چِیتلَب اوُتِیب بُولمَیدِیگن اِسلامِی “اِتِّحاد” جَرَیانِی، بوُگوُنگِی کوُندَگِی تَفَرُّقدَن اِسلامِی “وَحدَت”گه اوُتِیش دَورِیدِیر. (3)

(مطلبنی کامل متنی)

بَرچَه کافِرلَر مُؤمِنلَرنِی آشکار دُشمَنِی بُولسَه هَم: إِنَّ الْکَافِرِینَ کَانُوا لَکُمْ عَدُوّاً مُبِیناً ( النساء/ 101) مَنَه شُو دُشمَنلَر اَلله تَعالی طَرَفِیدَن دَرَجَه لَرگه تَقسِیم قِیلِینگن وَ اوُلَرنِی هَر بِیرِیگه خاص قانوُنلَر تَعیِین قِیلِینگن بوُلِیب بِیزلَر اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِینِی کَنَلِی آرقَلِی شَرائِطگه مُوافِق رَوِیشدَه بُو کافِرلَر بِیلَن عَلاقَه لَر قِیلَمِیز وَ اِتِّحادِیَه لَر توُزَه آلَمِیز.

اَلبَتَّه مُشرِکلَرگه نِسبَتاً قَنچَه لِیک اِسلامِی حُکوُمَتنِی حَربِی قُدرَتِینِی مِعزانِی کوُپراق بوُلسَه، اوُلَرگه حَتَّی باشقَه مُشرِک کافِرلَرگه نِسبَتاً اِیختِیاج هَم بَرطَرَف بوُلِیب بارَدِی وَ مَنَه بُو سِکوُلارِیستلَر فَقَط اِیمان کِیلتِیرگن پَیتلَرِیدَه گِینَه مُؤمِنلَرگه هَمراه بوُلَه آلِیشَدِی، شوُ سَبَبلِی هَم قُدرَت مُؤمِنلَرنِی قوُلِیدَه بُولگن مَرحَلَه دَه بِیز اوُلَر بِیلَن فَقَط “وَحدَت”گه راضِی بوُلَمِیز وَ اوُلَردَن اَلله وَ رَسُولِیگه اِیمان کِیلتِیرَسِیزلَرمِی؟- دِیب سُورَلَدِی. «تُؤْمِنُ باللَّهِ وَرَسولِهِ؟» اَگر یُوق، دِییِیشسَه. بِیز هَم اوُلَرگه قَیتِیب کِیتَه وِیر، بِیز مُشرِکلَردَن یاردَم آلمَیمِیز، دِییمِیز: «فَارْجِعْ، فَلَنْ أَسْتَعِينَ بمُشْرِكٍ» ^[1] یَعنِی اَگر بِیزلَرنِی “دارُ الاِسلامِیمِیزنِی” حَربِی قُدرَتِی باشقَه مُشرِک کافِرلَرگه قَرشِی مَنَه بُو مُشرِک کافِرلَر بِیلَن “اِتِّحاد” توُزِیشگه “اِیختِیاج” بوُلمَیدِیگن دَرَجَه دَه بُولسَه، بِیز اوُلَرگه آچِیق- آیدِین قِیلِیب اَیتَمِیزکِی: «فإنَّا لا نَستعينُ بالمُشرِكينَ على المُشرِكينَ»^[2] شُو شَکلدَه سِکوُلارِیستلَرنِینگ یوُزِیگه “اِتِّحاد” اِیشِیگِی یاپِیلَدِی، مَنَه بُو کِیمسَه لَر اَگر دارُ الاِسلام بِیلَن پَیمان توُزمَگن بوُلِیشسَه، اِیمان کِیلتِیرِیشگه مَجبُور بوُلِیشَدِی وَ “وَحدَت” اِیشِیگِیدَن کِیرِیشَدِی یاکِی جَنگنِی اِیختِیار قِیلِیشَدِی.

اَگر دِققَت قِیلَدِیگن بوُلسَک،حاضِردَه مُسُلمانلَرگه اِینگ یَقِین بُولگن کافِرلَر سِکوُلارِیستلَر ( یا عَرَب تِیلِی بِیلَن اَیتگندَه مُشرِکلَر) بوُلَدِی. مَنَه بُونگه بِیران کِیشِی شُبهَه قِیلَدِیمِی؟ حاضِرگِی پَیتدَه اَمِیرِکَه وَ صِیهیُونِیستلَر رِیجِیمِی وَ اوُلَرنِی مِنطَقَه دَگِی، جَهاندَگِی راسِّیَه، حِتای، بِیرلَشگن مِللَتلَر تَشکِیلاتِیدَگِی نَتاگه اوُحشَش مُتَّحِدلَرِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه قَرشِی سِکوُلارِیزم دِینِینِی بَیراقدارلَرِی اِیکَنِیگه بِیرار کِیم شُبهَه قِیلَدِیمِی؟

بِیزلَر اوُزِیمِیزدَگِی حُکوُمَت قُدرَتِینِی حِمایَه سِی آستِیدَه مَنَه بُو مُهاجِم جِنایَتچِی دُشمَننِی دَفع قِیلِیش اوُچُون اَلله وَ رَسُولِینِی، جِیلرِیلنِی، مِکائِلنِی باشقَه دُشمَنلَر بِیلَن، مَحرَملَر بِیلَن زِنا قِیلوُچِیلَر، مَریَمگه وَ رَسُول الله صلی الله علیه وسلّمنِی نامُوسلَرِیگه توُحمَت آتوُچِیلَر بِیلَن مُتَّحِد بوُلَه آلَمِیزمِی؟ اَلبَتَّه. بوُنگه نَمُونَه، رَسُول الله صلی الله علیه وسلم اوُزلَرِی اِیگه بوُلگن حُکوُمَت قُدرَتِینِی حِمایَه سِی آستِیدَه یَهُودِیلَر، مُشرِکلَر،نَصرانِیلَر، مَجُوسِیلَر وَ اِیچکِی مُنافِقلَر توُدَه سِی بِیلَن مَککَه مُشرِکلَرِیگه قَرشِی مُتَّحِد بُولگنلَر. مَنَه بُو مُسُلمانلَرنِی تَرِیخِی واقِیعِیَتلَرِیدَن بِیرِی بوُلِیب اوُنِی هِیچ کِیم اِنکار قِیلَه آلمَیدِی.

