمات دَرسلَرِی/ تُورتِینچِی دَرس: اِسلام نِیمَه وَ مُسُلمانلَر کِیملَر؟
بسم الله و الحمدلله
(1-قسمت)
“اَلبَتَّه حَمد وَ سَنا تَنها اَلله گه لایِیقدِیر، اوُنگه شُکر اَیتَمِیز وَ اوُندَن یاردَم سُورَیمِیز، وَ اوُندَن مَغفِرَت طَلَب قِیلَمِیز وَ اوُزِیمِیزنِی نَفسلَرِیمِیزنِی شَررِیدَن، عَمَللَرِیمِیزنِی یامانلِیگِیدَن اَلله دَن پَناه سُورَیمِیز، کِیمنِی اَلله هِدایَت قِیلسَه اوُنِی هِیچ کِیم گوُمراه قِیلَه آلمَیدِی، کِیمنِیکِی اَلله گوُمراه قِیلَدِیگن بوُلسَه اوُنِی هِیچ کِیم هِدایَت قِیلَه آلمَیدِی، وَ اَلله دَن اوُزگه اِلاه یُوقلِیگِیگه وَ اوُنِی شِیرِیکسِیز اِیکَنِیگه گُواهلِیک بِیرَمَن، مُحَمَّد اوُنِی بَندَه سِی،اِیلچِیسِی اِیکَنِیگه شَهادَت بِیرَمَن. “
“اِی مُؤمِنلَر، اَلله دَن حَق- راست قوُرقِیش بِیلَن قوُرقِینگلَر وَ فَقَط مُسُلمان بوُلگن حاللَرِینگدَه دُنیادَن اوُتِینگلَر!”
“اِی اِنسانلَر! سِیزلَرنِی بِیر جاندَن (آدَمدَن) یَرَتگن وَ اوُندَن جُفتِینِی (هَوانِی) وُجُودگه کِیلتِیرگن هَمدَه اوُ اِیککاوِیدَن کوُپ اِیرکَک وَ عَیاللَرنِی تَرقَتگن پَروَردِیگارِینگِیزدَن قوُرقِینگِیز! یَنَه آرَلَرِینگِیزدَگِی سَوال- جَوابلَردَه اوُرتَگه سالِینَدِیگن اَلله دَن قوُرقِینگِیز وَ قَرِینداش- اوُرُوغلَرِینگِیز ( بِیلَن اَجرَلِیب کِیتِیشدَن سَقلَنِینگِیز)! اَلبَتَّه اَلله اوُستِینگِیزدَه کوُزَتُوچِی بوُلگن ذاتدِیر.”
“اِی مُؤمِنلَر، اَلله دَن قوُرقِینگلَر، توُغرِی سُوزنِی سوُزلَنگلَر! (شوُندَه اَلله) اِیشلَرِینگِیزنِی اوُنگلَر وَ گوُناهلَرِینگِیزنِی مَغفِرَت قِیلوُر. کِیم اَلله گه وُ اوُنِینگ پَیغَمبَرِیگه اِطاعَت اِیتسَه، بَس اوُ اوُلوُغ بَحتگه اِیرِیشِیبدِی.”
اَمّا بَعَد: “إِنَّ أَصْدَقَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللَّهِ وَ خَيْرَ الْهَدْىِ هَدْىُ مُحَمَّدٍ وَشَرَّ الأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ وَكُلَّ ضَلاَلَةٍ فِي النَّارِ ” اِینگ راست سُوز اَلله نِی کِتابِی وَ اِینگ یَحشِی رَوِیش محمد صلی الله علیه وسلمنِی رَوِیشِیدِیر، اِینگ یامان اِیش دِیندَه یَنگِیلِیکنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشدِیر، دِیندَه یَنگِی پَیدا بوُلگن نَرسَه، بِدعَتدِیر؛ هَر قَندَی بِدعَت گوُمراهلِیک وَ هَر بِیر گوُمراهلِیک اِیسَه جَهَنَّمدَه دِیر.[1]
السلام علیکم و رحمت الله و برکاته
آلدِینگِی اوُچ دَرسنِی اوُقِیگن بِرادَرلَر وَ آپَه – سِینگِیللَر دِین نِیمَه اِیکَنِینِی یَحشِی بِیلِیشَدِی. اوُنِی توُرت مَفهُومِی، مَعنالَرِینِی اوُرگنِیشگن، بُونگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه، جاهِلِیَت مَخصُوصاً مُهِم اِیشلَردَن بُولمِیش طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش مَسَلَه سِینِی یَحشِیلَب تَنِیب آلِیشگن، بوُگوُنگِی دَرسنِی دَرک قِیلِیش هَم اوُلَرگه جُودَه آسان وَ یِینگِیل بوُلَدِی.
