دِیندَن قاچِیش تَصَوُّرِی یاکِی “وَهن”نِی حَقِیقَتِی وَ مُؤمِنلَرنِی تاماشَه بِین بُولِیشلَرِی هَمدَه دارُ الاِسلامدَگِی اِجرائِی تَشکِلاتلَرنِینگ بِیپَروالِیگِی.
(8-قیسم)
مَنَه بُو مُهِم تَشقِی عامِلدَن سُونگ، بَلاغَت یاشِیگچَه بُولگن دَوردَه عَقِیدَه نِی بَیان قِیلِیشدَگِی شَرعِی آزادلِیکلَر وَ عَقِیدَه نِی قَبُول قِیلِیش یُولِیدَگِی تَحقِیق قِیلِیش اوُچُون شَرائِطنِی مُهَیّا بُولمَسلِیگِی وَ صَحِیح عَقِیدَه گه یِیتگوُنچَه بُولگن دَوردَگِی تَحقِیق دَوامِیدَه مُناسِب خَوفسِیزلِیکنِی یُوقلِیگِی هَم مَوجُود. بُو یِیردَه آتَه – آنَه هَم اَلله تَعالَی تامانِیدَن بِیرِیلگن مَسئُولِیَتدَه کَمچِیلِیککَه یُول قوُیِیشگن وَ جَمِیعَت هَم صَحِیح تَعلِیم- تَربِیَه مَرکَزلَرِینِی یُولگه قوُیَه آلمَگن، هَمدَه بَلاغَت یاشِیگچَه بوُلگن دَوردَه عَقِیدَه نِی بَیان قِیلِیشدَگِی خَوفسِیزلِیکنِی وَ شُبهَه لَرنِی آرَدَن آلِیب تَشلَشنِی تَعمِینلَش آلمَگن، شُو سَبَبلِی هَم گاهِیدَه مُسُلمانلَرنِی آرَسِیدَه بِیپَروا آتَه – آنَه لَر یاکِی فِکرلَرِی تاشگه اوُحشَب قاتِیب قالگن سِکوُلار آتَه – آنَه لَر تاپِیلَدِی، جَهالَت سَبَبلِی وَ مَوجُود ظُلملَر، جاهِلِی سُنَّتلَرگه اِعتِراض قِیلِیش اوُچُون اوُلَرنِی یوُلِیدَه دِیلسُوز یوُلباشچِی هَم تاپِیلمَگن،بُونِی نَتِیجَه سِیدَه اوُلَر یالغِیزلِیکنِی، تَنهالِیکنِی، غَرِیبلِیکنِی، بِی شَخصِیَت بوُلِیشنِی حِیس قِیلِیشَدِی، شوُنِینگ اوُچُون هَم اوُلَر گاهِیدَه بُوتُون جَهان سِکوُلار کافِرلَرِی ،سِکوُلار اَحزابلَر، مَحَلِّی مُرتَدلَر، مُنافِقلَر توُدَه سِی وَ اِیچکِی سِکوُلارزَدَه لَرنِینگ فِتنَه لِی تَبلِیغاتلَرِینِی وَ رُوحِی جَنگلَرِینِی تَشکِللَشگن حُکمِیگه دُوچار بُولِیشَدِی، مَنَه بُو دُشمَنلَر هَم اَندَلوُس لایِیحَه سِیگه اوُحششگن لایِیحَه لَر بِیلَن دارُ الاِسلامگه حَملَه قِیلِیشَدِی، دارُ الاِسلامگه قَرشِی توُرلِی- هِیل عَقِیدَه وِی، مَدَنِی هُجُوملَرنِی، توُرلِی- توُمَن یالغانلَر، توُحمَتلَرنِی اوُیُوشتِیرِیشَدِی وَ دارُ الاِسلامنِی اَهلِینِی بَدگوُمان قِیلِیب قاچِیرِیب یُوبارِیشَدِی، اَگر اوُلَردَه اِیماندَن، اِسلامِی اَرزِیشلَردَن بِیر نَرسَه قالگن بُولسَه اوُنِی سُوستلَشتِیرِیب اِسلامِی اَرزِیشلَرنِی وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی اوُلَرنِی نَزدِیدَه قِیمَتسِیز قِیلگچ نابوُد قِیلِیب یُوبارِیشَدِی، وَ نِهایَت اِیسَه مِییَه سِی پاکلَب تَشلَنگن وَ سِکوُلارِیزم دِینِینِی اَحزابلَرِیگه گوُچِیب اوُتگن یَنگِی شَخصِیَتنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشَدِی.
