توُرلِی – هِیل اِسلامِی مَذهَبلَردَگِی دارُ الاِسلام وَ دارُ الکُفرنِی تَعرِیفِی.
(6-قیسم)
اِبنِ مُفلَح حَنبَلِی رَحِمَهُ الله هَم اَیتَدِیکِی: اَگر هَر قَندَی جایدَه مُسُلمانلَرنِی اَحکاملَرِی وَ قانوُنلَرِی غالِب بُولسَه اوُ یِیر دارُ الاِسلامدِیر،شوُنِینگدِیک اَگر کافِرلَرنِی اَحکاملَرِی غالِب بوُلسَه دارُ الکُفردِیر، مَنَه بُو اِیککِیسِیدَن باشقَه دار، دِیار مَوجُود اِیمَس. [1]
اِبنِ قایِّم هَم مَنَه شُو مَضمُوندَه کِیلتِیرَدِیکِی: «دَارُ الْإِسْلَامِ هِيَ الَّتِي نَزَلَهَا الْمُسْلِمُونَ، وَجَرَتْ عَلَيْهَا أَحْكَامُ الْإِسْلَامِ، وَمَا لَمْ تَجْرِ عَلَيْهِ أَحْكَامُ الْإِسْلَامِ لَمْ يَكُنْ دَارَ إِسْلَامٍ . اوُلامالَر جُمهُورِی اَیتِیشَدِیکِی، مُسُلمانلَر ساکِن بوُلِیب یَشَیدِیگن وَ اِسلام اَحکاملَرِینِی اِجرا قِیلِینَدِیگن مِنطَقَه دارُ الاِسلامدِیر؛ اَمّا اَگر بُو مِنطَقَه دَه اِسلام اَحکاملَرِی اِجرا قِیلِینمَسَه، مَنَه بُو مِنطَقَه دارُ الاِسلامگه یاپِیشگن بوُلسَه هَم دارُ الاِسلام حِسابلَنمَیدِی. [2]
ظاهِرِی مَذهَبِی:
اِبنِ حَزم اَندَلوُسِی مَحلَی دَه اَیتَدِیکِی: اِسلامِی سَلطَنَت ( یا اِسلامِی حُکوُمَت) غالِب بوُلگن دِیارگه دارُ الاِسلام دِییِیلَدِی،اَحکاملَرنِی اِقامَه قِیلِیش سَلطَنَت ( حُکوُمَت) تامانِیدَن بَجَرِیلَدِی، شوُندَی بُولگچ اِسلام غالِب بُولگن سَلطَنَتدَه اوُنِی اَحکاملَرِی اِقامَه قِیلِینَدِی. [3]
قانوُن وَ حاکِمِیَت اوُزِی بِیلَن بِیرگه قُدرَت وَ غَلَبَه نِی آلِیب کِیلَدِی، اوُندَه اوُزِینِی دِیندَگِی توُرت مَفهُومِی وَ مَعناسِینِی نَمایِیشگه قوُیَه دِی. شوُنگه اَساسلَنگن حالدَه ظاهِرِی مَذهَبِیدَگِی اِبنِ حَزم اَندَلوُسِیگه اوُحشَگن اوُلامالَر اَیتِیشَدِیکِی: لِأنَّ الدَّارَ إنَّمَا تُنْسَبُ لِلْغَالِبِ عَلَيْهَا، وَالْحَاكِمُ فِيهَا، وَالْمَالِكُ لها[4]. اوُ یِیردَه غالِب بوُلگن طَرَفگه دِیارنِی نِسبَتلَنَدِی، اوُ یِیرنِی حاکِمِی وَ غالِبِی بُولگن طَرَفگه.
زَیدِی شِیعَه لَرِی:
زَیدِیلَر وَ مَحلَی نِی صاحِبِیگه اوُحشَگن کِیشِیلَرنِی اِعتِقادِی بُویِیچَه، مُحَمَّد اِبنِ زَکِیَه رَحِمَهُ الله دَن سَیر کِتابِینِی عُنوانِی آستِیدَه رِوایَتلَر سَقلَنِیب قالگن، اوُندَه دارُ الاِسلامگه وَ دارُالکُفرگه وَ دارُ الحَربگه وَ جَنگ، صُلحوَ جِهادگه تِیگِیشلِی باشقَه اِیشلَرگه عَلاقَه دار مَسَلَه لَر مَوجُوددِیر. اَمّا کِییِینراق اِسلامِی حُکوُمَتگه تِیگِیشلِی بَحثلَرنِی، مَسئُولِیَتلَرنِی، حاکِمنِی وَظِیفَه لَرِینِی اوُز اِیچِیگه قَمرَب آلَدِی.
زَیدِی شِیعَه لَرِینِینگ فِکرِیچَه، اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رَحمَهُ الله زَیدِی بوُلگن وَ محمد اِبنِ نَفَس زَکِیَه رَحِمَهُ الله گه بَیعَت بِیرگن. اَلبَتَّه اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله نِینگ ظالِملَرنِی قَرشِیسِیدَگِی اِنقِلابِی فِکرلَرِی وَ اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله نِی زِنداندَه مَنَه شوُ کوُز- قَرَشِینِی آرقَسِیدَن اوُلدِیرِیلِیشِی زَیدِیلَرنِینگ نَظَرِینِی یَنَه دَه کوُچَیتِیرگن اِیدِی؛ مَنَه بُوندَن تَشقَرِی اِمامِی مالِک رَحِمَهُ الله نَفَس زَکِیَه رَحِمَهُ الله نِی گوُرُوهِینِی حِمایَه قِیلِیشگه وَ اَبُو جَعفَرگه بِیرِیلگن مَجبُورِی بَیعَتنِی سِیندِیرِیشگه فَتوا بِیرَدِی، شُو سَبَبلِی هَم زَیدِیلَرنِینگ دارُ الاِسلام وَ دارُالکُفر حَقِیدَگِی کوُز- قَرَشلَرِینِی حَنَفِیلَرنِی وَ مالِکِیلَرنِی نَظَرِیدَن فَرقِی یُوق. [5]
(دوامی بار….)
[1] الآداب الشرعية 1/ 231-212 / عبد الله محمد بن مفلح المقدسي ، الآداب الشرعية، المحقق: شعيب الأرناؤوط – عمر القيام ، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۹ – ۱۹۹۹ ج۱/ص۲۳۱ / فكل دار غلب عليها أحكام المسلمين فدار الإسلام، وإن غلب عليها أحكام الكفار فدار الكفر، ولا دار لغيرهما .
[2]أحكام أهل الذمة لابن القيم: 1/ 366، ط دار العلم للملايين 1983. / «قال الجمهور: دار الإسلام هي التي نزلها المسلمون وجرت عليها أحكام الإسلام، وما لم تجر عليه أحكام الإسلام لم يكن دار إسلام وإن لاصقها، فهذه الطائف قريبة إلى مكة جدا ولم تصر دار إسلام بفتح مكة وكذلك الساحل»
[3]المحلی 13/140) / بأنها الدار التي تغلب عليها السلطة الإسلامية وإقامة الْحکام تأتي تبعاً للسلطة فما دام أن السلطة الغالبة هي سلطة الإسلام أقيمت أحکامه .
[4]المحلى 11/251 )
[5]الغریری، 2006: 211-212