دَرسِیمِیزنِی اَوَّلِیدَیاق شُو نُوقتَه نِی مُسُلمان بِرادَرلَرِیمِیز وَ آپَه – سِینگِیللَرِیمِیزگه اِیسلَتِیب اوُتماقچِیمَنکِی، قُرآن نَظَرِی بُویِیچَه اِیککِی دِین مَوجُوددِیر: یا اِسلام دِینِی یا مُشرِکلَرنِی دِینِی، اَلله تَعالی اوُزِینِی کَلامِیدَه قَیِردَه مُشرِکلَرنِی اِسمِینِی کِیلتِیرگن بوُلسَه،اوُندَن مَقصَد غَیرِی اَهلِی کِتابنِی مُشرِکلَرِی بوُلگن. یَعنِی ساددَه راق بُوگوُنگِی زَبان بِیلَن اَیتگندَه ، فَقَط اِیککِیتَه دِین بار، یا اِسلام دِینِی( اوُزِینِی هِیلمَه – هِیل شَرِیعَتلَرِی بِیلَن) یا سِکوُلارِیزم دِینِی ( اوُ هَم اوُزِینِی توُرلِی – هِیل مَذهَبلَرِی ، فِرقَه لَرِی بِیلَن بِیرگه) .
بُو حالَتدَه، آسمانِی دِینلَر دِیگن سوُزنِی اِیشلَتِیش دُرُست بوُلمَیدِی، بَلکِی قُرآننِی نَظَرِی بُویِیچَه فَقَط بِیرگِینَه آسمانِی دِین مَوجُود وَ بَرچَه پَیغَمبَرلَر بِیر دِیننِی یِیتکَزِیش، تَبلِیغ قِیلِیش اوُچُون کِیلِیشگن اوُ هَم بُولسَه اِسلامدِیر؛ اَلله تَعالی تَأکِیدلَب اَیتَدِیکِی:
“إنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام” و “وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَالْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ”.
بَرچَه پَیغَمبَرلَر آدَملَرنِی مَنَه بُو یَگانَه دِینگه دَعوَت قِیلِیش بُویِیچَه اِیرگَشَدِیگن اِیککِی ساددَه اَمّا مُهِم اَصلدَن عِبارَت بوُلگن، اَنَه اوُشَه دَورنِی پَیغَمبَرِینِی کَنَلِی آرقَلِی مَنَه بُو اِیککِی اَصلگه تَسلِیم بُولگن کِیشِی، اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَردِی. اَلله تَعالی مَنَه بُو اِیککِی اَصل حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:
وَلَقَد بَعَثنا في كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ (نحل/36)، اَنِیقکِی، بِیز هَر بِیر اوُممَتگه: “اَلله گه عِبادَت قِیلِینگلَر وَ شَیطاندَن یِیراق بُولِینگلَر”، (دِیگن وَحِی بِیلَن) بِیر پَیغَمبَر یُوبارگنمِیز.
وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ (انبياء/25)، ( اِی مُحَمَّد)، بِیز سِیزدَن اِلگرِی یُوبارگن هَر بِیر پَیغَمبَرگه هَم: “هِیچ قَندَی اِلاه یُوق، مَگر مِینگِینَه باردِیرمَن، بَس مِینگه گِینَه عِبادَت قِیلِینگلَر، دِیب وَحِی یُوبارگندِیرمِیز. شوُ سَبَبلِی هَم مَنَه بُو مَفهُومنِی تَصدِیقلَب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: فَمَن يَكفُر بِالطّاغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقى لَاانفِصامَ لَها (بقره/256)، بَس، کِیم شَیطاندَن یُوز اوُگِیرِیب، اَلله گه اِیمان کِیلتِیرسَه، اوُ هِیچ اَجرَب کِیتمَیدِیگن مُستَحکَم حَلقَه نِی اوُشلَبدِی.
