حَدِیثلَردَگِی وَ صَحابَه لَرنِی سوُزلَرِیدَگِی دارُ الاِسلام وَ دارُ الکُفر.
بِسمِ الله وَالحَمدُلله، اَمّا بَعَد: اَلسَّلامُ عَلَیکُم وَ رَحمَةُ الله وَ بَراکاتُه
(مطلبنی کامل متنی )
رَسُول الله صَلَی الله عَلَیهِ وَسَلّمنِی سُنَّتلَرِیدَه وَ صَحِیح حَدِیثلَردَه وَ صَحابَه لَرنِی سُوزلَرِیدَه “اِسلام” وَ مُؤمِنلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی دِیارلَرنِی آچِیق صُورَتدَه “دارُ السُّنّة”، “دارُ الهِجرَة” وَ “دارُ المُسلِمِین” وَ “دارُ مُهاجِرِین” وَ “دارُ الاِسلام” وَ باشقَه ناملَر بِیلَن کِیلگن، “کُفر” وَ کافِرلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی دِیارلَر هَم “دارُ الشِّرک” وَ “دارُ الکُفر”گه اوُحشَش ناملَر بِیلَن کِیلتِیرِیلگن، اوُلَرنِی ناملَرِیدَگِی هِیلمَه – هِیللِیک مَنَه بُو دِیارلَرنِینگ صِیفَتلَرِیگه باغلِیق.
اِمامِی مُسلِم رَحِمَهُ الله رِوایَت قِیلَدِیکِی، شُونِینگدِیک مُحَمَّد اِبنِ حَسَن شَیبانِی رَحِمَهُ الله اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله دَن رِوایَت قِیلَدِیکِی، رَسُول الله صلی الله علیه وسلم لَشکَرنِی یا گوُرُوهنِی جِهادگه جُونَتَه یاتگن پَیتلَرِیدَه اوُلَرنِی قوُماندانِیگه نَصِیحَت قِیلَردِیلَر: « اُدْعُهُمْ إِلَى الْإِسْلَامِ فَإِنْ أَجَابُوكَ فَاقْبَلْ مِنْهُمْ. ثُمَّ اُدْعُهُمْ إِلَى اَلتَّحَوُّلِ مِنْ دَارِهِمْ إِلَى دَارِ اَلْمُهَاجِرِينَ»[1]. اوُلَرنِی اِسلامگه دَعوَت قِیل؛ اَگر قَبُول قِیلِیشسَه، اوُلَردَن قَبُول قِیلِیب آل، شُو پَیتدَه اوُلَرنِی اوُزلَرِینِی دِیارلَرِیدَن مُهاجِرلَرنِی دِیارلَرِیگه هِجرَت قِیلِیشلَرِینِی سُورَگِین.” مُحَمَّد اِبنِ حَسَن شَیبانِی رَحِمَهُ الله اَیتَدِیکِی: بُو اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله نِی سُوزِی هَم شوُدِیر. وهو قول أبي حنيفة رحمه الله.[2]
– اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله “مُسنَد” وَ “اوُمّ”دَه قوُیِیدَگِیچَه ذِکر قِیلِیشگن، رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: ثُمَّ اُدْعُهُمْ إِلَى التَّحَوُّلِ مِنْ دَارِهِمْ إِلَى دَارِ الْمُسْلِمِينَ.[3] سُونگرَه اوُلَردَن اوُزلَرِینِی دِیارلَرِیدَن مُسُلمانلَرنِی دِیارلَرِیگه کوُچِیشلَرِینِی سُورَگِین.
– مُحَمَّد اِبنِ حَسَن شَیبانِی قوُیِیدَگِی لَفظ بِیلَن مَنَه بُو حَدِیثنِی رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّمدَن ذِکر قِیلگن: (اُدْعُهُمْ إِلَى اَلتَّحَوُّلِ مِنْ دَارِهِمْ إِلَىدَارِ الإسلام)[4] مَنَه بُو آچِیق بَیان مُسُلمانلَرنِی دِیارلَرِینِی دارُ الاِسلام دِیب ناملَنِیشِیگه مِثال بُولَدِی. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم هَم شام دِیارلَرِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: «عُقْرُ دارِ الإسلام»[5] اِینگ یَحشِی جای شام دارُ الاِسلامِیدِیر.