اِنساننِی وُجُودِیدَه اِیککِی عُنصُور مَوجُود بُولِیب، اوُ بَرچَه تَشقِی عامِللَرنِی اوُستِیدَن غالِیب بُولِیشگه قادِر: اِیختِیار وَ اِرادَه؛ مَنَه شُو اِیککِی دَلِیل سَبَبلِی شَخص بَلاغَت یاشِیگه یِیتگچ اوُزِینِی فِکرلَرِی وَ عَمَللَرِی بُویِیچَه مَسئُول بوُلَدِی وَ عَمَللَرِینِی مَسئُولِیَتِینِی هَم قَبُول قِیلِیشِی لازِم، شوُنِینگ اوُچُون هَم: كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ (مدثر/38) هَر بِیر کِیشِی اوُزِینِی قِیلگن اِیشلَرِی بُویِیچَه گراوگه آلِینگندِیر؛ چُونکِی اوُ اوُزِیدَگِی اِیرادَه وَ اِیختِیار بِیلَن رُوبَرُوسِیدَگِی اِسلامِی وَ غَیرِی اِسلامنِی، اَلله تَعالَی نِی آخِیرگِی شَرِیعَتِینِی قَبُول قِیلمَسلِیک بارَسِیدَه عُذرگه اِیگه اِیمَس، اوُ عَقِیدَه سِینِی ، رَفتارلَرِینِی اوُزگرتِیرَه آلَدِی وَ شَرعِی جِهَتدَن تَرَقِّی تاپگن، رِواجلَنگن اِنسانگه اَیلَنِیشگه قادِر، شوُنگه اوُحشَش سِکوُلار کافِر اَحزابلَرنِی بِیرِیگه باغلَنگن جُودَه کُوپ بِرادَرلَرِیمِیز، آپَه – سِینگِیللَرِیمِیز، اوُزِیمِیز هَم جاهِل خانَدانلَردَن، قَبِیلَه لَردَن چِیقِیب کِیلگنمِیز: النُّزَّاعُ مِنَ الْقَبَائِلِ [1] شُو شَکلدَه اوُزِیمِیزنِی دِینِیمِیزنِی سَقلَب قالِیش اوُچُون مَنَه بُوندَی جاهِل خانَدانلَردَن، مَکانلَردَن قاچِیب چِققَنمِیز: الفَرَّارُون بِدِيْنِهِم[2] اَلبَتَّه قُویِیدَگِی کِیشِیلَر جُملَه سِیدَن حِسابلَنَسِیزلَر: الَّذِينَ يُصْلِحُونَ إِذَا فَسَدَ النَّاسُ [3] یَعنِی آدَملَر فاسِد بُولگن پَیتلَرِیدَه هَم اِصلاح بوُلَه سِیزلَر: أُنَاسٌ صَالِحُونَ، فِي أُنَاسِ سُوءٍ كَثِيرٍ، مَنْ يَعْصِيهِمْ أَكْثَرُ مِمَّنْ يُطِيعُهُمْ [4]… سان جِهَتِیدَن کوُپ، فاسِد آدَملَر آرَسِیدَه صالِح آدَملَر اَندَکدِیرلَر، اوُلَرنِی سوُزلَرِیگه اِطاعَت قِیلمَیدِیگن وَ سُوزلَرِینِی قَبُول قِیلمَیدِیگن کِیشِیلَر اوُلَرگه اِطاعَت قِیلَدِیگن کِیشِیلَرگه قَرَگندَه کوُپراقدِیر؛ مَنَه بُو یوُلدَگِی مُشکِلاتلَرگه صَبر- طاقَت قِیلِیش آرقَلِی اوُزِیمِیزدَگِی اِیختِیار وَ اِیرادَه صِیفَتِی بِیلَن حَیاتِیمِیزنِی اوُزگرتِیرَه مِیز.
بُونِی بَرابَرِیدَه بِیز شُوندَی کِیشِیلَرنِی هَم گوُواهِی بوُلَه مِیزکِی، اوُزلَرِیدَگِی مَنَه بُو اِیختِیار وَ اِیرادَه صِیفَتِی بِیلَن اَلله تَعالَی نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی قَبُول قِیلِیشمَیدِی وَ قالاق اِنسانگه اَیلَنِیب « الَّذِینَأَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ » بُولگن اَهلِی اِیماننِی کَروانِیدَن آرقَدَه قالِیب کِیتِیشَدِی، شُو سَبَبلِی هَم اِیختِیار سِیزلَرنِی اوُزِینگِیزدَه، اَمّا شُونِی هَم یاددَن چِیقَرمَنگلَرکِی خَطَردَن آگاهلَنتِیرُوچِی اَبزار صِیفَتِیدَه جَهَنَّم هَم مَوجُود: لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَتَقَدَّمَ أَوْ یَتَأَخَّرَ (مدثر/37-36-35) اَلبَتَّه، اوُ (جَهَنَّم بَرچَه) اِنسانلَر اوُچُون – سِیزلَرنِینگ آرَنگِیزدَه ( یَحشِیلِیک وَ طاعَت- عِبادَت تامانگه) اِیلگرِیلَیاتگن یاکِی (کُفرُو- عِصیان تامانگه) چِیکِینَیاتگن کِیشِیلَر اوُچُون آگاهلَنتِیرُوچِی بُولگن کَتتَه (بَلا) لَردَن بِیرِیدِیر.
(دوامی بار…..)
[1] ابن ماجه (3978) / ابن حزم: أصول الأحكام 1/594
[2] الزهد لأحمد بن حنبل 236
[3] السنن الواردة في الفتن لأبي عمرو الداني (1/ 25) وغيره، وصححه الألباني في الصحيحة
[4] أخرجه أحمد (6650)، والطبراني (13/363) (14178)، والبيهقي في (الزهد الكبير) (203)