مَنَه بُو حالَتدَه بِیزلَر اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِینِی کَنَلِی آرقَلِی آشکار کافِرلَر وَ مُنافِقلَرنِی توُدَه سِی بِیلَن پَیمان توُزگن پَیتِیمِیزدَه اِیختِلافگه اِیگه اِیکَنِیمِیزنِی قَبوُل قِیلِیشِیمِیز لازِم، هَر اِیککِی طَرَف اوُزِینِی عَقِیدَه سِینِی مُقابِل تامانگه مَجبُورلَب قَبُول قِیلدِیرَه آلمَیدِی، بَلکِی سوُزلَشُو اوُچُون مُناسِب شَرائِطنِی مُهَیّا قِیلِیش بِیلَن هَر اِیککِی طَرَف تامانِیدَن قَبُول قِیلِینگن مُشتَرَک نَرسَه لَرگه دِققَتنِی جَملَیدِی، مَنَه بُو فَرقلَر هَر قَنچَه کُوپ بوُلگن تَقدِیردَه هَم مُتَّحِد حُکوُمَتنِی توُزِیلِیشِیدَه قَبوُل قِیلِینگندِیر وَ اوُنِی مُدِیرِیَت قِیلِینَدِی.

یَنَه تَکرارلَب اَیتَمَن مُخالِف، فَرقلِی عَقِیدَه گه اِیگه بُولگن شَخصنِی یا جَماعَتنِی یا جَمِیعَتنِی مَوجُود اِیکَنِینِی قَبُول قِیلِیشلِیک اوُلَرنِی عَقِیدَه لَرِی، اِیشانچلَرِی، عَقِیدَه وِی شَخصِیَتلَرِینِی قَبُول قِیلِینَدِی دِیگن مَعنادَه اِیمَس، بَلکِی مَنَه بوُندَی نَرسَه نِی بارلِیگِینِی قَبوُل قِیلَمِیز وَ بَعضِی اوُرِینلَردَه بِیزلَرگه مُخالِفدِیر، اَمّا هَمِیشَه اِیختِلاف وَ اَجرَلِیش اوُرِینلَرِینِی نوُقطَه سِی، کِیلِیشِیلگن مُشتَرَک اوُرِینلَرنِینگ توُلقِینِینِی تَأثِیرِیدَه قالَدِی.

نَصرانِی یا یَهُودِی یا مَجُوس یا صابِیئِن یا مَشرِک شَخص یاکِی حَتَّی مُنافِقلَرنِی توُدَه سِیدَن بوُلگن شَخص مُؤمِنلَرنِی شَخصِیَتِیدَن فَرقلِی عَقِیدَه گه اِیگه دِیرلَر وَ اوُلَر اَیتِیشَدِیکِی: مِین اوُرتَدَه توُزگن پَیمانگه کوُرَه اَگرچِی سِیزلَرنِی اِسلامِی شَخصِیَتِینگِیز، عَقِیدَنگِیزگه مُخالِف بوُلسَه هَم، اوُزِیمنِی عَقِیدَم اَساسِیدَه یَشَش، حَیات کِیچیرِیش حَققِیگه اِیگه مَن.

سِیزلَر اِسلامِی قانوُنلَرگه قَرشِیلِیک قِیلِیش یا اَلله نِی، مَلائِکَه لَرنِی تَخقِیرلَش بَهانَه سِی بِیلَن یاکِی کافِرلَرنِی عَقِیدَه سِیدَه مَوجُود توُرلِی- هِیل شِرکلَر سَبَبلِی اوُزلَرِینِی فَلان اَصل اِعتِقادِیدَن یا رَفتارِیدَن قوُلِینِی تارتِیشِینِی یا عَقِیدَه لَرِینِی، اِیشانچلَرِینِی بِیرِ قِیسمِیدَن واز کِیچِیشلَرِینِی یاکِی شَخص حَقِیقَتنیی اَیتمَسدَن پِینهان قِیلِیشِینِی طَلَب قِیلَه آلمَیسِیزلَر.

اَگر مَنَه بُو شَخصلَرنِی عَقِیدَه سِیگه باسِیم اوُتکَزِیلسَه یا تَحدِید قِیلِینسَه یاکِی مُقابِل طَرَفنِی مَوجُودِیَتِی اِنکار قِیلِینَدِیگن بوُلسَه، اوُلَر یَنَدَه کوُپراق شِددَت وَ تَعَصُّب بِیلَن مَنَه بُو اوُزلَرِینِی خاص مَسَلَه لَرِیدَه آیاق تِیرَب توُرِیب آلِیشَدِی وَ غَلَط اِیشانچلَرِینِی سَقلَب قالِیش اوُلَرنِینگ اَساسِی مَقصَدِیگه اَیلَنَدِی، اَصلِیدَه اِیسَه اِسلامِی جَمِیعَتدَگِی مَقصَد، حَقنِی آچِیق بَیان قِیلِیش وَ اوُنِی اِیککِیلَنمَسدَن قَبُول قِیلِیش اوُچُون آزاد، اِسلامِی فَضادَه زَمِینَه مُهَیّا قِیلِیش لازِمدِیر.

رَسُول الله صلی الله علیه وسلم بِیلَن مَدِینَه یَهُودِیلَرِی وَ نِجراننِی نَصرانِیلَرِینِی وَ بَنِی حُزاعَه، بَنِی ضَمرَه نِی مُشرِکلِرِینِی وَ بَحرَین، اَحساءنِی مَجُوسلَرِینِی حَتّی اِیچکِی مُنافِقلَر توُدَه سِی بِیلَن توُزِیلگن اِتِّفاق، اِیختِلافلِی اوُرِیندَگِی اِعتِقادلَردَن واز کِیچِیش مَعناسِیدَه اِیمَس اِیدِی، اِسلام یا نَصرانِیَت یا یَهُودِیَت، مَجُوس وَ باشقَه لَرنِی اوُرتَسِیدَه اوُلَرنِی چِیتگه سُورِیب توُرِیلِیشِی لازِم، دِیب هِیچ کِیم طَلَب قِیلمَیدِی.