بوُنگه قوُشِیمچَه رَویشدَه “مَدِینَه اِسلامِی حُکوُمَتِینِی تَشکِیل بُولِیشِیدَن سُونگ” کِیلتِیرِیلگن حَدِیثلَردَه هَم هِجرَتنِی واجِب بُولِیشِی کِیلتِیرِیلگن، اوُلَردَن یِیرنِی اِیککِی هِیل دِیارگه تَقسِیم قِیلِینگن. اِبنِ حَيْدَةَ القُشيريُّ رَضِي اللهُ عنه اَیتَدِیکِی: اِی رَسُول الله خُداوَند سِیزنِی نِیمَه اوُچُون بِیزلَرگه جُونَتگن ؟ مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: بِاالاِسلام، اِسلام اوُچُون. اِبنِ حَیدَة اَیتَدِیکِی: اِسلامنِی وَ مُسُلمانلَرنِی عَلامَتلَرِی نِیمَه؟ مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: «أَنْ تَقُولَ: أَسْلَمْتُ وَجْهِي إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ، وَتَخَلَّيْتُ، وَتُقِيمَ الصَّلَاةَ، وَتُؤْتِيَ الزَّكَاةَ، كُلُّ مُسْلِمٍ عَلَى مُسْلِمٍ مُحَرَّمٌ،أَخَوَانِ نَصِيرَانِ، لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ مِنْ مُشْرِكٍ بَعْدَمَا أَسْلَمَ عَمَلًا، أَوْ يُفَارِقَ الْمُشْرِكِينَ إِلَى الْمُسْلِمِينَ»[6]“شوُنِی اَیتِیشلِیگِینگ کِیرَککِی: اوُزِیمِنِی بُوتوُنلَی پَروَردِیگار عَزَّوَجَلَّگه تَسلِیم قِیلدِیم، وَ اوُزِیمنِی اَلله نِی دَستوُرِیدَن باشقَه هَر قَندَی نَرسَه لَردَن وَ طاغوُتلَرگه سِیغِینِیشدَن حالِی قِیلدِیم، وَ نَمازنِی بَرپا قِیلَسَن وَ زَکاتنِی بِیرَسَن؛ بِیر مُسُلماننِی (قانِی، مالِی، ناموُسِی) باشقَه مُسُلمانلَرگه حَرامدِیر، بِیر-بِیرِینگِیزگه بِرادَر، یاردَمچِی، حِمایَه چِی بوُلِینگلَر، عَزِیز وَ بُزُرگوار خُداوَند مُسُلمان بوُلگن سِکوُلارلَردَن (مُشرِکلَردَن)، تائِنکِی اوُلَر بِیرگه هَمراه بُولِیب یُورگن سِکوُلارِیستلَردَن جُودا بوُلمَگوُنلَرِیچَه وَ مُسُلمانلَرنِی صَفلَرِیگه قوُشِیلمُگوُنلَرِیچَه هِیچ قَندَی عَمَلنِی قَبوُل قِیلمَیدِی.”
یاکِی باشقَه بِیر رِوایَتدَه کِیلِیشِیچَه: لاَ يَقْبَلُ اللَّهُ مِنْ مُشْرِكٍ أَشْرَكَ بَعْدَ مَا أَسْلَمَ عَمَلاً حَتَّى يُفَارِقَ الْمُشْرِكِينَ إِلَى الْمُسْلِمِينَ.[7]دِیمَک عاددِی حالَتدَه، هَر قَندَی شَرائِطدَه دارُ الاِسلام تَشکِیل بوُلگندَن سُونگ، سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی دِیارلَردَه سِکوُلارِیستلَرنِی آرَسِیدَه ساکِن بوُلِیب یَشَشلِیک شَرعِی اِیمَس.
چُونکِی سِکوُلارِیستلَرنِی حاکِمِیَتِینِی آستِیدَه یَشَیاتگن اِنسانلَر سِکوُلارِیزم دِینِیگه مُخالِف بوُلگن اِجتِمائِی حَیاتنِی اِدارَه قِیلِیشگه تِیگِیشلِی بوُلگن اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی بَرچَه سِینِی بِیر چِیتگه سوُرِیب قوُیِیشگه وَ سِکوُلارِیزم دِینِینِی قانوُنلَرِیگه تابِع بوُلِیشگه مَجبُور، عاقِبَتِی مَنَه بُوندَی مُصِیبَتلَر، باتلاقلَر بِیلَن توُگیدِیگن کِیمسَه لَر حَقِیدَه اَلله تَعالیَ مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءتْ مَصِيرًا(نساء/97) اَلبَتَّه مُسُلمانلَر بِیلَن بِیرگه هِجرَت قِیلمَسدَن کافِرلَر قوُل آستِیدَه یَشَشگه راضِی بوُلِیش بِیلَن اوُز جانلَرِیگه جَبر قِیلگن کِیمسَه لَرنِینگ جانلَرِینِی آلِیش چاغِیدَه فَرِیشتَه لَر اوُلَرگه: “قَندَی حالدَه یَشَدِینگِیز؟” – دِیگنلَرِیدَه:”بِیز بُو یِیردَه چارَه سِیز بِیچارَه لَر اِیدِیک”، دِیدِیلَر. (شوُندَه فَرِیشتَه لَر): “هِجرَت قِیلسَنگلَر اَلله نیِنگ یِیرِی کِینگ اِیدِی- کوُ؟! (نِیگه دِینُو اِیمانلَرِینگِیز یوُلِیدَه بُو یُورتدَن هِجرَت قِیلمَدِینگلَر؟)- دِییِیشَدِی. بُوندَیلَرنِینگ جایلَرِی جَهَنَّمدِیر. قَندَی یامان جای – اوُ!
مَنَه بُو رِوایَتدَه آچِیق – آیدِین کوُرِینِیب توُرگنِیدِیک، بِیرِینچِی دار دارُ المُشرِکِین یا دارُ الکُفّار یا دارُ الکُفر دِیب وَ اِیککِینچِیسِی اِیسَه دارُ المُسلِمِین یا دارُالمُهاجِرِین
مَنَه بُو اِیککِی دِیار حَقِیدَگِی رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلّمنِینگ صَحابَه لَرِینِی سُوزلَرِی.
