مُقَدَّمات دَرسلَرِی/ تُورتِینچِی دَرس: اِسلام نِیمَه وَ مُسُلمانلَر کِیملَر؟

(دَرسنِی کامِل مَتنِی)

بسم الله و الحمدلله

“اَلبَتَّه حَمد وَ سَنا تَنها اَلله گه لایِیقدِیر، اوُنگه شُکر اَیتَمِیز وَ اوُندَن یاردَم سُورَیمِیز، وَ اوُندَن مَغفِرَت طَلَب قِیلَمِیز وَ اوُزِیمِیزنِی نَفسلَرِیمِیزنِی شَررِیدَن، عَمَللَرِیمِیزنِی یامانلِیگِیدَن اَلله دَن پَناه سُورَیمِیز، کِیمنِی اَلله هِدایَت قِیلسَه اوُنِی هِیچ کِیم گوُمراه قِیلَه آلمَیدِی، کِیمنِیکِی اَلله گوُمراه قِیلَدِیگن بوُلسَه اوُنِی هِیچ کِیم هِدایَت قِیلَه آلمَیدِی، وَ اَلله دَن اوُزگه اِلاه یُوقلِیگِیگه وَ اوُنِی شِیرِیکسِیز اِیکَنِیگه گُواهلِیک بِیرَمَن، مُحَمَّد اوُنِی بَندَه سِی،اِیلچِیسِی اِیکَنِیگه شَهادَت بِیرَمَن. “

“اِی مُؤمِنلَر، اَلله دَن حَق- راست قوُرقِیش بِیلَن قوُرقِینگلَر وَ فَقَط مُسُلمان بوُلگن حاللَرِینگدَه دُنیادَن اوُتِینگلَر!”

“اِی اِنسانلَر! سِیزلَرنِی بِیر جاندَن (آدَمدَن) یَرَتگن وَ اوُندَن جُفتِینِی (هَوانِی) وُجُودگه کِیلتِیرگن هَمدَه اوُ اِیککاوِیدَن کوُپ اِیرکَک وَ عَیاللَرنِی تَرقَتگن پَروَردِیگارِینگِیزدَن قوُرقِینگِیز! یَنَه آرَلَرِینگِیزدَگِی سَوال- جَوابلَردَه اوُرتَگه سالِینَدِیگن اَلله دَن قوُرقِینگِیز وَ قَرِینداش- اوُرُوغلَرِینگِیز ( بِیلَن اَجرَلِیب کِیتِیشدَن سَقلَنِینگِیز)! اَلبَتَّه اَلله اوُستِینگِیزدَه کوُزَتُوچِی بوُلگن ذاتدِیر.”

“اِی مُؤمِنلَر، اَلله دَن قوُرقِینگلَر، توُغرِی سُوزنِی سوُزلَنگلَر! (شوُندَه اَلله) اِیشلَرِینگِیزنِی اوُنگلَر وَ گوُناهلَرِینگِیزنِی مَغفِرَت قِیلوُر. کِیم اَلله گه وُ اوُنِینگ پَیغَمبَرِیگه اِطاعَت اِیتسَه، بَس اوُ اوُلوُغ بَحتگه اِیرِیشِیبدِی.”

اَمّا بَعَد: “إِنَّ أَصْدَقَ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللَّهِ وَ خَيْرَ الْهَدْىِ هَدْىُ مُحَمَّدٍ وَشَرَّ الأُمُورِ مُحْدَثَاتُهَا وَكُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ وَكُلَّ ضَلاَلَةٍ فِي النَّارِ ” اِینگ راست سُوز اَلله نِی کِتابِی وَ اِینگ یَحشِی رَوِیش محمد صلی الله علیه وسلمنِی رَوِیشِیدِیر، اِینگ یامان اِیش دِیندَه یَنگِیلِیکنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشدِیر، دِیندَه یَنگِی پَیدا بوُلگن نَرسَه، بِدعَتدِیر؛ هَر قَندَی بِدعَت گوُمراهلِیک وَ هَر بِیر گوُمراهلِیک اِیسَه جَهَنَّمدَه دِیر.[1]

السلام علیکم و رحمت الله و برکاته

آلدِینگِی اوُچ دَرسنِی اوُقِیگن بِرادَرلَر وَ آپَه – سِینگِیللَر دِین نِیمَه اِیکَنِینِی یَحشِی بِیلِیشَدِی. اوُنِی توُرت مَفهُومِی، مَعنالَرِینِی اوُرگنِیشگن، بُونگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه، جاهِلِیَت مَخصُوصاً مُهِم اِیشلَردَن بُولمِیش طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش مَسَلَه سِینِی یَحشِیلَب تَنِیب آلِیشگن، بوُگوُنگِی دَرسنِی دَرک قِیلِیش هَم اوُلَرگه جُودَه آسان وَ یِینگِیل بوُلَدِی.

دَرسِیمِیزنِی اَوَّلِیدَیاق شُو نُوقتَه نِی مُسُلمان بِرادَرلَرِیمِیز وَ آپَه – سِینگِیللَرِیمِیزگه اِیسلَتِیب اوُتماقچِیمَنکِی، قُرآن نَظَرِی بُویِیچَه اِیککِی دِین مَوجُوددِیر: یا اِسلام دِینِی یا مُشرِکلَرنِی دِینِی، اَلله تَعالی اوُزِینِی کَلامِیدَه قَیِردَه مُشرِکلَرنِی اِسمِینِی کِیلتِیرگن بوُلسَه،اوُندَن مَقصَد غَیرِی اَهلِی کِتابنِی مُشرِکلَرِی بوُلگن. یَعنِی ساددَه راق بُوگوُنگِی زَبان بِیلَن اَیتگندَه ، فَقَط اِیککِیتَه دِین بار، یا اِسلام دِینِی( اوُزِینِی هِیلمَه – هِیل شَرِیعَتلَرِی بِیلَن) یا سِکوُلارِیزم دِینِی ( اوُ هَم اوُزِینِی توُرلِی – هِیل مَذهَبلَرِی ، فِرقَه لَرِی بِیلَن بِیرگه) .

بُو حالَتدَه، آسمانِی دِینلَر دِیگن سوُزنِی اِیشلَتِیش دُرُست بوُلمَیدِی، بَلکِی قُرآننِی نَظَرِی بُویِیچَه فَقَط بِیرگِینَه آسمانِی دِین مَوجُود وَ بَرچَه پَیغَمبَرلَر بِیر دِیننِی یِیتکَزِیش، تَبلِیغ قِیلِیش اوُچُون کِیلِیشگن اوُ هَم بُولسَه اِسلامدِیر؛ اَلله تَعالی تَأکِیدلَب اَیتَدِیکِی:

“إنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام” و “وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَالْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ”.

بَرچَه پَیغَمبَرلَر آدَملَرنِی مَنَه بُو یَگانَه دِینگه دَعوَت قِیلِیش بُویِیچَه اِیرگَشَدِیگن اِیککِی ساددَه اَمّا مُهِم اَصلدَن عِبارَت بوُلگن، اَنَه اوُشَه دَورنِی پَیغَمبَرِینِی کَنَلِی آرقَلِی مَنَه بُو اِیککِی اَصلگه تَسلِیم بُولگن کِیشِی، اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَردِی. اَلله تَعالی مَنَه بُو اِیککِی اَصل حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

وَلَقَد بَعَثنا في كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ (نحل/36)، اَنِیقکِی، بِیز هَر بِیر اوُممَتگه: “اَلله گه عِبادَت قِیلِینگلَر وَ شَیطاندَن یِیراق بُولِینگلَر”، (دِیگن وَحِی بِیلَن) بِیر پَیغَمبَر یُوبارگنمِیز.

وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ (انبياء/25)‏، ( اِی مُحَمَّد)، بِیز سِیزدَن اِلگرِی یُوبارگن هَر بِیر پَیغَمبَرگه هَم: “هِیچ قَندَی اِلاه یُوق، مَگر مِینگِینَه باردِیرمَن، بَس مِینگه گِینَه عِبادَت قِیلِینگلَر، دِیب وَحِی یُوبارگندِیرمِیز. شوُ سَبَبلِی هَم مَنَه بُو مَفهُومنِی تَصدِیقلَب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: فَمَن يَكفُر بِالطّاغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقى لَاانفِصامَ لَها (بقره/256)، بَس، کِیم شَیطاندَن یُوز اوُگِیرِیب، اَلله گه اِیمان کِیلتِیرسَه، اوُ هِیچ اَجرَب کِیتمَیدِیگن مُستَحکَم حَلقَه نِی اوُشلَبدِی.

رَسُول الله صلی الله علیه وسلم هَم اوُزلَرِینِی دَعوَتلَرِینِی باشِیدَه مُخاطابلَرگه رِسالَت صِیفَتِیدَه بَیان قِیلَدِیگن نَرسَه،( جَمِیعَتدَگِی اِجرائِی اَحکاملَر نازِل بُولِیشِیدَن آلدِین) مَنَه بُو اِیککِی اَصل بوُلگن، اوُ کِیشِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، قُولُوا: لا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ تُفْلِحُوا؛ اِی اِنسانلَر، لا اِله اِلّا الله ، دِینگلَر نَجات تاپَسِیزلَر؛

اِسلامنِی اِیککِی عُمُومِی، هَمَّه نَرسَه نِی اوُز اِیچِیگه آلوُچِی مَعناسِی:

1-لا اله – طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش، یَعنِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه خِلاف بوُلگن بَرچَه قانوُنلَرنِی، پراگرَمَّه لَرنِی، یُوللَرنِی آیاق – آستِی قِیلِیش،رَد قِیلِیشدِیر. [2]
الّا الله – اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش، یَعنِی بِیزلَر نَمازلَرِیمِیزدَه بِیرَیاتگن عَهددِیر: « ‏إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ‏» مَنَه بُو عَهدگه بِنائاً، اوُزِیمِیزنِی بَرچَه عِبادَت اِیشلَرِیمِیزنِی کوُندَه لِیک اِیشلَرِیمِیز، حَیاتِیمِیز، حُکوُمَت، قانوُن، تَعلِیم وَ تَربِیَه وَ هَمَّه نَرسَه نِی اَلله گه تاپشِیرَمِیز.

بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه، مَنَه بُو اِیککِی اَصلگه تَسلِیم بُولگن هَر بِیر کِیشِی ( لا اله – طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اِلّا الله – اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش)، اَنَه اوُشَه عَصرنِی کَنَلِی آرقَلِی ،یَنَه تَأکِیدلَب اَیتَمَن، مَنَه بوُ اَصلگه تَسلِیم بُولِیش اَلبَتَّه اَنَه اوُشَه عَصرنِی پَیغَمبَرِی آرقَلِی بوُلِیشِی کِیرَک، یاکِی باشقَه چَه تَعبِیر بِیلَن اَیتگندَه آخِیرگِی پَیغَمبَرنِی کَنَلِی آرقَلِی بوُلِیشِی لازِم؛ بُو حالَتدَه مَنَه بُو شَخص اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَدِی وَ دُنیادَه اوُنِی اِسلامِی قَبُول بُولَدِی، اِیندِی مَنَه بُو شَخصنِی قَلبِیدَه نِیمَه بارلِیگِینِی، راست یا یالغانمِی، قَلبِیدَگِی نَرسَه اَلله گه تاپشِیرِیلَدِی، قِیامَت کوُنِیگه قالَدِی ، مَنَه بُو دُنیادَه اِسلام دائِرَه سِیدَه قالَدِی وَ بِیز اوُنِی قَلبِیدَگِی نَرسَه دَن بِی خَبَرمِیز.

مَنَه اِیندِی رَسُول الله صلی الله علیه وسلم شَخصلَرگه بِیر نِیچَه دَقِیقَه نِی اِیچِیدَه توُشُونتِیرگن فَهملَش آسان بُولگن ساددَه اِسلامنِی قَیسِی اِیکَنِینِی بِیلِیب آلگندِیرسِیزلَر؟ هَر قَندَی یاشدَه وَ هَر قَندَی سَوادنِی مِیزانِیگه اِیگه بُولگن مُکَلَّف شَخص یا اوُنِی قَبُول قِیلَردِی یا رَد قِیلَردِی. اَمّا بُوگوُنگِی کوُندَه، تَوحِیدنِی نَوعلَرِی وَ قِیسملَرِی حَقِیدَه اوُنلَب کِتابلَر یازِیلگن وَ یِیللَر دَوامِیدَه عالِی اوُقوُو دَرگاهلَرِیدَه تَوحِید وَ دَعوَت دَرسِی تَعلِیم آلِینَدِی وَ بُو صاحَه بُویِیچَه داکتارلِیک، اَسپِیرَنت، بَکَلَور کَبِی عِلم دَرَجَه لَرِینِی هَم نَظَرگه آلِیشگن، اَمّا بُو اِیشلَرنِی آخِیرِیدَه طاغوُتلَرنِی حِذمَتِیگه بِیرِیلَدِیگن نَتِیجَه قوُلگه کِیرِیتِیلَدِی حالاص. بِیزلَر مَنَه بُو نَتِیجَه لَرنِی آلِی سَعُودنِی عالِی اوُقوُو دَرگاهلَرِیدَه، زَیتُونَه دَه، اَلاَزهَردَه وَ اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بُولگن فِرقَه لَرنِی دِینِی مَدرَسَه لَرِینِی اَکثَرِیدَه کُورِیب توُرِیبمِیز.

