شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(20- قیسم)
حوُپ، حاضِر مُتَّحَم شَخصنِی جِنایَتِینِی اِثبات قِیلِیش وَ تَکفِیرنِی شَرطلَرِی مَرحَلَه سِیگه یِیتِیب کِیلدِیک.
آلدِین هَم اَیتِیب اوُتگه نِیمِیزدِیک، بِیزنِی قِبلَه مِیزنِی قَبُول قِیلگن وَ بِیزلَر سُویگن نَرسَه لَردَن اِستِعمال قِیلگن نَماز اوُقِیدِیگن شَخص مُسُلمان بوُلَه دِی وَ مُسُلماننِی بَرچَه نَصِیبَه سِی، فایدَه لَرِیدَن بَهرَمَند بُولَه دِی، مادامِیکِی مَنَه بوُنِی عَکسِی ثابِت بوُلسَه:
مَنْ صَلَّى صَلاتَنَا وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا وَ أَكَلَ ذَبِيحَتَنَا فَهُوَ الْمُسْلِمُ، لَهُ مَا لَنَا وَعَلَيْهِ مَا عَلَيْنَا. بوُندَن تَشقَرِی، آلدِین هَم اَیتِیب اوُتکَه نِیمِیزدِیک، اِرتِداد وَ مُرتَد بوُلِیشلِیک بِیر مُسُلمان قِیلِیشِی موُمکِین بُولگن اِینگ آغِیر جِنایَت حِسابلَه نَدِی، اوُ حُدُودلَرگه باغلِیق بُولِیب، مَنَه بُو حُدُودنِی قَضاوَتگه نِهایَتدَه یَقِین عَلاقَه سِی بار.
اِسلام جَمِیعیَتِیدَگِی قَضاوَت بُویِیچَه پاکلِیکنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیش اوُچُون جِنایَتنِی اِثبات قِیلِیش وَ قَطعِی اَحکاملَرنِی صادِر قِیلِیش وَ آخِیرِیدَه حُکمنِی اِجرا قِیلِیش بُویِیچَه اوُصلوُبلَرنِی،چارچُوپلَرنِی، اوُزِیگه خاص مَرحَلَه لَرنِی، کَنَللَرنِی اِرایَه بِیرگن، چوُنکِی مُرتَد بوُلِیشلِیک مُسُلمان شَخصنِی قِیلِیشِی موُمکِین بوُلگن اِینگ آغِیر جِنایَت حِسابلَه نَدِی، شوُ سَبَبلِی هَم اَلله اوُنِی عِلمِینِی هَمَّه گه هَم عَطا قِیلگن اِیمَس وَ بوُ عِلم عُمُومِی حالَتگه اِیگه اِیمَس، بُو جِنایَتنِی قِیلگن شَخصنِی اِیشِی نِهایَتدَه آغِیر بوُلِیب اوُنِی قَضاوَت قِیلِینِیش یوُنَه لِیشِی وَ حُکمِینِی صادِر قِیلِینِیشِی هَم مُرَکَّب هَمدَه آغِیر، حوُددِی اوُغِیرلِیک، آدَم اوُغِیرلَش، مَشرُوبخُورلِیک، قَصاصگه اوُحشَه گن اوُرِینلَرگه اوُحشَش حُکم صادِر قِیلِیب بوُلمَیدِی، جِنایَتنِی ثابِت قِیلِیش وَ حُکم صادِر قِیلِیش وَ اوُنِی اِجرا قِیلِیش اوُچُون شوُندَی مَرحَلَه لَرنِی،فِیلتِیرلَرنِی قوُیِیب قوُیِیلگنکِی، مَنَه بُو قَضاوَت زَمِینَه سِیدَه اَلاهِیدَه مُتَخَصِّصلِیککَه اِیختِیاج بار.