اِبنِ عَبّاس رَضِیَ الله عَنهُ اَیتَدِیکِی: “إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَبَا بَكْرٍ وَعُمَرَ كَانُوا مِنْ الْمُهَاجِرِينَ لِأَنَّهُمْ هَجَرُوا الْمُشْرِكِينَ وَكَانَ مِنْ الْأَنْصَارِ مُهَاجِرُونَ لِأَنَّ الْمَدِينَةَ كَانَتْ دَارَ شِرْكٍ فَجَاءُوا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَيْلَةَ الْعَقَبَةِ “.[8] “اَلبَتَّه رَسُول الله وَ اَبُو بَکر وَ عُمَر مُهاجِرلَردَن بُولِیشگن اِیدِی، چُونکِی سِکوُلارِیستلَرنِی (مُشرِکلَرنِی) تَرک قِیلِیشگن، اَنصارلَردَن هَم مُهاجِرلَر مَوجُود اِیدِی، زِیرا عَقَبَه کِیچَه سِیدَه اوُلَر رَسُول الله نِی آلدِیلَرِیگه مَدِینَه دَن کِیلِیشگن اِیدِی، بُو دَوردَه مَدِینَه شِرک دِیارِی بوُلگن اِیدِی.”
ثُمامَه اِبنِ اُثال رَضِیَ الله عَنهُ رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلّمنِی آلدِیلَرِیگه کِیلَدِی وَ اَیتَدِیکِی: أشْهَدُ أنْ لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ، وأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدًا رَسولُ اللَّهِ، يا مُحَمَّدُ، واللَّهِ ما كانَ علَى الأرْضِ وجْهٌ أبْغَضَ إلَيَّ مِن وجْهِكَ، فقَدْ أصْبَحَ وجْهُكَ أحَبَّ الوُجُوهِ إلَيَّ، واللَّهِ ما كانَ مِن دِينٍ أبْغَضَ إلَيَّ مِن دِينِكَ، فأصْبَحَ دِينُكَ أحَبَّ الدِّينِ إلَيَّ، واللَّهِ ما كانَ مِن بَلَدٍ أبْغَضُ إلَيَّ مِن بَلَدِكَ، فأصْبَحَ بَلَدُكَ أحَبَّ البِلَادِ إلَيَّ.[9] اِی مَحَمَّد، اَلله گه قَسَمکِی بُوندَی آلدِین یِیر یوُزِیدَه مِین اوُچُون سِینِی چِیهرَنگدَن کوُرَه مَنفُورراق چِیهرَه یُوق اِیدِی، اَمّا بُوگوُن مِینِی نَزدِیمدَه سِینِی چِیهرَنگدَن کوُرَه مَحبُوبراق چِیهرَه مَوجُود اِیمَس. اَلله گه قَسَمکِی بُوندَن آلدِین مِینِی نَزدِیمدَه سِینِی دِینِینگدَن کوُرَه مَنفُورراق دِین هَم یُوق اِیدِی، اَمّا حاضِردَه مِینِی نَزدِیمدَه سِینِی دِینِینگدَن کوُرَه یَحشِیراق دِین یوُقدِیر. اَلله گه قَسَمکِی بوُندَن آلدِین مِینِی نَزدِیمدَه سِینِی دِیارِینگدَن کوُرَه یامانراق، مَنفُورراق دِیار یوُق اِیدِی، اَمّا حاضِردَه سِینِی دِیارِینگ مِینِی نَزدِیمدَه اِینگ سِیوِیملِی دِیار بُولَدِی.
طَبَرِی هَم اوُزِینِی تَرِیخِیدَه ذِکر قِیلَدِیکِی، سَعِید اِبنِ مُسَیَّب رَضِیَ الله عَنه اَیتَدِیکِی: عُمَر اِبنِ خَطّاب رَضِیَ اَلله عَنهُ آدَملَرنِی جَملَدِی وَ اوُلَردَن تَرِیخنِی قَیسِی کوُندَن باشلَب یازِیش حَقِیدَه سُورَدِی؟ عَلِی رَضِی اَلله عَنهُ اَیتَدِیکِی: رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلّم هِجرَت قِیلگن کوُندَن باشلَیلِیک «وَتَرَكَ أَرْضَ الشِّرْكِ»، بُو کوُندَه شِرک یِیرلَرِینِی تَرک قِیلگنلَر. عُمَر رَضِیَ الله عَنهُ هَم مَنَه شُو اِیشنِی قِیلدِیلَر.
