شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(28- قیسم)
عادَتدَه “اِجماع” نِی رُویابگه چِیقِیشِی نِهایَتدَه قِییِین،توُغرِیمِی؟ اَمّا کوُرِیب توُرگه نِیمِیزدِیک اِبنِ مُنذِر صَحابَه لَرنِی وَ بَرچَه مُسُلمانلَرنِی «دَفع الحدود بالشبهات» نِی قائِدَه سِی حَقِیدَگِی “اِجماع”سِینِی کِیلتِیرگن وَ اَیتِیشِیچَه، بَرچَه مُسُلمانلَر وَ صَحابَه لَر مَنَه بُو زَمِینَه دَه اِجماعگه اِیگه دِیرلَر. تِیرمِیزِیگه، بَیهَقِیگه، هَیثَمِیگه، اِبنِ ماجَّه گه، اِبنِ اَبِی شَیبَه وَ باشقَه جُودَه کوُپ مُحَدِّثلَر مَنَه بُو زَمِینَه دَه بِیر بابنِی اِیجاد قِیلِیشگن وَ سَلَفلَر هَمدَه اوُمَّتنِی اوُتگن صالِح کِیشِیلَرِینِی آرَه سِیدَه مَنَه بُو “اِجماع”نِی خِلافِیگه بِیر نَرسَه دِییِیلمَه گن.
اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله وَ اوُ کِیشِینِی اَصحابلَرِی مَنَه بُو قائِدَه بُویِیچَه اِینگ قَتتِیق قوُل کِیشِیلَردَن حِسابلَه نِیشَه دِی وَ هَمَّه دَن کوُرَه کوُپراق مَنَه بُو قائِدَه دَن فایدَه لَه نِیشگن. اَبُو حَنِیفَه وَ اوُ کِیشِینِی طَرَفدارلَرِیدَن سوُنگ مالِیکِیلَر اوُلَرنِی کِیتِیدَن شافِیعِیلَر مَنَه بُو قائِدَه نِی طَرَفدارلَرِی حِسابلَه نِیشَه دِی، بُوندَن باشقَه لَر هَم بار، اَمّا اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بُولگن فِرقَه لَرنِی آرَه سِیدَه مَنَه بُو کِیشِیلَر کوسپراق طَرَفدارلِیک قِیلِیشگن، اَلبَتَّه ظاهِیرِیلَر وَ باشقَه لَر هَم مَنَه بُو قائِدَه گه قَرشِیلِیک قِیلِیشمَه گن.
راشِید رِضا رَحِمَهُ الله اَیتَه دِیکِی: مُعَیَّن شَخص اوُستِیدَگِی وُجوُدگه کِیلگن شُبهَه وَ تَعوِیل سَبَبلِی، اوُندَگِی کُفر حَددِی وَ اَحکاملَرِی آلِیب تَشلَه نَدِی.” اوُ دَرء حَدِیثلَرِینِی مَضمُونِیگه اِیشارَه قِیلِیب اَیتَه دِیکِی: “بِیزلَر حُدُودلَرنِی شُبهَه بِیلَن آلِیب تَشلَشگه بُویُورِیلگنمِیز؛ آلِیب تَشلَشگه اِینگ مُناسِب بوُلگن حَد، اِرتِداد وَ اِسلام دِینِیدَن چِیقِیش حَددِیدِیر.”
کوُردِینگِیزمِی؟ قوُیِیدَگِی اَساسِی قائِدَه گه یَنَه یِیتِیب کِیلدِیک، ” من دخل الإسلام بيقين لم يُـخرج منه إلا بيقين”، مُسُلمان بُولِیشِی اِیشانچ بِیلَن ثابِت بوُلگن کِیشِی، شُبهَه وَ شَک، اِیحتِمال بِیلَن اوُندَن چِیقَه رِیلمَیدِی، بَلکِی مَوجُود بُولگن هَر قَندَی شُبهَه گه چَنگ سالَه مِیز وَ بِرادَرِیمِیزنِی یا آپَه – سِینگلِیمِیزنِی اِیمانِینِی مُخافِظَت قِیلَه مِیز وَ اوُنِی اوُزِیمِیزدَن اوُزاقلَشتِیرمَیمِیز وَ قوُلِیمِیزنِی بِرادَرِیمِیزنِی قانِی بِیلَن بُولغَه مَیمِیز.