رَسُول الله صلی الله علیه وسلم هَم اوُزلَرِینِی دَعوَتلَرِینِی باشِیدَه مُخاطابلَرگه رِسالَت صِیفَتِیدَه بَیان قِیلَدِیگن نَرسَه،( جَمِیعَتدَگِی اِجرائِی اَحکاملَر نازِل بُولِیشِیدَن آلدِین) مَنَه بُو اِیککِی اَصل بوُلگن، اوُ کِیشِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، قُولُوا: لا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ تُفْلِحُوا؛ اِی اِنسانلَر، لا اِله اِلّا الله ، دِینگلَر نَجات تاپَسِیزلَر؛
اِسلامنِی اِیککِی عُمُومِی، هَمَّه نَرسَه نِی اوُز اِیچِیگه آلوُچِی مَعناسِی:
- 1-لا اله – طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش، یَعنِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه خِلاف بوُلگن بَرچَه قانوُنلَرنِی، پراگرَمَّه لَرنِی، یُوللَرنِی آیاق – آستِی قِیلِیش،رَد قِیلِیشدِیر. [2]
- الّا الله – اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش، یَعنِی بِیزلَر نَمازلَرِیمِیزدَه بِیرَیاتگن عَهددِیر: « إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» مَنَه بُو عَهدگه بِنائاً، اوُزِیمِیزنِی بَرچَه عِبادَت اِیشلَرِیمِیزنِی کوُندَه لِیک اِیشلَرِیمِیز، حَیاتِیمِیز، حُکوُمَت، قانوُن، تَعلِیم وَ تَربِیَه وَ هَمَّه نَرسَه نِی اَلله گه تاپشِیرَمِیز.
بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه، مَنَه بُو اِیککِی اَصلگه تَسلِیم بُولگن هَر بِیر کِیشِی ( لا اله – طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اِلّا الله – اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش)، اَنَه اوُشَه عَصرنِی کَنَلِی آرقَلِی ،یَنَه تَأکِیدلَب اَیتَمَن، مَنَه بوُ اَصلگه تَسلِیم بُولِیش اَلبَتَّه اَنَه اوُشَه عَصرنِی پَیغَمبَرِی آرقَلِی بوُلِیشِی کِیرَک، یاکِی باشقَه چَه تَعبِیر بِیلَن اَیتگندَه آخِیرگِی پَیغَمبَرنِی کَنَلِی آرقَلِی بوُلِیشِی لازِم؛ بُو حالَتدَه مَنَه بُو شَخص اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَدِی وَ دُنیادَه اوُنِی اِسلامِی قَبُول بُولَدِی، اِیندِی مَنَه بُو شَخصنِی قَلبِیدَه نِیمَه بارلِیگِینِی، راست یا یالغانمِی، قَلبِیدَگِی نَرسَه اَلله گه تاپشِیرِیلَدِی، قِیامَت کوُنِیگه قالَدِی ، مَنَه بُو دُنیادَه اِسلام دائِرَه سِیدَه قالَدِی وَ بِیز اوُنِی قَلبِیدَگِی نَرسَه دَن بِی خَبَرمِیز.
مَنَه اِیندِی رَسُول الله صلی الله علیه وسلم شَخصلَرگه بِیر نِیچَه دَقِیقَه نِی اِیچِیدَه توُشُونتِیرگن فَهملَش آسان بُولگن ساددَه اِسلامنِی قَیسِی اِیکَنِینِی بِیلِیب آلگندِیرسِیزلَر؟ هَر قَندَی یاشدَه وَ هَر قَندَی سَوادنِی مِیزانِیگه اِیگه بُولگن مُکَلَّف شَخص یا اوُنِی قَبُول قِیلَردِی یا رَد قِیلَردِی. اَمّا بُوگوُنگِی کوُندَه، تَوحِیدنِی نَوعلَرِی وَ قِیسملَرِی حَقِیدَه اوُنلَب کِتابلَر یازِیلگن وَ یِیللَر دَوامِیدَه عالِی اوُقوُو دَرگاهلَرِیدَه تَوحِید وَ دَعوَت دَرسِی تَعلِیم آلِینَدِی وَ بُو صاحَه بُویِیچَه داکتارلِیک، اَسپِیرَنت، بَکَلَور کَبِی عِلم دَرَجَه لَرِینِی هَم نَظَرگه آلِیشگن، اَمّا بُو اِیشلَرنِی آخِیرِیدَه طاغوُتلَرنِی حِذمَتِیگه بِیرِیلَدِیگن نَتِیجَه قوُلگه کِیرِیتِیلَدِی حالاص. بِیزلَر مَنَه بُو نَتِیجَه لَرنِی آلِی سَعُودنِی عالِی اوُقوُو دَرگاهلَرِیدَه، زَیتُونَه دَه، اَلاَزهَردَه وَ اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بُولگن فِرقَه لَرنِی دِینِی مَدرَسَه لَرِینِی اَکثَرِیدَه کُورِیب توُرِیبمِیز.