شوُ شَکلدَه مُؤمِنلَر اوُزلَرِینِی تَرِیخلَرِینِی هِجرَت اَساسِیدَه توُزِیشگن اِیدِی، بُونِی نَتِیجَه سِیدَه اِیسَه شوُندَی بِیر حُکوُمَتنِی تَشکِیل قِیلَدِیکِی، اوُنِی واسِیطَه سِیدَه مُسُلمانلَر عِزَّتگه وَ شان – شَرَفگه اِیگه بوُلِیشَدِی وَ کافِرلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَه ذَلِیل حالدَه یَشَشدَن حَلاص بوُلِیشَدِی. مَنَه بُوندَن آلدِین مُسُلمانلَر حَبَشَه گه هَم هِجرَت قِیلِیشگن اِیدِی، اَمّا بُو هِجرَت اِسلامِی حُکوُمَتنِی تَشکِیل بُولِیشِیگه بائِث بوُلمَگن اِیدِی. طاغوُتلَر تامانِیدَن تَرِیخنِی اوُزگرتِیرِیلِیشِینِی دَلِیللَرِیدَن بِیرِینِینگ اِیلدِیزِی اِسلامِی حُکوُمَتگه وَ اِسلامِی حُکوُمَتنِی تَشکِیل بوُلِیش بِیلگِیلَرِیگه وَ مُسُلمانلَرنِی عِزَّتِیگه بارِیب تَقَلَدِی.
- بُخارِی هَم اَبُو هُرَیرَه نِینگ هِجرَتِینِی داستانِینِی کِیلتِیرِیب اَیتَدِیکِی: لَمَّا قَدِمْتُ علَى النبيِّ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ قُلتُ في الطَّرِيقِ:يَا لَيْلَةً مِن طُولِهَا وعَنَائِهَا… علَى أنَّهَا مِن دَارَةِ الكُفْرِ نَجَّتِ [10]نَبِی صلی الله علیه وَسَلّمنِی آلدِیلَرِیگه یِیتِیب کِیلگن پَیتِیمدَه یُولدَه اَیتدِیمکِی: قَندَی هَم اوُزُون وَ مَشَقَّتلِی کِیچَه نِی باشدَن اوُتکَزدِیم. اَمّا خُداگه شُکرکِی کُفر دِیارِیدَن نَجات تاپدِیم.
- عُمَر اِبنِ خَطّاب هَم سَلمَه اِبنِ قَیسنِی قوُماندانلِیگِی آستِیدَه لَشکَرنِی جُونَتَیاتگندَه اَیتدِیکِی: ادْعُوهُمْ إِلَى الإِسْلامِ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَاخْتَارُوا دَارَهُمْ فَعَلَيْهِمْ فِي أَمْوَالِهِمُ الزَّكَاةُ…[11] اوُلَرنِی اِسلامگه دَعوَت قِیل، اَگر مُسُلمان بوُلِیشسَه وَ اوُزلَرِینِی یِیرلَرِینِی تَنلَشسَه وَ هِجرَت قِیلِیشمَسَه، بُو حالدَه ماللَرِیدَگِی زَکاتنِی بِیرِیشسِین……(چوُنکِی اوُلَرنِی دِیارلَرِی هَم دارُ الاِسلامنِی تَصَرُّفِیگه کِیرَدِی وَ اِسلامِی قانوُنلَر اوُ یِیرلَردَه اِجرا قِیلِینِیشِی لازِم، بُو یِیرلَر هَم دارُ الاِسلامنِی جُملَه سِیگه کِیرَدِی، شُو سَبَبلِی مُسُلمان بُو دِیاردَه قالسَه بُولَدِی،اَگر بُو یِیرلَر دارُ الکُفرنِی بِیر قِیسمِی بُولگنِیدَه مُسُلمانلَر هِجرَت قِیلِیشگه مَجبُور بوُلِیشَر اِیدِی.)
- اِبنِ عبَّاسنِی اَیتِیشِیچَه، عُمُر اِبنِ خَطّاب حَج کوُنلَرِیدَه صُحبَت قِیلماقچِی بوُلَدِی، اَمّا عَبدُ الرَّحمَن اِبنِ عَوفنِی فِکرِی بُویِیچَه بُو صُحبَت عُمُومِی فَضادَه اِیمَس، بَلکِی صَحابَه لَرنِی شُورا مَجلِیسِیدَه اَیتِیلِیشِی لازِم اِیدِی، شوُ سَبَبلِی عُمُر اِبنِ خَطّابگه اَیتَدِیکِی: اِی اَمِیرالمُؤمِنِین، بُو اِیشنِی قِیلمَنگ، جوُنکِی حاضِر حَج مَوسُومِی بوُلِیب بُو یِیردَه عَوام حَلق جَملَنگن، مِینِی فِکرِیمچَه مَدِینَه گه یِیتِیب بارگوُنِیمِیزچَه فُرصَت بِیرِینگ، چُونکِی اوُ یِیر هِجرَت وَ سُنَّت دِیارِیدِیر: «فإنَّها دارُ الهِجْرَةِ والسُّنَّةِ»[12]
