جَعفَرِی شِیعَه لَرینینگ حُضُورِیدَه عَقل دُنیاگه کِیلتِیرگن نَرسَه لَرنی ،رِوایَتلَرنِی صِحَتِینِی تِیکشِیریشدَگِی اَصلِی مِعیار.
خالد هورامی.
اِسلامِی مَذهَبلَر و تَفسِیرلَر بِیلن تَنِیشُو مَسَلَه لَریگه آئِد سِیلسِلَه مَقاله لَرینی بَیان قِیلَیاتگن پَیتِیمِیزدَه، فَقَط مَنَه بُو فِرقَه نِی اوُزِینِی مَنبَعلَرِیگه مُراجَعَت قِیلیشگه حَرَکَت قِیلدِیک و حَتّی باشقه اِسلامِی فِرقه لَرنِی نَظَرلَرینی اَیتِیشدَن اوُزِیمِیزنِی تِییدِیک، آخِیرگِی مُحاکَمَه هَم اوُقوُچِینِی اوُزِینِی ذِمَّه سِیگه تاپشِیرِیلَدِی.
مَنَه بُو زَمِینَه دَه طَبرِیسِی اوُزِینِی “اِحتِجاج” ناملِی کِتابِیدَه اِمامِی باقِردَن، اوُ کِیشِی اِیسَه رسول الله صلی الله علیه وسلمدَن رِوایَت قِیلیب اَیتَدِیکِی: “سِیزلَرگه بِیر حَدِیث اَیتِیلگن پَیتده اوُنِی قُرآن و مِینِی سُنّتِیم بِیلن تِیکشِیرِینگلَر، اَگر الله نی کِتابِی و مِینی سُنّتیمگه مُوافِق کِیلَدِیگن بُولسَه، اوُنِی قَبُول قِیلِینگلَر و قُرآنگه مُخالِف کِیلگن نَرسَه بُولسه قَبُول قِیلمَنگلر.” [1].
بُوندَی رِوایَتلَر جَعفَرِی شِیعَه لَرِی قَبُول قِیلَدِیگن اِمامِی جَعفَر صادِق رَحِمَهُ الله تامانِیدَن هَم اَیتِیلگن: “بیزگه نِسبَتلَب اَیتِیلگن هَر قَندَی حَدِیثنِی قَبُول قِیلمَنگلَر، اَگر بُوحَدِیث قُرآن و سُنّتگه مُوافِق کِیلَدِیگن بُولسَه قَبُول قِیلِینگلَر.” [2]
اوُ کِیشی باشقه بیر جایدَه اَیتَدِیکِی: “الله دَن قُورقِینگلَر، بِیزدَن نَقل قِیلِینَیاتگن نَرسَه پَروَردِگاریمیزنی کَلامِیگه و پَیغَمبَر صَلی الله علیه وسلمنی سُنّتلَریگه مُخالِف بُولَدِیگن بُولسَه، قَبُول قِیلمَنگلَر، چُونکِی بِیز بیر حَدِیثنِی کِیلتِیرگن پَیتِیمِیزدَه: الله مَرحَمَت قِیلَدِی رسول الله مَرحَمَت قِیلدِیلَر” ،دِیب اَیتَمِیز. ([3]).
اِمامِی باقِر رَحِمَهُ الله اَیتَدِیکِی: “بِیزدَن سِیزلَرگه یِیتکَزِیلگن نَرسَه گه قَرَنگلَر، اَگر قُرآنگه مُوافِق کِیلَدِیگن بُولسَه اوُنِی قَبُول قِیلِینگلَر و اَگر مُخالِف بُولَدِیگن بُولسَه قَبُول قِیلمَنگلَر.” ([4]).