هَر قَندَی صُورَتدَه هَم:

حاضِرگه چَه اِسلام دِینِی نِیمَه اِیکَنِینِی توُشُونگندِیرمِیز؟ شَخص قَندَی قِیلِیب اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَدِی؟ اَلله تَعالی اوُزِینِی دِینِیگه کِیرگن شَخصلَرگه قَندَی اِسمنِی تَنلَگن؟ حاضِرگِی پَیتدَه بِیزلَر کوُرِیب توُرگن دَستَه لَر، گوُرُوه لَر حَتّی فَن وَ صاحَه لَرنِی هَم اوُزِیگه خاص اِسمِی بار، مَنَه بُو فَن وَ صاحَه لَرنِی، گوُرُوه لَرنِی، حِزبلَرنِی اِیگه لَرِی مَنَه بُو اِسملَرنِی اِیختِیار قِیلِیشگن: نَجّارلِیک، حَیداوچِیلَر، مُعَلِّملَر، طَبِیبلَر وَ …….سِکوُلارِیزم دِینِیدَه هَم هَر قَندَی کِیشِی اوُزِیگه بِیر اِسم قوُیِیب آلگن، بِیرِی اوُزِینِی سِکوُلار لِبِیرال دِیسَه، باشقَه سِی نَسِیانَل ساسِیالِیست دِییدِی، یَنَه باشقَه بِیرِی اِیسَه ساسِیال دِماکرَت، یَنَه باشقَه سِی مارکِسِیست لِینِینِیست دِییدِی، شوُنگه اوُحشَش کوُمَلَه، دِماکرَت، پارتِی، یِکِیتِی وَ ……..دِییِیشَدِی. عُمُوماً اَیتگندَه، بِیز هَر بِیر یَنگِی توُغِیلگن بالَه اوُچُون هَم اِسم قوُیَه مِیز، یاکِی هَر قَندَی اِیشلَب چِیقَرِیلگن نَرسَه لَر اوُچُون هَم اوُزِیگه خاص اِسمنِی تَأیِین قِیلِینَدِی. اِیندِی اَلله تَعالی اوُزِینِی واحِد اِسلام دِینِیگه اِیرگشگن کِیشِیلَرگه قَیسِی اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن؟ مَنَه بُو واحِد دِینگه اِیرگشگن کِیشِیلَر هَر بِیر دَوردَه بِیر اِسمگه اِیگه بُولِیشگنمِی؟ سِکوُلارِیزم دِینِیگه اِیرگشگنلَرگه اوُحشَش توُرلِی- هِیل ناملَرنِی اِیختِیار قِیلِیشگنمِی؟ چُونکِی سِکوُلارِیزم دِینِیگه اِیرگشُوچِیلَرنِی هَر بِیرِینِی اوُزِیگه خاص اِسمِی بُولگن، بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه اوُلَرنِی ماهِیَتلَرِی بِیتتَه بُولگنِی بِیلَن هِیلمَه – هِیل اِسملَرگه اِیگه بوُلِیشگن. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم زَمانلَرِیدَه یا قُرآن اَدَبِیاتِیدَه وَ فِقهدَه اوُلَرگه “مُشرِکلَر” دِییِیلگن، اَمّا حاضِردَه اوُلَرگه ” سِکولارِیستلَر” دِییِمِیز، بِیز اوُلَرنِی عُمُومِی صُورَتدَه بُو اِسم بِیلَن ناملَیمِیز، فِرقَه لَرِی اِیسَه نِهایَتدَه هِیلمَه – هِیلدِیر. اوُلَرنِی مَذهَبلَرِی هَم رَنگا- رَنگ ناملَرگه اِیگه بوُلگن، حاضِردَه هَم وَضِیعَت شوُندَی، هَر بِیر مِنطَقَه دَه اوُنلَب اِسمگه اِیگه وَ تُورلِی- هِیل اَحزابلَرنِی کوُرِینِیشِیدَه دِیر. اِسلام دِینِی هَم اَنَه اوُشَه لَرگه اوُحشَیدِیمِی یا بالَه لَر، صاحَه لَر، مَکانلَر وَ نَرسَه لَرگه اوُحشَش اوُلَرگه اوُزِیمِیز بِیر اِسمنِی اِیختِیار قِیلِیشِیمِیز اوُچُون اَلله تَعالی رُحصَت بِیرگنمِی؟

یاکِی مَثَلاً آدَمگه اِیرگشگن کِیشِیلَرنِی آدَمِیلَر، اِدرِیسگه اِیرگشگنلَرنِی اِیسَه اِدرِیسِیلَر، یا نُوحگه اِیرگشگنلَرنِی نوُحِیلَر، هوُدگه اِیرگشگنلَرنِی هوُدِیلَر، صالِحگه اِیرگشگنلَرنِی صالِحِیلَر، شُو تَرتِیبدَه اِبراهِیمگه اِیرگشگنلَر- اِبراهِیمِیلَر، اِسمائِلنِیکِی- اِسمائِلِیلَر، لوُطنِیکِی- لوُطِیلَر، اِسحاقنِیکِی- اِسحاقِیلَر،یَعقُوبنِیکِی- یَعقوُبِیلَر، یُوسُفنِیکِی- یُوسُفِیلَر،شُعَیبنِیکِی- شُعَیبِیلَر، اَیُّوبنِیکِی- اَیُّوبِیلَر، مُوسَی نِیکِی- مُوسَی وِیلَر، داوُدنِیکِی- داوُدِیلَر، سُلَیماننِیکِی- سُلَیمانِیلَر، اِلیاسنِیکِی- اِلیاسِیلَر، یُونُسنِیکِی- یُونُسِیلَر، زَکَرِیائِیلَر، یَحیائِیلَر، عِیسَی ئِیلَر، مُحَمَّدِیلَر دِیب ناملَنِیشَدِیمِی؟

بِیز مَنَه بوُنگه اوُحشَگن ناملَرنِی قُرآندَه یا رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی سُنَّتلَرِیدَه کوُرگنمِیزمِی؟ اَگر بوُندَی بُولمَسَه قَبُول قِیلگن کِیشِیلَرنِی اِسمِی نِیمَه؟ اَلله تَعالی اوُلَرگه نِیمَه اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن؟

اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: «مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلاَ نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ»، یَعنِی سَیِّدِیمِیز اِبراهِیم سِکوُلارِیست هَم بُولمَگن، یَهُودِی هَم، نَصرانِی هَم بُولمَگن، بَلکِی “مُسُلمان” بُولگن. اَلله تَعالی اِسلامگه اِیرگشگن کِیشِیلَرگه اوُنِی پَیدا بُولگن کوُنِیدَن باشلَب تا قِیامَت کوُنِیگه چَه فَقَط بِیر اِسمنِی اِیختِیار قِیلگن، اوُ هَم بُولسَه “مُسُلمان” دِیگن نامدِیر. اَلله تَعالی لا اله الّا الله، دِیب طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرگن وَ عِبادَتنِی فَقَطگِینَه اَلله گه خاص قِیلگن وَ بُو اُوصُولگه تَسلِیم بُولگن کِیشِیلَرنِی اِسمِینِی مُسُلمان دِیگن:

هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمينَ مِن قَبْلُ وَفِی هَذَا(حج/78)، (اَلله نِینگ ) اوُزِی سِیزلَرنِی اِلگرِی(گِی مُقَدَّس کِتابلَرِیدَه) هَم، مَنَه شُو (قُرآندَه) هَم مُسُلمانلَر(یَعنِی اوُزِینِینگ دِینِیگه بُویسِینُوچِیلَر) دِیب اَتَدِی.

مُسُلمان بِرادَرلَر وَ آپَه – سِینگِیللَر! دِققَت قِیلِینگلَر اَلله تَعالی بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِیدَگِی اِسلام دِینِیگه اِیرگشُوچِیلَرنِی اِسمِینِی مُسُلمان دِیب اِیختِیار قِیلَدِی، حاضِردَه هَم بِیزلَرنِی اِسمِیمِیز مَنَه شُودِیر. اَگر یِیرنِی، آسماننِی، دَریانِی، تاغنِی، شَمالنِی، آفتابنِی، آینِی اِسمِینِی اوُزگرتِیرَه آلمَیدِیگن بوُلسَک یاکِی اوُنِی اوُزگرتِیرمَسلِیک حَقِیدَه خالِق تامانِیدَن بُویُورِیلگن هَم اِیمَسمِیز. حُودِّی دَریاگه تاغ یاکِی آسمانگه تاغ دِییَه آلمَگنِینگگه اوُحشَش، اَلله تَعالی بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی بُویِیچَه سِینگه اِیختِیار قِیلگن اِسمنِی هَم اوُزگرتِیرَه آلمَیسَن. تاغگه بُو اِسمنِی سِین قوُیگنسَن اَمّا سِینگه بُو اِسمنِی اَلله قوُیگن. پَیغَمبَرلَر اوُزلَرِینِی تَرِیخدَه قَندَی تَنِیشتِیرگنلِیکلَرِیگه بِیر اِعتِبار بِیر: نوُح اَیتَدِیکِی:

«وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ المُسْلِمِینَ» (یونس/۷۲)، “وَ مِین اوُنگه بُویِینسِینُوچِی- مُسُلمانلَردَن بُولِیشگه مَعمُورمَن (اَمر اِیتِیلگنمَن).

اِبراهِیم وَ اِسمائِل عَلَیهِ السَّلام هَم اَیتِیشگنکِی: «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَکَ» (بقره/۱۲۸)، پَروَردِیگارا، بِیزنِی اوُزِینگگه بُویِینسِینگوُچِیلَردَن قِیلگِین وَ ذُورِّیاتِیمِیزدَن هَم اوُزِینگگه اِطاعَت قِیلَدِیگن کِیشِیلَرنِی چِیقَرگِین.

اِبراهِیم وَ یَعقوُب عَلَیهِ السَّلاملَرنِی هَم فَرزَندلَرِیگه قِیلگن اِیسلَتمَه لَرِی قوُیِیدَگِیچَه بوُلگن:

«وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِیمُ بَنِیهِ وَیَعْقُوبُ یَا بَنِیَّ إِنَّ اللهَ اصْطَفَى لَکُمُ الدِّینَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» (بقره/۱۳۲)، اِبراهِیم اوُ بِیلَن بِیرگه یَعقوُب هَم بالَه لَرِیگه شُو دِیننِی وَصِیَت قِیلِیب دِیدِیلَر: “اوُغِیللَرِیم، اَلبَتَّه اَلله سِیزلَر اوُچُون شوُ دِیننِی تَنلَدِی. بَس، مُسُلمان بُولگن حالِینگِیزدَه دُنیادَن اوُتِینگ!”

یُوسُف عَلَیهِ السَّلام دُعا قِیلِیب اَیتَدِیلَرکِی: «تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ» (یوسف/۱۰۱)، “عُمرِیم بِیتِیب ،سِین اوُزِینگ بِیلگِیلَب قوُیگن اَجَلِیم یِیتکَنِیدَه) مُسُلمان حالِیمدَه جانِمنِی آلگِین وَ مِینِی هَم صالِح بَندَه لَرِینگ قَطارِیگه قوُشگِین.”

مُوسی عَلَیهِ السَّلام هَم اَیتَدِیکِی: «وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِنْ کُنْتُمْ آَمَنْتُمْ بِاللهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُسْلِمِینَ» (یونس/۸۴) مُوسی اوُ (اِیمان کِیلتِیرگن کِیشِیلَرگه) دِیدِی:”اِی قَومِیم، اَگر اَلله گه اِیمان کِیلتِیرَر اِیکَنسِیزلَر، دِیمَک، مُسُلمان بوُلِینگِیزلَر، اوُنِینگ اوُزِیگه گِینَه سُویَه نِینگلَر- تَوَکُّل قِیلِینگلَر!”

فِرعَوننِی جادُوگرلَرِی هَم مُوسی گه اِیمان کِیلتِیرگن پَیتلَرِیدَه اَیتَدِیلَرکِی:

«رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ» (اعراف/۱۲۶)، پَروَردِیگارا، اوُستِیمِیزدَن صَبرُو- طاقَتنِی یاغدِیرگَیسَن وَ بِیزلَرنِی فَقَط مُسُلمان بُولگن حالِیمِیزدَه اوُلدِیرگَیسَن!”

سُلَیمان عَلَیهِ السَّلام یَمَننِی مَلَکَه سِی بَلقِیصگه وَ اوُنِی آدَملَرِیگه خِطاب قِیلِیب یازَدِیکِی:

«أَلَّا تَعْلُوا عَلَیَّ وَأْتُونِی مُسْلِمِینَ» (نمل/۳۱)، “مِهرِبان وَ رَحملِی اَلله نامِی بِیلَن (باشلَیمَن). سِیزلَر مِینگه کِبر- هَوا قِیلمَی، حُضُورِیمگه بُویسِینگن حالِینگِیزدَه کِیلِینگِیز!”

عِیسی عَلَیهِ السَّلامنِی حَوارِیلَرِی اَیتِیشگن اِیدِیکِی:

«آَمَنَّا بِاللهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» (آل‌عمران/۵۲)، “(اِی عِیسی)، گوُواه بُولگِینکِی، بِیز اَلله گه بُویسِینگوُچِیلَرمِیز. پَروَردِیگارا، نازِل قِیلگن نَرسَه نگگه اِیشاندِیک، پَیغَمبَرِینگگه اِیرگشدِیک.”

مَنَه بُو کِیلتِیرِیلگن دَلِیللَر آچِیق- آیدِیندِیر، شُونِینگدِیک “اِسلام دِینِی” بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی رِسالَتِینِی تَشکِیل قِیلگن، “مُسُلمان” نامِی هَم بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی دَوامِیدَه اِسلام دِینِیگه اِیرگشگنلَرگه بِیرِیلگندِیر. اَگر بُوتوُن قُرآننِی قِیدِیرِیب چِیقسَنگِیز، اوُنگه “مُسُلمان” دَن باشقَه هِیچ قَندَی اِسم بِیرِیلمَگنِینِی کوُرَسِیز. مَنَه بُو اِسمنِی اَلله تَعالی بِیزلَر اوُچُون اِیختِیار قِیلگن؛ بُو دِین بُوتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی بُویِیچَه بِیر اِسمگه اِیگه بوُلگن وَ بُو دِینگه اِیرگشگنلَرگه هَم بِیر اِسم بِیرِیلگن، مَنَه بُو دِین بِیزلَر اوُچُون تا قِیامَت کوُنِیگچَه نازِل قِیلِینگندِیر.