اِیندِی، مَنَه بُو قَضاوَت وَ سِیستِیمَه سِیدَه هَم عُمُومِی حالَت بار وَ هَم اوُزِیگه خاص وَ مُتَخَصِّصلِیککَه اِیختِیاج بُولگن حالَت هَم بار بُولِیب، بُو اَلاهِیدَه قاضِیلَرگه باغلِیق بوُلَه دِی، بِیر شَخصنِی مُرتَد بوُلگه نِینِی قَندَی قِیلِیب ثابِت قِیلَه مِیز؟ مُتَّحَم بُولگن شَخص قَیسِی مَرحَلَه نِی باسِیب اوُتِیشِی لازِم وَ اوُ اِرتِدادنِی قَطعِی حُکمِینِی صادِر قِیلِینِیشِیگه مُستَحَق بوُلِیشِی وَ اوُنگه مُسُلمان اِیمَس، بَلکِی مُرتَد دِییَه آلِیشِیمِیز اوُچُون قَیسِی فِیلتِیرلَردَن اوُتِیشِی کِیرَک؟ مَنَه بُو بارَه دَه توُرتتَه اوُزِیگه خاص مَرحَلَه مَوجُود بوُلِیب اَهلِی قِبلَه مَنَه بوُ تُورت مَرحَلَه گه اِتِّفاق قِیلِیشگن:
- بِیرِینچِی مَرحَلَه، جِنایَتنِی اِثبات قِیلِینِیشِیدِیر: مَنَه بوُندَی خَطَرلِی جِنایَت بُویِیچَه مُتَّحَم بوُلگن مُسُلمان شَخصگه دِققَت قِیلِینِیشِی لازِم، اَگر اوُنِی جِنایَتِی اِثبات قِیلِینَه دِیگن بُولسَه اوُ مُرتَد وَ مُرتَدلَرگه تِیگِیشلِی جَزاگه شامِل بُولَه دِی، شوُنِینگ اوُچُون اَوَّلا اوُنگه قوُیِیلگن جِنایَت اِثبات قِیلِینِیشِی کِیرَک، عادَتدَه اَهلِی قِبلَه مَنَه بُو جِنایَتنِی اِثباتِی اوُچُون اوُچ یوُلنِی اِرایَه بِیرِیشگن بوُلِیب، مَنَه شوُ یوُللَر آرقَه لِی اِثبات قِیلِینِیشِی لازِم:
- شَخصنِی جِنایَتِینِی اِثبات قِیلِیش اوُچُون بِیرِینچِی یوُل، مَنَه بُو شَخصنِی اوُزِینِی اِقرار بُولِیشِی، اِعتِرافِیدِیر. یَعنِی بُو شَخصنِی اوُزِی اوُنِی اِرتِدادنِی خَطَرِیگه رُوبَرُو قِیلگن مَنَه بوُ عَمَلنِی یا سوُزنِی اَیتگه نِینِی اِعتِراف قِیلِیشِی کِیرَک. مَثَلاً مِین سِکوُلارِیستمَن دِییدِی، یا کوُمَلَه یا دِیماکرَتمَن یا پِیکَه کَه مَن یا یَهُودِیمَن یا نَصرانِی یا مَجُوسمَن، مِینِی مَنَه شوُ یِیرگه آلِیب کِیلگن مَنَه بوُندَی سوُزلَرنِی اَیتدِیم، دِییدِی.
اِیندِی، بَعضِیلَرنِی نَظَرِی بوُیِیچَه، اَگر مَنَه بُو شَخص جِنایَتنِی قِیلگه نِینِی اِنکار قِیلسَه، اوُنِی اوُستِیدَه حُکم اِجرا قِیلِینمَیدِی وَ اوُندَن کِییِینگِی مَرحَلَه لَرگه اوُتِیلمَیدِی. اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله اَمُّ کِتابِیدَه اَیتَه دِیکِی: “من قيل أنه لا يُصلي فَأنْكَرَ صدق” یَعنِی: بِیر کِیشِیگه نَماز اوُقِیمَس اِیکَنسَن، دِییِیلگندَه بُو شَخص اوُنِی اِنکار قِیلَه دِی ( مِین نَماز اوُقِیمَن، دِیدِی) شَخص مَنَه بُو اِنکارنِی اوُنِی راست گپِیدِیک قَبوُل قِیلِینَه دِی.
یَعنِی اَگر کِیشِینِی مُتَّحَم قِیلِیب اوُنگه سِین سِکوُلارسَن،کوُمَلَه سَن، دِیماکرَتسَن، پِیکَه کَه سَن، یَهُودِیسَن، نَصرانِیسَن وَ باشقَه سَن دِییِیلسَه وَ بُو شَخص اِنکار قِیلسَه، بِیز اوُنِی سوُزِینِی قَبوُل قِیلَه مِیز وَ راست اَیتیَپتِی دِیب عُذرِینِی قَبُول قِیلَه مِیز؛ اَگرچِی اوُنِی مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَرنِی توُدَه سِیدَن دِیب بِیلسَک وَ اوُنِی یالغانچِیلِیگِیگه، رِیاکارلِیگِیگه، قَسَمخوُرلِیگِیگه یا باشقَه فَسادلَرِیگه شُبهَه قِیلسَک هَم اوُنِی عُذرِینِی قَبوُل قِیلَه مِیز یا باشقَه فَسادلَرِیگه شُبهَه قِیلسَک هَم اوُنِی عُذرِینِی قَبوُل قِیلَه مِیز وَ اوُنِی سوُزلَرِینِی راست دِییمِیز. نِیمَه اوُچُون؟
چوُنکِی مَنَه بُو مَشَخَّص وَ مَعلوُم زَمِینَه دَه کِیشِینِی عُذرِی بِیر مَرتَه قَبوُل قِیلِینَه دِی، اَگر اِرتِدادگه بائِث بوُلَه دِیگن مَنَه شوُ مَعلوُم وَ مُشَخَّص جِنایَتنِی قَصددَن وَ اوُزِینِی اِیختِیارِی بِیلَن اِیککِینچِی مَرتَه تَکرارلَه سَه، اوُ حالَتدَه اوُنِی عُذرِی قَبوُل قِیلِینمَیدِی. اوُندَن تَشقَرِی مَنَه بُو شَخص بِیزلَر اوُچُون مَجهوُل بوُلِیب قالَه دِی، اوُ اوُزِینِی صَفِینِی مُسُلمانلَردَن جُودا قِیلمَه گن وَ اوُزِینِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی بَرچَه سِیگه تابِع، دِیب بِیلَه دِی.
(دوامی بار……)