مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟
(22-قیسم)
اِیندِی قوُیِیدَگِی شُبهَه لَرنِی اَیتَه دِیگن اِیککِینچِی دَستَه حَقِیدَه دِیننِی قَبوُل قِیلمَسدَن فَقَط خُدانِی اوُزِینِی قَبوُل قِیلَه دِیگن کِیشِیلَر”، شوُنِی اَیتِیش لازِمکِی، دِیننِی قَبوُل قِیلمَسلِیک حَقِیدَه اوُلَر هَم آلدِینگِی دَستَه دَگِی کِیمسَه لَرنِی بِیکارچِی گپلَرِینِی گپِیرِیشیَپتِی، بوُنِی اِیضاحلَب اوُتِیرِیشگه حاجَت یُوق. اَمّا اوُلَرنِینگ اَلله نِی قَبوُل قِیلِیشلِیکلَرِی حَقِدَگِی سوُزلَرِی بارَه سِیدَه قوُیِیدَگِی اَساسِی نوُقطَه گه اِیشارَه قِیلِیب اوُتِیش کِیرَک:
“سِکوُلارِیزم دِینِی” پراگمَه تِیکَه نِی رِواجلَنتِیرِیش بِیلَن یاکِی اوُزلَرِینِی اِصطِلاحلَرِی بُویِیچَه عَمَلِی خُداسِیزلِیکنِی، شوُندَی بِیر تَصوِیرنِی رِواجلَنتِیرِیشَه دِیکِی،آدَملَرنِی حَیاتگه شوُندَی تَیّارلَه شَه دِیکِی، گوُیاکِی اَلله بُو دُنیادَه هِیچ قَندَی حاکِمِیَتگه، قُدرَتگه، دَستوُرگه، قانوُنگه، فَرمان قَبوُل قِیلِیشگه، جَزا وَ مُکافات بِیرِیشگه اِیگه اِیمَس؛ خُدا اَصلاً اِنسانلَرنِی دُنیاوِی وَ اِجتِمائِی حَیاتلَرِینِی اِدارَه قِیلِیشدَه مَوجُود اِیمَس، اوُلَرنِینگ اوُزلَرِی اِنسانلَرنِینگ دُنیاوِی حَیاتِیدَگِی اِیشلَرنِی اَلله نِی قانوُنلَرِیگه، دَستوُرلَرِیگه باغلَه مَگن حالَتدَه اِیضاح بِیرَه آلِیشَه دِی وَ اوُلَر اوُچُون قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیشَه دِی. مَنَه بُو گوُرُوه مُستَقِیم صُورَتدَه اَلله نِی رَد قِیلِیشمَیدِی، اَمّا اِنسانلَرنِینگ دُنیاوِی حَیاتلَرِیدَه حُکوُمَتنِینگ اِجرائِی اِیشلَرِیدَه، اوُنگه باغلِیق تَشکِیلاتلَردَه، اِقتِصادِی وَ عائِلَه وِی،حُقوُقِی وَ …….اِیشلَردَه ضَرُورِی اِیمَسدِیک بِیهُودَه دِیب قَرَلَه دِی، مُستَقِیم رَوِیشدَه اَلله نِینگ اِنسانلَرنِی دُنیاوِی حَیاتِیگه نِسبَتاً تَأثِیرِینِی یُوقاتِیشَه دِی، بُو کِیمسَه لَر “عَمَلدَه” آلدِینگِی گوُرُوهدَن فَرق قِیلمَیدِی.
بوُندَی کِیمسَه لَر آمانِیزمنِی یاکِی فارس زَبانِی بُویِیچَه اَیتگندَه اِنسانِیَتنِی اَلله نِی وَ اوُنِی قانوُنلَرِینِی اوُرنِیگه قوُیِیب آلِیشگن. بِیزلَر جوُدَه کوُپ اِنسانلَرنِی کوُردِیککِی، مَطلَبلَرِینِی خُدانِی نامِی، دِیب یازِیشنِی اوُرنِیگه اِنسانِیَت نامِی بِیلَن، دِیگن عِبارَه دَن فایدَه لَه نِیشَه دِی یاکِی اَلله نِی نامِی بِیلَن قَسَم اِیچِیشنِی اوُرنِیگه اِنسانِیَت نامِی بِیلَن قَسَم اِیچِیشگه نِینِی کوُرگنمِیز، حَقِیقَتدَه اِیسَه آمانِیزمنِی نامِی بِیلَن قَسَم اِیچِیشلِیک سِکوُلارِیستلَر قَبوُل قِیلَه دِیگن نَرسَه دِیر. آمانِیزم یَعنِی اَلله نِی اَساس قِیلِیب آلِیشنِی اوُرنِیگه اِنساننِی اَساس قِیلِیب آلِیشدوُر.