بُو یِیردَه اَنِیق بُولگن نَرسَه شوُکِی،”وَحدَت”نِی آشکار کافِرلَر یا مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَر توُدَه سِی بِیلَن توُزِیب بوُلمَیدِی، عُمُوماً “وَحدَت” بَحثِی اوُرتَگه تَشلَنمَیدِی. بَلکِی بُو یِیردَه اِیختِلافلَر مَوجُودلِیگِینِی قَبُول قِیلگن حالدَه، هَمَّه آرام وَ کامِل خَوفسِیزلِیککَه اِیگه مُحِیطدَه اوُزِینِی عَقِیدَه سِینِی اِثباتلَش اوُچُون، بِیر یُونَلِیشدَه حَق طَلَب قِیلَیاتگنلَر مُطلوُب نَتِیجَه نِی قوُلگه کِیرِیتکوُنچَه اوُزِیمِیزنِی بِیلِیملَرِیمِیزنِی اوُرتَدَه بَهَم کوُرَمِیز. بُو یِیردَگِی “اِتِّحاد” وَ واحِد جِبهَه دَه حَرَکَت قِیلِیشلِیک، حَقِیقَتنِی وَ هِیلمَه – هِیل عَقِیدَه لَرنِی بَیان قِیلِیش وَ عَقِیدَه لَرنِی بِیر- بِیرِیگه سالِیشتِیرِیش بِیلَن قَرَمَه – قَرشِی بُولَه آلمَیدِی،چوُنکِی قُرآننِی اوُزِی مَنَه بُو کُفرلَرنِی، شِرکلَرنِی حَقِیقَتِی بِیلَن بَیان قِیلگن وَ اوُلَرنِی مُقایَسَه هَم قِیلگن، اِیندِی بِیز صادِقلِیک، آداب،اِنصاف بِیلَن مَنَه بُو آیَتلَر، حَدِیثلَرنِی حُوددِی تَعلِیم آلِیشدَه بُولگنِیدِیک عَینِی،عَمَلِی صُورَتدَه جَمِیعَتدَه پِیادَه قِیلِیشِیمِیز کِیرَک حالاص.

اَهلِی کِتاب با شِبهِ اَهلِی کِتاب بوُلگن شَخص اوُزِیدَگِی نَرسَه لَرنِی اَلله نِی حُوضُورِیدَن کِیلگن، دِیب اِعتِقاد قِیلَدِی، اوُزِیدَگِی نَرسَه لَرنِی اَلله نِی تامانِیدَن کِیلمَگنلِیگِینِی توُشوُنگن پَیتدَه پَیغَمبَرِی خاتَمنِی شَرِیعَتِیگه اِیمان کِیلتِیرِیشِی مُومکِین: وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ (مائده/84) شُوندَی اِیکَن اوُلَر قِیسقَه یا اوُزاق مُددَتدَه اِصلاح بُولِیشلَرِی مُومکِین، شُو سَبَبلِی هَم توُزِیلگن پَیمانلَرگه مُوافِق مُسُلمانلَرنِی اوُرتَسِیدَه مُشَخَّص اِیختِیارلَر بِیلَن حَیات کِیچِیرِیشَدِی.

اوُزاق مُددَت دَوامِیدَه مَنَه بُو فَرقلَرنِی، اِیختِلافلَرنِی، مَدَنِیَتنِی قَبوُل قِیلِیش وَ توُغرِی اِدارَه قِیلِیش، نَظَرلَرنِی اِتِّفاقلِی بُولِیشِی، اِجتِمائِی اِنتِظام، غَیرِی مُسُلمانلَرنِینگ مُسُلمان بُولِیشلَرِیگه وَ اِسلامِی “وَحدَت” سَرِی حَرَکَتِیگه بائِث بوُلَدِی. شُو سَبَبلِی هَم هَمِیشَه غَلَبَه اِسلامنِی قوُلِیدَه بُولگن وَ اَهلِی کِتاب، شِبهِ اَهلِی کِتاب حَتّی مُشرِک(سِکوُلار) کافِرلَر اَستَه – سِیکِینلِیک بِیلَن مُسُلمان بوُلِیشگن.

اِیچکِی پِینهان کافِرلَر هَم اِسلام، قُرآن،شَرِیعَت نامِی بِیلَن جُودَه کوُپچِیلِیکنِی اَلدَشگن،اَلدَنگن کِیشِیلَر هَم اوُلَرنِی حَق، دِیب اوُیلَشَدِی،اَگر اوُلَرگه حَقِیقَت آشکار بوُلَدِیگن بُولسَه اَلبَتَّه اِصلاح بُولِیشَدِی وَ مُؤمِنلَرنِی دائِرَه سِیگه کِیرِیشَدِی، اِصلاحگر هَم بُولَه آلِیشَدِی. مُنافِقلَر توُدَه سِی بِیلَن یازِیلمَگن حالدَه توُزِیلگن پَیمانگه کوُرَه، حُدُودلَرنِی اِجرا قِیلِیشدَه اوُلَر بِیلَن باشقَه مُؤمِنلَرنِی اوُرتَسِیدَه فَرق بُولمَیدِی، اَمّا بُونِی بَرابَرِیدَه اوُلَر مَثَلاً مُؤمِنلَرنِی جِهادلَردَه اِیشتِراک اِیتمَسلِیک، مُوزِیکَه اِیشِیتِیش، سُوستلِیک بِیلَن نَماز اوُقِیش یاکِی قُرآندَه بَیان قِیلِینگن باشقَه یُوزلَب صِیفَتلَردَه آزاددِیرلَر.

اِسلام دَلِیل، حُجَّت جِهَتِیدَن کوُچلِیدِیر، مَنسُوخ بوُلگن هِیلمَه –هِیل تَفَکُّراتلَرنِی، شَرِیعَتلَرنِی مَوجُودلِیگِی پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله علیه وَسَلّمنِینگ شَرِیعَتِینِی رَعیِی، حُجَّتِینِی سَلامَتلِیگِینِی، قُدرَتِینِی وَکسِینَه اوُرنِیدَه کوُرسَتِیب بِیرَدِی، شُو سَبَبلِی هَم آچِیق آیدِین رَقابَتگه چَقِیرَدِی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: « قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ» دَلِیل جِهَتِیدَن ضَعِیف بوُلگن کِیشِیلَرگِینَه شَرعِی سُوزلَشُولَردَن قوُرقِیشَدِی، شوُنِینگ اوُچُون هَم کافِرلَر مَخصُوصا سِکوُلار کافِرلَر دائِم مُؤمِنلَرنِی جَنگ قِیلِیشگه مَجبُورلَب کِیلگن.

توُرلِی –هِیل اِسلامِی فِرقَه لَرنِی آرَسِیدَه هَم دَلِیل، حُجَّت جِهَتِیدَن ضَعِیف بوُلگن کِیشِیلَر اوُزلَرِینِی مُخالِفلَرِی بِیلَن “اِتِّحاد” توُزِیشگه قوُرقِیشَدِی، شُو سَبَبلِی هَم اَکثَراً قوُپاللِیک، یامان آغِیزلِیک، قاچِیش وَ جَنگنِی اِیختِیار قِیلِیشَدِی، اَصلِیدَه اِیسَه رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلگنلَرکِی:

«مَنْ آمَنَ رَجُلا عَلَى دَمِهِ فَقَتَلَهُ فَأَنَا بَرِيءٌ مِنَ الْقَاتِلِ، وَإِنْ كَانَ الْمَقْتُولُ كَافِرًا»[3] “آمانلِیک بِیرِیلگن کِیشِینِی اوُلدِیرگن کِیمسَه دَن مِین بِیزارمَن؛ اَگرچِی اوُلدِیرِیلگن کِیمسَه کافِر بوُلسَه هَم. بَعضِی رِوایَتلَردَن کِیلِیشِیچَه «وَجَبَتْ لَهُ النَّارُ»[4] یَعنِی (جَهَنَّمنِی) آلاوِی قاتِیلگه واجِب بوُلَدِی.”