هَر قَندَی صُورَتدَه هَم:
حاضِرگه چَه اِسلام دِینِی نِیمَه اِیکَنِینِی توُشُونگندِیرمِیز؟ شَخص قَندَی قِیلِیب اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَدِی؟ اَلله تَعالی اوُزِینِی دِینِیگه کِیرگن شَخصلَرگه قَندَی اِسمنِی تَنلَگن؟ حاضِرگِی پَیتدَه بِیزلَر کوُرِیب توُرگن دَستَه لَر، گوُرُوه لَر حَتّی فَن وَ صاحَه لَرنِی هَم اوُزِیگه خاص اِسمِی بار، مَنَه بُو فَن وَ صاحَه لَرنِی، گوُرُوه لَرنِی، حِزبلَرنِی اِیگه لَرِی مَنَه بُو اِسملَرنِی اِیختِیار قِیلِیشگن: نَجّارلِیک، حَیداوچِیلَر، مُعَلِّملَر، طَبِیبلَر وَ …….سِکوُلارِیزم دِینِیدَه هَم هَر قَندَی کِیشِی اوُزِیگه بِیر اِسم قوُیِیب آلگن، بِیرِی اوُزِینِی سِکوُلار لِبِیرال دِیسَه، باشقَه سِی نَسِیانَل ساسِیالِیست دِییدِی، یَنَه باشقَه بِیرِی اِیسَه ساسِیال دِماکرَت، یَنَه باشقَه سِی مارکِسِیست لِینِینِیست دِییدِی، شوُنگه اوُحشَش کوُمَلَه، دِماکرَت، پارتِی، یِکِیتِی وَ ……..دِییِیشَدِی. عُمُوماً اَیتگندَه، بِیز هَر بِیر یَنگِی توُغِیلگن بالَه اوُچُون هَم اِسم قوُیَه مِیز، یاکِی هَر قَندَی اِیشلَب چِیقَرِیلگن نَرسَه لَر اوُچُون هَم اوُزِیگه خاص اِسمنِی تَأیِین قِیلِینَدِی. اِیندِی اَلله تَعالی اوُزِینِی واحِد اِسلام دِینِیگه اِیرگشگن کِیشِیلَرگه قَیسِی اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن؟ مَنَه بُو واحِد دِینگه اِیرگشگن کِیشِیلَر هَر بِیر دَوردَه بِیر اِسمگه اِیگه بُولِیشگنمِی؟ سِکوُلارِیزم دِینِیگه اِیرگشگنلَرگه اوُحشَش توُرلِی- هِیل ناملَرنِی اِیختِیار قِیلِیشگنمِی؟ چُونکِی سِکوُلارِیزم دِینِیگه اِیرگشُوچِیلَرنِی هَر بِیرِینِی اوُزِیگه خاص اِسمِی بُولگن، بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه اوُلَرنِی ماهِیَتلَرِی بِیتتَه بُولگنِی بِیلَن هِیلمَه – هِیل اِسملَرگه اِیگه بوُلِیشگن. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم زَمانلَرِیدَه یا قُرآن اَدَبِیاتِیدَه وَ فِقهدَه اوُلَرگه “مُشرِکلَر” دِییِیلگن، اَمّا حاضِردَه اوُلَرگه ” سِکولارِیستلَر” دِییِمِیز، بِیز اوُلَرنِی عُمُومِی صُورَتدَه بُو اِسم بِیلَن ناملَیمِیز، فِرقَه لَرِی اِیسَه نِهایَتدَه هِیلمَه – هِیلدِیر. اوُلَرنِی مَذهَبلَرِی هَم رَنگا- رَنگ ناملَرگه اِیگه بوُلگن، حاضِردَه هَم وَضِیعَت شوُندَی، هَر بِیر مِنطَقَه دَه اوُنلَب اِسمگه اِیگه وَ تُورلِی- هِیل اَحزابلَرنِی کوُرِینِیشِیدَه دِیر. اِسلام دِینِی هَم اَنَه اوُشَه لَرگه اوُحشَیدِیمِی یا بالَه لَر، صاحَه لَر، مَکانلَر وَ نَرسَه لَرگه اوُحشَش اوُلَرگه اوُزِیمِیز بِیر اِسمنِی اِیختِیار قِیلِیشِیمِیز اوُچُون اَلله تَعالی رُحصَت بِیرگنمِی؟
یاکِی مَثَلاً آدَمگه اِیرگشگن کِیشِیلَرنِی آدَمِیلَر، اِدرِیسگه اِیرگشگنلَرنِی اِیسَه اِدرِیسِیلَر، یا نُوحگه اِیرگشگنلَرنِی نوُحِیلَر، هوُدگه اِیرگشگنلَرنِی هوُدِیلَر، صالِحگه اِیرگشگنلَرنِی صالِحِیلَر، شُو تَرتِیبدَه اِبراهِیمگه اِیرگشگنلَر- اِبراهِیمِیلَر، اِسمائِلنِیکِی- اِسمائِلِیلَر، لوُطنِیکِی- لوُطِیلَر، اِسحاقنِیکِی- اِسحاقِیلَر،یَعقُوبنِیکِی- یَعقوُبِیلَر، یُوسُفنِیکِی- یُوسُفِیلَر،شُعَیبنِیکِی- شُعَیبِیلَر، اَیُّوبنِیکِی- اَیُّوبِیلَر، مُوسَی نِیکِی- مُوسَی وِیلَر، داوُدنِیکِی- داوُدِیلَر، سُلَیماننِیکِی- سُلَیمانِیلَر، اِلیاسنِیکِی- اِلیاسِیلَر، یُونُسنِیکِی- یُونُسِیلَر، زَکَرِیائِیلَر، یَحیائِیلَر، عِیسَی ئِیلَر، مُحَمَّدِیلَر دِیب ناملَنِیشَدِیمِی؟