خالِد اِبنِ وَلِیدنِی خِیرَه اَهلِیگه یازگن نامَه سِیدَه کِیلَدِیکِی: اوُلَرنِی اوُستِیدَه شُونِی قَرار قِیلدِیم: اِیشلَشگه قادِر بُولمَیدِیگن قَرِی کِیشِیلَر یاکِی بِیمار بوُلگنلَر یاکِی اَوَّل بَدَولَت بوُلگن وَ سُونگ فَقِیر بُولِیب قالگنلَر وَ اوُزِینِی دِینداشلَرِیدَن صَدَقَه آلَدِیگن کِیشِیلَر جِزیَه بِیرِیشمَیدِی، بُونگه قوُشِیمچَه مُسُلمانلَرنِی بَیتُ المالِی اوُلَرنِی وَ عائِلَه سِینِی کَفالَتگه آلَدِی وَ مالِیَه وِی جِهَتدَن حِمایَه قِیلَدِی. مادامِیکِی اوُلَر دارُ الهِجرَت وَ دارُ الاِسلامدَه ساکِن اِیکَنلَر بُو حالَت دَوام اِیتَدِی، «ما أقام بدارِالهِجْرَةِ ودارالإسلام» اَمّا اَگر اوُلَر دارُ الهِجرَت وَ دارُ الاِسلامدَن کوُچِیب باشقَه دِیارگه کِیتَدِیگن بوُلِیشسَه، اوُلَرنِی عائِلَه سِینِی نَفَقَه سِی مُسُلمانلَرنِی ذِمَّه سِیدَه بُولمَیدِی. « فإن خرجوا إلى غير دار الهِجْرَةِ ودار الإسلام، فليس على المسلمين النّفقةُ على عيالهم» [13]
عَبدُالله اِبنِ عُمَرنِی اَیتِیشِیچَه، رَسُول الله صلی الله علیه وسلم قُرآن بِیلَن دُشمَننِی دِیارِیگه کِیرِیشدَن مَنع قِیلگن اِیدِیلَر: “أنَّ رَسولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ نَهَى أنْ يُسَافَرَ بالقُرْآنِ إلى أرْضِ العَدُوِّ. “.[14]
اُمُّ المُؤمِنِین عائِشَه رَضِیَ اَلله عَنهانِی داستانِیدَه توُحمَتگه اوُچرَگن مُهاجِر جارِیَه حَقِیدَه شوُندَی کِیلتِیرِیلَدِی: وَيَوْمَ الْوِشَاحِ مِنْ أَعَاجِيبِ رَبِّنَا …. أَلاَ إِنَّهُ مِنْ بَلْدَةِ الْكُفْرِ أَنْجَانِى[15] قِیزِیل تَقِینچاقنِی یُوقالگن کوُنِی پَروَردِیگارِیمنِی عَجایِیباتلَرِیدَن اِیدِی. لِیکِن شُکرکِی مِینِی کُفر دِیارِیدَن نَجات بِیردِی. بُو یِیردَگِی کُفر دِیارِی اَنَه اوُشَه دارُ الکُفردِیر، اِبنِ هاجَر اوُنِی شَرحِیدَه کِیلتِیرگنکِی: بُو یِیردَه دارُ الکُفردَن هِجرَت قِیلِیشنِی فَضلِی مَوجُود. [16]
رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی صَحابَه لَرِینِی سُوزلَرِیدَن کوُرِینِیب توُرگنِیدِیک، بُو یِیردَه “دارُ الهِجرَة” وَ “دارُ السُّنّة” وَ “دارُ الاِسلام” وَ “دارُ الفاسِقِین” وَ “دارُ الشِّرک” وَ “دارُالکُفر” وَ “اَرضُ العَدُوِّ” وَ “بَلدَةُ الکُفر” سوُزلَرِی کِیلتِیرِیلگن وَ مَنَه بُو ناملَر رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی وَ صَحابَه لَرنِی زَمانلَرِیدَن بُویان مَوجُود اِیدِی، مَنَه بُو سُوزلَر اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بوُلگن مَذهَب اِماملَرِینِی حَتّی 12 اِماملِیک شِیعَه لَرنِی وَ زَیدِیلَرنِی ، خَوارِجلَرنِی، ظاهِرِیلَرنِی……اِجتِهادِیدَن کِیلِیب چِققَن نَرسَه اِیمَس.
بُو یِیردَه مِینِی ذِهنِیمگه کِیلگن وَ بَعضِیلَرگه سَوال بوُلِیب قالگن نوُقطَه لَردَن بِیرِی شُوکِی: نِیمَه اوُچُون مُسُلمانلَر مَنَه شُونچَه اِصطِلاحنِی آرَسِیدَن “دارُ الکُفر” وَ “دارُ الاِسلام” دِیگن اِصطِلاحنِی تَنلَب آلِیشگن؟ اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَإِن نَّکَثُواْ أَیْمَانَهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُواْ فِی دِینِکُمْ فَقَاتِلُواْ أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لاَ أَیْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنتَهُونَ (توبه/12) اَگر عَهدلَشگنلَرِیدَن کِییِین قَسَملَرِینِی بوُزسَه لَر وَ سِیزلَرنِینگ دِینِینگِیزگه تاش آتسَه لَر، اوُ حالدَه ( بُو کِیردِیکارلَرِیدَن) توُحتَشلَرِی اوُچُون کُفر یِیتَکچِیلَرِیگه قَرشِی جَنگ قِیلِینگِیز! زِیرا، اوُلَر اوُچُون هِیچ قَندَی قَسَم یُوقدِیر. ( یَعنِی، اوُلَر مُودام اوُزلَرِی اِیچگن قَسَملَرِینِی بوُزَوِیرَدِیلَر.)