بِیزلَرنِی مُوازَنَتسِیز بِرادَرلَرِیمِیز وَ آگاه دُشمَنلَر کِیلتِیرِیب چِیقَرگن نوُقطَه لَردَن بِیرِی شوُکِی،اوُلَر اوُزلَرِینِی مُخاطابلَرِیگه کافِرلَر بِیلَن “اِتِّحاد” توُزِیش بِیلَن “وَلاء” هَم وُجُودگه کِیلِیشِینِی کوُرسَتماقچِی بوُلِیشَدِی، اَصلِیدَه اِیسَه اوُلَرنِینگ کوُپچِیلِیگِی “وَلاء” بِیلَن مُحَبَّتنِی، دُوستلِیکنِی فَرقِینِی هَم بِیلِیشمَیدِی،” وَلاء” “اِتِّحاد”دَه اِیمَس، بَلکِی فَقَط “وَحدَت” دَه وُجُودگه کِیلِیشِینِی هَم توُشُونِیشمَیدِی.

بِیزلَر شَهادَتَیننِی تِیلگه آلِیب طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرگنِیمِیزنِی بَیان قِیلگن پَیتِیمِیزدَه، کافِرلَرنِی بَرچَه کُفر عَقِیدَه لَردَن بَرائَت قِیلَمِیز، بُونگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه فَقَطگِینَه مُشرِکلَرنِی عَقِیدَه لَرِیدَن اِیمَس، بَلکِی مُشرِکلَرنِی اوُزلَرِیدَن هَم بَرائَت قِیلَمِیز، اَلبَتَّه مُشرِکلَرنِی وُجُودِیدَن بَرائَت قِیلِیشنِی تَطبِیق قِیلِیش اَستَه – سِیکِینلِیک بِیلَن عَمَلگه آشَدِیگن نَرسَه. شُوندَی بوُلگچ بِیزلَر اوُلَرنِی قانوُنلَرِینِی قوُیِیدَگِی اَصلگه اَساساً قُبوُل قِیلمَگن پَیتِیمِیزدَه «وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً» ‏(نساء/141) اَلله تَعالی هَم مَنَه بُو آرقَلِی کافِرلَرنِی قانوُنلَرِی هَم، اوُزلَرِی هَم مُؤمِنلَرنِی اوُستِیدَن حُکمرانلِیک اوُچُون یوُل قوُیمَیدِی.

رسول الله صلی الله علیه وسلم مُشرِکلَرنِی اوُزلَرِیدَن وَ عَقِیدَه لَرِیدَن بَرائَت قِیلِیش بارَسِیدَه اَصلگه اِیرگشِیش آرقَلِی – دارُ النَّدوَه نامِی آستِیدَگِی – مُشرِکلَرنِی پَرلَمِینتلَرِیدَه اِیشتِراک اِیتِیشنِی قَبُول قِیلمَسلِیکدَن تَشقَرِی حَتَّی مُشرِکلَرنِی رَهبَرِیَتِینِی، اوُلَرگه حاکِم بُولِیشنِی هَم قَبُول قِیلمَگنلَر، بوُتوُن عَرَب یَرِیم آرالِیگه رَهبَر بوُلِیشنِی هَم اِیستَمَگنلَر.

سِکوُلارِیستلَر رَسُول الله صلی الله علیه وسلم تامانِیدَن بِیر آزگِینَه بُولسَه هَم کِیلِیشوُنِی کوُتِیشَردِی، چُونکِی بُونِی نَتِیجَه سِیدَه اوُلَر تِیزلِیک بِیلَن کِیلِیشوُگه راضِی بوُلِیشَردِی، اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ؛ اَمّا مُسُلمانلَر سِکوُلارِیستِیک قانوُنلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَه یَشَی آلِیشمَیدِی وَ دِیننِی توُرت مَفهُومِینِی ( یَعنِی: 1- حاکِمِیَت قُدرَتِی، 2- قانوُن وَ دَستوُرلَر، 3- اِطاعَت قِیلِیش وَ بوُیسِینِیش، 4- جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش) نِی اَلله نِی دِینِیدَن جُودا قِیلِیب سِکوُلارِیستلَرنِی دِینِیگه بِیرَه آلِیشمَیدِی، شُو سَبَبلِی هَم اَلله تَعالی رَسُولی صلی الله علیه وسلمگه مُشرِک کافِرلَرگه یا سِکوُلارلَرگه قوُیِیدَگِیلَرنِی اَیتِیشگه بُویُورِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ. (کافرون/6) سِیزلَرنِی دِینِینگِیز اوُزِینگِیز اوُچُون، مِینِی دِینِیم اوُزِیم اوُچُوندِیر!

یَهُودِی، نَصرانِی، مَجُوس کافِرلَرِی وَ اِیچکِی مُنافِقلَرنِینگ اِسلامِی حاکِمِیَت وَ دارُ الاِسلام بِیلَن “اِتِّحاد”گه تامان تارتِیلِیشِیگه بائِث بوُلَدِیگن تَشقِی عامِللَردَن بِیرِی، “وَحدَت”نیِ وُجُودگه کِیلِیشِیگه سَبَب بوُلَدِیگن عَقِیدَه وِی وَ دِینِی اَساسلَر اِیمَس، اِسلامِی حُکوُمَتنِی قُدرَتِی یاکِی کافِرلَرنِی اوُزِینِی آرَسِیدَگِی اِیچکِی رَقابَت بوُلَدِی.