اوُلَرنِینگ اَصلِی وَ عَمَلِی خَبَرلَرِی “اَلله نِی” بِیر چِیتگه سوُرِیب قوُیِیش وَ جَمِیعیَتدَگِی مُشکِلاتلَرنِی اَلله گه وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه باغلَنمَسدَن توُرِیب حَل قِیلِیشدوُر. راسِیل وَ سارتِیر، فایِیرباح، فراوِید، نِیچَه وَ …….مَنَه بُو کوُز- قَرَشنِی مُبَلِّغلَرِی بوُلِیشگن، کَرل مَرکِس وَ اوُنِی مُرِیدلَرِی اوُنِی آچِیق وَ یَنگِی شَکلدَه نَظَرِیَه قِیلِیشگن.
اوُلَر دِینِینِی هَم قَبُول قِیلِیشَه دِیگن قَیسِی خُدانِی تَن آلِیشَه دِی؟ اوُزِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیگن خُدانِیمِی؟ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ (اعراف/54) یاکِی اوُزلَرِی اوُزلَرِی اوُچُون یَسَب آلِیشگن خُدانِیمِی؟!
اوُلَر یالغانچِیدوُرلَر، اوُلَر اوُزلَرِی اوُچُون یَسَب آلگن خُدالَرِی یَعنِی هَوایِی نَفسلَرِیمِی یا سِکوُلارِیستِیک پَرلَه مِینتلَرِیمِی یاکِی حِزبِی،حُکوُمَتِی دَستوُرلَرمِی یا اوُزلَرِی اِیشلَب چِیقَرگن قانوُنلَرمِی یاکِی مَوجُود بُولگن جاهِلِیَت آداب وَ رَسم- رُسُوملَرِیمِی…….هَمَّه سِیگه بَجانِیدِیل اِطاعَت قِیلِیشَه دِی؛ اوُندَگِی حاکِمِیَتنِی، قانوُنلَرنِی، قَضاوَت سِیستِیمَه سِینِی، جَزالَشِینِی وَ مُکافات بِیرِیشِینِی قَبُول قِیلِیشَه دِی وَ بُویرُوقلَرِیگه بُویسِینِیشَه دِی.
اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی اوُزِینِیگِینَه رَد قِیلگن مَنَه بُو شَخصنِی اِیظهار قِیلِیشِیچَه، اوُ فَقَط اَلله نِی قَبوُل قِیلِیشَه دِی، اَمّا اَصلِیدَه قوُیِیدَگِیلَرنِی اَیتَه یاتگن بُولَه دِی:
نَعُوذُ بِالله – اوُلَر اَلله حاکِمِیَتِیمنِی اوُنِی قانوُنلَرِیگه تاپشِیرِیب قوُیِیشگه لایِیق اِیمَس، دِیب اَیتِیشیَپتِی.
نَعُوذُ بِالله – اَلله اوُزِیمنِی جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش سِیستِیمَه منِی اوُنِی قانوُنلَرِی اَساسِیدَه قوُرِیشِیمگه لایِیق اِیمَس، نَعُوذُ بِالله – اَلله اوُزِیمنِی اِطاعَتِیمنِی وَ بوُیِینسِینِیشِیمنِی اوُنگه تَقدِیم قِیلِیشگه لایِیق ذات اِیمَس، بَلکِی هَوایِی- نَفسنِی، باشقَه خُدالَرنِی وَ اوُزِیم اوُچُون تَنلَه گن اِلاهلَرنِی مَنَه بوُنگه لایِیق دِیب اوُیلَیمَن.
مَنَه بوُندَی یالغانچِی وَ عَیّار شَخصلَر اَصلِیدَه اوُزِینِی قُرآندَه وَ پَیغَمبَرِی صَلّی اَلله عَلَیهِ وَسَلَّم آرقَه لِی تَنِیشتِیرگن اِلاهنِی قَبوُل قِیلمَیدِی، بَلکِی اوُزِی یَسَب آلگن یالغان اِلاهلَرنِی قَبوُل قِیلَه دِی.
(دوامی بار…..)