بُو یِیردَه اَلله تَعالَی “کافِرلَرنِینگ رَهبَرلَرِی” دِیمَدِی، بَلکِی “کُفر” رَهبَرلَرِی یَعنِی “اَئِمَّةُ الکُفر” دِیگن، اَلله تَعالَی بوُ یِیردَه “کُفر”نِی آخِیرگِی خَبَرِی بوُلمِیش “اِسلام” نِی بَرابَرِیگه قوُیگن. مُسُلمانلَر هَم مَنَه بوُندَی کافِر رَهبَرلَر تامانِیدَن اِدارَه قِیلِینَدِیگن “کُفر” حاکِمِیَتِینِی آستِیدَگِی دِیارلَرگه “دارُ الکُفر” دِیب نام بِیِریشگن؛ “اِسلام” حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی یِیرلَرگه اِیسَه اَنَه اوُشَنچَه اِصطِلاحلَرنِی آرَسِیدَن “دارُ الاِسلام” نامِینِی تَنلَشگن، اَلبَتَّه بَعضِی اوُرِینلَردَه “دارُ المُهاجِرِین” یا “دارُ المُسلِمِین” یا “دارُ السُّنَّة” کَلِیمَه لَرِی هَم کِیلتِیرِیلگن، اَمّا “اِسلام” کَلِیمَه سِی اَلله تَعالَی نِی آخِیرگِی شَرِیعَتِیگه تِیگِیشلِی دِیارلَرنِی صِیفَتلَشدَه هَمَّه نَرسَه نِی قَمرَب آلِیشگه قادِر، شوُنگه اوُحشَش “کُفر” کَلِیمَه سِی هَم کِینگ مِقیاسدَه کوُپ نَرسَه لَرنِی اوُز اِیچِیگه آلگنلِیگِی بائِث تَنلَنگن.
شوُندَی بوُلگچ، اَگر “مَعنَوِی مُتَواتِر” بوُلگن آیَتلَردَه وَ رِوایَتلَردَه هَر قَندَی اِصطِلاحلَردَن فایدَلَنِیلگن بُولسَه هَم، دِیارلَرنِی “اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر” وَ مُؤمِنلَر حاکِیمِیَتِی آستِیدَگِی وَ “کُفر” وَ کافِرلَر حاکِمِیَتِی آستِیدَگِی یِیرلَرگه اَجرَتِیش حَققِیگه اِیگه بوُلَدِی. حَتّی اَگر مَنَه بُو اِصطلاحلَر وَ ناملَر، اِسملَر قُرآندَه وَ صَحِیح سُنَّتدَه وَ صَحابَه لَرنِی سوُزلَرِیدَه مَوجُود بوُلمَسَه هَم، مَنَه بُو دِیارلَرنِی اوُزِیگه مُناسِب اِسم بِیلَن ناملَش کِیرَک بوُلَردِی.
اَلبَتَّه دِیارلَرنِی ناملَشلِیک فَقَط اِسلامگه خاص نَرسَه اِیمَس، بَلکِی بُونِی تَرِیخگه وَ حاضِرگِی پَیتگه قَرَسَنگِیز هَم دِیارلَرنِی اوُ یِیردَه مَوجُود عَقِیدَه لَر بُویِیچَه تَقسِیم قِیلِیشَدِی. مَثَلاً ساسِیالِیستِیک عَقِیدَه لَرگه اِیگه بوُلگن دِیارلَرنِی شَرق بلاکلَرِی دِییِیلگن بُولسَه سِکوُلار وَ لِیبِیرَل بوُرجُوعازِیَه، سَرمایَه دارلِیک عَقِیدَه لَرِیگه اِیگه بُولگنلَرنِی اِیسَه غَرب بلاکِی دِییِیلگن. یاکِی ساوُوق جَنگلَر پَیتِیدَه وَ حَتَّی اوُندَن یِیللَر اوُتگندَن سُونگ هَم اَیتِیشَردِیکِی:
- بِیرِینچِی جَهان: اَمِیرِکَه نِی حوُدِیدِینِی تَأثِیرِیدَه بُولگن صَنعَتِی وَ دِماکرَتِیک بلاکدَگِی سِکوُلار دَولَتلَر.
- اِیککِینچِی جَهان: ساسِیالِیزم – کامُّونِیزم اِتِّحادِیَه سِی، حِتای، ساوِیتلَر دَولَتِی وَ…….