مُؤمِنلَرنِی قَلبِیدَه اُلفَتنِی وَ جَمِیعَتدَه “وَحدَت”نِی یوُزَه گه کِیلتِیرَدِیگن نَرسَه، فَقَطگِینَه تَنها اَلله وَ اوُنِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَردِیر. شُونِینگدِیک اَلله تَعالَی اَنفال سُورَسِینِی 60 آیَتِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدْوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِن دُونِهِمْ لاَ تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ یَعْلَمُهُمْ … مَنَه بُو سُورَه نِی 65 آیَتِیدَه: یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِینَ عَلَى الْقِتَالِ … آیَتلَرنِی هَر اِیککِیسِیدَه حَربِی تَیّارگرلِیککَه، قُدرَتگه اَمر قِیلِینَدِی وَ قوُراللِی جَنگگه تَرغِیب قِیلِینَدِی، شُو سُورَه نِی 63 آیَتِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً مَّا أَلَّفَتْ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَکِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ‏. وَ اوُلَرنِینگ (مؤُمِنلَرنِینگ) دِیللَرِینِی بِیرلَشتِیرگن ذاتدِیر. اَگر (سِیز) یِیردَگِی بار نَرسَه نِی صَرفلَسَنگِیز هَم اوُلَرنِینگ دِیللَرِینِی بِیرلَشتِیرَه آلمَگن بوُلوُر اِیدِینگِیز. لِیکِن اَلله اوُلَرنِی دِیللَرِینِی بِیرلَشتِیرَدِی. اَلبَتَّه، اوُ قُدرَتلِی، حِکمَتلِیدِیر.

حُوددِی بِیزلَر کافِرلَرنِی قانوُنلَرِینِی، دَستوُرلَرِینِی، حاکِمِیَتِینِی قَبوُل قِیلمَگنِیمِیزگه وَ هَرگِیز اوُزِیمِیزنِی اِختِیارِیمِیز بِیلَن اوُلَرنِی حاکِمِیَتِینِی آستِیگه اوُتمَگنِیمِیزگه اوُحشَش، کافِرلَر هَم آچِیق- آیدِین اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی وَ بِیزلَر بِیلَن اوُزلَرِینِی آرَسِیدَگِی “وَحدَت” گه سَبَب بُولَدِیگن عامِللَرنِی قَبُول قِیلِیشمَیدِی، بِیزلَر هَم اوُلَر هَم عَقِیدَه وِی نَظَردَن یا عَمَلِی جِهَتدَن آلِیب قَرَگندَه اوُزَرا “وَحدَت” گه مایِیل اِیمَسمِیز. بِیزلَر هَم اوُلَر هَم بِیر- بِیرِیمِیزنِی قانوُنلَرِیمِیزنِی، دَستوُرلَرِیمِیزنِی قَبُول قِیلمَگنِیمِیزدَن وَ بِیر- بِیرِیمِیزدَن وَ بِیر- بِیرِیمِیزنِی قانوُنلَرِیمِیزگه بُویِینسِینمَگنِیمِیزدَن سُونگ، بِیزلَرنِی آرَمِیزدَه “وَلاء” هَم وُجُودگه کِیلمَیدِی.

یَعنِی قوُیِیدَگِیچَه تَصَوُّر قِیلمَسلِیک کِیرَک، رَسُول الله صلی الله علیه وسلم تَشقِی آشکار کافِرلَرنِی وَ اِیچکِی پِینهان کافِرلَرنِی جِنایَتلَرِینِی، عَقِیدَه سِینِی، اَخلاقِی فَسادلَرِینِی کوُرمَگنلِیککَه آلِیب مَنفَعَتلَر اَساسِیدَه “اِتِّحاد” توُزگنلِیگِی بائِث، اوُلَر اَلبَتَّه رَسُول الله صلی الله علیه وسلمدَن وَ مُؤمِنلَردَن راضِی بُولِیشَدِی. یُوق، اوُلَرنِینگ مُؤمِنلَردَن راضِی بوُلِیشلَرِیگه هِیچ قَندَی اوُمِید یُوق.

مُشرِک کافِرلَر یا سِکوُلارلَر اَگر قُدرَتلَرِی یِیتسَه، اَلبَتَّه بِیز بِیلَن دِینِیمِیزنِی توُرت مَفهُومِیدَن اَجرَتگوُنلَرِیچَه جَنگ قِیلِیشَدِی: وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَن دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا (بقره/217) سِکوُلار شَخص بِیرِینچِی پَیغَمبَرنِی زَمانِیدَه بُولَدِیمِی یاکِی پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی زَمانلَرِیدَه بُولَدِیمِی یاکِی حاضِرگِی زَماندَه بُولَدِیمِی اوُزِیدَگِی قانوُنلَر اَلله تامانِیدَن کِیلگن، دِیب اِعتِقاد قِیلگن اِیمَس وَ هَرگِیز اَلله طَرَفِیدَن کِیلگن قانوُنلَرگه اِیمان کِیلتِیرِیشِینِی وَ حَیاتِیدَه پِیاده قِیلِیشِینِی اَیتگن اِیمَس: وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا (بقره/170) بِیزنِی عَصرِیمِیزدَگِی سِکوُلارِیستلَر بَتتَرراقدِیرلَر: چُونکِی مَحَلِّی سِکوُلارِیستلَرگه قَرَب کِیلِینگلَر اَلله تَعالی نازِل قِیلگن نَرسَه گه اِیرگشِینگلَر، دِیسَنگلَر، اوُلَر بِیز اوُزِیمِیزنِی آتَه لَرِیمِیزگه اِیرگشَمِیز، دِییِیشمَیدِی، چُونکِی اوُلَرنِی آتَه لَرِی مُسُلمان بوُلِیشگن وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیگه تابِع اِیدِیلَر، بَلکِی اوُلَر اَیتِیشدِیکِی: بِیزلَر آگوُست کِینت، تاماس حابِس، لِینِین، مَرکِس، مَعُوگه اوُحشَش کِیشِیلَر…….بِیرلَشگن مِللَتلَر وَ …….بِیزلَر اِیشلَب چِیقَرگن ………نَرسَه لَرگه اِیرگشَمِیز، دِییِیشَدِی.

شُوندَی اِیکَن اوُلَر هَرگِیز اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَردَن، اَلله نِی شَرِیعَتِیگه پایبَند بوُلگن مُؤمِنلَردَن راضِی بوُلِیشمَیدِی، شُو سَبَبلِی هَم اوُلَر سِکوُلارِیزم دِینِیگه پایبَند بوُلِیشَر اِیکَن اِصلاح بُولِیشمَگن وَ بوُلِیشمَیدِی هَم، هَرگِیز بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه مُشرِک کِیمسَه حاکِمِیَتنِی اوُزِینِی هاحشِی، اِیستَگِی بِیلَن اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه تَقدِیم قِیلگنِی کوُرِیلگن اِیمَس،چوُنکِی اَلله نِی کوُز- قَرَشِی بُویِیچَه یَگانَه مُشتَرَک عامِل، نازِل قِیلِینگن شَرِیعَتنِینگ قانوُنلَرِیدِیر، اوُلَر مَنَه بُو نازِل قِیلِینگن قانوُنلَرنِی قَبُول قِیلمَس اِیکَنلَر، مُشتَرَک عامِل بوُلمِیش “وَحدَت” نِی هَم رَد قِیلِیشگن بوُلَدِی، اوُلَر دائِم اَسلَحَه نِی تِیلِی حَربِی قُدرَت بِیلَن فُرصَت کوُتِیب یوُرِیشَدِی، مَنَه بُو فُرصَتدَه اوُزلَرِینِینگ دِینلَرِینِی توُرت مَفهُومِینِی مُسُلمانلَرگه مَجبُورلَب قَبوُل قِیلدِیرِیشماقچِی.