بِیز مَنَه بوُنگه اوُحشَگن ناملَرنِی قُرآندَه یا رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی سُنَّتلَرِیدَه کوُرگنمِیزمِی؟ اَگر بوُندَی بُولمَسَه قَبُول قِیلگن کِیشِیلَرنِی اِسمِی نِیمَه؟ اَلله تَعالی اوُلَرگه نِیمَه اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن؟
اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: «مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلاَ نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ»، یَعنِی سَیِّدِیمِیز اِبراهِیم سِکوُلارِیست هَم بُولمَگن، یَهُودِی هَم، نَصرانِی هَم بُولمَگن، بَلکِی “مُسُلمان” بُولگن. اَلله تَعالی اِسلامگه اِیرگشگن کِیشِیلَرگه اوُنِی پَیدا بُولگن کوُنِیدَن باشلَب تا قِیامَت کوُنِیگه چَه فَقَط بِیر اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن، اوُ هَم بُولسَه “مُسُلمان” دِیگن نامدِیر. اَلله تَعالی لا اله الّا الله، دِیب طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرگن وَ عِبادَتنِی فَقَطگِینَه اَلله گه خاص قِیلگن وَ بُو اُوصُولگه تَسلِیم بُولگن کِیشِیلَرنِی اِسمِینِی مُسُلمان دِیگن:
هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمينَ مِن قَبْلُ وَفِی هَذَا(حج/78)، (اَلله نِینگ ) اوُزِی سِیزلَرنِی اِلگرِی(گِی مُقَدَّس کِتابلَرِیدَه) هَم، مَنَه شُو (قُرآندَه) هَم مُسُلمانلَر(یَعنِی اوُزِینِینگ دِینِیگه بُویسِینُوچِیلَر) دِیب اَتَدِی.
مُسُلمان بِرادَرلَر وَ آپَه – سِینگِیللَر! دِققَت قِیلِینگلَر اَلله تَعالی بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِیدَگِی اِسلام دِینِیگه اِیرگشُوچِیلَرنِی اِسمِینِی مُسُلمان دِیب اِیختِیار قِیلَدِی، حاضِردَه هَم بِیزلَرنِی اِسمِیمِیز مَنَه شُودِیر. اَگر یِیرنِی، آسماننِی، دَریانِی، تاغنِی، شَمالنِی، آفتابنِی، آینِی اِسمِینِی اوُزگرتِیرَه آلمَیدِیگن بوُلسَک یاکِی اوُنِی اوُزگرتِیرمَسلِیک حَقِیدَه خالِق تامانِیدَن بُویُورِیلگن هَم اِیمَسمِیز. حُودِّی دَریاگه تاغ یاکِی آسمانگه تاغ دِییَه آلمَگنِینگگه اوُحشَش، اَلله تَعالی بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی بُویِیچَه سِینگه اِیختِیار قِیلگن اِسمنِی هَم اوُزگرتِیرَه آلمَیسَن. تاغگه بُو اِسمنِی سِین قوُیگنسَن اَمّا سِینگه بُو اِسمنِی اَلله قوُیگن. پَیغَمبَرلَر اوُزلَرِینِی تَرِیخدَه قَندَی تَنِیشتِیرگنلِیکلَرِیگه بِیر اِعتِبار بِیر: نوُح اَیتَدِیکِی:
«وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ المُسْلِمِینَ» (یونس/۷۲)، “وَ مِین اوُنگه بُویِینسِینُوچِی- مُسُلمانلَردَن بُولِیشگه مَعمُورمَن (اَمر اِیتِیلگنمَن).
اِبراهِیم وَ اِسمائِل عَلَیهِ السَّلام هَم اَیتِیشگنکِی: «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَکَ» (بقره/۱۲۸)، پَروَردِیگارا، بِیزنِی اوُزِینگگه بُویِینسِینگوُچِیلَردَن قِیلگِین وَ ذُورِّیاتِیمِیزدَن هَم اوُزِینگگه اِطاعَت قِیلَدِیگن کِیشِیلَرنِی چِیقَرگِین.