پَیغَمبَریمِیز صلی الله علیه وسلمدَن رِوایَت قِیلِینِیب اوُ کِیشِی مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: “مِیندَن سِیزلَرگه حَدِیث یِیتکَزِیلگن پَیتده اوُنی الله نی کِتابِی بِیلن سالِیشتِیرینگلَر، اَگر اوُنگه مُوافِق کِیلسَه قَبُول قِیلِینگلَر، اُونگه مُخالِف بُولَدِیگن نَرسَه نِی دِیوارگه اوُرینگلَر.” [5]
اِمام رِضا رَحِمَه الله دَن رِوایَت قِیلینَدِیکِی: اَگر رِوایَتلَر قُرآنگه مُخالِف کِیلَدِیگن بُولسَه، مِین اوُلَرنی یالغان دِیب حِسابلَیمَن. [6]
اِبراهِیم ابن صُولِینِی اَیتِیشِیچَه: ” علی ابن مُوسی رِضا علیه السلام تَرِیخ بُویِیچَه زَمان باشلَنگندَن بُویان اوُزِینی دَورِیگه چه اِینگ آگاه شَخص حِسابلَنگن. مَعمُون هَر-هِیل نَرسَه لَر حَقِیدَه سَوالَّر بیلن اوُ کِیشینی اِمتِحان قِیلیب کُورَر و اوُ کِیشِی جَواب بِیرَردِیلَر؛ بُوندَن تَشقَرِی اوُ کِیشینی اَیتگن نَرسَه لَرِی، گُواهلَرِی قُرآندَن کِیلتِیریلَردِی. .[7]
شُوندَی بُولگچ جَعفَرِی شِیعَه لَرنِی نَظَرلَری بُویِیچَه مِعیار قُرآن حِسابلَنَدِی، قُرآنگه مُوافِق کِیلگن نَرسَه قَبُول قِیلِینَدِی و اُونگه مُخالِف کِیلگنِی اِیسَه قَیتَرِیلَدِی و دِیوارگه اوُرِلَدِی.
اَمّا مَنَه شُو هَم بُوزغِینچِیلَر و غُولّات اوُچُون جِدِّی خَطَر حِسابلَنَدِی، شُوسَبَبلِی هَم اوُزِینِی عادَتدَگِی یُونَلِیشِی بُویِیچَه باشقه بِیر فِتنَه نِی باشلَشَدِی:
قُرآن یِیتمِیشتَه قارین،تُوبگه اِیگه دِیر! اُونِی عِلمِی هَم مَخصُوصاً اِماملَرگه تِیگِیشلِی بُولِیب، جَهاندَگی باشقه هِیچ کِیم بُو عِلمدَن بَهرَه مَند بُولمَگن!! اِماملَرنِی سُوزلَرِی هَم اوُلَرنِی عَقِیدَه لَرینِی عَکسِیدِیر، یَعنِی واقِیعِیَتدَه بِیز اَگر اِماملَرنی سُوزلَرِیدَن بِیر نَرسَه نِی تُوقِیماقچِی بُولسَک، مُؤمِنلَر اوُنِی قَبُول قِیلمَسدَن مُشکِلاتگه اوُچرَگن پَیتِیمِیزده اَیتَمِیزکِی: مَنَه بُو اِمام اَیتگن اَنه اوُشَه یِیتمِیشتَه قارینگه تِیگییشلِی نَرسَه دِیر! و سِیزلَر بُونِی اوُزینگِیز تُوشُونِیشگه قادِر اِیمَس سِیزلَر، شُوندَی اِیکَن اوُنِی قَبُول قِیلیشدَن باشقه چارَنگِیز یُوق.