مَنَه بوُلَر اَهلِی قِبلَه اِتِّفاقلِی نَظَرگه اِیگه بُولگن شَرطلَر اِیدِی،اَمّا شِیعَه مَذهَبِیدَه مَنَه بُو شَرطلَردَن تَشقَرِی، کُفر کِیلتِیرِیش اوُچُون قِیلِینگن قَصد، نِیَت هَم اَساسِی شَرطلَردَن حِسابلَه نَدِی. اَمّا اَیتِیشلَرِیچَه: شَخصلَرنِینگ سوُزلَرِی وَ رَفتارِی اوُنِی حِمایَه چِیسِی بُولگن اِعتِقادلَرگه مَخصُوصاً اوُلَرنِی قَصدلَرِینِی بِیلِیب آلِیش اوُچُون، بُو اِیشنِی اَلبَتَّه اَهلِی فَنگه، مُتَخَصِّصلَرگه تاپشِیرِیلِیشِی کِیرَک. شوُندَی مُتَخَصِّصلَر بارکِی، شَخصلَرنِی سوُزلَرِی یا عَمَللَرِینِی آرتِیدَگِی وَ بُو شَخصلَر مَنَه بُو رَفتار یا عَمَلنِی واسِیطَه سِیدَه اِرتِداد بُویِیچَه مُتَّحَم بُولگن قَصدنِی، نِیَتنِی بِیلِیشگه قادِردِیرلَر، اوُلَر فَقَط تَشخِیص بِیرِیشَه دِی خالاص، بوُنگه خاطِب اِبنِ اَبِی بَلتَعَه نِی نَمُونَه سِی مِثال بُولَه آلَه دِی.
اِیندِی، اَگر اَیتِیب اوُتِیلگن مَنَه بُو شَرطلَردَن بِیرارتَه سِی مَوجُود بُولمَه سَه، شَخصدَن مُرتَد اِصطِلاحِی نَفِی قِیلِینَه دِی وَ اوُنِی اوُستِیدَه حَد هَم اِجرا قِیلِینمَیدِی. اَمّا اَگر شَخصدَه مَنَه بُو شَرطلَرنِی بَرچَه سِی جَملَه نَه دِیگن بُولسَه، بُو وَقت آخِیرگِی مَرحَلَه گه توُرتِینچِیسِیگه اوُتَه مِیز، اوُ هَم بُولسَه تَکفِیرنِی مانِعلِیکلَرِیدِیر.
تَکفِیر مانِعلِیکلَرِی، اِرتِداد جِنایَتِی بوُیِیچَه مُتَّحَم قِیلِینگن شَخصگه نِسبَتاً مُناسَبَت بِیلدِیرِیشنِی توُرتِینچِی مَرحَلَه سِی صِیفَتِیدَه، اِرتِداد حُکمِینِی صادِر قِیلِیش اوُچُون اِیشلَه تِیلَه دِی. توُرتِینچِی مَرحَلَه بوُلمِیش تَکفِیرنِی مانِعلِیکلَرِینِی کوُرِیب چِیقِیشلِیک، شَخص اوُچتَه مَرحَلَه نِی “اِیشانچ” بِیلَن باسِیب اوُتسَه وَ “اِیشانچ” بِیلَن اوُنِی جِنایَتچِی اِیکَه نِی ثابِت بوُلگن وَ بَرچَه تَکفِیرنِی شَرطلَرِیگه اِیگه بُولگن پَیتِیدَگِینَه عَمَلگه آشِیرِیلَه دِی.
مانِع اِیککِیتَه نَرسَه نِی اوُرتَه سِینِی توُسِیب قوُیَه دِیگن نَرسَه اِیکَه نِینِی وَ مَنَه بُو اِیککِی نَرسَه نِی بِیر- بِیرِیگه یِیتِیشِیگه یُول قوُیمَسلِیگِینِی یاکِی بِیر نَرسَه نِی چِیقِیشِینِی یا کِیرِیشِینِی آلدِینِی آلِیشِینِی هَمَّه مِیز هَم یَحشِی بِیلَه مِیز. لِباسلَر سِیزنِی بَدَنِینگِیزگه ساوُوق یِیتِیشِیگه توُسقِینلِیک قِیلَه دِی، سایَه بانلَر سِیزنِی باشِینگِیزگه یامغِیر توُشِیشِیگه مانِعلِیک قِیلَه دِی، توُغانلَر سُوونِی آقِیب کِیتِیشِیگه یُول قوُیمَیدِی، اِیلِیکتر سِیملَرِینِی اوُستِیدَگِی قابِیق سِیزنِی تاک اوُرِیشِیدَن سَقلَیدِی، مَنَه شوُنگه اوُحشَش جوُدَه کوُپ هِیلمَه – هِیل توُسِیقلَرنِی بِیلَه مِیز. (دوامی بار……)