سِکوُلارِیزم دِینِینِیگ مُرِیدلَرِی سِکوُلارِیزم دِینِیدَگِی اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَرنِی اِسلام دِینِیگه قِیاس قِیلِیش سَبَبلِی (چوُنکِی سِکوُلارِیزم دِینِیدَه اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَر جُودَه هَم کوُپ) ، اِسلام دِینِیگه نِسبَتاً هَم مَنَه شوُ اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَر کوُز- قَرَشِی بِیلَن قَرَشنِی هاحلَشَدِی وَ اَیتِیشَدِیکِی: اِسلام دِینِی بوُندَن 1400 یِیل آلدِینگِی نَرسَه، اوُلَر شُو یُول آرقَلِی مَنَه بُو شُبهَه نِی رِواجلَنتِیرِیشنِی اِیستَشَدِی، شوُنِینگدِیک سِکوُلارِیزم دِینِی بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه بَشَرنِی عَقلِیگه مُناسِب رَوِیشدَه اوُزگرگن، کوُندَن-کوُنگه رِواجلَنِیب بُوگوُنگِی حالِیگه یِیتِیب کِیلگن، اوُلَر حَتَّی اَیتِیشَدِیکِی: سِکوُلارِیزم بُوگوُن هَم اوُزگرِیب باریَپتِی، بُوگوُن بِیزنِی دَردِیمِیزگه یِیگن نَرسَه نِی اِیرتَگه یاقتِیرمَی قالِیشِیمِیز مُومکِین، اوُنِی رَد قِیلِیب اوُرنِیگه باشقَه نَرسَه نِی قوُیِیشِیمِیز هَم مُومکِین. یَعنِی اوُلَر هَوایِی نَفسلَرِیگه اِیرگشِیب یُورِیشَدِی ،کوُنگِیللَرِی نِیمَه نِی هاحلَسَه شُونِی قِیلِیشَدِی. دِینِی اِسلام حَقِیدَه اوُلَر حُودِّی شوُندَی فِکرگه اِیگه، اِسلام هَم هَوایِی نَفسگه اِیرگشَدِی وَ بُو دِین بُوندَن 1400 یِیل آلدِینگِی دَورنِیکِی، بُو دِین اَنَه اوُشَه مَکان، زَمان وَ مِللَتنِیکِی وَ باشقَه زَمانلَرنِی، مَکانلَرنِی دَردِیگه یِیمَیدِی، دِییِیشَدِی.

بِیزلَر مَنَه بوُنگه اوُحشَش شُبهَه لَرنِی مَحَلِّی سِکوُلارِیستلَر حَتّی جَهان سِکوُلارِیستلَرِیدَن جُودَه کوُپ اِیشِیتگنمِیز، اوُلَرنِی فِکرِیچَه اِسلام دِینِی بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی دِینِی بُولگن وَ رَسُول الله صلی الله علیه وسلم کِیلگچ، اوُ کِیشِینِی دَورِیدَه هَم اوُنِی سکلِیتِی اَنَه اوُشَه لا اِلَهَ (طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش) وَ اِلّا الله ( اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش) بوُلگن، بِیزلَر عِبادَتنِی بِیر قِیسمِی صِیفَتِیدَه هَر کوُنِی «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» آرقَلِی بَیان قِیلَمِیز.

مَنَه بُو بِیچارَه، دِیوانَه سِکوُلارِیستلَر حَطا قِیلِیشَدِی. آدَم عَلَیهِ السَّلامنِی دَورِیدَن بُویان دِین مَنَه شُو دِین بوُلگن، فَقَط اوُلَرنِی شَرِیعَتلَرِی فَرق قِیلگن، اِسلامنِی 1400 یِیل آلدِینگِی دِین، دِییِیشنِی اوُرنِیگه اوُنِی آلدِینگِی پَیغَمبَرلَرگه هَم قَیتَرِیشلَرِی لازِم. اوُلَرنِی عَقلِی مَنَه شُو دَرَجَه دَه، اوُلَرنِی جاهِل وَ فَهمسِیز دِییِیلِیشِینِی سَبَبِی هَم شوُ، اوُلَر فَقَط گوُمان، شُبهَه لَرگه اَساسلَنِیب سُوزلَشَدِی.

بُونِی جَوابِیگه شوُنِی اَیتِیش لازِمکِی، اَلله تَعالی هِیچ قَیسِی اوُممَتنِی هَر بِیر مَکان وَ زَماندَه یوُلباشچِیسِیز قوُیِیب قوُیگن اِیمَس، اوُ ذات مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

وَ لَقَدْ بَعَثْنا فی‏ کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت‏ (نحل/36)، اَنِیقکِی، بِیز هَر اوُممَتگه: “اَلله گه عِبادَت قِیلِینگلَر وَ شَیطاندَن یِیراق بوُلِینگلَر”، (دِیگن وَحِی بِیلَن) بِیر پَیغَمبَر یُوبارگنمِیز.

وَ إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلاَّ خَلا فیها نَذیر(فاطر/24)، (سِیزنِینگ اوُممَتِینگِیزدَن اَوَّلگِی) هَر بِیر اوُممَت اِیچِیدَه هَم اَلبَتَّه بِیر آگاهلَنتِیرُوچِی- پَیغَمبَر اوُتگندِیر.

ثُمَّ أَرْسَلْنا رُسُلَنا تَتْرا (مؤمنون/44)، سُونگرَه پَیدَر- پَی پَیغَمبَرلَر یُوباردِیک.

مَنَه بُو وَ شُونگه اوُحشَش آیَتلَرنِی بِیزلَرگه اَیتَیاتگن نَرسَه سِی شوُکِی، اِسلام دِینِی هَمَّه زَمانلَر وَ هَمَّه نَسللَر اوُچُون رِسالَتدِیر، مُوعَیَّن دَور یا مَکان یا مُشَخَّص نَسل اوُچُون مَخصُوص قانوُن، پراگرَمَّه بوُلمَگن؛ بَلکِی ثابِت ماهِیَتگه اِیگه بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی هَمَّه نَسللَرگه، مَکانلَرگه، زَمانلَرگه تِیگِیشلِی رِسالَتدِیر.

اِسلام دِینِی سِکوُلارِیزم دِینِیگه اوُحشَش خاص بِیر طَبَقَه یا نَجاد وَ مِللَت اوُچُون وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن نَرسَه اِیمَس. بوُگوُن بِیر نَرسَه نِی هاحلَب اِیرتَگه اوُندَن واز کِیچَدِیگن نِسبِی، هَر کوُنِی اوُزگرِیب توُرَدِیگن وَ بُوگوُن بِیر نَرسَه نِی اِیستَب اِیرتَگه باشقَه نَرسَه نِی کوُنگلِی توُسَب قالَدِیگن هَوایِی نَفسِیگه تابِع، ناقِص بَشَر فِکرِیدَن پَیدا بُولگن نَرسَه اِیمَس، شوُ سَبَبلِی هَم اوُزگرِیشلَر، اوُزگرتِیرِیشلَرگه بوُیسِینمَیدِی. اوُزِینِی خاص طَبَقَه سِینِی دائِرَه سِیگه مُناسِب رَوِیشدَه اِنسان تامانِیدَن اِیشلَب چِیقَرِیلگن خاص بِیر طَبَقَه یا خاص بِیر مِللَت اوُچُون اَنَه اوُشَه طَبَقَه نِی مَنفَعَتلَرِینِی تَأمِینلَش یوُلِیدَه اِیشلَب چِیقَرِیلگن هَم اِیمَس. اِسلام اوُچُون دَعوَت قِیلِیش اوُنِی فَهملَش هَم اوُزِیگه خاص بِیر طَبَقَه نِی اِیختِراع سِی بوُلمَگن. اِسلام دِینِی آخِیرگِی پَیغَمبَرنِی کِیلگن کوُنِیدَن باشلَب تا قِیامَت کوُنِیگچَه اَلله تَعالی نِی بَرچَه آدَملَر اوُچُون هِدایَتِی، قانوُنِی، رَحمَتِی بُولَدِی. اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ(انبیاء/۱۰۷)، بِیز سِیزنِی بَرچَه عالِملَرگه فَقَط رَحمَت ( یَعنِی اَلله نِینگ رَحمَتِی- جَنَّتگه یِیتَکلاوچِی) قِیلِیب یُوباردِیک.

تبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا (فرقان/۱)، بَرچَه عالِملَرنِی (آخِیرَت عَذابِیدَن) قوُرقِیتوُچِی بوُلسِین دِیب اوُز بَندَه سِی (محمد) گه فُرقان- قُرآننِی نازِل قِیلگن ذات- اَلله بَرَکاتلِی- بُویُوکدِیر.

إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ (یوسف/۱۰۴)، بُو (قُرآن) فَقَطگِینَه بَرچَه عالِملَر اوُچُون بِیر اِیسلَتمَه دِیر، حالاص.

قُلْ یَاأَیُّهَاالنَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعًا(اعراف/۱۵۸)، اَیتِینگ (اِی محمد): “اِی آدَملَر، اَلبَتَّه مِین سِیزلَرنِینگ بَرچَنگِیزگه اَلله (یُوبارگن) اِیلچِیمَن.

رسول الله صلی الله علیه وسلم اِسلام دِینِینِی اَنَه اوُشَه تَرِیخِی زَنجِیرِینِی دَوام اِیتتِیرُوچِیسِی وَ اوُنِی آخِیرگِی حَلقَه سِی رَحمَتُ لِّلعالَمِیندِیر وَ قِیامَت کوُنِیگچَه عُمُومِی هَمَّه اِنسانلَر هاح عَرَب، توُرک، فارس، کوُرد، بَلوُچ، هوُرامِی وَ آق، قارَه، سَرِیق، قِیزِیل بُولَدِیمِی اوُلَرنِی بَرچَه سِی اوُچُون اَلله نِی یُوبارگن اِیلچِیسِیدِیر.

اَلله تعالی اوُلَرنِی “مُشرِکلَر” لَفظِی بِیلَن ناملَیدِیگن سِکوُلارِیزم دِینِینِی مُرِیدلَرِی وَ سِکوُلارِیستلَر اوُچُون، سِیزلَر اِسلامنِی اِیککِی اَصلِی بُولمِیش (یَعنِی طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشنِی) پَیغَمبَرلَرنِی بَرچَه آدَملَرگه آلِیب کِیلگن خَبَرِینِی بَیان قِیلِیشِینگِیزنِی یاقتِیرِیشمَیدِی. اوُلَر سِیزنِینگ اِسلام دِینِینِی بوُتوُن بَشَرِیَت تَرِیخِی حَقِیدَه گِی اوُتمِیشِینِی آدَملَرگه آچِیق- آیدِین بَیان قِیلِیشِینگِیزنِی هَم اِیستَشمَیدِی، سِیزنِینگ اِسلام دِینِینِی تَرِیخِی دائِما طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش یاکِی بَرچَه دَورلَر وَ مَکانلَرنِی دَردِیگه یِیدِیگن ثابِت ماهِیَتگه اِیگه اَنَه اوُشَه لا اِلَهَ اِلّا الله بوُلگنِینِی اَیتِیشِینگِیز هَم اوُلَرگه جُودَه آغِیر باتَدِی.

اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَن یُنِیبُ (شوری/۱۳)،

(اِی مُؤمِنلَر، اَلله ) سِیزلَر اوُچُون هَم دِیندَن نوُحگه بُویُورگن نَرسَه نِی وَ بِیز سِیزگه ( یَعنِی مُحَمَّدگه) وَحِی قِیلگن نَرسَه نِی (شوُنِینگدِیک) بِیز اِبراهِیم، مُوسَی وَ عِیسَی گه بُویُورگن نَرسَه نِی- شَرِیعَت (قانوُن) قِیلَدِی. – “دِیننِی بَرپا قِیلِینگلَر وَ اوُندَه فِرقَه- فِرقَه بُولِیب بُولِینمَنگلَر” (اِی مُحَمَّد)،مُشرِکلَرگه سِیز دَعوَت قِیلَیاتگن نَرسَه (یَعنِی یالغِیز اَلله گه عِبادَت قِیلِیش) زُور کِیلَدِی- آغِیرلِیک قِیلَدِی. اَلله اوُ (دِینگه) هِدایَت تاپِیش اوُچُون اوُزِی هاحلَگن کِیشِیلَرنِی سَیلَر وَ اوُنگه (یالغِیز اَلله گه) اِیلتِجا قِیلَدِیگن کِیشِیلَرنِی هِدایَت قِیلوُر.

مُسلِم وَ بُخارِی هَم رِوایَت قِیلِیشگنکِی رسول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: “بِیز پَیغَمبَرلَر بِیر خانَداننِی فَرزَندلَرِیمِیز، هَمَّه مِیزنِی دِینِیمِیز یَگانَه دِیر”.^[3]

شُو سَبَبلِی هَم اَلله جَلَّه جَلالَهُ مَنَه بُو آیَتدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ (شوری/۱۳)، “دِیننِی بَرپا قِیلِینگلَر وَ اوُندَه فِرقَه – فِرقَه بُولِینمَنگلَر!”

یَعنِی بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی آلِیب کِیلگن خَبَرِیدَن وَ اوُلَرنِی اوُرتَسِیدَگِی اوُشَه مُشتَرَک نوُقتَه دَن (طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشدَن) غَفلَتدَه قالِیش، تَفَرُّقنِی عامِلِی حِسالَنَدِی. حَه، تَفَرُّقنِی عامِلِی مَنَه بُو یِیردَه دِیر. اَلله تَعالی هَمَّه مُسُلمانلَرنِی اَگرچِی سِکوُلارِیستلَر مُسُلمانلَرنِی مَنَه بُو اِیشلَرِینِی یاقتِیرِیشمَسَه وَ اوُلَرگه آغِیرلِیک قِیلسَه هَم، طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیشنِی وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشنِی اَساسِیگه کوُرَه بِیرلَشِیشگه وَ تَفَرُّقدَن پَرهِیز قِیلِیشگه دَعوَت قِیلَدِی.