- اوُچِینیچِی جَهاننِی اِیسَه مَنَه بُو اِیککِی بلاکنِی بِیرارتَه سِی بِیلَن چِیقِیشمَیدِیگن دَولَتلَر تَشکِیل قِیلَردِی. مَثَلاً آلِی سَعُود اوُزِیدَگِی اَنَه اوُشَنچَه بایلِیک وَ تِیهنالاگِیَه دَن فایدَلَنِیشلَرگه اِیگه بُولسَه هَم……بَرِیبِیر اوُچِینچِی جَهاننِی جُملَه سِیگه کِیرَدِی. نِیمَه اوُچُون؟ چوُنکِی عُمُومِی آدَملَرنِی مَدَنِیَتِی اِسلامِی سُنَّتگه اَساسلَنگن وَ هَنُوز جَمِیعَت سِکوُلار بُولِیب کِیتمَگن. قَطَر هَم بُوتوُن جَهان دَولَتلَرِینِی اوُرتَسِیدَه اِینگ یُوقارِی رِواجلَنِیش وَ دَرآمَد کوُرسَتکِیچِیگه اِیگه، اَمّا بَرِیبِیر اوُچِینچِی جَهانگه کِیرَدِی. نِیمَه اوُچُون؟ چُونکِی عُمُومِی جَمِیعَتنِی مَدَنِیَتِی هَنوُز سِکوُلار بوُلِیب اوُلگوُرمَگن.
- توُرتِینچِی جَهان اِیسَه اَمِیرِکَه نِی قِیزِیل تَنلِیلَرِی وَ اوُلَرگه اوُحشَگنلَرگه تِیگِیشلِیدِیر.
کامُّونِیستلَر هَم اوُزلَرِیدَگِی اِقتِصادِی تَفسِیرلَرگه بِینائاً توُرلِی- هِیل بَشَر جَمِیعَتلَرِینِی 1- کامُّونَه لَر،2- قوُلدارلِیک، 3- فِیادالِیزم،4- سَرمایَه دارلِیک،5- ساسِیالِیزم وَ کامُّونِیزمگه تَقسِیم قِیلِیشَدِی.
سِکوُلارِییتلَر اِیسَه باشقَه چَه تَقسِیم قِیلِیشَدِی: دِیماکرَتِیک حُکوُمَتلَر وَ تِیآکرَتِیَه حُکوُمَتلَرِی. تِیآکرَتِیَه سُوزِی گرِیسِیَه دَن کِیلِیب چِیققَن بُولِیب “تِیآس”- خُدا وَ “کراتوُس”- قابِیلِیَت، قُدرَت مَعناسِیدَه ، یَعنِی اَلله نِی قانوُنلَرِینِی آدَملَرنِی اوُستِیدَه حاکِمِیَت قِیلِیشِی؛ دِیماکرَت وَ دِیماکرَتِیَه دِیگنِی هَم آدَملَر اِیشلَب چِیقَرگن قانوُننِی آدَملَرنِینگ اوُستِیدَه حاکِمِیَت قِیلِیشِی دِیگنِیدِیر.
یاکِی باشقَه چَه رَوِیش بِیلَن تَقسِیم قِیلَدِیگن بوُلسَک سِکوُلار دَولَتلَر وَ اِسلامِی دَولَتلَر دِییِیلَدِی.
شوُندَی اِیکَن بُو عاددِی بِیر حالَت: بِیتتَه سِی دَولَتلَرنِی مَدَنِیَت رِواجلَنِیشِیگه یاکِی اِقتِصادِی رِواجلَنِیشگه یا حَربِی قُدرَت اَساسِیدَه یاکِی مَنَه بُو دَولَتلَرگه حاکِم بوُلگن عَقِیدَه لَر بُویِیچَه یاکِی نَجادِیگه قَرَب تَقسِیملَیدِی، اِینگ مُهِمِی شُوکِی اِسلامدَه اِنسانلَرگه شَخصِیَت بَغِیشلَیدِیگن نَرسَه اِسلام بوُلَدِی، اِسلامنِی نَظَرِی بُویِیچَه مِللَتلَرنِی عَقِیدَه بُویِیچَه تَقسِیم قِیلِینَدِی.
اَلله تَعالَی سِکوُلار کافِرلَرنِی، مُشرِکلَرنِی حاکِمِیَتِی آستِیدَه بوُلگن اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه عَمَل قِیلِیشگه قادِر بوُلمَیدِیگن وَ سِکوُلارِیستلَرنِی ( عَرَب تِیلِی بِیلَن اَیتگندَه مُشرِکلَرنِی) قانوُنلَرگه تابِع بُولِیشگه مَجبُور بوُلَدِیگن کِیشِیلَرگه خِطاب قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا (نساء/97)شُوندَی بُولگچ مُؤمِنلَر اوُچُون وَطَن،دار وَ دِیار اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر پِیادَه قِیلِینَدِیگن جای حِسابلَنَدِی. دِیمَک اِسلام مُؤمِننِی وَطَنِیدِیر، اِسلام مُؤمِننِی خانَدانِی، قَومِی بوُلَدِی، اِسلام مُؤمِنگه شَخصِیَت بَغِیشلَیدِی.