اَهلِی کِتابنِی کافِرلَرِی هَم: وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ (بقره/120) یَهُودِی وَ نَصرانِیلَر اوُلَرنِینگ دِینِیگه کِیرمَگوُنِینگِیزچَه هَرگِیز سِیزدَن راضِی بوُلمَیدِیلَر.

مَنَه بُو اوُلَرنِینگ پَیغَمبَرِی خاتَمگه نِسبَتاً جاهِل بوُلگنلِیکلَرِی سَبَبلِی اِیمَس اِیدِی، چُونکِی: الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ ۖ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (بقره/146) بِیز کِتاب عَطا اِیتگن کِیمسَه لَر ( یَهُودِیلَر وَ نَصرانِیلَر) اوُنِی ( مُحَمد پَیغَمبَر) اوُز فَرزَندلَرِینِی تَنِیگن کَبِی تَنِیدِیلَر. ( یَعنِی اوُزلَرِینِی اِلاهِی کِتابلَرِیدَه اوُ حَقِیدَه اوُقِیگنلَر)، وَ اَلبَتَّه اوُلَردَن بِیر گوُرُوهِی بِیلگنلَرِی حالدَه حَقِیقَتنِی بِیرکِیتَدِیلَر.

اَگر اوُلَر قادِر بوُلگنلَرِیدَه قوُللَرِی یِیتکَنِیدَه، اَلبَتَّه پَیغَمبَرِی خاتَم صَلی الله علیه وسلمنِی هَم اوُلدِیرَردِیلَر، بَنِی نَظِیرنِی یَهُودِیلَرِی مَککَه نِی سِکوُلارِیستلَرِی بِیلَن مُتَّحِد بوُلِیب بُو بارَدَه حَرَکَتلَر قِیلِیشگن شوُنِینگدِیک اوُلَرنِی اَجدادلَرِی هَم پَیغَمبَرلَرنِی اوُلدِیرِیشگن اِیدِی. «قُلْ قَدْ جَاءکمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِی بِالْبَینَاتِ وَبِالَّذِی قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن کنتُمْ صَادِقِینَ؛(19)

شُو سَبَبلِی هَم اَلله تَعالی اوُزِینِی وَ مُؤمِنلَرنِی، مَلائِکَه لَرنِی دُشمَنلَرِی بِیلَن اَنَه اوُشَنچَه عَقِیدَه وِی فَسادلَرگه اِیگه بُولِیشلَرِیگه قَرَمَسدَن “اِتِّحاد” توُزِیشنِی مَشرُوع قِیلگن بُولسَه هَم، اَمّا مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ (ممتحنه/1) اِی مُؤمِنلَر، مِینِینگ دُشمَنِیم وَ سِیزلَرنِینگ دُشمَنلَرِینگِیز ( بوُلگن مُشرِکلَر) ِنی دُوست توُتمَنگلَر!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُبِينًا (نساء/144) اِی مُؤمِنلَر، مُؤمِنلَرنِی قوُیِیب، کافِرلَرنِی دُوست توُتمَنگلَر! اَلله اوُچُون اوُز ضَرَرلَرِینگِیزگه آچِیق حُجَّت قِیلِیب بِیرِیشِینِی اِیستَیسِیزمِی؟
– يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (توبه/23) اِی مُؤمِنلَر، اَگر اِیماندَن کُفرنِی اَفضَل بِیلسَه لَر، آتَه – آنَه لَرِینگِیز وَ اَکَه – اوُکَه لَرِینگِیزنِی ( هَم) دُوست توُتمَنگِیز! سِیزلَرنِینگ اِیچِینگِیزدَه کِیمدَه – کِیم اوُلَرنِی دوُست توُتسَه، ( یَعنِی اوُلَرنِی دِیب اِیماندَن کُفرگه قَیتسَه) بَس، اوُلَر ظالِملَردِیر.
لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ(آل عمران/ 28) (مادامِیکِی، بَرچَه اِیش – بُوتوُن مُلک اَلله نِینگ قوُلِیدَه اِیکَن، دِیمَک) مُؤمِنلَر مُؤمِنلَرنِی قوُیِیب، کافِرلَرنِی دُوست توُتمَسِینلَر! کِیم شوُندَی قِیلسَه، بَس، اَلله گه هِیچ نَرسَه دَه اِیمَس ( یَعنِی اَلله گه بِیگانَه دِیر). مَگر اوُلَردَن اِیختِیاط بوُلِیب توُرسَه لَرِینگِیز ( یُوزَکِی مُعامَلَه قِیلسَنگِیز جائِزدِیر)، اَلله سِیزلَرنِی اوُزِینِینگ (عَذابِیدَن) آگاه قِیلوُر. وَ فَقَط اَلله گه قَیتَجَکسِیز.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ (مائده/51) اِی مُؤمِنلَر، یَهُودِیلَر وَ نَصرانِیلَرنِی دُوست توُتمَنگِیز! اوُلَرنِینگ بَعضِیلَرِی بَعضِیلَرِیگه دُوستدِیرلَر. سِیزلَردَن کِیم اوُلَرگه دُوست بوُلسَه، بَس، اوُ اوُشَه لَردَندِیر. اَلبَتَّه، اَلله ظالِم قَومنِی هِدایَت قِیلمَس.

فَقَط مُنافِقلَر یا سِکوُلارزَدَه لَر توُدَه سِیگِینَه مَنَه بوُ کافِرلَر بِیلَن “وَلاء” قِیلِیشَدِی: فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ (مائده/52) بَس، سِیز دِیللَرِیدَه مَرَض بُولگن کِیمسَه لَر:”بِیزگه بِیران بَلا یِیتِیشِیدَن قوُرقَمِیز”، دِیگن حاللَرِیدَه اوُلَر ( کافِرلَر) تامانگه شاشَیاتگنلَرِینِی کوُرَسِیز.

بِیزلَرنِی “وَلاء”یِیمِیز اِیسَه مُشَخَّصدِیر: إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ (مائده /55) سِیزلَرنِینگ دوُستِینگِیز فَقَط اَلله، اوُنِینگ پَیغَمبَرِی وَ تَعظِیم – تَواضِع قِیلگن حاللَرِیدَه نَمازنِی توُکِیس عَدا اِیتَدِیگن، زَکاتنِی ( حَقدارلَرگه) عَطا اِیتَدِیگن مُؤمِنلَردِیر.