اِبراهِیم وَ یَعقوُب عَلَیهِ السَّلاملَرنِی هَم فَرزَندلَرِیگه قِیلگن اِیسلَتمَه لَرِی قوُیِیدَگِیچَه بوُلگن:
«وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِیمُ بَنِیهِ وَیَعْقُوبُ یَا بَنِیَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفَى لَکُمُ الدِّینَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» (بقره/۱۳۲)، اِبراهِیم اوُ بِیلَن بِیرگه یَعقوُب هَم بالَه لَرِیگه شُو دِیننِی وَصِیَت قِیلِیب دِیدِیلَر: “اوُغِیللَرِیم، اَلبَتَّه اَلله سِیزلَر اوُچُون شوُ دِیننِی تَنلَدِی. بَس، مُسُلمان بُولگن حالِینگِیزدَه دُنیادَن اوُتِینگ!”
یُوسُف عَلَیهِ السَّلام دُعا قِیلِیب اَیتَدِیلَرکِی: «تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ» (یوسف/۱۰۱)، “عُمرِیم بِیتِیب ،سِین اوُزِینگ بِیلگِیلَب قوُیگن اَجَلِیم یِیتکَنِیدَه) مُسُلمان حالِیمدَه جانِمنِی آلگِین وَ مِینِی هَم صالِح بَندَه لَرِینگ قَطارِیگه قوُشگِین.”
مُوسی عَلَیهِ السَّلام هَم اَیتَدِیکِی: «وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِنْ کُنْتُمْ آَمَنْتُمْ بِاللهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُسْلِمِینَ» (یونس/۸۴) مُوسی اوُ (اِیمان کِیلتِیرگن کِیشِیلَرگه) دِیدِی:”اِی قَومِیم، اَگر اَلله گه اِیمان کِیلتِیرَر اِیکَنسِیزلَر، دِیمَک، مُسُلمان بوُلِینگِیزلَر، اوُنِینگ اوُزِیگه گِینَه سُویَه نِینگلَر- تَوَکُّل قِیلِینگلَر!”
فِرعَوننِی جادُوگرلَرِی هَم مُوسی گه اِیمان کِیلتِیرگن پَیتلَرِیدَه اَیتَدِیلَرکِی:
«رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ» (اعراف/۱۲۶)، پَروَردِیگارا، اوُستِیمِیزدَن صَبرُو- طاقَتنِی یاغدِیرگَیسَن وَ بِیزلَرنِی فَقَط مُسُلمان بُولگن حالِیمِیزدَه اوُلدِیرگَیسَن!”
سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام یَمَننِی مَلَکَه سِی بَلقِیصگه وَ اوُنِی آدَملَرِیگه خِطاب قِیلِیب یازَدِیکِی:
«أَلَّا تَعْلُوا عَلَیَّ وَأْتُونِی مُسْلِمِینَ» (نمل/۳۱)، “مِهرِبان وَ رَحملِی اَلله نامِی بِیلَن (باشلَیمَن). سِیزلَر مِینگه کِبر- هَوا قِیلمَی، حُضُورِیمگه بُویسِینگن حالِینگِیزدَه کِیلِینگِیز!”
عِیسی عَلَیهِ السَّلامنِی حَوارِیلَرِی اَیتِیشگن اِیدِیکِی:
«آَمَنَّا بِاللهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» (آلعمران/۵۲)، “(اِی عِیسی)، گوُواه بُولگِینکِی، بِیز اَلله گه بُویسِینگوُچِیلَرمِیز. پَروَردِیگارا، نازِل قِیلگن نَرسَه نگگه اِیشاندِیک، پَیغَمبَرِینگگه اِیرگشدِیک.”
مَنَه بُو کِیلتِیرِیلگن دَلِیللَر آچِیق- آیدِیندِیر، شُونِینگدِیک “اِسلام دِینِی” بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی رِسالَتِینِی تَشکِیل قِیلگن، “مُسُلمان” نامِی هَم بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی دَوامِیدَه اِسلام دِینِیگه اِیرگشگنلَرگه بِیرِیلگندِیر. اَگر بُوتوُن قُرآننِی قِیدِیرِیب چِیقسَنگِیز، اوُنگه “مُسُلمان” دَن باشقَه هِیچ قَندَی اِسم بِیرِیلمَگنِینِی کوُرَسِیز. مَنَه بُو اِسمنِی اَلله تَعالی بِیزلَر اوُچُون اِیختِیار قِیلگن؛ بُو دِین بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی بُویِیچَه بِیر اِسمگه اِیگه بوُلگن وَ بُو دِینگه اِیرگشگنلَرگه هَم بِیر اِسم بِیرِیلگن، مَنَه بُو دِین بِیزلَر اوُچُون تا قِیامَت کوُنِیگچَه نازِل قِیلِینگندِیر.
