شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(120- قیسم)
– اَلسَّلام عَلَیکُم، مَجهُول الحالنِی دارُ الکُفردَگِی حُکمِی نِیمَه وَ اوُندَگِی تَحَرِی قَیسِی مَعنادَه کِیلگن؟
مَجهوُل الحال یَعنِی طَرَفنِی مُسُلمان یا کافِر اِیکَه نِینِی بِیلمَسلِیگِیمِیزدوُر. اوُنِی حالَتِی بِیزلَرگه مَجهُول وَ مَعلوُم اِیمَس. مَجهوُل الحالنِی حُکمِی اوُلَرنِی اوُرتَه سِیدَه یَشَیاتگن اَکثَرِیَتگه،دِیارگه تابِع بوُلَه دِی، مَگرَمکِی بوُنِی عَکسِی ثابِت بوُلسَه، باشقَه سِی اِیسَه اوُلَرنِی آرَه سِیدَه یَشَیاتگن اَکثَرِیَتگه تابِع بوُلَه دِی،مَگرَمکِی بوُنِی عَکسِی صادِر بوُلسَه بوُندَی بوُلمَیدِی. بِیزلَر اوُنِی ظاهِیرِیگه قَرَب حُکم قِیلَه مِیز، اوُنِی باطِینِی بِیزلَرگه باغلِیق اِیمَس. مَثَلاً بِیزلَرگه فَلانچِی باش کِییِیمنِینگ مُسُلمانلَرگه تِیگِیشلِی اِیکَه نِی رَوشَن وَ مُشَخَّص بوُلگن. اِیندِی، حِیتای دارُ الکُفرِینِینگ بِیر مِللِییَردلِیک جَمِیعیَتِینِی آرَه سِیدَه بِیر کِیشِینِی مَنَه بُو باش کِییِیمدَه یوُرگه نِینِی کوُرِیب اوُنِی مُسُلمان دِییمِیز، نِیمَه اوُچُون؟ چوُنکِی مُسُلمانلَرنِی فَلان عادَتِیگه یاکِی عَلامَتِیگه اِیگه. بِیزنِی مَنَه شُو شُبهَه مِیز مَنَه بُو شَخصگه مُسُلمان بوُلِیش حُکمِینِی بِیرِیشِیمِیزگه بائِث بوُلَه دِی. مَگرَمکِی بوُنِی عَکسِی ثابِت بوُلسَه، اَگر کِیرَک بوُلسَه کِییِینگِی اوُرِیندَگِی تِیکشِیرُولَرنِی باشلَیمِیز. مَثَلاً اِیختِیاج پَیدا بوُلسَه یاکِی اوُ بِیلَن مُعامَلَه قِیلِیشنِی هاحلَه سَک. چوُنکِی مَنَه بُو تَنِیشِیش بِیزلَرنِی باشقَه لَر بِیلَن اوُزَرا عَلاقَه لَرِیمِیزنِی تَرتِیبگه کِیلتِیرَه دِی. مَجهُول الحال بِیزلَرنِینگ باشقَه لَر بِیلَن بِیرگه اوُزَرا عَلاقَه لَرِیمِیزنِی تَرتِیبگه کِیلتِیرِیش اوُچُون لازِم بُولَه دِی: ” يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فی سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا “.
اِیندِی تَحَرِی هَم یَعنِی حَقِیقَتنِی کِیتِیدَن اِیزلَه نِیشدوُر، یَعنِی تَحقِیق، اِیشانچ وَ شَکدَن، گوُماندَن اوُزاقدَه توُرِیب توُغرِی یوُلنِی پَیدا قِیلَه سَن. یَعنِی حَقِیقَتنِی کِیتِیدَن اِیزلَیسَن، گوُیاکِی اوُزِینگنِی قوُلاقلَرِینگ بِیلَن اِیشِیتَه سَن وَ کوُزلَرِینگ بِیلَن کوُرَه سَن وَ قَلبِینگ بِیلَن اوُنِی دَرک قِیلَه سَن وَ هِیچ کِیمگه تَقلِید قِیلمَیسَن وَ باشقَه لَرنِی قوُلاغِی،کوُزِی، قَلبِی بِیلَن تَحقِیقاتلَرِینگنِی، اِیزلَه نِیشلَرِینگنِی، بَحثِینگنِی عَمَلگه آشِیرمَیسَن وَ قوُلگه کِیرِیتگن نَرسَه نگنِی اوُیستِیدَه شَک وَ گوُماندَن تَشقَرِی حالَتدَه اِیشانچِینگ کامِل بوُلَه دِی.
مَنَه بُو حالَتدَه، بِیزلَرنِی دَرسِیمِیزگه باغلِیق بوُلگن نَرسَه گه چِیگه رَه لَه مِیز، چوُنکِی اَصلِیدَه اوُنِی اوُزِی جوُدَه هَم کِینگ- کوُلَملِی نَرسَه، شوُنِی اَیتَه آلَه مِیزکِی، اِیشانچ دَرَجَه سِیگه یِیتِیب بارمَه گوُنِیمِیزچَه وَ کامِل خاطِرجَملِیک دَرَجَه سِیگه یِیتمَه گوُنِیمِیزچَه هِیچ کِیمنِی اِسلامدَن چِیقَرمَیمِیز؛ بَلکِی هَرقَندَی کِیچکِینَه شَک، شُبهَه بِیلَن شَخصنِی مُسُلمان اِیکَه نِینِی دِفاع قِیلَه مِیز وَ اوُنِی مُسُلمان اِیکَه نِی بارَه سِیدَه آواز بِیرَه مِیز.