شُونِینگ اوُچُون هَم رسول الله صلی الله علیه وسلم اِسلام دِینِینِی بُوزِیلگن شاحَه لَرِی حِسابلَنگن اَهلِی کِتابگه مَنَه شُو اِیککِی مُشتَرَک نُوقتَه نِی بِیرلَشِیش اوُچُون بَیان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ (آل عمران/64)

اَیتِینگ (اِی محمد): “اِی اَهلِی کِتاب (یَعنِی یَهُودِی وَ نَصرانِیلَر)، بِیزگه هَم، سِیزگه هَم بَب- بَرابَر بوُلگن سوُزگه کِیلِینگِیز- یالغِیز اَلله گه گِینَه عِبادَت قِیلَیلِیک، اوُنگه هِیچ نَرسَه نِی شِیرِیک قِیلمَیلِیک وَ بِیر- بِیراولَرِیمِیزنِی اَلله دَن اوُزگه خُدا قِیلِیب آلمَیلِیک.” اَگر اوُلَر (یَعنِی اَهلِی کِتابلَر) اوُشبُو دَعوَتدَن یُوز اوُگِیرسَه لَر، اوُ حالدَه سِیزلَر(اِی مُؤمِنلَر): “گوُواه بُولِینگلَر، بِیز مُسُلمانلَر- یَگانَه اَلله گه اِطاعَت قِیلگوُچِیلَرمِیز”، دِیب اَیتِینگِیز!

شُبهَه سِیز شَیطان پَیغَمبَرلَرنِینگ بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه گِی مَنَه بُو خَبَرِینِی یَحشِی بِیلَدِی، حَدِّاَقَل اوُنِی اوُزِی سِکوُلارِیزم دِینِینِی اَساسچِیسِی بُولگن وَ بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی دَعوَتِیگه یَقِیندَن گوُواهدِیر، باشقَه چَه اِصطِلاح بِیلَن اَیتگندَه بُو اِیشلَر بُویِیچَه تَجرِیبَه گه اِیگه.

شوُندَی بوُلگچ، بِیرِینچِی بُولِیب هُجُوم قِیلِینَدِیگن مَرکَز قَیسِی اِیکَنِینِی هَم جُودَه یَحشِی بِیلَدِی؟ شُو سَبَبلِی هَم اوُزِینِی جِین لَشکَرِی آرقَلِی، بُوندَی تَجرِیبَه گه اِیگه بُولمَگن وَ اِسلام دِینِینِی، مُسُلمانلَرنِی دُشمَنِی بوُلگن اِنسانلَرنِی مُسُلمانلَرگه قَرشِی رُوحِی جَنگ قِیلِیشگه اوُندَیدِی، یاکِی باشقَه چَه اَیتگندَه مُسُلمانلَر بِیلَن قَندَی قِیلِیب بَحث قِیلِیشنِی، رُوحِی جَنگ آلِیب بارِیشنِی اوُلَرگه وَحِی قِیلَدِی. یَعنِی شَیطان اوُلَرگه یُورَدِیگن یوُللَرِینِی چِیزِیب بِیرَدِی. اَلله تَعالی مَنَه بُو حَقِیقَتنِی بَیان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ ۖ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ (انعام/121)،

اَلبَتَّه شَیطانلَر اوُز دوُستلَرِینِی( یَعنِی مُشرِکلَرنِی) سِیزلَر بِیلَن جَنجَللَه شِیشلَرِی اوُچُون وَسوَسَه گه سالوُرلَر. اَگر اوُلَرگه بوُیِینسِینسَنگِیزلَر، هِیچ شَک- شُبهَه سِیز مُشرِکلَردَن بوُلِیب قالوُرسِیزلَر.

مَنَه بُو طاغُوتنِی یَسَشنِی وَ آدَملَرنِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَن اوُزاقلَشتِیرِیشنِی شَیطان تامانِیدَن اِجرا قِیلِینَدِیگن بِیر یُونَلِیشدِیر؛ مَنَه بُو تَکرارلَنگن غَمگه توُلَه فاجِیعَه مِینگ مَرتَه قَیتَه- قَیتَه عَمَلگه آشِیرِیلگن، هَر بار بِیر گوُرُوه کِیشِیلَر اَلدَنِیب بُونِی تَکرارلَشگن.

شُو سَبَبلِی هَم اَلله تَعالی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا ۚ إِنَّمَا يَدْعُوا حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ (فاطر/6)، اَنِیقکِی شَیطان سِیزلَرگه دُشمَندِیر، بَس اوُنِی دُشمَن توُتِینگلَر! شَک – شُبهَه سِیز اوُ، اوُز فِرقَه سِینِی(یَعنِی اوُزِیگه اِیرگشگن کِیمسَه لَرنِی) دُوزَح اِیگه لَرِی بوُلِیشلَرِی اوُچُون دَعوَت قِیلوُر.

باشقَه بِیر تاماندَن، بِیر گوُرُوه آدَملَرنِینگ شَیطان وَ اوُنِینگ یارانلَرِینِی بوُزغوُنچِی فَعالِیَتلَرِی نَتِیجَه سِیدَه دَرَجَمَه – دَرَجَه صُورَتدَه سِکوُلارِیزم دِینِی بِیلَن بُولغَنِیش، اِسلام دِینِینِی بوُزِیلِیشِیگه بائِث بوُلَدِی، بُو بوُزِیلِیش هَم طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش قِیسمِیدَه وَ هَم هَر بِیر پَیغَمبَرنِی شَرِیعَتِینِی قَمرَب آلَدِیگن اَلله گه عِبادَت قِیلِیش قِیسمِیدَه صادِر بوُلَدِی. شوُ سَبَبلِی هَم جَمِیعَتنِی یَنَه یَنگِیدَن پَیغَمبَر کِیلِیشِیگه اِیختِیاجِی پَیدا بُولَردِی، یَنَه یَنگِیدَن “لا اله الّا الله” نِی تِیرِیلتِیرَدِی وَ آدَملَرگه طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیشنِی هَم اوُرگتَدِی وَ آدَملَرنِی اِیختِیاجِی بُولگن یَنگِی شَرِیعَتنِی هَم اوُرگتَدِی؛ آدَملَر هَم عِبادَتلَرِینِی یَنگِی شَرِیعَتنِی قانوُنلَرِیگه مُوافِق رَوِیشدَه قِیلِیشلَرِی لازِم بُولَردِی.

طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش یاکِی اَنَه اوُشَه “لا اِلَهَ اِلّا الله” اَصلِی اِسلام دِینِینِی بوُتُون بَشَرِیَت تَرِیخِی دَوامِیدَگِی ثابِت رِیجَه سِی، طَرحِی وَ عُمُومِی یوُنَه لِیشِی بوُلِیب، اِسلام دِینِینِی مَطلَبِینِی رُوحِینِی وَ بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی رِسالَتِینِی تَشکِیل قِیلگن، هِیچ قَیسِی پَیغَمبَر باشقَه سِی بِیلَن مَنَه بُو طَرحدَه ، رِیجَه دَه اِیختِلافگه اِیگه بوُلمَگن، اَمّا اِنسانلَر اِیگه بُولگن مِقیاسگه بِینائاً یاکِی اِلاهِی حِکمَتگه کوُرَه، جُزعِی عِبادِی اِیشلَردَه وَ آدَملَر طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیشدَن سُونگ بَجَرِیلِیشِی لازِم بُولگن فَرعِی عَمَللَردَه بِیر- بِیرلَرِی بِیلَن فَرق قِیلِیشگن؛ یَعنِی بِیر پَیغَمبَرنِیکِی باشقَه بِیر پَیغَمبَرنِیکِی بِیلَن فَرق قِیلگن، مَنَه بُولَرنِی شَرِیعَتلَردَگِی اِیختِلافلَر دِیب ناملَنگن. یَهُود وَ نَصارَی لَرنِی دِینِی حَقِیدَه اَیتِیلَدِیگن بوُلسَه، بُولَر اِسلامدَن بُورِیلِیب کِیتگن شَرِیعَتلَر حِسابلَنَدِی وَ اوُلَرنِی دِینِی اَنَه اوُشَه اِسلام دِینِینِی اوُزِیدِیر، اَمّا اوُلَرنِی شَرِیعَتلَرِی بِیر- بِیرلَرِی بِیلَن فَرق قِیلَدِی،حاضِردَه اوُزگرتِیرِیلگن، بُو یِیردَگِی سوُزنِی مَنظُورِی شُو.

دِینِی اِسلامنِی عُمُومِی قالِیبِی وَ تَوحِیدِی اَنَه اوُشَه آلدِینگِی حالَتدَه ثابِت، اوُزگرمَگندِیر. اَمّا اوُنِی اِیککِینچِی قِیسمِیدَگِی مُختَوالَرِی، یَعنِی اِنساننِی جوُزعِی عِبادِی عَمَللَرِی، آخِیرگِی پَیغَمبَر صلی الله علیه وسلمگه یِیتِیب کِیلگن پَیتگه چَه اوُزگرِیشلَرگه دُوجار بُولگن، اِیندِی رسول الله صلی الله علیه وسلمنی زَمانلَرِیدَن تا قِیامَت کوُنِیگه چَه اِیسَه بُو جُوزعِیاتلَر ثابِت حالدَه قالَدِی.

یَعنِی بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی مُشتَرَک نوُقتَه سِی بوُلگن طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله نِی عِبادَتِی،”لا اله الّا الله” بُولِیب، اوُ هَم بُولسَه شِیرِیکسِیز حالدَه، اَمّا اوُلَرنِی شَرعِی اَحکاملَرِی وَ رَوِیشلَرِی هِیلمَه- هِیل بوُلگن. اَلله تَعالی بُونِی بَیان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلگنِیدِیک:

لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا (مائده/48)، سِیزلَردَن هَر بِیر مِللَت (یَعنِی دِین) اوُچُون (اَلاهِیدَه ) شَرِیعَت وَ یُول قِیلِیب قوُیدِیک.

هَمَّه پَیغَملَرنِی دَعوَتِی یَگانَه اَساسگه کوُرَه بُولگن، اَمّا اوُلَرنِی شَرِیعَتلَرِی هِیلمَه – هِیل بوُلگن حالاص. شوُ سَبَبلِی هَم، قُرآندَه اِسلام دِینِینِی وَ اوُنِی اُوصُوللَرِینِی اَساسِی حَقِیدَه سُوز کِیتگن پَیتِیدَه، یَعنِی طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش بُویِیچَه عُمُومِی صُورَتدَه گپِیرِیلگندَه، اَنبِیالَرنِینگ بِیر- بِیرلَرِینِی تَصدِیقلَشلَرِی حَقِیدَه سُوزلَنَدِی.

مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ (مائده/۴۸)، سِیزگه اِیسَه (اِی مُحَمَّد)، اوُزِیدَن آلدِینگِی کِتاب(لَرنِی) تَصدِیقلَگوُچِی وَ اوُ (کِتابلَر) اوُستِیدَه گوُواه بُولگن بُو کِتابنِی حَققِی راست نازِل قِیلدِیک.

اَمّا دِیننِی جوُزعِی فُرُوعلَرِینِی اَساسِی بُولمِیش شَرِیعَتنِی سانِی کوُپ، اوُزگرتِیرِیلگن، تَفسِیر قِیلِینگندِیر.

لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا (مائده/۴۸). سِیزلَردَن هَر بِیر مِللَت اوُچُون (یَعنِی دِین) اوُچُون (اَلاهِیدَه) شَرِیعَت وَ یُول قِیلِیب قوُیدِیک.

بُو جَرَیان شُونچَه لِیک دَوام اِیتَدِیکِی، اوُزِینِی تَکامُول نوُقتَه سِیگه یِیتِیب بارَدِی وَ اَلله تَعالی شَرِیعَتنِی تَکمِیل بُولِیشِینِی، اِسلام دِینِینِی تَکمِیل بوُلِیشِی قالِیبِیدَه بَیان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا … (مائده/5-۳)، بُوگوُن سِیزلَرگه دِینِینگِیزنِی کامِل قِیلدِیم، نِعمَتِیمنِی بِینُوقصان، توُکِیس قِیلِیب بِیردِیم وَ سِیزلَر اوُچُون (فَقَط) اِسلامنِی دِین قِیلِیب تَنلَدِیم.

اِیشنِی تَکمِیل بُولِیشِیگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه، اَلله تَعالی اوُنِی تَخرِیف بوُلمَسلِیگِینِی زَمانَتِینِی هَم اِعلان قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (حجر/9)، اَلبَتَّه بُو اِیسلَتمَه نِی (یَعنِی قُرآننِی) بِیز اوُزِیمِیز نازِل قِیلدِیک وَ شُبهَه سِیز، اوُزِیمِیز اوُنِی سَقلَگوُچِیمِیز.

رَسُول الله صلی الله علیه وسلم تامانِیدَن آلِیب کِیلِینگن آخِیرگِی شَرِیعَت، آلدِینگِی شَرِیعَتلَرگه اوُحشَش اِنسانلَر تامانِیدَن تَخرِیف بُولَه آلمَیدِی. اِسلام دِینِینِی آخِیرگِی شَرِیعَتِی تَکمِیل بوُلگنِی وَ اوُنِی اَلله تامانِیدَن مُخافِظَت قِیلِینِیشِینِی اِعلان قِیلِینگچ، اوُنِی تَخرِیف قِیلِیشنِی، نابوُد قِیلِیشنِی اِمکانِی هَم یوُقدِیر؛ بِیزلَر قِیامَت کوُنِیگچَه دِیننِی هَر توُرت مَعنا وَ مَفهُومِینِی کامِل نَقشِینِی بَجَرَه آلِیشگه قادِر بُولگن عَیبسِیز، نوُقصانسِیز دِینگه گوُواه بوُلِیب توُرِیبمِیز. یَعنِی بُو دِین اوُزِینِی قوُل آستِیدَگِیلَرنِی اِعتِبارِینِی جَلب قِیلَه آلَدِیگن دَرَجَه دَه حُکوُمَت وَ قانوُن قُدرَتِیگه اِیگه وَ مَنَه شُو قُدرَت وَ قانوُننِی حِمایَه سِی آستِیدَه جَزا وَمُکافات سِیستِیمَه سِینِی هَم بَرقَرار قِیلَه آلَدِی.