بِیزلَرنِی مُوازَنَتسِیز، مِیزانسِیز دوُستلَرِیمِیز شوُنِی یَحشِی بِیلِیشسِینکِی، رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِینگ عَقِیدَه وِی، رَفتارِی فَسادلَرگه اِیگه بُولگن اَلله نِی، پَیغَمبَرلَرنِی، مَلائِکَه لَرنِی دُشمَنلَرِی بِیلَن توُزگن “اِتِّحاد” لَرِی “وَلاء” وَ “وَحدَت” مَعناسِیدَه اِیمَس.

اَمّا بِیزلَر آلتِینچِی مُقَدَّمات دَرسلَرِیگه مُسُلمانلَر اوُچُون آگاهانَه، هَدَفمَند، حَرَکَتلِی “وَحدَت” حَقِیدَه بَیان قِیلگن نَرسَه مِیز، دَرحَقِیقَت مُؤمِنلَر بِیلَن “وَلاء” قِیلِیش وَ اِسلامِی “وَحدَت”گه یِیتِیش اوُچُون اَگرچِی بِیر قَنچَه یِیللَرگه چُوزِیلسَه هَم، باسِیب اوُتِیلَدِیگن یوُلدِیر؛ اَمّا بِیزلَر “مَوجُود وَضِیعیَتدَه” “ضَرُورَت حُکمِی” یُوزَسِیدَن توُرگن شَرائِطِیمِیزدَه ناچارلِیکدَن بِیرِینچِی قَدَم صِیفَتِیدَه مُسُلمانلَرنِی “اِتِّحاد”گه دَعوَت قِیلِیشگه مَجبُورمِیز. یَعنِی اوُرتَدَگِی اِیختِلافلَرنِی قَبُول قِیلگن حالدَه مُشتَرَک نَرسَه لَرگه دِققَت قِیلِیشدِیر، شُو حالَتدَه اَستَه – سِیکِینلِیک بِیلَن توُرلِی- هِیل مَذهَبلَر، گوُرُوهلَرنِی آرَسِیدَه دِیللَرنِی “اِتِّحادِیگه” یِیتِیب بارسَک وَ اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِینِی اوُلِی الاَمر شوُراسِینِی واحِد اِجماعسِی بِیلَن بِیزلَر واحِد اوُمَّتگه وَ واحِد جَماعَتگه اِیگه بُولسَک، «أَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ» مَنَه بُو یُول اِسلامِی “وَحدَت”نِی وَ اَلله تَعالَینِی حِمایَه سِینِی هَم قوُلگه کِیرِیتَدِی: إنَّ اللَّهَ لا يجمعُ أمَّتي علَى ضلالةٍ ويدُ اللَّهِ معَ الجماعةِ ^[5]

بُو یِیردَه شُو نَرسَه گه دِققَت قِیلِیشِیمِیز کِیرَک، “ضَرُورَت” بِیزلَرنِی شوُندَی بِیر مَرحَلَه گه توُشوُرِیب قوُیگنکِی، “اوُتِیش مَرحَلَه سِی” صِیفَتِیدَه اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِینِی اوُلِی الاَمر شوُراسِیدَه “اِتِّحاد”گه دَعوَت قِیلِیش بِیلَن، کافِرلَرگه تَکلِیف قِیلِینِیشِی کِیرَک بوُلگن دِپلامَتِیکَه نِی مُسُلمانلَرگه تَکلِیف قِیلِیشگه مَجبُورمِیز وَ قوُیِیدَگِی آیَتگه «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» (تغابن/16) هَمدَه «ما لا يُدرَكُ كُلُّه، لا يُترَكُ جُلُّه» قائِدَه سِیگه کوُرَه حُوددِی اوُلگن حَیواننِی گوُشتِیگه اوُحشَش جاننِی سَقلَب قالِیش اوُچُون واجِب صِیفَتِیدَه ضَرُورَت وَ اِضطِرارِی حالَتدَه، دِین وَ جان وَ نامُوس، عَقل، آبرُو، مال، وَطَنگه اوُحشَش اوُزِیمِیزنِی اَساسِی ضَرُورِی نَرسَه لَرِیمِیزنِی سَقلَب قالِیش اوُچُون شُو نَرسَه لَرگه چَنگ سالِیشگه مَجبُورمِیز، عُمُوماً آلگندَه بُوندَن آشِیق نَرسَه هَم قوُلِیمِیزدَن کِیلمَیدِی، اَمّا هُنُوز هَم بَعضِیلَر مُسُلمانلَرگه اَصلِی کافِرلَردَن کوُرَه بَتترراق نَظَر بِیلَن قَرَشَدِی، مَنَه بُو کِیمسَه لَرنِی نَظَرِیدَه کافِرلَر بِیلَن “اِتِّحاد” توُزِیشنِی هَزم قِیلسَه بُولَدِی، اَمّا بِیرِینچِی قَدَم صِیفَتِیدَه مُسُلمانلَر بِیلَن “اِتِّحاد” توُزِیشنِی قَبُول قِیلِیب بوُلمَیدِی، اِیندِی اوُلَر مُؤمِنلَرنِی اوُرتَسِیدَگِی “وَحدَت” حَقِیدَه فِکر هَم قِیلِیشمَیدِی. اَلله دَن یاردَم سُورَیمِیز.

اَصلِیدَه بِیزلَرگه کِیرَکلِیک نَرسَه، اوُلِی الاَمر شُوراسِینِی کَنَلِی آرقَلِی حَربِی قُدرَتنِی وَ اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِینِی حُکوُمَتِینِی حِمایَه سِی آستِیدَه قوُلگه کِیرَدِیگن “وَحدَت” بُولَدِی، بُو بارَدَه توُغرِی اِعتِقادگه اِیگه بُولِیشِیمِیز لازِم، اَمّا مَوجُود وَضِیعیَتدَگِی “اِتِّحاد” مُسُلمانلَر اوُچُون قَبُول قِیلِینگن “ضَرُورَت” حُکمِی صِیفَتِیدَگِی “اوُتِیش مَرحَلَه سِی” دِیر، بُو اوُلِی الاَمر شوُراسِی تامانِیدَن هِدایَت قِیلِینِیب باشقَرِیلِیشِی کِیرَک.

