بدعت.(3)
اِیندی مَنه بُو شَخص فَلانچی قَوم یا مَذهَبنی مُرتَد دِییشلیگی بِیلن شَرعِی تُوغری یُولدَن یُورمَگه نینی و عَدالَتدن اوُزاقلشگه نینی بِیله دی، اوُ فَقط اوُزیدَگی کِینه سَبَبلی اوُلرنی مُرتَد دِییدی و مَنه بُو جِنایَتیده دَوام اِیته دی، یاکی الله تعالی قرآنِ کریمده قَندَی آدَملرنی مُشرِک دِیگه نینی بِیله دی، اَمّا اوُزینی هَوایی نَفسیگه اِیرگه شیب یا نَجدی اوُلامالرنی و یا اِجتهاد قیلگن باشقه عالِملرنی حَطا رَیعلریگه کوُرکوُرانه تَقلید قیلگن حالده یُورگه نینی هَم بیله دی. بوُ شَخص مَنه بُو اوُریندَگی اِجتهادی حَطا اِیکه نیدَن و الله تعالی قرآنده قَندَی کِیمسَه لرنی مُشرک دِیب ناملگه نیدَن هَم یَحشی خَبَردار،لیکن اوُ اوُزینی هَوایی نَفسیگه بِینائَن فَلانچی گروه یا مَذهَبگه نِسبَتاً اوُزینی نَفرَتی سَبَبلی اوُلرنی مُشرک دیب حِسابلَیدی. اَصلیده اِیسه الله تعالی اولرنی مُشرک دِیمَگن و مُشرکلر حُکمیگه کیرگیزمَگن اِیدی. یاکی بیر شَخص مَست قِیلوُچی اِیچیملیکلرنی یا مَست قیلوُچی نَرسَه لرنی، زِنانی، اوُغِیرلیکنی الله نی کلامیده حَرام قیلینگه نینی هَم جُوده یَحشی بیله دی، امّا اوزینی هاحیشی بیلن الله نینگ شَریعَتیدَگی قانونلرگه قَرشی حالده مَنه بُو گناهیده دَوام اِیته دی. اَگرچی بُو شَخصگه نِسبَتاً حَد اِجرا قیلینگن تَقدیرده هَم، بُو شَخص اوُزینی جِنایَتینی تَرک قیلمَیدی.
مَنه بُوندَی شَخصلرگه قیلیاتگن جِنایَتلرینی اَهلی بُولیب قالگن دییله دی، اوُلر بُو جِنایَتلریده دَوام اِیتیشر و بُو جِنایَتنی اَهلی بُولیشَر اِیکن، بُو جِنایَت بارَسِیده اوُلرنی قیلگن تَوبه سی قَبوُل بُولمَیدی. یَعنی مُسُلمانلرنی نااوُرین تَکفیر قیلیشدَن تِییلمَگوُنیچه، بُو اوُرینده تَوبه سی قَبُول بُولمَیدی. مَست قیلوُچی اِیجیملیکنی اِیچیاتگن کیمسه هَم اَگر مینگ مَرته توبه قیلگن تَقدیرده هَم، اِیچیشدَن تییلمَگوُنچه تَوبه سی قَبُولن قیلینمَیدی. اَوّل قیلَیاتگن جِنایَتیدَن تِییله دی، مَنه بُوندَن سُونگ تَوبه قِیلسه اوُنی تَوبه سی قَبُول بُوله دی.
مَنه بُولرگه قوُشیمچه رَوِیشده رسول الله صلی الله علیه وسلم بُوندَی جِنایَتچیلر حَقیده اَیته دیلرکی: بُوندَی کیشیلر قیلیاتگن بِدعَتلریده یَنه دَوام اِیتیشلری اوُچُون، اوُلرگه پَناه بیریب یاردَم بیرَدیگن کیشیلر قوُیدَگیلر جُمله سیگه کیردی:
«مَن احدَثَ فِیهَا او آوی مُحدثا فَعَلَیه لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ و النَّاسِ اجْمَعِینَ»،
بِدعَت قیلگن کیمسه گه یا بِدعَتچیگه پَناه بیرگن کیمسه گه الله نی و فَریشته لرینی و بَرچه آدَملرنی لَعنَتی بُولسِین.
شُوندَی اِیکن، اِمامی مالک رحمه الله نی سُوزیگه بینائَن اِسلامده یَحشی بِدعَت بار دیب اِدَّعا قیلگن هَر قَندَی کیمسه نی سُوزی، محمد صلی الله علیه وسلم اوُزلرینی رِصالَتلریگه حِیانَت قیلیبدیلر دیگن بیلن بَرابَردیر. امام مَنه بُو آیَتنی سُوزیگه حُجَّت قیله دی:[1]
«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإسْلامَ دِينًا»(مائده/3)،
بُوگوُن سیزلرگه دینینگیزنی کامِل قیلدیم، نِعمَتمنی بِینُوقصان، توُکیس قیلیب بیردیم و سیزلر اوُچُون اِسلامنی دین قیلیب تَنلدیم.
امامی مالک سُوزیده دَوام اِیتیب اَیته دی: اوُشه زَمانده دین بُولمَگن نَرسه بُوگوُنگی کوُنده هَم دِین اِیمس. [2]
شُو بیلن بیرگه اِسلامدَن باشقه نَرسه نی قوُشیب قیلینگن تَرکِیبِی نَرسه نی هَم قَبوُل قیلینمَیدی:
«أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ» (زمر/3)،
شُو سَبَبلی هَم اِسلام دینی الله نی شَریعَتیدَگی قانونلر بیلن اَهلی بِدعَتنی آرَسیده اوُرتَچیلیک قیلیشینی هَم قَبُول قیلمَیدی ،یاکی بُولمَسَم اوُرتَچه، مُعتَدیل، اَرَلَشگن بُولیش بَهانه سی بیلن آرَلیقدَگی یُولده حَرَکَت قیلَیاتگنلرنی و اوُلرینی وُجُودگه کیلتیرگن اوُرتَچه یُولّرینی هَم قَبُول قیلمَیدی.
یَعنی هَر قَندَی کیشی یا اَنیق و آشکار الله نی شَریعَتیدَگی قانونلر بیلن بیرگه بُولیب راست بُولیشی کیرک، یاکی فِسق و بِدعَت اَهلی بیلن یالغان بیلن بیرگه بُولیشی لازِم. بیزنینگ شَریعَتده راست و یالغنّی اَرَلَشگن حالتدَگی کوُرینیشی یُوق،یا راست یا یالغان، مَنه بُو راست و یالغانّی یاکی حَق و باطِلنی آرَسیده حَرَکَت قیلیشنی اوُزی نِفاق بُوله دی.
[1]– نَقَلَ ذَلِكَ الْعَلَّامَةُ الشَّاطِبِيُّ فِي عِدَّةِ مَوَاضِعَ مِنْ كِتَابِ الِاعْتِصَامِ، ص 167، ج 1و 198، ج 2
[2]– الاعتصام ـ للشاطبى، ج 1، ص 49؛الإحكام في أصول الأحكام لابن حزم الأندلسي، ج 6، ص 791