مَنَه بُو حالَتدَه، بُو دِین اِنسانلَرنِی دُنیاوِی حَیاتِینِی بَرچَه قِیررَه لَرِینِی اِدارَه قِیلِیشگه قادِر، بُو اِنسانلَرنِی اِیچکِی حَیاتِینِی اِدارَه قِیلِیش وَ هِدایَت قِیلِیش بوُلَدِیمِی، یاکِی اَلله تَعالی اِنسانلَرنِی دُنیاوِی وَ اوُخراوِی حَیاتلَرِی اوُچُون نَظَرگه آلگن هَدَفلَر بُویِیچَه، اِنسانلَرنِی ماددِی حَیاتلَرِینِی اِدارَه قِیلِیش بُویِیچَه بوُلَدِیمِی بَرچَه سِیگه قادِر.

حَتّی جَنازَه لَر بابِیدَه کِیلگن اَحکاملَردَه هَم، اِنساننِی اوُلِیمِیدَن کِییِینگِی قِیلِینَدِیگن اِیشلَرنِی کوُرَمِیز. مَثَلاً: مَیِّیتنِی غُسل قِیلِیشنِی واجِبلِیگِی، اوُنِی کَفَنلَش، اوُلگن شَخصگه نَماز اوُقِیش، مَیِّیتنِی اوُزِیگه خاص کَیفِیَت بِیلَن دَفن قِیلِیش، اوُنِی حَققِیگه دُعا قِیلِیش، وَصِییَتِینِی اِجرا قِیلِیش، اَگر قَرضدار بُولسَه اوُنِی قَرضِینِی توُلَش وَ شُونگه اوُحشَش جَنازَه گه آئِد فِقه دَگِی باشقَه اوُرِینلَرگه اِشارَه قِیلسَه بُولَدِی.

رسول الله صلی الله علیه وسلم تامانِیدَن آلِیب کِیلِینگن آخِیرگِی شَرِیعَت، آلدِینگِی شَرِیعَتلَرگه اوُحشَش تَخرِیف وَ نَسخ هَم بُولَه آلمَیدِی. بَلکِی اِسلام دِینِی کامِل بوُلِیب قِیامَت کوُنِیگچَه مُخافِظَت قِیلِینَدِی وَ اِنسانلَرنِی عَمَلِی حَیاتِیدَه اوُنِی پِیادَه قِیلِینِیشِی، اِجرا قِیلِینِیشِی لازِم.

اِیندِی اَگر بِیر سِکوُلارِیست کِیلِیب مِین اَلله نِی قَبُول قِیلَمَن وَ مُسُلمان بوُلماقچِیمَن، نِیمَه قِیلِیشِیم کِیرَک؟،- دِیسَه،اوُنگه ساددَه گِینَه قِیلِیب قوُیِیدَگِیلَرنِی اَیتِینگلَر: اَلله نِی شَرِیعَتِیگه مُخالِف بوُلگن وَ سِکوُلارِیزم دِینِیگه عَلاقَه سِی بوُلگن نَرسَه لَرنِی هَمَّه سِیدَن قوُلِینگنِی تارتِیب، اوُزِینگنِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه تَسلِیم قِیلِیشِینگ کِیرَک. اَگر حوُپ، دِیب قَبُول قِیلسَه، شُو بِیلَن اِیش تَمام بُولَدِی. مَنَه بُو تَسلِیم بوُلِیش کِفایَه قِیلَدِی وَ بُو شَخص مُسُلماندِیر.

شُونچَه ساددَه حالدَه شَخص اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرَدِی. اَوَّلا اَلله دَن باشقَه هَمَّه نَرسَه نِی رَد قِیلَدِی، سُونگرَه حَیاتِیدَگِی هَمَّه نَرسَه نِی اَلله نِی حُکمِیگه، فَرمانِیگه تاپشِیرَدِی. اِیندِی بُو یِیردَه اَلله دَن باشقَه هَمَّه نَرسَه لَرنِی یا طاغوُتلَرنِی تَنِیدِیمِی یا یُوقمِی بُو مُهِم اِیمَس. یاکِی عِبادَتلَرِیدَه فایدَلَنِیشِی لازِم بُولگن اَلله نِی فَرمانلَرِینِی، حُکملَرِینِی هَم تَنِیدِیمِی یا یُوقمِی، بُو هَم مُهِم اِیمَس؛ بَلکِی بُو یِیردَگِی اِینگ مُهِم مَسَلَه، هَر قَندَی طاغوُتنِی وَ اَلله نِی حُکمِیگه قَرشِی چِیقَدِیگن هَمَّه نَرسَه لَرنِی رَد قِیلگنِی وَ اوُلَرنِی اِنکار قِیلگنِی، آیاق- آستِی قِیلگنِی، وَ بُونِی عِوَضِیگه اَلله نِی حُکمِی، قانوُنِیگه تَسلِیم بُولگنِیدِیر. چُونکِی سُمَیَّه، یاسِر وَ اوُلَرگه اوُحشَگنلَر اِینگ اَوَّلگِی صَحابَه لَردَن بُولگنلَرنِی اَجرِی، مُکافاتِی کِییِین اِیمان کِیلتِیرگن کِیشِیلَرگه قَرَگندَه نِهایَتدَه کوُپراق بُولگن. اوُلَر شَهِید یا وَفات تاپگن پَیتلَرِیدَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی حُکوُمَتگه آئِد اِجرائِی قانوُنلَرنِی اَکثَرِی نازِل بوُلمَگن اِیدِی. اِیندِی، اَگر بِیر کِیشِی بوُندَی، قوُیِیدَگِیچَه تَصَوُّر قِیلسَه، مُسُلمان بوُلِیش اوُچُون کِیلگن هَر بِیر کِیشِینِی رَسُول الله صلی الله علیه وسلم اوُتِیرغِیزِیب آلِیب، اوُنگه طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله نِی حُکمِیگه ، قانوُنلَرِیگه اِیمان کِیلتِیرِیشنِی باشِیدَن آخِیرِیگچَه تَعلِیم بِیرگن، دِیسَه شُبهَه سِیز بُو کِیشِی جُودَه قَتتِیق وَ آچِیق حَطا قِیلگن بُولَدِی، چُونکِی مَنَه بُو باشِیدَن آخِیرِیگچَه دِییِیلگن نَرسَه، حاضِرگِی پَیتدَه اَلله نِی ذاتِی،اُلوُهِیَّت تَوحِیدِی، رُوبُوبِیَّت، اَسما وَ صِیفَتلَر، حاکِمِیَت، قَبرگه آئِد اِیشلَر قَیتَه تِیرِیلِیش، جَنَّت، جَهَنَّم وَ باشقَه اِعتِقادِی اِیشلَردَن عِبارَت بوُلِیب، بُولَرنِی اوُزِی بِیر قَنچَه کِتابلَرگه جای بوُلَدِی.

مُسُلمانلَر دِیننِی عُمُومِی حالَتدَه قَبُول قِیلِیش وَ عُمُوم اِسلام بَرابَرِیدَه تَسلِیم بُولِیش بِیلَن، دَرَجَه مَه – دَرَجَه صُورَتدَه عَقِیدَه نِی جوُزعِی مَسَلَه لَرِی، اَحکاملَر بِیلَن آشنا بُولِیب بارِیشَردِی؛ حَتّی اوُلَر مَنَه بُو زَمِینَه دَه آچِیق حَطالَرگه هَم دُوچار بُولِیشَر وَ رَسُول الله صلی الله علیه وسلم تامانِیدَن وَ اوُ کِیشِیدَن سُونگ اِسلامِی حُکوُمَت وَ اوُنگه حاکِم شوُرا تامانِیدَن اِصلاح قِیلِینَردِی.

بوُندَن کوُرِینِیب توُرگنِیدِیک، عَقِیدَه دَگِی یَعنِی بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی رِسالَتِی بُولگن طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشدَگِی حَطالَر، شَخصگه آشکار وَ مَعلوُم، کامِل رَوشَن بُولمَگن حالِیدَه، بُو حَطالَردَن قاچِیب قوُتِیلِیشنِی اِمکانِی یُوق اِیکَن. شوُ سَبَبلِی هَم بِیزلَر قُرآندَه پَیغَمبَرلَرگه اِیرگشگنلَر وَ اوُلَرنِینگ شاگِردلَرِینِی عَقِیدَه دَگِی آچِیق حَطالَرِیگه دُوچ کِیلَمِیز، حَتّی رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِی صَحابَه لَرِی هَم مَنَه بُو اَساسِی مَسَلَه لَردَه حَطا قِیلِیشگن. مَثَلاً:

حَوارِیلَرنِی سَوال سُورَگن پَیتلَرِی: بِیزنِی پَروَردِیگارِیمِیز آسماندَن بِیزلَرگه بِیر دَستوُرحان جُونَتَه آلَدِیمِی؟ اوُلَر اوُزلَرِیدَگِی جَهالَت سَبَبلِی اَلله نِی قُدرَتِیگه شُبهَه قِیلِیشَدِی، اَمّا مَنَه بُو جَهل اوُلَرنِی اِیمانِینِی باطِل بوُلِیشِیگه سَبَب بُولگنِی یُوق.
بَنِی اِسرائِل هَم مُوسَی دَن حُوددِی بُوت پَرَستلَرنِی بُوتِیگه اوُحشَش اوُلَرنِی اَلله گه یَقِینلَشتِیرَدِیگن بِیر بُوتنِی طَلَب قِیلِیشَدِی.
یاکِی اَنَه اوُشَه کِیشِیکِی اَلله دَن قوُرقوُوِی سَبَبلِی اوُلِیمِیدَن سُونگ اوُنِی یاندِیرِیشنِی وَ کوُلِینِی شَمال آرقَلِی ساچِیب یُوبارِیشنِی وَصِییَت قِیلگنِیدِیک، اوُ کِیشِی اَگر بوُندَی قِیلسَه اَلله اوُنِی جَملَب آلَه آلمَیدِی، دِیب اوُیلَگن اِیدِی. بُو کِیشِینِی سوُزِی کُفرِی اَکبَر بُولَدِی وَ اوُنِی اِسلام مِللَتِیدَن چِیقَرِیب تَشلَیدِی، چُونکِی اَلله نِی اوُلِیمدَن سُونگ جَملَب آلِیش قُدرَتِینِی اِنکار قِیلگن اِیدِی. اَمّا اوُنِی آگاه بوُلمَگنلِیگِی، اِسلام دائِرَه سِیدَن چِیقِیب کِیتِیشِیگه مانِعلِیک قِیلَدِی.
یاکِی حُنَین غَزاتِیدَگِی ذاتِی اَنواطنِی داستانِیگه اوُحشَش، بُو یِیردَه هَم یَنگِی مُسُلمان بُولگن کِیشِیلَر حُوددِی مُوسی نِی قَومِی طَلَب قِیلگن نَرسَه گه اوُحشَش نَرسَه نِی طَلَب قِیلِیشَدِی. یَعنِی اوُلَرگه مَنفَعَت یِیتکَزِیشِی یاکِی ضَرَرنِی اوُلَردَن دَفع قِیلِیشِی اوُچُون بُوت پَرَستلَر تَبَرُّک قِیلَدِیگن بِیر دَرَختنِی هاحلَشَدِی،اوُلَر هَم مَنَه بُو شَکلدَه اِلاهنِی، طاغوُتنِی،بوُتنِی اِیستَشگن اِیدِی. طَبرانِی اَیتَدِیکِی: مُشرِکلَر مَنَه بُو دَرَختگه عِبادَت قِیلِیشَردِی، بَیهَقِی هَم اَیتَدِیکِی: مُشرِکلَر مَنَه بُو دَرَختنِی آلدِیدَه قُربانلِیک قِیلِیب حَیوانلَر سُویِیشَردِی. هَر قَندَی صُورَتدَه هَم مَنَه بُو اِیش کُفرِی اَکبَر بُولگن، شُو سَبَبلِی هَم رَسول الله صلی الله علیه وسلم اوُلَرنِی مَنَه بُو اِیشلَرِینِی مُوسَی نِی قَومِینِی اِیشِیگه اوُحشَتَدِیلَر.
یاکِی مُوسَی نِی لِیسِّیُّون مُسُلمانلَرِیدَن صَدَقَه جَملَب آلِیش جَرَیانِیگه اوُحشَیدِی، مَنَه بُو قَوم رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنی یالغانچِیگه چِیقَرِیشَدِی وَ اوُ کِیشِیگه یالغاننِی نِسبَتلَشَدِی. مَنَه بُو اِیش هَم کُفرِی اَکبَر حِسالَنَدِی.
یاکِی اِسلامدَن ” لا اله الّا الله”دَن باشقَه نَرسَه نِی بِیلمَیدِیگن قَومگه اوُحشَیدِی، مَنَه بُو بارَدَه بِیر آز کوُپراق اِیضاح بِیرِیشنِی هاحلَیمَن:

حُذَیفَه اِبن یَمان رضی الله عنه اَیتَدِیکِی: رسول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: حوُدِّی اِینکِی لِباسلَرِینِی اِیپلَرِی، زِینَتلَرِی اِیسکِی بُولگنگه اوُحشَش اِسلام دِینِی هَم اِیسکِیرَدِی وَ نابُود بُولِیشگه قَرَب کِیتَدِی، حَتّی شُو دَرجَه گه بارَدِیکِی رُوزَه، نَماز، عِبادَت، صَدَقَه، نِیمَه اِیکَنِینِی هَم بِیلِیب بُولمَیدِی؟ اوُنِی مَعناسِی نِیمَه اِیکَنِی هَم مَعلوُم بُولمَیدِی؟ بُو حالَت هَم شُونگه اوُحشَیدِیکِی، بِیردَنِیگه اَلله نِی کِتابِی (یَعنِی قُرآنِی کَرِیم) آدَملَرنِی اوُرتَسِیدَن آلِیب قوُیِیلگنِیدِیک بُولَدِی، وَ یِیر یُوزِیدَه اوُندَن اَثَر هَم قالمَیدِی. اوُنِی بِیرار بِیر آیَتِی هَم آدَملَرنِی اوُرتَسِیدَه تاپِیلمَیدِی. مَنَه بُو وَضِیعَتدَه فَقَط یاشِی کَتتَه عَیال وَ اِیرکَکلَرنِی بِیر گوُرُوهِی بُولِیب، اوُلَر اَیتِیشَدِیکِی: بِیزلَر آتَه – بابالَرِیمِیزدَن “لا اله الّا الله” دِیگن کَلِیمَه نِی اِیشِیتَردِیک وَ اوُلَر بُو کَلِیمَه نِی تَلَفُّظ قِیلِیشَردِی وَ بِیزلَر هَم شُو سوُزلَرنِی تَکرارلَیمِیز. حُذَیفَه بُو حَدِیثنِی رِوایَت قِیلَیاتگن پَیتِیدَه صِیلَه اِسملِی صَحابَه اَیتَدِیکِی: “مَنَه بُو سُوزنِی “لا اله الّا الله” نِی فَقَط اوُزِی اوُلَرنِی حالِیگه هِیچ قَندَی فایدَه یِیتکَزمَیدِی، چُونکِی اوُلَر اوُنِی فَهملَشمَگن وَ بُو کَلِیمَه نِی مَفهُومِینِی توُشُونِیشمَیدِی، رُوزَه، نَماز، صَدَقَه وَ …….اوُحشَش دِیننِی باشقَه مَسَلَه لَرِیگه عَمَل قِیلِیشمَیدِی”. حُذَیفَه بُو سوُزنِی اِیشِیتگچ صِیلَه دَن یُوزِینِی اوُگِیرَدِی وَ صِیلَه بُو سوُزلَرنِی کِیتمَه- کِیت اوُچ مَرتَه تَکرارلَیدِی، شوُندَه حُذَیفَه اوُنگه قَرَیدِیدَه، اَیتَدِیکِی: اِی صِیلَه! مَنَه بُو سُوزلَرنِی اَیتِیشلِیک اوُلَرنِی جَهَنَّم آلاوِیدَن نَجات بِیرَدِی؛ حُذَیفَه هَم مَنَه بُو جُملَه نِی اوُچ مَرتَه تَکرارلَیدِی.

اِیمان قَلبنِی تَصدِیقلَشِی وَ زَباننِی اِقرار بُولِیشِی وَ عَمَلدَن تَشکِیل تاپگندِیر، اَمّا بَعضِیدَه کِیشِیلَر نادِر وَضِیعَتلَرگه توُشِیب قالِیشَدِی، اوُلَرنِینگ اِیمانِینِی نِشانَه سِی فَقَط زَبان بِیلَن اَیتِیلَدِیگن شَهادَتَین بُولَدِی. بُو حَدِیث شوُنگه دَلالَت قِیلَدِیکِی، مَنَه بُو قَوم تَوحِید وَ شَهادَتَین بُویِیچَه “اِیمانِی مُجمَل”دَن تَشقَرِی باشقَه نَرسَه گه اِیگه بُولِیشمَگن، اوُتگن اَجدادلَرِیدَن اوُلَرگه یِیتِیب کِیلگن اِقرار بُولِیش کَلِیمَه سِیدَن باشقَه اِسلامنِی رُکنلَرِیدَن بِی خَبَر بُولِیشگن. واقِیعِیَتدَه اِیسَه مَنَه بُو گوُرُوهدَگِی “مُسُلمانلَر”، اِسلامنِی رُکنلَرِیدَن حِسابلَنگن “عَمَل”لَرنِی بُوتُونلَی تَرک قِیلِیشگن، اَهلِی سُنَّتگه باغلِیق فِرقَه لَرنِی عَقِیدَه سِی بوُیِیچَه کُفرِی اَکبَر حِسابلَنَدِی. اَمّا، مَنَه بُو مُسُلمانلَر عَمَللَرنِی واجِب اِیکَنِی بارَه سِیدَگِی جَهللَرِی سَبَبلِی، اِینگ کَم مِقداردَه جَهَنَّم آلاوِیدَن نَجات تاپِیشَدِی. یَعنِی بُو یِیردَه فَقَط مُسُلمانلَر نَجات تاپَه آلِیشَدِی، اَگر اوُلَرگه جَهل عُذر بُولمَگندَه، مَنَه بُوندَن کَتتَه کُفرگه اِیگه بُولگن (یَعنِی عَمَللَرنِی بُوتوُنلَی تَرک قیِلگن) کِیشِیلَر قَندَی قِیلِیب اَهلِی نَجات بوُلَه آلَدِی؟

مَنَه بُو حَدِیثنِی حُجَّت کِیلتِیرگن حالدَه، کَتتَه اَئِمَّه لَر شُو مَسَلَه گه اِتِّفاق قِیلِیشگنکِی، اَهلِی عِلم وَ اِیماندَن اوُزاقدَه یَشَیدِیگن یاکِی اِسلامگه یَنگِی کِیرِیب کِیلگن هَر قَندَی مُسُلمان، اوُزِینِی جَهلِی، آگاه بُولمَگنلِیگِی بائِث اِسلامنِی بَعضِی مَسَلَه لَرِینِی، مُتَواتِر وَ آشکار اَحکاملَرِینِی اِنکار قِیلَدِیگن بوُلسَه، پَیغَمبَرِیمِیز مَنَه بُو حَقِیدَه آلِیب کِیلگن نَرسَه لَر بُویِیچَه عَمَلگه، بِیلِیمگه اِیگه بوُلمَگوُنِیچَه اوُنِی اِسلامدَن چِیققَنلِیگِیگه حُکم صادِر قِیلِینمَیدِی.

باسنِیَه، گِیرسَگاوِینِیَه دَگِی مُسُلمانلَرنِی کوُرگن وَ اوُلَرنِی آزادلِیگِی اوُچُون قوُلِیگه قوُرال آلگن بِرادَرلَر، مَنَه بوُندَی مُسُلمانلَرنِی بارلِیگِیگه گوُواهلِیک بِیرِیشگن. حِتای، شَرقِی توُرکِستان، تاجِیکِستان، اوُزبِیکِستانلِیک بِرادَرلَر هَم مَنَه بُوندَی شَرائِطگه اِیگه بُولگن کِیشِیلَرنِی مَوجُود اِیکَنِینِی اَیتِیشگن، چُونکِی اوُلَر ساسِیالِیست سِکوُلار حُکوُمَت قوُل آستِیدَه بُولگنلِیگِی بائِث “لا اله الّا الله” لَفظِینِی اوُزِیگه اِیگه بوُلِیشگن حالاص؛ اوُلَر بِیزلَر مُسُلمانلَرمِیز، دِییِیشَردِی وَ اوُلَرنِی جَمِیعیَتدَگِی باشقَه عَمَللَرِی اِسلامدَن تَشقَرِی صُورَتدَه بُولگن.

یَنَه باشقَه بِیر اوُرِینلَرنِی بِیرِی مُعاذ اِبنِ جَبَلگه اوُحشَش مُسُلمانلَر، مُعاذ شامدَن قَیتِیب کِیلگن پَیتِیدَه رسول الله صلی الله علیه وسلمگه سَجدَه قِیلَدِی، بِیزلَر اَلله دَن اوُزگه گه سَجدَه قِیلِیش کِیچکِینَه گوُناه اِیمَسلِیگِینِی یَحشِی بِیلَمِیز،اوُلَردَن آلدِین جَعفَر اِبنِ اَبِی طالب رَهبَرلِیگِیدَه حَبَشَه گه بارگن مُهاجِرلَر گوُرُوهِی هَم بُوندَی حَطاگه دُوچار بوُلِیشمَگن اِیدِی. رسول الله صلی الله علیه وسلم مَنَه بُوندَی کَتتَه حَطانِی کوُرگن پَیتلَرِیدَه، اوُنِی اِسلامدَن چِیقَرِیب تَشلَمَسدَن فَقَط حَطاسِینِی اِصلاح قِیلگنلَر.
یاکِی رُبَیَّعنِی داستانِیگه اوُحشَیدِی: بِیر کَنِیز تَرانَه اَیتَیاتگن پَیتِیدَه شِعرِیدَه رسول الله صلی الله علیه وسلمنِی عِلمِی غَیبدَن خَبَردار، دِیب اَیتَدِی.اَمّا رسول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: “بوُندَی دِیب اَیتمَگِین. بَلکِی اَنَه اوُشَه اَوَّلگِی اَیتگن تَرانَه نگنِی اَیت”. اَلله دَن باشقَه گه عِلمِی غَیبنِی اِدَّعا قِیلِیشلِیک کُفرِی اَکبَر حِسابلَنَدِی، اَمّا بُو مُسُلمان جَهلِی یاکِی یادِیدَن کوُتَرِیلگنِی یا حَطا سَبَبلِی عُذر قائِدَه سِیگه توُشَدِی.
یاکِی عُمَر اِبن خَطّابنِی زَمانِیدَگِی مُسُلمانگه اوُحشَش جَهلِی سَبَبلِی مَست قِیلوُچِی اِیچِیملِیکلَرنِی حَلال دِییِدِی. [4]

مَنَه بُولَر قُرآن وَ رَسُول الله صلی الله علیه وسلمنِی سُنَّتلَرِیدَه بِیزلَر دُوچ کِیلَدِیگن اَنبِیالَرنِی مُستَقِیم شاگِیردلَرِی حَقِیدَه دَگِی واقِیعَه لَردِیر.

رسول الله صلی الله علیه وسلمنِی عَصرِیدَگِی مُؤمِنلَر، مُسُلمانلَر اِنسان بُولِیشلَرِی بِیلَن بِیرگه، هِیلمَه – هِیل اِیمان دَرَجَه سِیدَگِی توُرلِی- هِیل عَقِیدَه وِی، عَمَلِی حَطالَرگه اِیگه توُرلِی- هِیل اِنسانلَر مَجمُوعَه سِی بوُلِیشگن. شوُنگه قَرَمَسدَن اَلله تَعالی اوُلَرنِی رسول الله صلی الله علیه وسلم اوُچُون اوُزِینِی نُصرَتِیدَن کِییِینگِی اِینگ کَتتَه قُدرَت سَبَبِی دِیب بِیلَدِی وَ مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:

هُوَ الَّذي أَيَّدَكَ بِنَصرِهِ وَبِالمُؤمِنينَ (انفال/62)، اوُ سِیزنِی اوُز یاردَمِی وَ مُؤمِنلَر بِیلَن قُوَّتلَنتِیرگن وَ اوُلَرنِینگ (مُؤمِنلَرنِینگ) دِیللَرِینِی بِیرلَشتِیرگن ذاتدِیر.

عَقِیدَه مَسَلَه سِی بوُلمِیش طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش یاکِی اَنَه اوُشَه “لا اله الّا الله” یاکِی بَرچَه پَبغَمبَرلَرنِی اوُرتَسِیدَگِی مُشتَرَک اَصلدَه وَ باشقَه شَرعِی اَحکاملَردَگِی حَطالَر وَ جَهللَر، پَیغَمبَرلَرنِی وَ اوُلَرنِی مُستَقِیم شاگِیردلَرِینِی زَمانِیدَه عاددِی بِیر اِیش بوُلگندَن سُونگ، اِیندِی بُو نَرسَه لَرنِی بِیزنِی عَصرِیمِیزدَه اَجَبلَنَدِیگن نَرسَه بُولَه آلمَیدِی. بَلکِی بُو یِیردَگِی اَجَبلَنَدِیگن نَرسَه شوُکِی، بِیزدِیک اَهلِی قِبلَه لَر اوُزِیمِیزنِی اَطرافِیمِیزنِی پَیغَمبَرلَرنِی یارانلَرِیدَن کوُرَه هَم مَعصُوم، حَطاسِیز دِیب بِیلِیشِیمِیزدِیر، بِیزلَر غَیرِی شَرعِی بَهانَه لَر بِیلَن اَلله تَعالی نِی اوُزِینِی پَیغَمبَرِینِی وَ بِیزلَرنِی اِیختِیارِیمِیزگه قوُیِیب قوُیگن قُدرَت مَنبَع سِینِی قوُرِیتِیشگه حَرَکَت قِیلَیَپمِیز. اوُنِی بُولَک – بُولَک قِیلِیب اوُزِیمِیزنِی اوُندَن مَحرُوم قِیلماقدَمِیز. بُو حُوددِی بَلِیقگه اوُحشَیدِیکِی، اَگر بَلِیق اوُچُون سُوو قَنچَه لِیک کوُپ بوُلسَه اوُنِی حَرَکَتلَنِیشِی هَم شوُنچَه لِیک آسان بُولَدِی؛ اَمّا اَگر مَنَه بُو سُوو قَنچَه لِیک کَم بوُلَدِیگن بُولسَه، بَلِیق هَم بُوغِیلِیب نابُود بُولِیب بارَدِی. بَلِیق اوُچُون سُوو قُدرَتدِیر، مُؤمِنلَر هَم مُؤمِنلَر اوُچُون قُدرَت حِسابلَنَدِی. مَنَه بُو سوُونِی قوُرِیتماقچِی بوُلَیاتگنلَر بَلِیقنِی دوُستلَرِی اِیمَس.