مَنَه بُو “اِتِّحاد”نِی اوُزِی مُسُلمانلَر اوُچُون “وَحدَت”گه اوُتِیش مَرحَلَه سِی بوُلسَه هَم، اَمّا اوُ مُسُلمانلَرنِی یوُزلَب آفَت، تَفَرُّقنِی ضَرَرلَرِی، آشکار وَ پِینهان کافِرلَر یِیتکَزَدِیگن جَراحَتلَردَن اوُزاقلَشتِیرَدِیگن مَعرُوف وَ مُناسِب اَبزار حِسابلَنَدِی. شُوندَی اِیکَن رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی سُوزلَرِیگه کوُرَه: لا تَحقِرَنَّ مِنَ المَعْرُوف شَيْئًا، وَلَو أنْ تَلقَى أخَاكَ بوجهٍ طليقٍ[6] هَر قَندَی یَحشِی ، چِیرَایلِی اِیشلَرنِی کِیچکِینَه دِیب سَنَمَه، اَگرچِی بِرادَرِینگگه آچِیق یُوز بِیلَن رُوبَرُو بوُلِیش بوُلسَه هَم.

حاضِرگِی بِیز توُرگن ضَرُورَت وَ اِضطِرارِی حالَتدَه بِیزلَر بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِی اَفضَل “اوُچ اَبزارنِی” بِیرِی بوُلمِیش اوُلِی الاَمر شُوراسِینِی کَنَلِی آرقَلِی آگاهانَه، هَدَفمَند، حَرَکَتلِی “وَحدَت”نِی قوُلگه کِیرِیتِیشِیمِیز لازِم بوُلگن اَصلِی هَدَف صِیفَتِیدَه قَبُول قِیلَمِیز، اَمّا مُسُلمانلَرنِی “مَوجُود وَضِیعَتِینِی” حِسابگه آلگن حالدَه قَدَممَه – قَدَم اِیلگرِی سِیلجِیشگه مَجبُورمِیز وَ عَمَلِی بِیر راهکار صِیفَتِیدَه اَوَّلگِی قَدَمنِی اِسلامِی فِرقَه لَر وَ مَذهَبلَرنِی اوُرتَسِیدَه “اِسلامِی اِتِّحاد”نِی توُزِیش بِیلَن تَشلَیمِیز.

“مَوجُود وَضِیعَتدَه” “اوُتِیش مَرحَلَه سِی” صِیفَتِیدَه بِیز توُرلِی- هِیل اِسلامِی تَفسِیرلَر وَ مَذهَبلَرنِی اوُرتَسِیدَه “اِتِّحاد”نِی اِیجاد قِیلِیش اوُچُون “وَحدَت” گه یِیتِیش یُولِیدَه اَوَّلگِی قَدَملَرنِی باسِیب اوُتیَپمِیز. اَیتِیب اوُتگنِیمِیزدِیک “اِتِّحاد”دَگِی هَر بِیر اِیشتِراک اِیتوُچِیلَر باشقَه لَردَن فَرق قِیلَدِیگن اوُزلَرِیگه خاص حُصُوصِیَتلَرگه اِیگه بُولِیشَدِی.

بُو یِیردَگِی بِیزنِی “اِتِّحاد” دَن بوُلگن مَنضُورِیمِیز شافِیعِی یا حَنَفِی یا شِیعَه یا حَنبَلِی بوُلگن شَخص اوُزِینِی اِیشانچلَرِیدَن قوُلِینِی تارتِیب باشقَه مَذهَب یا گوُرُوه یا جَماعَتگه تابِع بُولِیشِی کِیرَک، دِیگنِی یاکِی بوُلمَسَم شَخص باشقَه مَذهَبلَر بِیلَن اِیختِلافگه اِیگه بُولگن اوُزِینِی مَذهَبِی عَقِیدَه لَرِی، رَفتارلَرِینِی پِینهان قِیلِیشِی کِیرَک، دِیگنِی اِیمَس؛ بَلکِی اِسلامِی “اِتِّحاد” دَن مَنضُور شوُکِی، هَر بِیر مُسُلمان باشقَه مُسُلمانلَر بِیلَن اِیگه بوُلگن یوُزلَب مُشتَرَک نوُقطَه لَر، مُشتَرَک مَنفَعَتلَرگه دِققَتنِی جَملَب واحِد جِبهَه دَه حَرَکَت قِیلَدِی، بُو یِیردَه اوُزِینِی خاص اِیشانچلَرِینِی هَم لازِم توُتِیب عَمَل قِیلَدِی.

مَنَه بُو بِیلَن بِیرگه اِیختِلافگه اِیگه بُولگن قَلبلَرنِی،کوُز- قَرَشلَرنِی یَنَدَه یَقِینلَشِیشِی یوُلِیدَه وَ اَصلِی هَدَف صِیفَتِیدَه “وَحدَت”گه یَقِینلَشِیش بُویِیچَه هَم، شَخص باشقَه مُسُلمانلَر بِیلَن سُوزلَشوُ آلِیب بارِیشِی وَ اوُزِینِی مَذهَبِینِی خاص قَرَشِینِی بَیان قِیلِیشِی مُومکِین، اَمّا اَگر مَنَه بُو سُوزلَشُولَر بَحث وَ تارتِیشُولَرگه وَ قَلبلَرنِی اوُزاقلَشِیشِیگه وَ مُشتَرَک اوُصُوللَرگه ضَربَه اوُرِیلِیشِیگه وَ “وَحدَت” سَرِی حَرَکَتنِی سُوستلَشِیشِیگه بائِث بُولَدِیگن بوُلسَه ، اوُندَن واز کِیچِیلَدِی؛ چُونکِی رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: « اقْرَؤُوا القُرْآنَ ما ائْتَلَفَتْ قُلُوبُكُمْ، فإذا اخْتَلَفْتُمْ فَقُومُوا عنْه»[7] “اَگر سِیزلَرنِی دِیللَرِینگِیز اوُندَه اِتِّفاقگه اِیگه بوُلَر اِیکَن، قُرآن اوُقِینگلَر؛ اوُندَه اِیختِلاف قِیلگن پَیتِینگِیزدَه اوُندَن قوُلِینگِیزنِی تارتِیب کِیتِینگلَر.” بِیزلَرنِی خاص فِقهِی توُشُونچَه لَرِیمِیز قُرآننِی آیَتلَرِیدَن کوُرَه هَم مُهِمراقمِی؟

[1] صحیح مسلم (3/1450) برقم (1817) شرح النووي لصحيح مسلم (4/198). صحيح الترمذي 1558

[2] ابن قدامه عن الإمام أحمد في مسنده (25/42) برقم (15763)

[3] المعجم الکبیر طبرانی حدیث 1692

[4] المعجم الکبیر طبرانی حدیث 16494

[5] ترمذی 2161

[6] رواه مسلم 4/ 2026 (2626)،

[7] البخاري5060 / مسلم 2267

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