سِکوُلارِیزم دِینِینِیگ مُرِیدلَرِی سِکوُلارِیزم دِینِیدَگِی اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَرنِی اِسلام دِینِیگه قِیاس قِیلِیش سَبَبلِی (چوُنکِی سِکوُلارِیزم دِینِیدَه اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَر جُودَه هَم کوُپ) ، اِسلام دِینِیگه نِسبَتاً هَم مَنَه شوُ اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَر کوُز- قَرَشِی بِیلَن قَرَشنِی هاحلَشَدِی وَ اَیتِیشَدِیکِی: اِسلام دِینِی بوُندَن 1400 یِیل آلدِینگِی نَرسَه، اوُلَر شُو یُول آرقَلِی مَنَه بُو شُبهَه نِی رِواجلَنتِیرِیشنِی اِیستَشَدِی، شوُنِینگدِیک سِکوُلارِیزم دِینِی بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه بَشَرنِی عَقلِیگه مُناسِب رَوِیشدَه اوُزگرگن، کوُندَن-کوُنگه رِواجلَنِیب بُوگوُنگِی حالِیگه یِیتِیب کِیلگن، اوُلَر حَتَّی اَیتِیشَدِیکِی: سِکوُلارِیزم بُوگوُن هَم اوُزگرِیب باریَپتِی، بُوگوُن بِیزنِی دَردِیمِیزگه یِیگن نَرسَه نِی اِیرتَگه یاقتِیرمَی قالِیشِیمِیز مُومکِین، اوُنِی رَد قِیلِیب اوُرنِیگه باشقَه نَرسَه نِی قوُیِیشِیمِیز هَم مُومکِین. یَعنِی اوُلَر هَوایِی نَفسلَرِیگه اِیرگشِیب یُورِیشَدِی ،کوُنگِیللَرِی نِیمَه نِی هاحلَسَه شُونِی قِیلِیشَدِی. دِینِی اِسلام حَقِیدَه اوُلَر حُودِّی شوُندَی فِکرگه اِیگه، اِسلام هَم هَوایِی نَفسگه اِیرگشَدِی وَ بُو دِین بُوندَن 1400 یِیل آلدِینگِی دَورنِیکِی، بُو دِین اَنَه اوُشَه مَکان، زَمان وَ مِللَتنِیکِی وَ باشقَه زَمانلَرنِی، مَکانلَرنِی دَردِیگه یِیمَیدِی، دِییِیشَدِی.
بِیزلَر مَنَه بوُنگه اوُحشَش شُبهَه لَرنِی مَحَلِّی سِکوُلارِیستلَر حَتّی جَهان سِکوُلارِیستلَرِیدَن جُودَه کوُپ اِیشِیتگنمِیز، اوُلَرنِی فِکرِیچَه اِسلام دِینِی بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی دِینِی بُولگن وَ رَسُول الله صلی الله علیه وسلم کِیلگچ، اوُ کِیشِینِی دَورِیدَه هَم اوُنِی سکلِیتِی اَنَه اوُشَه لا اِلَهَ (طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش) وَ اِلّا الله ( اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش) بوُلگن، بِیزلَر عِبادَتنِی بِیر قِیسمِی صِیفَتِیدَه هَر کوُنِی «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» آرقَلِی بَیان قِیلَمِیز.
مَنَه بُو بِیچارَه، دِیوانَه سِکوُلارِیستلَر حَطا قِیلِیشَدِی. آدَم عَلَیهِ السَّلامنِی دَورِیدَن بُویان دِین مَنَه شُو دِین بوُلگن، فَقَط اوُلَرنِی شَرِیعَتلَرِی فَرق قِیلگن، اِسلامنِی 1400 یِیل آلدِینگِی دِین، دِییِیشنِی اوُرنِیگه اوُنِی آلدِینگِی پَیغَمبَرلَرگه هَم قَیتَرِیشلَرِی لازِم. اوُلَرنِی عَقلِی مَنَه شُو دَرَجَه دَه، اوُلَرنِی جاهِل وَ فَهمسِیز دِییِیلِیشِینِی سَبَبِی هَم شوُ، اوُلَر فَقَط گوُمان، شُبهَه لَرگه اَساسلَنِیب سُوزلَشَدِی.