شوُنِی هَم حِسابگه آلِیشِیمِیز لازِمکِی، عُمُومِی قِیلِیب اَیتگندَه عَقِیدَه نِی، تَقلِید وَ مِعراث آلِیش آرقَلِی هَم قوُلگه کِیرِیتِیب بُولمَیدِی، بَلکِی اوُ حَقِیدَه اِیزلَنِیش وَ عِلم آلِیش، اوُرگنِیش لازِمدِیر. مَنَه بُو اَصلنِی قَبُول قِیلگن پَیتِیمِیزدَه شوُنِی هَم قَبُول قِیلِیشِیمِیز لازِمکِی، عِلم کَسب قِیلِیش سِیناو وَ حَطا، جَاهِللِیکدَن عِلم تامانگه دَرَجَمَه – دَرَجَه حَرَکَتلَنِیش آرقَلِی قوُلگه کِیرِیتِیلَدِی، اوُنِی حَرَکَتِی دَرَجَمَه – دَرَجَه بوُلِیب شَخص آهِیستَه وَ آرام جاهِللِیکدَن عِلم تامانگه حَرَکَت قِیلَدِی، بُو جَرَیان بِیردَنِیگه صادِر بوُلمَیدِی، شُو سَبَبلِی هَم اوُندَه حَطا قِیلِینِیشِینِی اِیحتِمالِی مَوجُود. شُونِینگ اوُچُون هَم اَهلِی قِبلَه نِینگ عَقِیدَه وَ باشقَه اَحکاملَر بارَسِیدَه کَتتَه گوُناهلَرنِی قِیلَیاتگن جاهِل مُسُلمانلَرِی اوُچُون عُذر کِیلتِیرِیشَدِی وَ مَنَه بُو عُذر بوُیِیچَه اِیختِلافگه هَم اِیگه اِیمَسلَر. اَمّا اِسلامِی حُکوُمَتنِی وَ اوُنگه باغلَنگن تَشکِیلاتلَرنِی مُسُلمانلَر یَشَیدِیگن دِیارلَردَه بُولگنلِیگِی بائِث قوُیِیدَگِی نَرسَه لَر حَقِیدَه اِیختِلاف قِیلِیشَدِی:

فَلانچِی مُشَخَّص زَمان وَ مَکاندَه اَهلِی قِبلَه اوُچُون نِیمَه لَر آشکار وَ ظاهِر بُولَدِیکِی، شَخص آگاه حالِیدَه جِنایَتنِی قِیلگن پَیتِیدَه اوُنگه عُذر کِیلتِیرَه آلمَیمِیز؛ وَ نِیمَه لَر یَشِیرِین، یاپِیق بُولَدِیکِی، بِیز مَنَه بُو پَیتدَه جِنایَتنِی قِیلگن شَخص اوُچُون عُذر وَ بَهانَه کِیلتِیرَه آلَمِیز. یَعنِی بِیر نَرسَه بِیر زَمان وَ مَکاندَه رَوشَن وَ مُشَخَّص بوُلمَسلِیگِی مُومکِین. مَثَلاً اِیراندَه بِیر نَرسَه بِیزلَرگه رَوشَن بُولَدِی، اَمّا اَفغانِستاندَه رَوشَن بُولمَیدِی. یاکِی مَدِینَه دَه رَوشَن بُولَدِی، اَمّا عِراقدَه رَوشَن بوُلمَیدِی. شوُندَی بُولگچ زَمان وَ مَکان مَسَلَه سِی نِهایَتدَه مُهِمدِیر؛ یَعنِی مَنَه بُو زَمان وَ مَکاندَه اَهلِی قِبلَه اوُچُون آشکار وَ رَوشَن بوُلَدِیگن نَرسَه لَر نِیمَه لَر اِیکَنِی مُهِمدِیر. اَگر اوُلَردَه عُذر یُوقلِیگِی آشکار وَ رَوشَن بُولَدِیگن بُولسَه، اَگر مَنَه بُو نَرسَه اَنَه اوُشَه زَمان وَ مَکاندَه آشکار وَ رَوشَن بُولمَسَه، مَنَه بُو پَیتدَه اوُلَرگه عُذر کِیلتِیرَمِیز.

شُونِی یَحشِی بِیلِیشِیمِیز کِیرَککِی، مُسُلمانلَرنِی اَلله نِی حُضُورِیدَه جُودَه کَتتَه اوُرنِی بار، اَلله تَعالی اوُزِینِی بَندَه لَرِیگه عُذر کِیلتِیرِیشنِی یَحشِی کوُرَدِی. مَنَه بُو صُورَتدَه، اَگر اَهلِی قِبلَه دَن بُولگن بِیر کِیشِی مُعتَبَر جَهل سَبَبلِی، کُفر عَمَلِینِی قِیلَدِیگن بُولسَه، “حُجَّتِی نَبَوِی” بوُیِیچَه عُذر وَ اِقامَه کِیلتِیرمَسدَن توُرِیب ، اوُنِی تِیزلِیک بِیلَن اِسلام دائِرَه سِیدَن چِیقَرِیب یُوبارَه آلمَیمِیز؛ مَنَه بُو تَکفِیر قِیلمَسلِیک، بِیر شَخصدَه کُفر وَ اِیماننِی جَملَش مَعناسِیدَه اِیمَسدِیر؛ مَنَه بُو شَخص اَصلاً کافِر بُولمَگن، یَعنِی اوُنِی تَکفِیر قِیلمَسلِیکنِی نَتِیجَه سِیدَه بِیزلَر هَم کافِر حِسابلَنمَیمِیز، بُو شَخص عُمُوماً کُفر عَمَلِینِی قِیلگن اِیمَس. اَگر کافِر اِیکَنلِیگِی مُشَخَّص، اَنِیق بُولگن بِیر یَهُودِی، نَصرانِی، کامُّونِیست وَ سِکوُلارنِی تَکفِیر قِیلمَیدِیگن بوُلسَنگ، مَنَه بُو شَخصنِی کافِر بُولِیشِی اَنِیق. چُونکِی مُعتَبَر جَهل تَکفِیرگه مانِعلِیک قِیلَدِی، دِییِیلگن، اوُنِی مَنَه بُو جَهلِی هَم اِیمانِیگه ضَرَر یِیتِیشِیگه مانِعلِیک قِیلگن بُولَدِی بُو حالَتدَه کافِر حِسابلَنمَیدِی.

بِیزلَر مَنَه بُوندَی “حُجَّتِی نَبَوِی”نِی اِقامَه قِیلمَسلِیک مُصِیبَتِیگه دوُچار بوُلگن، ناآگاه مُسُلمان بِیلَن دِیلسوُزلِیک وَ بِرادَرلِیک بِیلَن رَفتار قِیلَدِیگن بُولسَک، مُشرِک وَ کافِرنِی اوُزِیمِیزگه بِرادَر قِیلِیب آلگن بُولمَیمِیز؛ بَلکِی بِیز مَنَه بُو بِرادَر وَ آپَه – سِینگلِیمِیزنِی یا اوُزِیمِیزنِی بِیمار بِرادَرِیمِیزنِی عُذر بَه جَهل قائِدَه سِیگه کِیرگِیزگن بُولَمِیز وَ اوُنِی اَصلاً کافِر حِسابلَمَیمِیز. اِبن تَیمِیَّه اَیتَدِیکِی: “اَهلِی سُنَّت وَ جَماعَت مَنَه بُو بارَدَه اِتِّفاقلِی نَظَرگه اِیگه دِیرکِی، یَعنِی صَغِیرَه وَ کَبِیرَه گوُناهلَر اوُزِینِی ذاتِیدَه مُسُلماننِی کُفرِیگه، اِرتِدادِیگه بائِث بوُلمَیدِی. مُسُلمان کِیشِی اِجماع وَ اِتِّفاق قِیلِینگن ثابِت عَقِیدَه یا شَرعِی حُکمنِی “بِیلِیب توُرِیب، قَصددَن” اِنکار قِیلسَه، شوُ پَیتدَه کافِر وَ مُرتَد بوُلَدِی، مَنَه بُو مَوضُوع حَقِیدَه حَتّی اِیککِی عالِم هَم اِیختِلاف قِیلگن اِیمَس.”

بِیز عَصرلَردَن بُویان اِسلامِی شوُراگه اَساسلَنگن حُکوُمَت وَ اوُنِی قوُل آستِیدَگِی تَشکِیلاتلَر وَ واحِد اوُممَت وَ واحِد اِجماعدَن بِی بَهرَه بُولدِیک، مَنَه بُو کَتتَه مُصِیبَتنِی نَتِیجَه سِیدَه اِیسَه، جاهِلِیَتنِینگ دَرَچَه مَه – دَرَجَه حاکِمِیَتگه کِیلِیشِیگه وَ توُرلِی- هِیل طاغوُتلَرنِینگ اوُرمَلَب کِیرِیب کِیلِیب قُدرَتگه چِیقِیشِیگه وَ تَفَرُّقنِی کِینگ یایِیلِیب کِیتگنِیگه وَ اِیچکِی یَشِیرِین کافِرلَر یاکِی مُنافِقلَر (سِکوُلارزادَه لَر) تامانِیدَن هَر- هِیل شُبهَه لَرنِی رِواجلَنِیشِیگه گوُواه بُولِیب توُرِیبمِیز، مَنَه بوُلَرنِی هَر بِیرِی اوُزِینِی اوُرنِیدَه مُسُلمانلَرنِینگ عَقِیدَه وِی اِیشلَر بُویِیچَه جاهِل بوُلِیب بارِیشلَرِیگه سَبَب بوُلگن.

بِیزلَر صَحابَه وَ تابِعِینلَرنِی عَصرِیدَن وَ اِسلامِی شُوراگه اَساسلَنگن حُکوُمَتدَن اوُزاقلَشگنِیمِیز سَرِی، مَنَه شُونِی مِیزانِیچَه اَستَه – سِیکِینلِیک بِیلَن مُسُلمانلَرنِینگ عَقِیدَه وِی بُولغَنِیشلَرِی هَم کوُپَیِیب باردِی، حاضِردَه وَضِیعَت شوُ دَرَجَه گه بارِیب قالگنکِی، آرَمِیزدَه یاشِی جِهَتِیدَن اوُلوُغ یاشگه بارِیب قالگن، اَمّا عِلمدَه وَ طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیش یاکِی اَنَه اوُشَه “لا اله الّا الله” بارَسِیدَه اِیسَه اِینگ پَست دَرَجَه دَگِی آتَه- آنَه لَرگه، قَرِینداشلَرگه اِیگه مِیز؛ اوُلَرنِی یاشلَرِی 40-50-60-70 دَن یُوقارِیدَه ، اَمّا دِین وَ “لا اله الّا الله ” حَقِیدَه گِی بِیلِیملَرِی اِیسَه 10 وَ 20 دَن یوُقارِیگه چِیقمَیدِی، یَعنِی اوُلَرنِی بِیلِیملَرِی، عِلملَرِی یاشلَرِیگه مُناسِب اِیمَس. شُو سَبَبلِی هَم، مَنهَ بُو نَسلنِی اَجدادِیگه حَتّی جُودَه کوُپ مِللَتلَرگه آچِیق- آیدِین، آشکار بُولگن اِیشلَر، مَنَه بُو دَستَه مُسُلمانلَر اوُچُون یَشِیرِین،نااَنِیق بوُلِیب قالگن.

دِققَت قِیلِینگلَر، بُوتوُن جَهان سِکوُلار کافِرلَرِینِینگ بِی سابِیقَه فِکرِی وَ حَربِی فَعالِیَتلَرِینِی تَأثِیرِیدَه وَ مَحَلِّی سِکوُلار مُرتَدلَرنِینگ مُسُلمانلَرگه نِسبَتاً حَربِی، دِکتَتارلِیک جِنایَتلَرِینِی وَ رُوحِی جَنگلَرِینِی تَأثِیرِیدَه وَ مَنَه بُو سِکوُلارِیستلَرنِینگ اِیختِیارِیدَگِی دِین فُرُوش مُلّالَرنِینگ بُوزغوُنچِیلِیکلَرِی سَبَبلِی، بُوگوُنگِی کوُندَگِی مُسُلمانلَرنِینگ جَاهللَیکلَرِی یاکِی آگاه بوُلمَسلِیکلَرِی بائِث شُوندَی عَمَللَرنِی قِیلِیشدِیکِی، اَگر مَنَه بُو عَمَللَرنِی صَحابَه لَرنِی یا خَیرُ القُروُندَه حَتّی اوُندَن کِییِینگِی دَورلَردَه قِیلِینگندَه، مَنَه بُو شَخصنِی اَطرافِیدَگِیلَر اوُنِی کُفرِیگه شُبهَه هَم قِیلِیب اوُتِیرمَسدِی، اِیندِی اوُ دَوردَگِی اوُلامالَر حَقِیدَه گپِیرمَسَه هَم بُولَدِی. یَعنِی وَضِیعَت شوُ دَرَچَه گه بارِیب قالگنکِی، بُوگوُنگِی کوُندَگِی آتَه لَر شوُندَی سوُزلَرنِی اَیتِیب شوُندَی عَمَللَرنِی قِیلِیشَدِیکِی، اَگر اوُلَرنِی آتَه – بابالَرِی تِیرِیک بوُلگندَه اوُلَرنِی کُفرِیگه شُبهَه لَنِیب اوُتِیرمَسدِی. یَعنِی اَگرچِی بوُگوُنگِی آتَه لَرگه، حاضِرگِی بِیچارَه نَسلگه آشکار بوُلمَی یَشِیرِینِیب قالگن نَرسَه لَر، اوُلَرنِی آتَه – بابالَرِیگه مَنَه بُو نَرسَه لَر آشکار، آچِیق- آیدِین بُولگن اِیدِی.