– رَیّان نِیمَه ؟ سِیز شِیعَه لَرنِی رافِیضِیلَردَن جُودا قِیلَه سِیز، اوُلَرنِی اوُرتَه سِیدَه نِیمَه فَرق بار؟ اَصلاً سِیز رافِیضِی نِیمَه اِیکَه نِینِی بِیلَه سِیزمِی؟
قُرآننِی کوُز قَرَشِی بِیلَن مَنبَعلَرگه دِققَت قَرَتگن کِیشِی اوُچُون بُو جَرَیان جوُدَه هَم آسان،شَخص نِهایَتدَه راحَت شِیعَه لَفظِی بِیلَن رافِیضِی لَفظِینِی اوُرتَه سِیدَگِی آچِیق فَرقنِی توُشُونِیب یِیتَه دِی. شِیعَه تَرِیخِی بِیر حَرَکَت بوُلِیب جوُدَه کوُپ فِرقَه لَرگه اوُزِیدَن جای بِیرگن، رافِیضِی اِیسَه هَر قَندَی دِیندَه، مَذهَبدَه، طَبَقَه دَه، حِزب، حُکوُمَت وَ جَمِیعیَتدَه تاپِیلِیشِی موُمکِین بوُلگن بِیر صِیفَتدِیر. مَنَه بوُ نَرسَه اوُتگن عَصرلَردَگِی اَدَب اَهلِی اوُچُون هَم عاددِی بِیر نَرسَه حِسابلَنگن:
آتخَانَه دَن راضِی بوُلگن شُو یِیرگه مَنصُوب
رافِیضِی فَقَط بوُیرُوق اَساسِیدَه کِیلسِین
گر نَفس توُفَیلِی آتخَانَه دَن چِیقِیب کِیتسَه،
باشقَه آدَملَرنِینگ آتخَانَه سِیدَه سَرسان بوُلَه دِی.
مَنَه شوُ شِعرنِی بِیر نَمُونَه سِی یا بوُنگه اوُحشَه گن شِعرلَر جوُدَه کوُپ. شِیعَه مُحَدِّثلَرنِی کِتابلَرِیدَه بِیر حَرَکَت بوُلِیب، اوُلَر اوُزلَرِینِی عَلِیگه اِیرگه شُوچِیلَر دِیب حِسابلَشگن وَ اوُلَرنِینگ باشقَه مُخالِف گوُرُوهلَر بِیلَن کِیلِیشماوچِیلِیکلَرِی فَقَط حُکوُمَتنِی اِدارَه قِیلِیشدَگِی سِیاسَتلَرِیگه باغلِیق بوُلگن، باشقَه لَر بِیلَن بِیرگه هِیچ قَندَی عَقِیدَه وِی یا فِقهِی اِیختِلافلَرگه اِیگه بوُلِیشگن اِیمَس. چوُنکِی عُمُوماً فِقهِی مَذهَبلَر اوُ دَوردَه وُجوُدگه کِیلمَه گن اِیدِی. شوُنِینگ اوُچُون هَم جوُدَه کَتتَه مِقیاسدَگِی مُسُلمانلَرنِینگ طائِفَه سِینِی قَمرَب آلگن اِیدِی، مَنَه بوُ مُسُلمانلَر اُمَوِیلَرنِینگ حُکوُمَت سِیاسَتلَرِیگه مُخالِف بوُلگن کِیشِیلَر بوُلِیب، اوُلَر مَنَه بُو حُکوُمَتلَر بِیلَن هَر قَندَی هَمکارلِیک قِیلِیشدَن اوُزلَرِینِی تارتِیشگن، بوُندَی توُزُوملَرگه یَقِینلَشمَسلِیککَه حَرَکَت قِیلِیشگن وَ اوُلَر حُکوُمَتنِی اِسلامِی رَوِیشگه قَیتَه رِیشگه حَرَکَت قِیلگن هَر قَندَی حَرَکَتنِی حِمایَه قِیلِیشگن. شوُ سَبَبلِی هَم حُکوُمَتنیی دَستِیدَن راضِی بوُلمَه گن کَتتَه کِیشِیلَر هَم مَخصُوصاً اَهلِی عِلم اوُلَردَن پَرهِیز قِیلِیشنِی اوُزاقراق یوُرِیشنِی تَوصِیَه قِیلِیشگن. چوُنکِی بُو حُکوُمَتلَر اِسلامِی شوُراگه اَساسلَنگن حُکوُمَتنِی اوُرنِیگه اوُرنَه شِیب آلگن ظالِم حُکوُمَت حِسابلَنگن.
اَمّا عَلِی شِیعَه لَرِیدَن عِبارَت بُو حَرَکَت بِیر یاقَه دَن باش چِیقَرگن اِیمَسدِی، اوُلَرنِی بِیر دَستَه سِی بوُلِیب شِیعَه لَرنِی اَئِمَّه سِی هَم اوُلَردَن راضِی بوُلِیشمَه گن، نَهجُ البَلاغَه دَه تَحمِیناً اوُ یِیردَه مَوجُود شِیعَه لَرنِی بَرچَه مَنبَعلَرِیدَه اَئِمَّه مَنَه بوُ دَستَه نِی دَستِیدَن نااوُمِید اِیدِیلَر. چوُنکِی مَنَه بوُ دَستَه اَئِمَّه لَرنِی جوُدَه هَم نازِیک اوُرِینلَردَه تَشلَب کِیتِیشگن وَ اوُلَرنِی رَد قِیلِیشگن، حِمایَه قِیلِیشمَه گن، شوُنِینگ اوُچُون رافِیضِی نامِی بِیلَن مَعرُوف بوُلِیشگن. یَعنِی بُو کِیمسَه لَر مُسُلمانلَرنِینگ رَهبَرلَرِینِی،اَئِمَّه لَرِینِی رَد قِیلِیشَر اِیدِی.
(دوامی بار…….)