آتَه – آنَه، توُرمُوشدَگِی شِیرِیک، فَرزَندلَر، بِرادَر، قَوم وَ قَبِیلَه، دُوست، توُپراق اِسلام بِیلَن بِیرگه اوُزِینِی جایگاهِینِی سَقلَب قالَدِی، اِسلامسِیز اوُلَر هِیچ نَرسَه اِیمَس. دِیمَک شُو اَساسگه کوُرَه اِنسانلَر کافِر وَ مُسُلمانگه تَقسِیم بُولَدِی وَ مَنَه بُو اَساسگه کوُرَه دوُستلِیکلَر وَ دُشمَنچِیلِیک شَکللَنَه دِی، شُو اَساسگه کوُرَه دِیارلَر هَم تَقسِیم بوُلَدِی: وَمَا هَذِهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ (٦٤/ عنكبوت) بُو حَیاتِی دُنیا فَقَط (بِیر نَفَسلِیک) اوُیِین- کوُلگوُدِیر. اَگر اوُلَر بِیلسَه لَر آخِیرَت دِیارِیگِینَه (مَنگوُ) حَیات (دِیارِیدِیر)؛ اِسلامنِی مَنَه شوُ اَساسگه کوُرَه قِیامَتدَه هَم اَصلِی دارلَر مُشَخَّص بوُلَدِی، شَخص یا هَمِیشَه وَ دائِمِی جَنَّت اَهلِی «عُقْبَى الدَّارِ» (رعد/22) و «دَارُ السَّلاَمِ» (قصص/127) بُولَدِی یا شَخص «دَارَ الْبَوَارِ» (ابراهیم/28) و «سُوءُ الدَّارِ»(رعد/25- غافر/52) جَهَنَّم اَهلِیدَن بوُلَدِی؛ هَر قَندَی حالَتدَه هَم « دَارَ الْمُقَامَةِ » (فاطر/35)«دَارُ الْقَرَارِ» (غافر/39) اِقامَت قِیلِیش وَ دائِمِی قالِیش، قَرار تاپِیش جایِیدِیر، اَصلِی دِیار وَ دار هَم آخِیرَتگه تِیگِیشلِیدِیر.
تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوّاً فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَاداً وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ (قصص/83) بِیز اوُشَه آخِیرَت دِیارِینِی یِیر یُوزِیدَه ظُلمُو- زُورَوانلِیک وَ بوُزغوُنچِیلِیک قِیلِیشنِی اِیستَمَیدِیگن کِیشِیلَر اوُچُون قِیلوُرمِیز. عاقِبَت تَقوا قِیلوُوچِی کِیشِیلَرنِیکِیدِیر.
وَاللّهُ یَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ (یونس/25) اَلله تِینچلِیک دِیارِی- جَنَّتگه دَعوَت قِیلوُر.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الجَنَّة وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ وَعَمَلٍ، وَأَعُوذُ بِكَ مَنَ النَّارِ وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ وَعَمَلٍ.
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
[1]مسلم1731/ حديث رقم 3364 –از كتاب صحيح مسلم – كِتَابُ الْجِهَادِ وَالسِّيَرِ / ترمذی (۱۴۰۸) کتاب الدیات
[2] حديث رقم 858 – من كتاب الآثار لمحمد بن الحسن الشيباني
[3] ( كتاب السنن الكبری ( قسم الفيء والغنيمة)/ المعجم الأوسط (باب الألف ) المعجم الصغير(باب الجیم)التلخيص الحبي( الجزية. السير)سنن أبي داود( الجهاد )سنن ابن ماجه ( الجهاد )سنن الترمذي ( الديات . السير) سنن الدارمی( السير )صحيح مسلم( الجهاد والسير )مسند الإمام أحمد (باقي مسند الأنصار) مسند البزار (مسند أبي موسى رضي الله عنه) المصنف ابن ابی شیبه (الجهاد.فضل الجهاد)مصنف عبد الرزاق( الجهاد) نصب الراية في تخريج أحاديث الهداية ( السير) مسند الشافعی ، الام الشافعی، السنن الصغير للبيهقي، سنن الکبری للبیهقی، شرح معانی الاثار لطحاوی
[4] أخرجه مسلم في الجهاد ، باب تأمير الإمام الأمراء ، 3/1357 ، ومحمد بن الحسن في ( الأصل ) ، ص 93 ، وفي ( الآثار ) ، ص 189
[5]رواه الطبراني في المعجم الكبير.
[6]أخرجه النسائي (2568) واللفظ له، وأحمد (20043)
[7]سنن ابن ماجه 2633
[8] أخرجه النسائي في كتاب البيعة ، باب تفسير الهجرة : 7/144 145 . شماره حدیث 40000
[9]بخاری 4372 (462)، ومسلم (1764) نسائی 189
[10]رواه البخاري 2530 (4393). قال ابن منظور (والدارة: لغة في الدار) (لسان العرب) 4/ 298،
[11] رواه أبو يوسف في ( الخراج ) ، ص 210 .
[12] أخرجه البخاري في مناقب الأنصار ، باب مقدم النبي وأصحابه المدينة : 7/7/264 .البخاري (6830). 3928 / 3745
[13]أبو يوسف في ( الخراج ) ، ص 155 156 ، وانظر ( الأموال ) لأبي عبيد ، ص 98 ، (مجموعة الوثائق السياسية) د محمد حميد الله ، ص 381 .
[14]امام بخاري رحمه الله تحت (باب كراهية السفر بالمصاحف إلى أرض العدو) 2990 وامام مسلم تحت (باب النهي أن يسافر بالمصحف إلى أرض الكفار إذا خيف وقوعه بأيديهم)
[15]بخاري (حديث 439)
[16](فتح الباري) 1/ 535.