بُوگوُنگِی کوُندَه، حاضِرگِی عَصردَه، شوُندَی جاهِلِیَتنِی مِعراث قِیلِیب آلگنمِیزکِی، عَصرلَردَن بوُیان مَدَنِیَت کوُرِینِیشِیدَه مُسُلمانلَرنِی اوُرتَسِیدَه اِیلدِیز آتِیب اوُلگوُرگن، آخِیرگِی بِیر نِیچَه اوُن یِیللِیکنِی آرَسِیدَه سِکوُلارِیزم دِینِی هَم مُسُلمانلَرنِی عَقِیدَه سِی بُویِیچَه جُودَه کوُپ بُوزغوُنچِیلِیکلَرنِی عَمَلگه آشِیرَدِی، اِسلامِی شوُراگه اَساسلَنگن حُکوُمَتنِی یُوقلِیگِی سَبَبلِی عَقِیدَه وِی وَ عَمَلِی کَسَللِیکلَرگه گوُواه بوُلِیب توُرِیبمِیز، بُو کَسَللِیکلَر فَقَطگِینَه اِسلامِی حُکوُمَتنِی یَنگِیدَن تَشکِیل بُولِیشِی وَ اوُنِی قوُل آستِیدَگِی تَشکِیلاتلَرنِی اِیجاد بُولِیشِیدَن سوُنگ اوُرتَدَن کوُتَرِیلدِی، چُونکِی مَنَه بُو آفَتلَرنِی بَرچَه سِی بُو نِعمَتنِی قوُلدَن بای بِیرگنلِیگِیمِیز بائِث وُجُودگه کِیلگن.

اِیندِی، سَوللَرگه اوُتسَک، بُوگوُنگِی بَحثِیمِیزگه عَلاقَه سِی بُولگن سَواللَرگه مُختَصَر صُورَتدَه جَواب بِیرِیلَدِی.

بُو یِیردَه شُونِی اِشارَه قِیلِیش لازِمکِی، بِیر گوُرُوه فُقَهالَر مَنَه بُو زَمِینَه دَه مَطلَبلَرنِی توُغرِی توُشُونِیش اوُچُون مَنَه بُونگه اوُحشَش اِصطِلاحلَرنِی یُولگه قوُیِیشگن.

اِسلامِی عام، یَعنِی بُو طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشدِیر،یَعنِی اَنَه اوُشَه “لا اله الّا الله” بُولِیب بُو بَرچَه پَیغَمبَرلَرنِی اوُرتَسِیدَه مُشتَرَک وَ عام بُولگن.

اِسلامِی خاص، یَعنِی “لا اله الّا الله” خاص بِیر پَیغَمبَرنِی کَنَلِی آرقَلِی بوُلَدِی، اوُ خاص بِیر عَصردَه کِیلگن وَ اوُزِیگه خاص بِیر شَرِیعَت بُویِیچَه قانوُنلَر جَملَنمَه سِینِی هَم آلِیب کِیلگن، بِیزلَر پَیغَمبَرلَرنِی بوُندَن خاص شَرِیعَتلَرِیگه قوُیِیدَگِی ناملَرنِی بِیرَمِیز: مُوسی نِی شَرِیعَتِی، عِیسَی نِی شَرِیعَتِی، محمد عَلَیهِ السَّلامنِی شَرِیعَتِی. پَیغَمبَرِیمِیز صلی الله علیه وسلمنِی بَعثَتلَرِیدَن کِییِینگِی خاص اِسلامدَن مَقصَد، رسول الله صلی الله علیه وسلمنِی کَنَللَرِی آرقَلِی کِیلگن اِسلامدِیر.

اِسلامِی حُکمِی، یَعنِی طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشگه اِقرار قِیلگن وَ عَمَل قِیلَیاتگن کِیشِینِی کوُرگن پَیتِیمِیزدَه، اوُنگه اِسلام دِینِینِی حُکمِینِی بِیرَمِیز وَ اوُنِی اِسلام دائِرَه سِیگه کِیرگِیزَمِیز. مَنَه بُو عُمُومِی حالَتدَه بُولَدِی، اَمّا حاضِرگِی عَصردَه طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیش وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرِیشگه یَعنِی رسول الله صلی الله علیه وسلم آرقَلِی کِیلگن “لا اله الّا الله” گه اِقرار قِیلگن وَ اوُنگه عَمَل قِیلگن آدَمگه اِسلامِی حُکم بِیرَمِیز.

حَقِیقِی اِسلام، یَعنِی بُو شَخص قَلبِیدَه واقِیعِیَتدَه اِسلامنِی حَقِیقَتِینِی قَبُول قِیلگن یا قِیلمَگنِینِی تَشخِیص بِیرِیشدِیر؟ بُو آدَم مُنافِق بوُلِیب اِسلام دِینِینِی قَبُول قِیلمَگن بُولِیشِی هَم مُومکِین. بُو اِیشنِی بُو دُنیاگه وَ بِیزنِی قُدرَتِیمِیزگه هِیچ قَندَی عَلاقَه سِی یُوق، بِیزلَرنِی تَنِیش قُدرَتِیمِیز چِیگرَه لَنگن بوُلِیب، فَقَط ظاهِرِی دَلِیللَرگه کوُرَه بُو آدَم حَقِیدَه حُکم قِیلَه آلَمِیز، اَمّا بُو شَخصنِی قَلبِیدَه نِیمَه بُولَیاتگنِینِی بِیلِیشگه قادِر اِیمَسمِیز. نَتِیجَه دَه اِیسَه بُو اِیشنِی تَشخِیص بِیرِیش اَلله نِی قُدرَتِینِی دائِرَه سِیدَگِی اِیشدِیر، وَ قِیامَتگه قالَدِی.

توُغرِی بَعضِی کِیشِیلَر دِیننِی اوُصُوللَر، فُرُوعلَرگه تَقسِیم قِیلِیشگن، لِیکِن بوُنِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَه وَ رسول الله صلی الله علیه وسلمنِی سِیرَتلَرِیدَه اَصلِی بوُلمَگن، صَحابَه لَرنِی وَ تابِعِینلَرنِی یاکِی اوُلَردَن کِییِینگِی اِماملَرنِی اوُرتَسِیدَه بُولگن اِیمَس. اِبن تَیمِیَّه نِی سوُزِیگه کوُرَه، فَقَط خَوارِج وَ مُؤتَزِیلَه بُونگه قائِل بوُلِیشگن،بوُنِی شوُنِینگ اوُچُون کِیلتِیرِیشگنکِی، دِیننِی فُرُوعلَرِیدَه، اَحکاملَرِیدَه گِینَه عُذر کِیلتِیرسَه بُولَدِی، اُصُوللَردَه وَ عَقِیدَه دَه مُشکِلِی بار آدَم کافِر بُولَدِی.(یَعنِی اوُلَر اُصُوللَردَه عُذرگه قائِل بُولِیشمَیدِی، اَمّا فُرُوعلَردَه قائِل بُولِیشَدِی). مَنَه بُو اِیش هَم ظاهِردَه آیَت وَ حَدِیثگه مُوافِق بوُلمَگن اِیش حِسابلَنَدِی.

مَنَه بُو اِیشلَرنِی قِیلَیاتگن کِیشِیلَرنِی بَرچَه سِی قِیلَیاتگن عَمَللَرِینِی جِنایَت، گوُناه اِیکَنِینِی بِیلِیشَدِی، اوُغرِیگه یا قاتِلگه یا مَشرُوبخُورگه، زِناکارگه اوُحشَش……….یَعنِی مَنَه بُو جِنایَتلَر بُو شَخص اوُچُون مُشَخَّص قِیلِینگن ، بُو شَخص اوُزِیدَه بُو جِنایَتلَر حَقِیدَه عِلمگه اِیگه بُولِیب توُرِیب بُو جِنایَتلَرنِی قِیلگن. اِیندِی بُو یِیردَه سِیز هَم قَضاوَت اِیشِی صِیفَتِیدَه ظاهِردَگِی حُجَّتلَرگه سُویَنگن حالدَه بُو شَخصنِی اوُستِیدَه حُکمنِی صادِر قِیلَه سِیزلَر.

اَگر اَهلِی قِبلَه بُولگن شَخص شَرابنِی اِیچِیش، بِی گوُناه آدَمنِی اوُلدِیرِیش، اوُغِیرلِیک، زِنا قِیلِیش حَرام اِیکَنِینِی بِیلگنِیچَه لِیک اَندازَه دَه، مَنَه بُو شِرکنِی هَم آشکار وَ رَوشَن گوُناه اِیکَنِینِی وَ بُو گوُناه اوُنِی اِسلام دائِرَه سِیدَن چِیقَرِیب یوُبارِیشِینِی بِیلسَه، وَ بُو شَخص قِیلگن مَنَه بُو گوُناه اوُ اوُچوُن اوُغِیرلِیکگه ، شَرابخُورلِیکگه، قَتلگه اوُحشَش آچِیق- آیدِین رَوشَن بُولسَه وَ بُو گوُناهنِی شِرک اِیکَنِی ، بَدتَرِین حَرام اِیکَنِیگه عِلمِی، اِیشانچِی بوُلَدِیگن بوُلسَه وَ خُدا هَم مَنَه بُوندَی گوُناهنِی کِیچِیرمَسلِیگِیدَن وَ اوُنِی مُشرِکلَرنِی دائِرَه سِیگه کِیرگِیزِیشلِیگِینِی یَحشِی بِیلسَه وَ اَمّا قَصددَن، آگاه حالدَه مَنَه بُو اِیشلَرنِی قِیلَدِیگن بُولسَه، اوُنگه مُشرِک دِیسَه بُولَدِی. مَنَه بُوندَی کَتتَه جِنایَتنِی آگاه حالدَه قَصددَن قِیلَدِیگن شَخصلَر جُودَه کَم تاپِیلَدِی. اَمّا اَگر مَنَه بُو دَرَجَه گه یِیتمَگن کِیشِی وَ اوُزِینِی صَفِینِی آشکارَه جُودا قِیلِیب آلمَگن کِیشِیگه نِسبَتاً اِیسَه بُوندَی حُکمنِی صادِر قِیلِیش توُغرِی اِیش بوُلمَیدِی، دِیب فِکرلَیمَن. یَعنِی آلدِین اَیتِیب اوُتِیلگن اوُرِینلَردَگِی کِیشِیلَرگه رَوشَن وَ آشکار بوُلمَگن بوُلسَه وَ مَنَه بُو گوناهنِی قِیلَدِیگن بوُلسَه، مِین بَیان قِیلِیب بِیرگن آیَتلَرنِی،رِوایَتلَرنِی اِیستِناد قِیلِیش آرقَلِی بُو شَخصگه مَنَه بُو حُکمنِی صادِر قِیلِینِیشِی مَعقُول اِیش اِیمَس. اَمّا اَگر بُو شَخص اوُزِینِی صَفِینِی آشکارَه جُودا قِیلِیب آلگن بُولسَه، مَثَلاً مُشرِکلَرنِی حِزب یا گوُرُوهِی یا دِینِیگه کِیرگن وَ اوُزِینِی هاحشِی بِیلَن مُسُلمانلَرنِی صَفِیگه قَرشِی صَفگه اوُتِیب آلگن بوُلسَه، بُو حالَتدَه اوُنِی حُکمِی هَم اَنَه اوُشَه اوُ حاضِر بُولِیب توُرگن صَفدَه گِیلَرنِی حُکمِی بِیلَن بِیر هِیل بُولَدِی.

مادامِیکِی مَنَه بُو فِرقَه لَر اِسلامِی بُولَدِیگن بوُلسَه، اوُلَر مَنَه بُو قائِدهَ گه سَزاوار بُولِیشَدِی، بُو یِیردَه سِیزلَر اوُلَرنِی اَجرَتِیب مُعامَلَه قِیلَسِیزلَرمِی؟ مَنَه بُو فِرقَه لَنِیشنِی اوُزِی بِیر عَذابدِیر، اَمّا مَنَه بُو فِرقَه لَنِیش اوُرتَدَن یوُقالمَگوُنِیچَه هَر بِیر نَرسَه بِیر فِرقَه گه تِیگِیشلِی بُولَدِی، هَمَّه فِرقَه لَر مَنَه بُو قائِدَه گه سَزاوار بُولِیشَدِی. شَخصلَر هَم، کافِر وَ مُرتَدلَرنِی صَفِیگه اوُتِیب آلمَگوُنلَرِیچَه مَنَه بُو قائِدَه گه شامِل بُولِیشَدِی. جاهِل مُسُلماننِی ناحَق اِسلامدَن چِیقَرِیب تَشلَب، جاهِل مُسُلماننِی ناحَق تَکفِیر قِیلِیش یَعنِی اوُنِی اوُلدِیرِیش بِیلَن بَرابَر. بُولَر فَقِیر مُسُلمانلَر بُولِیب بِیز اوُلَرنِی فَقِیرلِیکدَن نَجات بِیرِیشِیمِیز لازِم. بِیزلَرنِی وَظِیفَه مِیز فَقِیرلِیکنِی پَیدا قِیلوُچِی عامِللَرِینِی یوُقاتِیش وَ فَقِیر شَخصلَرنِی نَجات بِیرِیشدِیر، اوُلَرنِی اوُلدِیرِیش اِیمَس.
اَلله تَعالی دَن بِیز وَ سِیزلَرنِی اِسلامنِی حِمایَه سِیگه، اِسلامگه عَمَل قِیلِیشگه، الله نِی نُصرَتِیدَن کِییِینگِی اِینگ کَتتَه حِمایَه چِی بُولگن مُؤمِنلَرنِی مُخافِظَت قِیلِیشگه قادِر بُولِیشدَه ثابِت قَدَم قِیلِیشِینِی وَ عاقِیبَتِیمِیزنِی بَه خَیر قِیلِیشِینِی سُورَب قالَمِیز.

سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِكَ، لاَإِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته [5]

[1] این مقدمه را رسول الله صلی الله علیه وسلم قبل از هر خطبه و سخنرانی ایراد می فرموند.

[2] که در جلسه ی قبل به صورت موردی به چند مورد اساسی آن ها اشاره کردیم.

[3]– صحیح بخاری، حدیث شماره ۳۴۴۲ وصحیح مسلم ۲۳۶۵

[4] قدامه بن مظعون رضی الله عنه

[5] پیاده شده از نوار صوتی شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