مَنَه بُو آدَملَر اِماملَرگه نِسبَتلَنگن تَفسِیرلَردَن بِیرِی اِمام عَسکَرِی رَحِمَهُ الله گه نِسبَتلَنگن تَفسِیر بُولَدِی. شِیعَه لَرنِی اِینگ کَتّه اُولامالَریدَن بِیری بُولگن شُوشتَرِینِی شِیعَه لَرگه یالغان نَرسَه لَرنِی نِسبَتلَیدِیگن مَنَه بُو گُورُوهنِی یالغان تُوقِیمَه لَرِی و تَفسِیرلَرِی، مَخصُوصاً مَنَه بُو تَفسِیر حَقِیدَه یازَدِیکِی: اَگر مَنَه بُو تَفسِیردَگِی خَبَرلَر صَحِیح بُولَدِیگن بُولسَه، اِسلامنِی اَصلِی هَم صَحِیح بُولمَی قالَدِی! چُونکِی اوُ اِیکّیته بِیر- بِیریگه قَرَمَه – قَرشِی بُولگن نَرسَه نِی اوُزِیدَه جَملَگن، بُو اِیشنِی اوُزِی اَمرِی مَخالدِیر! ([8])
اِیندِی مَنَه بُو تَفصِیلاتلَرنِی حِسابگه آلِیب اَیتِیلَدِیگن بُولسَه، جَعفَرِی شِیعَه لَرِی بِیلن تَشَیُّعگه نِسبَتلَنگن غُولّاتلَرنِی اوُرتَسِیدَگِی فِرقَنِی تُوشُونمَیدِیگن و شِیعَه لَرِی فَقَط بِیر گوُرُوهِینِی سُوزِیگه اَساسلَنِیب باشقه شِیعَه لَر حَقِیدَه حُکم چِیقَرَدِیگن کِیمسَه لَرنِی مَنَه بُو اَرَلَشتِیرِیب تَشلَشلِیکلَرِی قَصدَّن قِیلِینگن مَسَلَه بُولَدِی. یَعنِی بُو اِیش اوُلَرنینگ اِمامِیَه شِیعَه لَرِینِی عَقِیدَه لَرِی حَقِیدَه گِی جَهالَتلَرِی سَبَبلِی اِیمَسدِیر.کُوپِینچَه شَیطان و اوُنِی یاران لَرِینِی جِبهَه سِیدَه جایلَشِیب آلگن مَنَه بُو ظالِملَر، بی اِنصافلَر تُودَه سِی، مَنَه بُو بِیر- بیریگه قَرَمَه- قَرشِی بُولگن فِرقَه لَرنِی بِیر- بِیریدَن اَجرَتِیشمَیدِی. اَگر اوُلَر مَنَه بُو قَرَمَه- قَرشِی بُولگن فِرقَه لَرنِی اَجرَتَه بِیلِیشگندَه، جَعفَرِی شِیعَه لَرگه قِیلَیاتگن حَملَه لَریدَه و رُوحِی جَنگلَرنِی کِیلتِیرِیب چِیقَرِیشدَه و مُسُلمانلَر اوُرتَسِیدَه یَنَدَه کُوپراق تَفرَقَه سالِیشدَه و نِهایَت مُسُلمانلَرنی مُسُلمانلَر بِیلن مَشغُول قِیلِیب اِیچکِی جَنگلَرنِی یُوزَگه چِیقَرِیشدَه فایدَلَنِیشَردِی.
[1]– طبرسي، الاحتجاج ص 229. باب: احتجاج ابي جعفر في أنواع شتي، الكافي،1/96،التهذيب، 1/275،الاستبصار وغيره.
[2]– رجال الكشي:ص 195، البحار 2/239، رجال ابي‌داود:517.
[3]– رجال الكشي: ص 195، در ذكر مغيره بن سعيد، البحار،2/239، رجال ابي‌داود،517.
[4]– الأمالي للطوسي: 1/237، وسایل الشيعة، 27/120، البحار 2/235.
[5]تفسير نوين محمد تقي شريعتي ص 19 و مقدمه تفسير آيت الله طالقاني ص 17
[6]عزیزاللهعطاردی،اخباروآثارحضرتامامرضا (علیهالسلام)،ج1،ص 277
[7]صدوق، [بي تا]، «الف»، ص 525