بُونِی جَوابِیگه شوُنِی اَیتِیش لازِمکِی، اَلله تَعالی هِیچ قَیسِی اوُممَتنِی هَر بِیر مَکان وَ زَماندَه یوُلباشچِیسِیز قوُیِیب قوُیگن اِیمَس، اوُ ذات مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:
وَ لَقَدْ بَعَثْنا فی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت (نحل/36)، اَنِیقکِی، بِیز هَر اوُممَتگه: “اَلله گه عِبادَت قِیلِینگلَر وَ شَیطاندَن یِیراق بوُلِینگلَر”، (دِیگن وَحِی بِیلَن) بِیر پَیغَمبَر یُوبارگنمِیز.
وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلاَّ خَلا فیها نَذیر(فاطر/24)، (سِیزنِینگ اوُممَتِینگِیزدَن اَوَّلگِی) هَر بِیر اوُممَت اِیچِیدَه هَم اَلبَتَّه بِیر آگاهلَنتِیرُوچِی- پَیغَمبَر اوُتگندِیر.
ثُمَّ أَرْسَلْنا رُسُلَنا تَتْرا (مؤمنون/44)، سُونگرَه پَیدَر- پَی پَیغَمبَرلَر یُوباردِیک.
مَنَه بُو وَ شُونگه اوُحشَش آیَتلَرنِی بِیزلَرگه اَیتَیاتگن نَرسَه سِی شوُکِی، اِسلام دِینِی هَمَّه زَمانلَر وَ هَمَّه نَسللَر اوُچُون رِسالَتدِیر، مُوعَیَّن دَور یا مَکان یا مُشَخَّص نَسل اوُچُون مَخصُوص قانوُن، پراگرَمَّه بوُلمَگن؛ بَلکِی ثابِت ماهِیَتگه اِیگه بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی هَمَّه نَسللَرگه، مَکانلَرگه، زَمانلَرگه تِیگِیشلِی رِسالَتدِیر.
اِسلام دِینِی سِکوُلارِیزم دِینِیگه اوُحشَش خاص بِیر طَبَقَه یا نَجاد وَ مِللَت اوُچُون وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن نَرسَه اِیمَس. بوُگوُن بِیر نَرسَه نِی هاحلَب اِیرتَگه اوُندَن واز کِیچَدِیگن نِسبِی، هَر کوُنِی اوُزگرِیب توُرَدِیگن وَ بُوگوُن بِیر نَرسَه نِی اِیستَب اِیرتَگه باشقَه نَرسَه نِی کوُنگلِی توُسَب قالَدِیگن هَوایِی نَفسِیگه تابِع، ناقِص بَشَر فِکرِیدَن پَیدا بُولگن نَرسَه اِیمَس، شوُ سَبَبلِی هَم اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَرگه بوُیسِینمَیدِی. اوُزِینِی خاص طَبَقَه سِینِی دائِرَه سِیگه مُناسِب رَوِیشدَه اِنسان تامانِیدَن اِیشلَب چِیقَرِیلگن خاص بِیر طَبَقَه یا خاص بِیر مِللَت اوُچُون اَنَه اوُشَه طَبَقَه نِی مَنفَعَتلَرِینِی تَأمِینلَش یوُلِیدَه اِیشلَب چِیقَرِیلگن هَم اِیمَس. اِسلام اوُچُون دَعوَت قِیلِیش اوُنِی فَهملَش هَم اوُزِیگه خاص بِیر طَبَقَه نِی اِیختِراع سِی بوُلمَگن. اِسلام دِینِی آخِیرگِی پَیغَمبَرنِی کِیلگن کوُنِیدَن باشلَب تا قِیامَت کوُنِیگچَه اَلله تَعالی نِی بَرچَه آدَملَر اوُچُون هِدایَتِی، قانوُنِی، رَحمَتِی بُولَدِی. اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:
وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ(انبیاء/۱۰۷)، بِیز سِیزنِی بَرچَه عالِملَرگه فَقَط رَحمَت ( یَعنِی اَلله نِینگ رَحمَتِی- جَنَّتگه یِیتَکلاوچِی) قِیلِیب یُوباردِیک.
تبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا (فرقان/۱)، بَرچَه عالِملَرنِی (آخِیرَت عَذابِیدَن) قوُرقِیتوُچِی بوُلسِین دِیب اوُز بَندَه سِی (محمد) گه فُرقان- قُرآننِی نازِل قِیلگن ذات- اَلله بَرَکاتلِی- بُویُوکدِیر.
إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ (یوسف/۱۰۴)، بُو (قُرآن) فَقَطگِینَه بَرچَه عالِملَر اوُچُون بِیر اِیسلَتمَه دِیر، حالاص.
(دوامی بار….)
[1] این مقدمه را رسول الله صلی الله علیه وسلم قبل از هر خطبه و سخنرانی ایراد می فرموند.
[2] که در جلسه ی قبل به صورت موردی به چند مورد اساسی آن ها اشاره کردیم.
